Контакт

Daily news

Интервју: Милчо Манчевски – Шангај се сопна во Скопје

Објавено пред

„Радувај се што оваа земја создава квалитет, добро уметничко дело, а не барај да ти бидам пластичен хирург или психијатар“.

dobivaj vesti na viber

„Тој нов почеток денес дури и не зависи толку од власта колку од самите нас. Да почне Македонецот да се занимава со долгорочни вредности, а не со ситен ќар и потпикување. Да цени успех и да сака да го повтори. Да не се срами и да не калкулира по цел ден. Да се радува наместо да завидува. Иако се школував во Америка и долги години работам таму, моите играни филмови ги снимав во Македонија – јас се враќав за да работам во Македонија, носев дел од екипата и три четвртини од финансиите од странство затоа што сакав да работам тука. Сакав на овој начин да помогнам. Се обидоа да го забранат ‘Мајки’, ми праќаа полиција, ги запреа сите мои проекти во Македонија. Тоа што ме ставиле на црна листа мене ми е како орден. Јас ќе стојам зад секој мој филм и секоја моја изјава и по 50 години, и не е важно ако тоа што го кажувам им пречи на властодршците. Оние филмови што ги работев во Македонија беа подарок на македонскиот граѓанин, а не на македонскиот партиски бирократ. Знам дека сега сталинисти и рент-а-колумнисти ќе реагираат на ова, ама ако ги погледнете моите филмови и стари интервјуа ќе видите дека истото го кажувам со години во надеж за промени“, се само дел од искрените и возбудливи размислувања на Манчевски.

Деновиве се бранува јавноста со институционални препукувања на релација Кинотека и режисерот Милчо Манчевски. И не е првпат. Човекот што наспроти погрешните именувања на државата, употребата на референци, политичката криза, тешкиот пат на државотворност и транзициски скандали, во светот ја лансираше Македонија со „Пред дождот“, „Прашина“, „Сенки“, „Мајки“, одекна како амбасадор на културата на речиси секоја педа од планетава, а интересот не стивнува ни денес кога сериозни филмки институции и академии ги изучуваат неговите филмови на двете страни од хемисферата. Отворено без задршка, по долго време проговори за Макфакс, со цел, како што вели, „ Вистинската промена ќе биде кога ќе се занимаваме со конструктивни и позитивни луѓе и идеи, а ќе ги игнорираме корумпираните партиски мегафони и хистеријата што се обидуваат да ја покренат. 2017 има потенцијал да биде добар почеток, ама нема да биде лесно“.

Минатата недела Манчевски за првпат гостуваше на Факултетот за драмски уметности, каде што беше претесно за студентите кои сакаа да го слушнат досега највалоризираниот македонски режисер. Една недела подоцна Кинотеката на Македонија не сакаше да ги испрати неговите филмови во Кина, Шангај, со образложение дека тоа не е нивна работа

На овие административни задршки Манчевски одговори жестоко. Сепак, во интервјуто најдовме простор да проговориме и за убави нешта, за филмот, што во некои вонмакедонски околности би било единствена тема.

Повторно се соочивме со еден апсурд што доаѓа од македонската Кинотека (краток коментар), како се чувствува човек за кого Болоњската кинотека и светски реномирани академии и институции веќе повеќе од две децении прават ретроспективи и го истражуваат неговото творештво со ваква локална сопка?

