Македонија
ЕУ и прогнозира на Македонија највисок раст во Европа
Република Македонија ќе има најголем економски раст во Европа оваа и следната година, предвидува Европската комисија во пролетна економска прогноза, која беше објавена во вторникот во Брисел.
Македонија се очекува да има раст на бруто домашниот производ (БДП) од 3,8 отсто во 2015 година, односно 3,9 отсто во наредната, што е најдобра прогноза за целиот континент.
Најновата економска прогноза на Европската унија ја објави комесарот за економски и финансиски прашања, Пјер Московици, јави МИА од Брисел
За целата Европската унија се редвидува раст од 1,8 проценти годинава, а 2,1 отсто догодина, при што во рамки на Унијата, најголем економски раст се очекува да имаат Ирска и Малта (по 3,6 отсто на БДП), па Луксембург (3,4 отсто) и Полска (3,3 отсто) во 2015 година, а во 2016 година, Ирска и Луксембург се очекува да остварат економски раст од по 3,5 проценти.
Се очекува сите членки на ЕУ, освен Кипар (- 0,5 отсто) годинава да излезат од рецесија, со тоа што најмал економски раст се предвидува да имаат Финска и Хрватска (по 0,3 проценти, Грција (0,5 отсто) и Италија (0,6 отсто).
Еврокомисијата очекува буџетскиот дефицит во Македонија да падне од 4,2 отсто од БДП минатата година на 3,8 отсто годинава, а во 2015 година да се спушти на 3,6 отсто. Јавниот долг на Македонија се очекува да продолжи да расте и од 27,8 проценти во 2014 година, оваа година да достигне 29,1 отсто, а догодина 40,5 проценти.
Во однос на невработеноста, Европската унија најавува дека се очекува да продолжи да се намалува во Македонија и од 28,1 отсто минатата година, годинава да се спушти на 27,4 проценти, а во 2016 година да се намали за уште еден процент и да изнесува 26,4 отсто.
Со наслов „Зацврстувањето на домашната побарувачка поттикнува понатамошно забрзување на растот“, Европската комисија во пролетната економска прогноза за Македонија вели дека растот на производството се зголемил во 2014 година, а предводен од извозот на странските инвеститори и инвестициите во јавната инфраструктура.
Брисел нотира дека солидната добивка во потрошувачката на домаќинствата дополнително ја зголемува домашната побарувачка. Со оглед на високите инвестиции и побарувачката од увозната трговија, странската рамнотежа натежнала на економската активност.
Натамошните добивки во домашната побарувачка можно е да го постават растот на Бруто-домашниот производ БДП на уште посилно темпо во 2015 и 2016 година, додека негативниот придонес од нето-извозот се очекува да се намали. Владата продолжува да поддржува, со планови за понатамошни инфраструктурни проекти, како и зголемување на овластувањата за трошење, релаксирајќи ја својата среднорочна стратегија за фискална консолидација, наведува Еврокомисијата.
Потенцирајќи дека извозот и зголемувањето на инвестициите го движеле растот во 2014 година, Комисијата за Македонија наведува дека големите јавни инфраструктурни проекти и растот на извозот, главно се должеле на странските компании основани во земјата. Тоа, според пролетната економска прогноза на неформалната Влада на ЕУ придонело за значајно забрзување на растот на реалниот БДП во 2014 година. Со оглед на високата увозна содржина на инвестициите и извозот, Комисијата вели дека ја направило надворешната рамнотежа да има негативен придонес кон растот, откако беше негова главна поддршка во 2013 година.
Според ЕК, силното зголемување на вкупниот бруто-капитал во првите три квартали на 2014 година биле проследени со мало забавување кон крајот на годината, но сепак, во просек, инвестициската активност значително се обновила по малото забавување во претходната година.
Почнувајќи од вториот квартал, според Брисел, потрошувачката на домаќинствата, поддржана од зголемувањето на реалната нето-плата, стабилните приливи од приватните трансфери и подобрувањето на пристапот до кредити, се претворило во солиден втор столб на растот на домашната побарувачка. Трговскиот биланс на стоки, пак е подобрен во 2014 година во однос на БДП-то, во споредба со претходната година.
