Монетарното затегнување од страна на централните банки одигра битна улога во контролирањето на инфлацијата, иако инфлацијата не беше стандарден монетарен феномен, туку одраз на повеќе фактори, изјави гувернерката на Народната банка, Анита Ангеловска-Бежоска во својата дискусија на гувернерската панел-дискусија на Форумот на Централна и Источна Европа, во организација на Инвисо (конференциите на „Еуромани“), кој се одржува во Виена, Австрија. Таа посочи на клучната улога на политиките и посветеноста на централните банки за враќање на ценовната стабилност, особено преку значителното стабилизирање на инфлациските очекувања.

Говорејќи на панел-дискусијата на тема „Централните банки по бурата“, на која учествуваа и гувернерите на централните банки на Ерменија, на Молдавија и на Грузија, гувернерката посочи дека емпириските студии ја потврдуваат значајната улога на затегнувањето на монетарната политика во процесот на намалување на инфлацијата. Така на пример, според проценките на Европската централна банка (ЕЦБ), индексот на потрошувачките цени во еврозоната би бил повисок од 2,5 процентни поени до 3 процентни поени во 2024 година, доколку не беше спроведено монетарното затегнување. Таа ја потенцираше специфичноста на овој циклус монетарно затегнување, коешто следува по долг период на ниски каматни стапки и претставува едно од најусогласените и најсилните монетарни реакции во последниве педесетина години.

Соодветната поставеност на монетарната политика овозможи намалување на стапките на инфлација, коишто од двоцифрени се сведоа на ниски едноцифрени стапки на раст. Освен справувањето со инфлацијата, кое беше приоритет за централните банки, од особено значење беше и тоа политиките да се постават внимателно за да не се втурнат економиите во рецесија и за да се задржи макрофинансиската стабилност. „Монетарните политики беа поставени соодветно, за што сведочат и податоците на економиите во Централна, Источна и Југоисточна Европа (ЦИЈИЕ), но и глобално. Така економската активност во регионот во изминатиов период продолжи да закрепнува, иако со нешто поумерено темпо во споредба со преткризниот период, кое се очекува постепено да забрзува во претстојниот период. Исто така, финансиските институции покажаа висока отпорност за време на циклусот на монетарното затегнување, додека нивната адекватност на капиталот се подобри“, посочи гувернерката.

„И покрај значителниот успех во справувањето со инфлациската епизода, одредени ризици и понатаму постојат, што бара натамошна внимателност заради среднорочно одржување на ценовната стабилност”, изјави гувернерката. Поголемата инерција на базичната инфлација, растот на платите и потребата за фискална консолидација во целиот регион, остануваат прашања коишто треба внимателно да се следат. Исто така, и долгорочната отпорност на поголеми шокови, бара структурни реформи. Напорите, како диверзификација на синџирите на снабдување, зголемување на домашниот производствен потенцијал, намалувањето на енергетската интензивност, се од суштинско значење за заштита од идни шокови, особено во регионот на ЦИЈИЕ. Преку заеднички напори, монетарните и фискалните власти можат да продолжат да постигнуваат одржлива ценовна стабилност, дури и во услови на сложени економски предизвици“, изјави гувернерката Ангеловска-Бежоска.

Форумот на Централна и Источна Европа е еден од водечките традиционални настани од областа на финансиите. На овој годишен настан редовно присуствуваат повеќе од илјада учесници – гувернери на централни банки, министри за финансии, раководители на финансиски институции и инвеститори. Во рамки на Форумот, гувернерката Ангеловска-Бежоска имаше средба со високи претставници на Европската банка за обнова и развој, повеќе приватни финансиски институции и потенцијални институционални инвеститори.

Денеска завршува акцијата „Новогодишна кошница“ која што беше креирана на предлог на бизнисот со поддршка на Министерството за економија и труд и траеше од 15 декември 2024 година до 15 јануари 2025 година.

Главната цел на Новогодишната кошница која што беше креирана од бизнисот односно производителите, дистрибутерите и трговците, беше да се креира поширока листа на одделни прехранбени производи кои што се ставија со намалени цени на рафтовите, појаснуваат од министерството.