„Неважни глупости. Не ме изненадува ни најмалку. Одамна ништо не очекувам од македонскиот културен естаблишмент од која било партија, затоа што јас му подарувам и дела и промоција и финансиска поддршка, додека тој бил и сѐ уште е механизам за приватен ќар и психијатриско лечење на разни копита кои страдаат од љубомора и комплекс на инфериорност. Како што велите, доволно признание е што добриот и паметниот му се радуваат на моето дело: моите филмови ги сака публиката, се изучуваат на над стотина универзитети, ги има во стотици кинотеки и во колекцијата на Критерион, Њујорк тајмс го вброи ‘Пред дождот’ во 1.000 најдобри филмови на сите времиња. Зарем по сето тоа некој нормален би се занимавал со проблемите кои некој партиски бирократ се обидува да ги исценира? Ништо од тоа не е ново. Па, тогашната власт се повлече од ‘Пред дождот’ додека ние го работевме, а и секој следен филм наидуваше на сопки, барања за мито, проблеми од естаблишментот – додека обичните луѓе помагаа и им се радуваа на филмовите. Не ми пречи тоа, оти разбирам дека не е насочено кон мене, туку оваа пакост е само отсликување на завидливиот однос на партиските и културни елити кон таа малку врвна уметност што произлегла од тука. Кинотеката или Агенцијата за филм или Министерството за култура не треба мене да ми прават никакви услуги – тие само треба да се занимаваат со својата законска обврска да го заштитуваат и промовираат културното наследство на земјата. Тие тоа не го прават во мојот случај, особено во последниве 7-8 години затоа што ме гледаат низ призма на партиски потреби. Се обидоа да го забранат ‘Мајки’, ми праќаа полиција, ги запреа сите мои проекти во Македонија. Тоа што ме ставиле на црна листа мене ми е како орден. Јас ќе стојам зад секој мој филм и секоја моја изјава и по 50 години, и не е важно ако тоа што го кажувам им пречи на властодршците. Оние филмови што ги работев во Македонија беа подарок на македонскиот граѓанин, а не на македонскиот партиски бирократ. Знам дека сега сталинисти и рент-а-колумнисти ќе реагираат на ова, ама ако ги погледнете моите филмови и стари интервјуа ќе видите дека истото го кажувам со години во надеж за промени.“

Во очекување на премиерата на новиот филм „Бикини мун“- приказна за Американка која се вратила од војната во Ирак. Колку се оддалечува од македонските теми?

„’Бикини мун’ е сторија за една Американка која се вратила од војната во Ирак и која сега поминува низ трауматичен период. Го снимивме во Њујорк, таму и го монтиравме. Јас во Њујорк живеам речиси цел свој возрасен живот. Иако се школував во Америка и долги години работам таму, моите играни филмови ги снимав во Македонија – се враќав за да работам во Македонија, носев дел од екипата и три четвртини од финансиите од странство затоа што сакав да работам тука. Сакав на овој начин да помогнам, да покренам теми за размислување, да поставам естетски урнек, да ја промовирам оваа педа земја, а сметав и дека ќе биде полезно за македонските филмаџии и глумци да имаат контакт со врвни професионалци од Оскар калибар како Бери Екројд, Дејвид Манс, Дариус Конџи, Марио Микисанти, Џозеф Фајнс или Адриан Лестер, на пример“.

Познавајќи ја Вашата досегашна филмска естетика, сигурно не може да се дефинира жанровски, но, сепак, во кој правец се развива овој пат режисерскиот ракопис?

„Да, баш така. Отсекогаш ме интересира играње со жанрови и, воопшто, играње со конвенцијата, реинтерпретирање и преизмислување. Без поставување прашања и играње нема иновација, особено не во уметноста. ‘Бикини мун’ ја истражува границата меѓу вистината и фантазијата, играното и документарното. Со оваа тема – гушкањето и борбата на вистината со приказната – се занимавам веќе подолго време, и ја обработувам во ‘Мајки’, во кусометражните ‘Четврток’ и ‘Крајот на времето’, а и во есејот што го презентирав во Ватикан. Во ‘Бикини мун’ го газам следниот чекор на оваа тема.“


Европската кинематографија и реализмот

Актуелната европска кинематографија, во која минативе години доминира романската, се занимава со некој хиперреализам, како гледате на развојот на европскиот филм и американскиот авторски филм?

„Стилот сам по себе не е ни добар ни лош, како и сите стилови, ама овој романски и турски хиперреализам знае да биде хипнотичен. Има неколку филмови во тој стил што се вистински мали ремек-дела. Добриот современ филм знае да биде упорен во својата намера, моќен, бескомпромисен и естетски и социјално. Во исто време ја отфрла старинската филмска стилизација, оперетската глазура – и тоа е тенденција која е во склоп со историските промени (во тој правец филмскиот стил се менува последните 100 години)“

Универзални кодови интригантни и за Далечниот Исток

Најавено е прво претставување на Вашето творештво во Шангај, сигурно поканата не Ве изненади со оглед на тоа што Вашите филмови досега се прикажувале во земји од Далечниот Исток? Кои универзални уметнички ( филмски) кодови во Вашите филмови (од досегашните прошетски по светов) се интригантни за публиката?