Ова, во комбинација со зголемениот суфицит во билансот на услуги и стабилниот прилив од приватните трансфери, придонесе за стеснување на дефицитот во тековната сметка од 0,5 проценти на 1,3 отсто од БДП. Создавањето работни места во секторот на производството, засилено од активните мерки на пазарот на трудот, беа главниот двигател за понатаму и покрај забавениот раст на вработеноста, но и за понатамошно намалување на стапката на невработеност. Учеството на пазарот на труд остана ниско, со 57 отсто во целина и тоа особено за жените. Немаше подобрување на состојбата на младите работници и речиси половина од работната сила на возраст меѓу 15 и 24 години се регистрирани како невработени, се наведува во прогноза за Македонија.
Еврокомисијата утврдува и дека притисоците од трошењето му тежат на буџетот, па вели дека фискалните перформанси и понатаму разочарувале во втората половина на 2014 година, додека даночните приходи закрепнале, сепак се зголемиле расходите на потрошувачката и имало неочекувани дополнителни трошоци за транспортниот Коридор 10 во однос на изградба на патишта, што довело до притисоци дури и по ребалансот на Буџетот што беше донесен во септември минатата година.
Во прилог на зголемување на правото за трошење, кој стапи на сила на почетокот на годината, Владата на Република Македонија, според Брисел ја поддржувала приватната побарувачка со уште едно зголемување на платите во јавниот сектор во есента 2014 година. На крајот на годината, општиот владин дефицит изнесуваше 4,2 отсто од БДП, што според ЕК ја надминало ревидираната горна граница за 0,5 проценти. Зголемувањето на државниот долг се задржало во 2014 година, но задолжувањето на претпријатијата во државна сопственост, според Брисел го повлекло јавниот долг, како и потенцијалните обврски на Владата која обезбедува гаранции за нивните кредити.
Комисијата очекува и намалување на повлекувањето од надворешната рамнотежа. Па, така, наведува дека домашната побарувачка се очекува да остане единствен двигател на растот во иднина. Инвестициската активност, управувана од страна на јавните расходи за транспортни и енергетски проекти, како и изградба на нови објекти од странските инвестиции, проектирано е да придонесат за понатамошна солидна добивка, иако стапките на раст се забавуваат во нивниот долгогодишен просек. Потрошувачката на домаќинствата, како резултат на силните основи, според Еврокомисијата се очекува и да се зголемува и натаму и да стане главен извор на раст на производството во 2015 година и 2016 година.
Извозот е проектиран да остане цврст, што главно се должи на странските извозници кои изградија нови производствени линии во оператива. Ако извозот поврзан со инвестициите малку застане, трговскиот биланс на стоката веројатно ќе се подобри малку оваа и следната година, ублажувајќи го негативниот придонес во растот на БДП од надворешната рамнотежа. Сепак, дефицитот на тековната сметка е поставен за некако да се прошири и во голема мера ја има предвид очекуваната нормализација на приливите од приватните трансфери на поумерено, просечно ниво, прогнозира ЕК за Македонија.
На крајот во образложението за пролетната економска прогноза за Македонија, неформалната Влада на Европската унија посочува дека јавните расходи продолжуваат да ја поддржуваат домашната побарувачка. Затоа, ЕК смета дека македонската Влада се очекува да продолжи да обезбедува позитивен фискален поттик на домашната побарувачка за оваа и следната година, а преку понатамошно зголемување на социјалните трансфери, пензиите и платите во јавниот сектор. Во исто време, според Брисел, значителни буџетски средства и финансирање од страна на претпријатијата во државна сопственост, се наменети за понатамошно инвестирање во јавната инфраструктура.
Фискалниот разултат за оваа година, пак, Комисијата смета дека може да ја надмине владината цел за дефицит од 3,3 отсто за околу 0,5 pроценти. А, неодамна предвидените зголемувања на правото на трошоци веќе оставиле белег на успешноста на буџетот, па според Еврокомисијата, во првите два месеци од 2015 година акумулираниот буџетски дефицит изнесува околу 25 проценти од целта за буџетот за целата година или 0,8 отсто од планираниот БДП.
Голем број на мерки за зголемување на приходите се планирани за 2015 година, но тие не можат да го компензираат планираниот пораст на актуелните трошоци, вклучувајќи ја и неодамнешната одлука на Владата за зголемување на социјалните трансфери од јули оваа година за пет проценти повеќе што е предвидено во буџетот. Оттука, потреба за ребаланс на буџетот, што би предвидело намалување на буџетскиот раст за зголемување на капиталните расходи не се очекува, заклучува Европската комисија во пролетната економска прогноза за Македонија. /крај/мф/ап
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Работилници за одржлив туризам оваа недела во Скопје и Крушево
Одржливиот туризам се смета за суштинска и долгорочна економска исплатливост на дестинациите. Со заштита на природните и културните добра, дестинациите можат да привлечат посетители на долг рок, да ги диверзифицираат нивните туристички понуди и да ги поддржат локалните економии без да ги деградираат нивните ресурси или да го загрозат квалитетот на животот на жителите.
