Масовната саботажа на голем број пејџери на Хезболах бара навремена разузнавачка и техничка способност, велат експертите за Би-Би-Си.

Од почетокот на конфликтот во Газа минатата година, Хезболах ги предупреди своите членови да не користат мобилни телефони поради страв дека би можеле да бидат злоупотребени од израелското разузнавање, објаснува експертот за безбедност Френк Гарднер за Би-Би-Си.

Во 1996 година, израелската агенција Шин Бет убила производител на бомби на Хамас со експлозив во неговиот телефон.

Наместо тоа, Хезболах користел пејџери за комуникација, а неодамна им била испорачана нова серија.

Хезболах и либанските официјални лица не се сомневаат дека Израел стои зад ова и успеал да се прикраде во синџирот на снабдување за тие пејџери.

Поранешен експерт за муниција на британската армија, кој побара да остане анонимен, изјави за „Би-Би-Си“ дека уредите најверојатно биле спакувани со меѓу 10 и 20 грама експлозив од воена класа, скриени во лажна електронска компонента.

Ова, вели експертот, може да се контролира со сигнал, нешто што се нарекува алфанумеричка текстуална порака.

Штом ќе се активира, следното лице кое ќе го користи уредот ќе го активира експлозивот.

Нападите со синџирот на снабдување се зголемена загриженост во светот на сајбер безбедноста, со голем број хакери од висок профил, како оние каде што хакерите добиле пристап до производите додека сè уште биле во процесот на производство, вели сајбер експертот на Би-Би-Си, Џо Тајд. Но, овие напади обично се ограничени на софтвер, додава тој. Нападите на синџирот на снабдување со хардвер се многу поретки бидејќи треба да се ракува со самиот уред.

Како што изјави безбедносниот експерт Дмитриј Алперович, ова ќе ја направи операцијата „можеби еден од најобемните физички напади на синџирот на снабдување во историјата“.

Експерт на „Си-ен-ен“: Две теории

Правата теорија за тоа како можела да се случи големата експлозија, пишува „Си-ен-ен“, е поради прегревање и детонација на литиумските батерии во пејџерот.

Дејвид Кенеди, поранешен разузнавачки аналитичар за американската Агенција за национална безбедност, изјави за Си-Ен-Ен дека експлозиите што се гледаат на снимката се чини дека се „преголеми за ова да биде далечински и директен хакерски напад, кој би го преоптоварил пејџерот и би предизвикал литиум батеријата да експлодира“.

Кенеди рече дека е поверојатна теоријата дека пејџерите биле манипулирани за време на производството.

„Поверојатно е дека Израел имал оперативци… во Хезболах… Пејџерите имале вградени експлозиви во нив и веројатно биле активирани кога била примена одредена порака“, рече тој.

„Неверојатно е. Хезболах се гордее со своите строги безбедносни мерки, усовршени во текот на деценискиот конфликт со Израел“, вели Емили Хардинг, поранешен висок аналитичар на ЦИА.

Таа и другите велат дека ова е критично нарушување на безбедноста на Хезболах.

„Прекршувањето од оваа димензија не предизвика само физичка штета, туку ќе ги принуди да го преиспитаат целиот свој безбедносен апарат“, рече Хардинг, моментално заменик-директор во Американскиот центар за стратешки и меѓународни студии.

Таа додаде:

„Очекувам да ги видам како спроведуваат интензивна внатрешна истрага што ќе ги одвлече од потенцијалната борба со Израел.

Лина Хатиб, од британската Чатам Хаус, рече дека нападот „потенцира колку длабоко Израел се инфилтрирал во комуникациската мрежа на Хезболах“.

„Многу оперативци на Хезболах се префрлија на користење пејџери откако мобилните телефони на членовите на Хезболах беа компромитирани од израелско хакирање“. Обемот на последниот напад е длабоко понижувачки за Хезболах, бидејќи покажува колку е ранлива безбедноста на Хезболах во однос на софистицираната израелска воена технологија“, додаде таа.

Израел засега не го коментираше нападот, а САД објавија дека собираат информации за тоа како дошло до експлозиите.

Според последните податоци, најмалку девет лица загинаа, а речиси 3.000 се повредени.

Бугрското Министерството за надворешни работи застана во одбрана на ставовите на амбасадорот Жељаско Радуков кој вчера одбил да ја прифати протестната нота за изостанувањето на македонското знаме, за време на фотографијата од средбата помеѓу претседателката Гордана Сиљановска-Давкова и нејзиниот колега, Румен Радев.