„Да бидам искрен, јас не го следам многу она што критиката или публиката има да го каже за моите филмови. Ниту имам време, ниту сакам да влијаат врз мојата работа. Не знам што е она во моите филмови што им се допаѓа на луѓето од Далечниот Исток, ама знам дека моите филмови се дистрибуирани во Јапонија, Кореја, Тајван и други земји во Азија, играле на фестивали во Хонгконг, Пусан, Токио итн., а се изучуваат на универзитети во овие земји. Директорот на Шангајскиот фестивал ми пиша дека во Кина ‘Пред дождот’ го сметаат за библија за структура во три чина. Затоа и поканата е од три различни институции – фестивалот (ретроспектива), академијата (предавање) и музејот (изложба на фотографии).“

Можеби, се провлекува низ векови, секој за своето актуелно време смета дека се живее во некоја криза, економска, духовна, културна. Какво ви е Вам чувството за нашево време, планетарно гледано?

„Треба човек да си ја најде радоста, да не мисли дека зависи од времето, или дури и од околината. Од друга страна, има некои работи денес што се мачам да ги разберам. На пример, од каде овој планетарен успех на лошотијата и глупоста? Луѓе веруваат на лаги како да се будалетинки од народни приказни или од Декамерон, гласаат и постапуваат од позиција на пакост и фрустрација, а мало дете може да види дека си штетат и себеси и на идните генерации. Во денешно време е тешко да си писател, оти вистината измислува поинтересни прикаски од тебе.“

Веројатно со секој уметнички израз со кој се занимавате (драмски, наративен, визуелен) го кажувате тоа што се акумулира како размислување, но по секое дело сте задоволни од реченото, искажаното, се јавува ли со заокружување на секоја нова приказна, нов мотив, произлегува ли еден од друг?

„По завршувањето на секој филм прво ми олеснува што воопшто сум го завршил, оти процесот е тежок. Секој сериозен филм е како механички диносаурус – многу пари, многу техника, многу разни луѓе и суети и интереси, а ти треба во сето тоа да најдеш душа. Јас сум човек за творење насамо, ама си ја земав бељата со филмот и сега нема бегање. Вистинската проценка за тоа колку е добро кое било мое дело јас успевам да ја направам дури по многу години. Треба голема дистанца за објективна проценка. И убаво е чувството кога знаеш дека си направил нешто мило а цврсто, нешто специјално што останува засекогаш, дури и ако никој не го види.“

Интимен македонски филм

Сите Ваши досегашни филмови на сосема специфичен поетски начин ги толкуваат македонската реалност, историја, дух. Кога би направиле сосема краток филм што ќе ја опише Македонија, онака интимно за Вас, како би изгледал?

„Кога би работел сосема краток филм за Македонија, тој би бил и експериментален и поетски во исто време и би се однесувал на некоја мала работа која може да се чита како универзална. Луѓе во Македонија често очекуваат моите филмови да ги задоволат нивните инфантилни потреби за себедефинирање. Им треба некој кој ќе ги фали. Ако сметаш дека поезијата – особено онаа која умее да заболи – може да ти го збогати животот, тогаш повели. Радувај се што оваа земја создава квалитет, добро уметничко дело, а не барај да ти бидам пластичен хирург или психијатар“.

Никако да излеземе од матрицата на поделби по секоја основа, етнички, политички, културолошки, што може да нè обедини?

