Економија
Зошто Маск претпочита да трпи штрајк во Шведска две години наместо колективен договор?
Поминаа две години откога некои вработени во „ТМ Шведска“ или „Тесла Шведска“, поддржани од синдикатот на металурзите „ИФ метал“, штрајкуваа за да ја принудат подружницата на американскиот производител на електрични автомобили да потпише колективен договор.
Иако не е законска обврска, колективното договарање стана добра деловна практика во Шведска и 90 проценти од сите вработени, особено во поголемите компании, се заштитени со колективни договори. Тесла се спротивставува на ваквите договори во Шведска тврдејќи дека тие „не се вклопуваат во деловниот модел на ‘Тесла’“ и дека „вработените во ‘Тесла’ веќе имаат многу конкурентни услови за работа“.
Сепак, Ирене Венемо, директорка на Шведскиот институт за медијација, државна агенција што посредува во вакви спорови, тврди дека фундаменталниот проблем лежи во загриженоста на американското седиште, поточно на Елон Маск, кој го носи официјалното име „Технокинг на Тесла“, дека колективен договор во Шведска би поставил преседан што би ги водел синдикатите во други земји.
„’Тесла’ работи во многу земји и никаде нема ваков колективен договор. Менаџментот на ‘Тесла’ во Шведска покажува подготвеност за соработка и доколку можеше самостојно да одлучува, мислам дека веќе ќе имавме договор“, рече Венемо.
Пред речиси еден месец Шведскиот институт за медијација се откажа од обидите за медијација, но пред тоа забележа дека „ТМ Шведска“ постигнала одреден напредок и им обезбедила на своите вработени подобри услови за работа отколку пред штрајкот.
Венемо рече дека „ТМ Шведска“ се приближила до условите што „ИФ метал“ ги постигна со Здружението на работодавците во автомобилската индустрија. „Се обидовме на секој можен начин да го завршиме овој спор, но овој случај е поинаков од сите претходни. Сега стигнавме до крајот на патот“, објасни Венемо.
Шведските медиуми се поделени во своите ставови за штрајкот во „Тесла“. Левичарскиот Aftonbladet пишува дека ова е судир на „шведскиот модел против американската алчност; Давид против Голијат; Шведска против Маск“ и дека сите други големи меѓународни компании во Шведска имаат колективни договори.
Од друга страна, конзервативниот весник „Свенска дагбладет“ се прашува дали има смисла штрајкот да се продолжи на неодредено време, што очигледно не е особено ефикасно. Имено, и покрај многуте пречки, „Тесла“ продолжува релативно успешно да увезува, продава и да ги сервисира своите возила во Шведска.
Аналитичарот Бендер проценува дека штрајкот досега чинел најмалку 10 милиони евра само од страна на синдикатите. „ИФ метал“ тврди дека има речиси една милијарда евра во својот фонд за штрајк и дека може да исплати обесштетување на штрајкувачите само од камати и дивиденди.
Нешто потешко е да се процени колку штрајкот ја чинел „ТМ Шведска“. Компанијата се обидува да остави впечаток дека нема штета и дека сè работи без прекин, но според Бендер, станува збор и за милиони евра.
Шведската јавност најчесто се согласи со синдикатите, особено откако Елон Маск почна отворено да го поддржува американскиот претседател Доналд Трамп. Продажбата на „тесла“ во Шведска претрпе катастрофа во последните месеци. Според податоците од Mobility Sweden, во јули 2025 година се продадени само 163 возила, односно 85,5 проценти помалку отколку во истиот месец минатата година.
Во септември оваа година трендот многу се промени. Вкупно се регистрирани 10.395 електрични автомобили, вклучувајќи 1.726 автомобили „тесла“. Но, генерално, продажбата на „тесла“ во Шведска (за разлика од Норвешка) оваа година е доста слаба во споредба со 2024 година. Во текот на целата минатата година регистрирани се 21.894 возила „тесла“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Microbalkans 2025: Никола Јошевски за усогласувањето на правните рамки со директивите на ЕУ
Никола Јошевски, генерален менаџер и сопственик на Mint Fintech Group и претседател на Групацијата на финансиски друштва при Стопанската комора на Македонија, учествуваше на престижната регионална конференција Microbalkans 2025, што се одржа во Дубровник, Хрватска, од 5 до 7 ноември 2025 година.