Бугарското МНР во изјава за бугарската „Нова“ соопшти дека амбасадорот бил поканет на разговор во Министерството за надворешни работи на Северна Македонија по повод посетата на претседателката Гордана Силјановска – Давкова, на 13 септември и коментарите во врска со фотографиите поврзани со оваа посета.

„Посетата беше по повод културен настан – гостување на Националната опера и балет на Република Северна Македонија во Софија и нема карактер на државна, официјална или работна посета. Во такви случаи, протоколарната практика не предвидува интонирање на химните, поставување други државни знамиња, како и други протоколарни атрибути. Горенаведеното го изјави и амбасадорот Радуков вчера во разговорот со дипломатите од МНР на РСМ“, наведуваат во својот став од бугарското министерство,

Се додава дека бугарската страна испратила покани до министрите кои ја придружувале Сиљановска-Давкова, за средби со нивните бугарско колеги, меѓутоа, за жал, поканата од министерот за надворешни работи, Иван Кондов, до министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски била одбиена.

Од македонското МНР, пак, очекуваат бугарскиот амбасадор во земјава да ја пренесе пораката до властите во Софија.

„На вчерашната средба во Министерството за надворешни работи и надворешна трговија, на која усно и писмено беше изразена нашата загриженост поради отстапувањето од договорениот протокол за фотографирање на претседателката Силјановска Давкова и претседателот Радев, амбасадорот на Бугарија, Жељаско Радуков, одби да го прифати нотата. Појаснуваме дека амбасадорот Радуков вербално се запознал со целата содржина на нотата и одбивањето да ја прифати не значи дека пораките пренесени на оваа средба имаат различно или помало значење”, велат од Министерството.

По посетата, од кабинетот на Сиљановска истакнаа дека фотографирањето не било однапред предвидено и ќе побараат објаснување од бугарската страна.

„Средбата и заедничкиот ручек поминаа во извонредно пријателска атмосфера, од пречекот до крајот. Она што фрли сенка на настанот е отстапувањето од договорениот протокол за средбата, според кој, не требаше да има фотографии во рамките на затворениот простор. Но, за жал, пред почетокот на тет-а-тет средбата, претседателот Радев ја покани претседателката да направат заедничка фотографија пред бугарското знаме, иако ваков потег и чин не беше предвиден, ниту договорен. Сакаме да веруваме дека се работи за протоколарен превид, а не за намерна постапка и отстапка од договореното и веќе утре ќе побараме објаснување од бугарска страна“, рекоа од Кабинетот на Давкова.

СДСМ ја опиша средбата како дипломатски дебакл. Од опозициската партија констатираа дека Сиљановска и министрите во Софија биле пречекани како претставници на некои локални бугарски клубови или општински институции, а не како меѓународни високи претставници на држава членка на НАТО и важен партнер на Бугарија.

Со 65 гласа „за“ и 15 против, пратениците во Собранието го одобрија заемот од половина милијарда евра од унграската влада.

250 милиони евра, половина од средствата од овој заем ќе се користат за развој на општините, а другите ќе ги користат стопанствата во форма на кредити. Рокот за отплата е 15 години, со вклучен грејс период од три години, каматната стапка е фиксна и изнесува 3,25 проценти. Македонија ќе треба да исплати и провизија од 70 илјади евра за правни услуги на независна фирма избрана од страна на Унгарската експорт-импорт банка.

Додека за мнозинството нема ништо спорно кај законот, туку напротив, ќе помогне во развојот на општините и економијата, опозицијата обвинува дека парите не се од Унгарија, туку од Кина и дека земјата станува политички заложник.

Пратеникот Фатмир Битиќи и ексвицепремиер за економски прашања од СДСМ изјави дека кинеските пари ќе ја нарушат макроекономската стабилност и ќе има негативно политички влијание за државата, која ќе стане заложник на Унгарија. Рече и дека има скриени трошоџи, чијшто износ не го пишува во договорот.

„Ова задолжување е без контрола, идните генерации ќе ги плаќаат кредитите и другите последици, Ова не е патот по кој сакаме да одиме ова задолжување ја загрозува макроекономската стабилност“, рече Битиќи.

Македонија ќе треба да исплати и провизија од 70 илјади евра за правни услуги на независна фирма избрана од страна на Унгарската експорт-импорт банка.