„Добра волја, љубов, доблест, чесност.  Не е многу сложено. Во овие 10 години како Хуни и Авари да нѐ прегазиле, па сега ни трева не расте. Не беше најлошо крадењето, туку силувањето. Лагата, криминалот и лошотијата станаа стандард. Ги има во секое општество, ама бељата е што сега кај нас станаа редовна појава. Она што е добро во ова зло е дека поради сево ова се создаде потреба од рестарт, ре-бут. Граѓаните и власта имаат историска шанса најпосле да се изгради мериторен систем што ќе се базира на вредности и визија за квалитетна култура и живот. Тој нов почеток дури и не зависи толку од власта колку од самите нас. Да почне Македонецот да се занимава со долгорочни вредности, а не со ситен ќар и потпикување. Да цени успех и да сака да го повтори. Да се радува наместо да завидува. Има многу луѓе, од обете политички страни, на кои лошотијата им е поважна од идеологија, тема или партија. Глумат колумнисти, новинари, уметници или професори. Лошотијата е она што ги придвижува и здружува. Во својата потреба да мразат забораваат да прават разлика меѓу нечие (или нивно) работење за татковината или за заедницата и работење за режим или партија. Вистинската промена ќе биде кога ќе се занимаваме со конструктивни и позитивни луѓе и идеи, а ќе ги игнорираме корумпираните партиски мегафони и хистеријата што се обидуваат да ја покренат. 2017 има потенцијал да биде добар почеток, ама нема да биде лесно.“

Што гледа, слуша, чита Манчевски со големо задоволство?

„Го читам Лери Мек Муртри, поет на американскиот Запад, брутален, романтичен и смешен. Го слушам Николас Џар, ди-џеј од Њујорк/Чиле. Гледам НБА.“

Ана Василевска



©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Daily news

Прва правна конференција Tres Partes

Објавено пред

На 26 декември година во хотелот „Континентал“, со почеток во 10 часот, ќе се одржи првата правна конференција Tres partes, во организација на „Јанаки знае“, а ќе биде поделена во три дела.

dobivaj vesti na viber

Првиот дел е со работен наслов „Дали е потребно укинување на извршителите?”, на кој ќе учествуваат Зоран Василевски, кој ќе ја застапува тезата ПРО укинување на извршителите, извршител Снежана Андреевска, која ќе ја застапува тезата КОНТРА укинување на извршителите и извршител и поранешен судија за извршување, Христо Јованов, кој ќе предава во делот на извршувањето пред да се укинат судиите извршители.

Вториот дел е со работен наслов „Дали се шаблонизира институтот надомест на нематеријална штета“, на која предавачи ќе бидат адвокатката Маруша Митровска, судијката Љубица Колиќ од Основен суд Скопје 2 и судијата Ѓорѓи Радојков од Апелациониот суд Скопје.

Третиот т.н. кривичен дел е со работен наслов „Неприменување на кривично-правните институти“, во кој предавачи ќе бидат адвокатот Јанаки Митровски, Никола Тупанчевски, редовен професор по казнено право при „Јустинијан Први“, Александра Деаноска, вонредна професорка по казнено право при „Јустинијан Први“, и Оља Ристова, судијка при Основниот суд Скопје 1.

Предвиден е и интерактивен дел со публиката преку поставување прашања и коментари од учесниците.

 

Прикажи повеќе...

Daily news

Груевски оди во затвор – Апелација му ја потврди казната

Објавено пред

Апелациониот суд Скопје, постапувајќи по кривичниот предмет познат во јавноста под името „Тенк“ по одржана јавна седница, донесе пресуда со која му ја потврди двегодишната затворска казна на премиерот Никола Груевски. „Жалбите на обвинетиот Никола Груевски изјавени лично и преку неговите бранители ги одби како неосновани, а првостепената пресуда ја потврди во целост, со што му ги потврди двете години затворска казна“, пишува во соопштението од судот.

dobivaj vesti na viber

Второстепениот суд делумно му ја уважи жалбата на Ѓоко Поповски и му ја намали казната на 4 години и 6 месеци, а во останатиот дел првостепената одлука ја потврди.

За Гордана Јанкулоска за „Тенк“ е издвоена во друга постапка и пресудата за неа, под обвинение дека ја злоупотребила службената положба и го натерала Поповски да го намести тендерот за „мерцедесот“ што го посакал Груевски, ќе биде изречена на 8 октомври.

Прикажи повеќе...