Со истата, како што велат, се спречи зголемување на цените пред и за новогодишните и божиќните празници и се одржа стабилно ниво на инфлацијата во месец декември 2024 и месец јануари 2025 година, за време на новогодишните и божиќните празници кога има зголемена потрошувачка.

На листата на производи, како што е објавено и на веб-страната Моја кошница која што Министерството за економија и труд ја креираше токму за оваа акција се вклучија 1178 производи од 96 производители и дистрибутери се вклучија 51 маркети, а акцијата се применуваше во 762 продажно место.

„Ако ги согледаме овие бројки сметам дека акцијата Новогодишна кошница беше успешна и придонесе за намалување на цените на производите кои што беа вклучени во нејзе.

Според Државниот завод за статистика од податоците за Индекси на трошоците на животот и на цените на мало за декември се забележува дека инфлацијата во 2024 година споредено со 2023 година изнесува 3,5% како што беше и проектирано. На месечно ниво пак во декември 2024, споредено ноември 2024 година инфлацијата изнесува 0,3%.

Податоците на статистика покажуваат дека во декември 2024 година во однос на ноември 2024 година намалувањето на трошоците за живот кај храна и безалкохолни пијалоци изнесува -0,3%.

Ова покажува дека Новогодишната кошница каде што беа вклучени во најголем дел прехранбени и безалкохолни пијалоци го дала својот ефект и цените на храната и пијалоците во декември 2024 година бележат намалување во однос на ноември 2024 година.

Се очекува и во статистичките податоци за месец јануари 2025 година во однос на декември 2024 година, да се потврдат ефектите од новогодишната кошница, односно да се оствари дополнително намалување на трошоците за живот кај храна и безалкохолни пијалоци“.

Од министерството изразуваат Б=благодарност до сите производители, дистрибутери и трговци кои што се приклучиле и учествувале во оваа акција и ги намалиле цените на прехранбените производи и на дел од пијалоците за време на новогодишните и божиќните празници.

истакнуваат дека Министерството за економија и труд во наредниот период ќе продолжи да креира мерки и политики кои ќе значат заштита на стандардот на граѓаните

„Денеска одржав состанок со оризопроизводителите од кочанскиот регион на кој што присуствуваа и дел од откупувачите на ориз кои што се во Регистарот на Министерството. Разговаравме за актуелната состојба односно решавање на овој проблем кој што го наследивме од претходните години, кој што бил наталожен“, истакна министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство, Цветан Трипуновски.

„Тука сме да ја информираме јавноста и сите оризопроизводители дека по неколкучасовен состанок заклучокот е дека Министерството ќе оддели дополнителни 6 денари за откупена килограм оризова арпа од реколта 2024 година. Мерката треба да биде со важност од 1-ви ноември до 31 март 2025 година“, појасни министерот.

Министерот додаде дека сите оние кои што имаат предадено овој период ќе добијат дополнителна субвенција од 6 денари за килограм арпа.

„Дополнително обврската на Министерството е да преку Агенцијата за стокови резерви се изврши набавка на оризова арпа односно ориз за потребите на стоковите резерви. Знаете дека се изменети законските процедури, сите Правилници, во тек се подготовките за ваквата објава. Што значи дека на некој начин ќе се надмине проблемот со откупот од реколтата 2024 година“, нагласи министерот.

Тој посочи се решаваат наследени проблеми од претходната власт.

„Овој пласман на овој производ и сеидбата на оваа култура ја организираше некој друг министер од минатата Влада. И заради такви сериозни пропусти во организирање на овој важен стратешки сега земјоделски производ ние денеска како нова Влада мораме да се соочиме со решавање на проблемите“, истакна министерот.

„Со денешната мерка ќе се надмине оваа ситуација. Она што исто така е важно за мене како министер е дека покрај тоа што го решаваме проблемот од минатите години со пласманот, веќе работиме визионерски, домаќински како да се организира сеидбата која што ни е за неколку месеци од сега“, заклучи министерот.