Градење на капацитите и зголемување на свеста за одржлив туризам со цел да се обезбедат насоки за туристичкиот сектор во нашата земја за да се зголеми нивната подготвеност за дојдовен туризам преку усвојување на одржливи практики во туризмот, е целта на трите работилници кои се организираат оваа недела во Скопје и Крушево.
Работилниците се во организација на Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот, Стопанската комора на Северна Македонија и Националната асоцијација за дојдовен туризам – НАИТМ, со поддршка од Владата на Швајцарија преку Програмата за промоција на увозот (SIPPO) и Програмата за зголемување на пазарната вработливост (IME).
Со овие активности фокусирани на одржливиот туризам, со интернационална експертиза и ресурси ќе им се помогне на бизнис организациите од областа на туризмот и приватниот туристички сектор во нашата земја, да го подобрат нивното разбирање за практиките за одржлив туризам со цел да ги интегрираат во нивните операции, преку пристап до релевантни алатки и најдобри практики од регионот и светот.
„Oдржливиот туризам е важен за одржување на деликатната рамнотежа помеѓу економскиот развој, зачувувањето на животната средина и социјалната еднаквост, поттикнувајќи одговорно патување кое им користи и на сегашните и на идните генерации. Со сѐ поголемиот притисок и новите регулаторни барања на ЕУ како и барањата од здруженијата за туризам во Европската Унија – бизнисите да усвојат одговорни практики, да се усогласат со прописите за животната средина и да се придржуваат до етичките стандарди, засегнатите страни во туристичката индустрија во сите земји сѐ повеќе ја препознаваат важноста на одржливоста во развојот на туризмот.“, изјави Даниела Михајловска Василевска, координатор на угостителство и туризам при Стопанска Комора на Северна Македонија
„Трендовите на пазарот и преференците на потрошувачите растат сѐ повеќе во делот на одржлив туризам бидејќи туристите бараат автентични, значајни искуства кои се усогласуваат со нивните вредности. Странските туристи се спремни да поддржат бизниси и дестинации кои покажуваат посветеност на одржливост, поттикнувајќи промена кон одговорни туристички практики. Одржливиот туризам може да биде и најдобрата компаративна предност на македонските дестинации во иднина, но потребна е заедничка напорна работа од страна на сите чинители во секторот и државата., истакна Влатко Сулев, претседател на здружението НАИТМ.
„Значајно е да се напомене дека неопходно е да се преземат мерки и активности кои го намалуваат загадувањето на природата, но секако и спроведување на стандарди за заштита на биодиверзитетот, животната средина и културното наследство. Особено доколку знаеме дека масовноста во туризмот носи зголемени негативни влијанија пред сѐ на животната средина. Затоа овие форми на туризам велимедека се посеопфатни, посовесни и поодговорни бидејќи нивна основна цел е да се одржи баланс помеѓу масовноста во туризмот и намалување на загадувањето и заштитата на животната средина. Токму затоа активностите на Агенцијата за туризам и во наредниот период ќе бидат насочени кон организирање на низа обуки и работилници пред сѐ наменети за туристичкото стопанство, а ќе бидат во насока на подигнување на свеста за значајноста, придобивкитеи спроведувањетона мерки за одржливост во туризмот, како и промоција на одговорното патување. Реализирањето на дополнителните работилници во текот на годината се планира да биде во рамките на дестинациите во нашата земја, но и ќе останеме отворени за соработка со странските програми, фондови и амбасади за реализација на проекти во насока на градење на одржливи дестинации.“
„За следната година се разгледуваат можностите во соработка со странските партнери за имплементација на ЕСГ стандардите во рамките на хотелиерството, која ќе овозмозможи нивна поголема конкурентност, препознатливост, транспарентност, економски развој, но и привлекување на одржливо финансирање и инвестиции.”- изјави м-р Јасмина Лескаровска, директор на Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот.