Daily news

Бизнисменот Минчо Јорданов треба да сведочи дали бил уценет со пари во шпионската афера

Објавено пред

Spion

Бизнисменот Минчо Јорданов утрово во кривичниот суд е повикан да сведочи во предметот што го презеде специјалното јавно обвинителство под кодно име „Шпион“.

dobivaj vesti na viber

Обвинетите Миќо Наскоски, Зоран Божиновски и Марјан Маџовски, како што рече на минатото рочиште обвинителката Елизабета Јосифовска, со цел да се стекнат со противправна имотна корист, му се заканиле на бизнисменот Минчо Јорданов дека ќе објават податоци за наводна криминална приватизација и откуп на акциите во АД „Бетон“ и на други негови фирми. Во намерата не успеале, а Јорданов не ги исплатил парите.

„Обвинетиот Александар Диневски прибавувал податоци со степен на државна тајна, а потоа ги доставувал или директно на странските разузнавачки служби или му ги давал на обвинетиот Марјан Ефремов, кој ја формирал групата за уцени, изнуди и шпионажа и ја координирал од 2009 до 2013 година, регрутирајќи нови членови во мрежата. Со обвинетиот Мирослав Зафировски од УБК прибирале податоци за луѓе од ЦИА присутни во Македонија и за штаб на ЦИА во Ирак. Тие прибирале и податоци за организациската поставеност на УБК“, рече Јосифовска за „Шпион“, кое СЈО врз база на нови прислушувани разговори го презеде од Обвинителството за гонење организиран криминал и корупција.

Ефремов, според обвинението, групата за изнуда и тргување со тајни информации од безбедносните служби на Македонија ја направил во 2009 година и, како што тврди обвинителството, тој е мозокот на целата операција. Информациите им ги продавале на Кост Н. од грчката разузнавачка служба, Петар Н. и Јуриј Н. од унгарската и на други лица од странски разузнавачки служби.

Секој од обвинетите, зависно од тоа во која институција работел, снимал службени документи, кои потоа им ги продавал на грчката, руската, унгарската и српската разузнавачка служба. Обвинети во овој случај се и тогашниот шеф на Кабинетот на претседателот на Собранието, Трајко Вељаноски, генералот Горан Стојков, Миќо Насковски, Ѓорѓи Хаџимицев, Цветан Дамјановски (заедно со други нивни колеги од МВР, УБК, АР и Военото разузнавање, кои дел се веќе осудени) и Зоран Божиновски, кој во групата имал улога ако уценуваните не дадат пари, тој да ги објавува, како што вели обвинителката, во порталот „Буревесник“ или во други медиуми во кои работел. Божиновски е обвинет за злосторничко здружување, шпионажа и уцена.

Обвинетите не се чувствуваат виновни, а тврдат и дека целиот процес е монтиран. Во предметот првично беа опфатени 19 лица, од кои неколкумина ја одлежаа затворската казна. Предметот го суди судијата Владимир Туфегџиќ. На конференциска врска треба да сведочи и Драган Даравелски, кој, според обвинението, исто така бил уценуван од обвинетите.

Прикажи повеќе...

Најново

Топ1 час

Тешка сообраќајна несреќа во Кичево – три млади лица го загубија животот, има и тешко повредени

Утрово во 4.50 часот на улицата Магистрален пат во Кичево се случила сообраќајна несреќа помеѓу патничко возило „пежо“ со кичевски...

Македонија3 часа

Притвор од 48 часа за две лица задржани по убиството на лекарот во Железара

Со оглед на тоа што се уште се преземаат дејствија за обезбедување докази, јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Скопје...

Регион4 часа

Почна нова детаљна потрага по Данка, пристигнаа спасувачки екипи со куче

Две специјалистички спасувачки екипи од Белград и Нови Сад, Одделот за вонредни состојби на МВР на Србија, синоќа пристигнале во...

Регион4 часа

Силен земјотрес ја погоди Бугарија

Земјотрес со јачина од 3,8 степени според Рихтеровата скала ја погоди Бугарија, јавува ЕМСЦ. Земјотресот е регистриран во 8:38 часот...

Европа4 часа

Автобус повторно се преврте на автопат во Германија, патниците биле средношколци

Автобус со околу 60 патници се преврте вчера на автопатот А44 во западната германска покраина Северна Рајна Вестфалија, јавува дпа....

Свет5 часа

Израел ја нападна Сирија: „38 лица загинаа во Алепо, меѓу кои и членови на Хезболах“

Повеќе цивили и војници загинаа откако Израел и милитантните групи започнаа напади врз северниот сириски град Алепо, соопшти утрово сириското...