Како панелист на високопрофилната дискусија „Усогласување на правните рамки со директивите на ЕУ“, Јошевски се приклучи на водечки европски партнери и институции кои активно придонесуваат за развојот на социјалните финансии во регионот на Западен Балкан.

Панелот се фокусираше на регулаторната хармонизација, финансиската инклузија, платните системи и усогласувањето со процесот на пристапување кон ЕУ, со посебен акцент на улогата на микрофинансиските институции и финтек решенијата во одржливиот развој и регионалната соработка.
Во своето обраќање, Јошевски ја нагласи потребата од создавање на стабилен и интегриран финансиски систем што ги надминува класичните регулаторни рамки, посочувајќи:
„Главниот предизвик не е само во пренесувањето на директивите на ЕУ во националното законодавство, туку во создавањето на целосен екосистем – таков што нè прави конкурентни, инклузивни и силни дома.“
Панелот поттикна значајна дискусија за иднината на финансиската регулатива во регионот и улогата на микрофинансиските институции во зајакнување на финансиската стабилност, транспарентност и дигитална трансформација.

Конференцијата Microbalkans 2025, поддржана во рамките на соработката со Европската унија, го обедини врвот на експертизата од Европа и Западен Балкан, создавајќи дијалог за унапредување на социјалните финансии, микрокредитирањето и финтек иновациите.
Присуството на Mint Fintech Group на овој настан уште еднаш ја потврди посветеноста на компанијата кон модернизација на финансискиот сектор во Македонија, создавање инклузивна економија и промовирање европски вредности во финансиските услуги.
Со своето учество, Јошевски ја зацврсти позицијата на Македонија како активен партнер во градењето на современ, конкурентен и одржлив финансиски екосистем, кој ја поврзува регионалната соработка со европските стандарди и отвора нови можности за раст и развој.
(ПР)
Економија
СДСМ: Инфлацијата зголемена на 4.5%, граѓаните скапо ги чинат промашените економски политики на власта
Инфлацијата повторно расте и во октомври достигна 4,5 проценти, спротивно на владините уверувања дека ќе се намали и под 3%, велат од СДСМ.
„Овој пораст е јасен показател дека економските политики на владата на ВМРО-ДПМНЕ се целосно промашени и без никаков резултат. Инфлацијата го јаде стандардот на граѓаните, ги јаде платите кои не се покачуваат туку стагнираат, цените на храната и основните производи растат, сметките се повисоки, граѓаните имаат се помалку пари во џебовите. Платите и пензиите заостануваат далеку зад растот на цените, граѓаните секојдневно плаќаат повисоки цени за леб, млеко, масло, лекови, за сметки а платите не мрдааат. За само година и половина ДПМНЕ донесе економска стагнација, раст на инфлацијата и пад на животниот стандард“, се наведува во соопштението.
Економија
Електродистрибуција го имплементира најновиот систем SIEMENS SCADA за дигитално управување со мрежа – Скопје
Во финална фаза на имплементација е најновиот SIEMENS SCADA систем за дигитално управување со среднонапонска и високонапонска мрежа, со што значително ќе се унапреди дигиталната трансформација и системите за далечинско управување и мониторинг, соопштија од компанијата.
Со помош на најновиот SCADA систем, како што е појаснето, ќе се оствари меѓусебно поврзување на диспечерските центри на ЕВН и МЕПСО со цел поквалитетно водење на целата електроенергетска мрежа во државата.
„Со инвестиција од еден милион евра, најсовремениот SCADA систем овозможува повисоко ниво на автоматизација, сигурност и оперативна контрола, што претставува клучен предуслов за ефикасна енергетска транзиција и поголема диверзификација на изворите на електрична енергија во земјата. Системот има особено значење во периоди кога сѐ поголем број фотонапонски централи се приклучуваат на дистрибутивната мрежа. Досега се регистрирани 2.963 нови приклучоци од обновливи извори, со вкупна инсталирана моќност од 860 MW, што во одредени ситуации може да претставува предизвик за стабилноста на енергетскиот систем. Со ваквите инвестиции во дигитализација на клучните процеси, Електродистрибуција обезбедува поквалитетни, доверливи и поефикасни услуги за своите корисници и ја зацврстува сигурноста и ефикасноста на мрежата, потврдувајќи ја својата заложба за модерна, транспарентна и дигитална енергетска инфраструктура“.