Преку заеднички напори, бизнис организациите, приватниот сектор и државните институции е потребно да работат заеднички за промовирање на одржливиот туризам како двигател на економскиот раст, општествениотразвој и зачувувањето на животната средина во земјата.
Економија
Дизелот од полноќ поевтин за 0,50 денари, цените на бензините остануваат исти
Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,38 oтсто во однос на одлуката од 8.4.2024 година.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините за 0,536%, кај дизелот намалувањето е за 0,730%, кај екстра лесното масло зголемувањето е за 0,580% и кај мазутот намалувањето е за 2,057%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,362%
Од 16.4.2024 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 86,50 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 88,50 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 77,50 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 77,50 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 44,302 (денари/килограм)
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 не се менуваат.
Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 0,50 ден/лит.
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се зголемува за 0,50 ден/лит.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се намалува за 0,871 ден/кг и сега ќе изнесува 44,302 ден/кг.
Напоменуваме дека ова се максималните цени на нафтените деривати од 00:01 часот на 16.4.2024 година. Трговците на големо и трговците на мало со нафтени деривати и горива за транспорт можат да ги формираат цените на одделни нафтени деривати и горива за транспорт и пониско од највисоките утврдени цени.
Економија
Николовски: Украинци во Македонија учат како полесно да ги приспособат своите земјоделски политики со барањата на ЕУ
Министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство, од денес, па до крајот на неделава, ќе биде домаќин на украинската делегација, предводена од заменик-министерот за земјоделска политика и храна на пријателска Украина, Маркијан Дмитрасевич.
„Нашата држава е посочена од Европската комисија како една од земјите која е на најнапредно ниво во делот на усогласеноста на земјоделскиот сектор со европските земјоделски политики и законодавство и користењето на средствата од ИПАРД во однос на другите земји кандидати за членство во ЕУ, што ме прави особено горд и е само уште една потврда за добро завршената работа“, изјави по средбата министерот Николовски.
Од некогаш заробена и изолирана држава, рече Николовски, денес Република Северна Македонија е земја пример, која своето искуство го пренесува на другите земји.
„Ми преставува особена чест што нашето искуство ќе имаме можност да го споделиме токму со украинската делегација, со цел полесно да ги приспособат своето земјоделство и политиките кон барањата на Европската Унија“, изјави министерот Николовски.
Украина е во почетна фаза на правните приспособувања кон законодавството на Европската Унија во делот на Законот за земјоделството, воспоставување платежна агенција и ИАКС, како и користење на претпристапните средства од ЕУ.
„Работната посета на украинската делегација треба да ѝ овозможи размена на македонските искуства за успешно воспоставување на политиките и системите во делот на Интегрираниот систем за администрација и контрола на државната поддршка во земјоделството и руралните средини (ИАКС), искуствата од воспоставување ЕРЗС, ЛПИС и ФАДН, подготовките за користење на ИПАРД-програмата и функционирањето на Платежната агенција“, изјави министерот Николовски.
За време на официјалната посета, украинските колеги, ќе остварат посета на Платежната агенција, а на теран презентирана ќе биде успешна ИПАРД-приказна, претставена преку винарницата „Мовино“ во Росоман. Дополнително, украинските колеги ќе бидат запознаени со функционирањето на подрачните единици на Министерството, како и со придобивките од спроведувањето на процесот за консолидација на земјишните парцели во Пелагонија.
Двајцата министри на денешната средба разговараа и за зголемување на заедничката соработка меѓу двете држави во делот на трговската размена.
„Минатата година потпишавме измени и дополнувања на договорот за слободна трговија за натамошна либерализација на трговијата со земјоделско-прехранбени производи, со што овозможивме целосна либерализација за извоз во Украина на македонските домати, зелка, краставици, грозје и јаболка и увоз на украински месо и месни производи, како и производи од маслодајни култури. Со измените се постигна многу поголема либерализација во врска со правилата за потекло, односно ако досега за извоз и увоз се користеа само суровини со потекло од Македонија и Украина, со овие нови правила се овозможи да се користат и ЕУ-суровини. А ова значително влијае на зголемување на трговската размена и девизниот прилив“, изјави министерот Николовски.
Министерот Николовски изрази благодарност за честа да ѝ бидеме домаќини на украинската делегација посакувајќи овие неколку дена да уживаат во убавините на Македонија додавајќи дека посакува да се оствари заедничката желба набргу двете држави да бидат заедно во Европската Унија како рамноправни членки на европското семејство.