Европа5 часа

Лавров: Украинскиот план е бесмислен, вклучува повлекување на нашата армија од освоените територии

Рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров изјави дека мировниот план предложен од Украина е бесмислен бидејќи се заснова на...

Македонија17 часа

ВМРО-ДПМНЕ ги утврди пратеничките листи за изборите: „Се работи за луѓе со кредибилитет, искусни и енергични“

Извршниот и Централниот комитет на ВМРО-ДПМНЕ одржаа седница на која беа усвоени пратеничките листи на ВМРО-ДПМНЕ и Коалицијата за претстојните...

Македонија17 часа

Села оди во коалиција со Ахмети

На седница на Централното собрание на крилото на Алијансата за Албанците предводено од Зијадин Села, беше одлучено да коалицираат со...

Македонија19 часа

Македонија треба да и’ врати 2,2 милиони евра на Европската Комисија кои биле злоупотребени преку „Еразмус“

Европската канцеларија за борба против измами (ОЛАФ) бара Македонија да врати 2,2 милиони евра злоупотребени преку програмата „Еразмус+“. Директорот на...

Македонија20 часа

Вработените во „Еуроникел“, кои останаа без работа, ќе добијат можност да се вратат во фабриката, новите газди со производството почнуваат во јуни

Речиси 600 вработени во кавадаречката фабрика „Еуроникел индустри“ ќе добијат можност повторно да се вратат на работа во следните 90...

Македонија21 час

Тошковски: Приведен е и трет осомничен во врска со убиството на лекарот во скопска Железара

Техничкиот министер за внатрешни работи, Панче Тошковски, денеска изјави дека е приведено уште едно лице во врска со убиството на...

Економија23 часа

Трендафилов најави неколку протести: Во вторник ќе ги охрабриме судиите да ја преиначат срамната пресуда за конфискација на Работничкиот дом

Претседателот на ССМ, Слободан Трендафилов, денеска, на прес-конференција, за 2 април најави протест, кој ќе почне пред седиштето на ССМ...

Топ24 часа

Го оградил државното земјиште зад Поликлиниката „Бит-пазар“ и наплаќал за приватен паркинг: кривична за скопјанец

Единицата за економски и компјутерски криминал при СВР Скопје поднесе кривична пријава против А. Р. (62) од Скопје и против...

Македонија24 часа

(Видео) „ДПМНЕ и Тошковски ја загрозуваат безбедноста на граѓаните“, вели Талевски

„Два месеца откако ВМРО-ДПМНЕ го презеде раководењето со Министерството за внатрешни работи, безбедносната состојба во Прилеп никогаш не била полоша....

Економија1 ден

„Растот на платите со кои се фали Битиќи е лага, платите се стопија со порастот на трошоците на живот“, велат од ВМРО-ДПМНЕ

„Уште една голема манипулација на СДСМ кои се во очај! Во отсуство на било какви економски резултати, Фатмир Битиќи на...

Македонија1 ден

Ванковска: Преспанскиот и бугарскиот договор се колонизаторски договори

Професорката Билјана Ванковска и претседателски кандидат на Левица во Фејсбук статус истакнува дека има разочарани млади луѓе кои мислат дека...

Свет1 ден

Масовен руски напад врз Харков: Бомби паѓаа цела ноќ, две лица загинаа

Во текот на ноќта руските војници гранатираа 17 населени места во областа Херсон, при што загинаа две лица, а четворица...

Свет1 ден

Две тела пронајдени во автомобил под урнатиот мост во Балтимор, паднале од височина од 50 метри во водата

Полицијата во американската сојузна држава Мериленд објави дека две тела биле пронајдени во автомобил во реката Патапско, каде што мостот...

Македонија1 ден

Целосен молк од страна на Пендаровски, Ковачевски и СДС за улогата и начинот на ангажирање на спорниот странски консултат Асаф Еисин, велат од ВМРО-ДПМНЕ

Целосен молк од страна на Пендаровски, Ковачевски и СДС за улогата и начинот на ангажирање на спорниот странски консултат, Асаф...