Култура
Кинотеката в среда го отвора летното кино со филмска вечер посветена на Желимир Жилник

Со проекција на култниот филм РАДИ РАДОВИ на Желимир Жилник на 31 мај (среда), со почеток од 21 часот, Кинотеката го отвора летното кино. Следната вечер, 1 јуни (четврток), во 21 часот ќе биде прикажан и документарецот ЖУРНАЛ ЗА ЖЕЛИМИР ЖИЛНИК на Јанко Баљак, посветен на овој анфан терибл и еден од најангажираните творци на ексјугословенската кинематографија.
Жилник и Баљак ќе присуствуваат на проекцијата и публиката ќе има можност да разговара со нив.
РАНИ ТРУДОВИ е филм за една девојка и три момчиња обземени со прашањето дали е можно секој да стане господар на сопствената судбина? Во почетокот наидуваат на публика, луѓе што внимателно ги сослушуваат, но потоа ги отфрлаат нивните идеи бидејќи се премногу радикални. Сфаќајќи дека народот не ги прима нивните пораки, тие решаваат да страдаат заедно со него. Кога им досадува, момчињата ја спасуваат девојката од маките со тоа што ја полеваат со бензин и таа исчезнува во пламенот… а другите, најпосле среќни и исполнети, си продолжуваат да живеат.
Во 1969 година филмот ја добива „Златната мечка“ на Берлинскиот филмски фестивал „…заради предизвикувачката конфронтација на идеологијата и реалноста, за случајната брилијантност со која ги хуманизира политичките апстракции и ја прави драмата модерна по својата форма и содржина…“. Филмот „Капитал“, базиран на истоименото дело на Маркс, е снимен во 1971 година како продолжение на „Рани трудови“, но никогаш не бил прикажуван.
Жилник е режисер, сценарист, филмски критичар, роден на 8 септември 1942 година во кампот на Црвениот крст во Ниш, каде што била затворена мајка му Милица, подоцна убиена во логорот организиран од злогласниот нацистички Гестапо; татко му Слободан бил убиен од четниците во 1944 година и Желимир пораснал во семејството на мајка си.
Жилник беше гостин на Кинотеката во 2008 година кога беше прикажан дел од неговиот исклучителен опус. Петнаесет години подоцна, еве го Жилник повторно како гостин во Кинотеката на отворање на летното кино.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Избрани петте финалисти за наградата за најдобар превод „Драги“ и меморандум за соработка со Филолошкиот факултет

Жири-комисијата на претпоследниот состанок за доделувањето на наградата „Драги“ се одлучи во третиот и последен круг на селекција, т.н. shortlist, да влезат 5 преведувачи со изданија објавени од три издавачки куќи и преводи направени од пет јазици:
1. Анастасија Ѓурчинова за преводот од италијански јазик на „Пет куси романи и неколку раскази“ од Наталија Гинзбург во издание на „Артконект“.
2. Златко Панзов за преводот од унгарски јазик на „Заробеништво“ од Ѓерѓ Шпиро во издание на „Артконект“.
3. Иван Шопов за преводот од хрватски јазик на „На работ од паметот“ од Мирослав Крлежа во издание на „Бегемот“.
4. Љубица Арсовска за преводот од англиски јазик на „Елизабет Финч“ од Џулијан Барнс во издание на „Артконект“.
5. Никола Ѓелинчески за преводот од шпански јазик на „Претпесни на постшпански и други песни“ од Хорхенрике Адум во издание на „Алеф публикации“.
За наградата „Драги“, првично беа номинирани 39 преведувачи со книги објавени од 17 издавачи и две приватни изданија. Во првиот круг влегоа 19 преведувачи од 9 издавачки куќи и едно приватно издание. Во вториота 10 п круг влегореведувачи и 7 издавачки куќи. Жири-комисијата е во состав Јана Михајловска (библиотекар и претседател на Библиотекарското здружение на Македонија; претставник на семејството на Драги Михајловски), Лидија Капушевска-Дракулевска (професорка на Катедрата за општа и компаративна книжевност и книжевна критичарка и теоретичарка) и Милан Дамјановски (професор на Катедрата за англиски јазик и книжевност и преведувач).
Иницијативата за оваа награда, која досега не беше препознаена ниту од државните ниту од локалните институции, а уште помалку од приватниот сектор, го доби своето прво јавно признание од страна на новата деканска управа на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје. Факултетот станува партнер на „Антолог“ во организирањето на наградата. За организаторот, ова претставува исклучително важна соработка. Прво, затоа што Драги Михајловски целиот работен век го помина на овој факултет, а второ, затоа што улогата на Факултетот во создавањето на книжевните преведувачи не може да се спореди со улогата на ниедна друга институција во нашата земја.
Двете страни одлучија соопштувањето и доделувањето на наградата „Драги“ да биде на 2 октомври во 14 часот, токму на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“, со пригодна свеченост во чест на добитникот и номинираните.
Претходно, на истата пригода ќе се додели и интернационалната награда „Драги“ за најзначаен превод на македонски автор на странски јазик на превeдувачката Александра Јоаниду за преводот на книгата „Мојот маж“ од Румена Бужаровска на грчки јазик.
Наградата за најдобар превод на македонски јазик „Драги“ беше воспоставена во 2022 година, а првото почесно признание му беше доделено на Драги Михајловски (1951-2022), македонски писател, преведувач, есеист и универзитетски професор. Освен со прозните дела, Михајловски остави трајна трага во македонската култура со преводите на делата од Шекспир, Милтон, Шели, Китс, Блејк, Елиот, Милтон итн. Објави и неколку студии и есеи од областа на теоријата на преводот, а со своите ставови за преводот влијаеше и на студентите на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје, каде што беше професор.
Култура
Утре, комеморација за актерот Владимир Ендровски

Утре, 26 септември, во 11 часот, на големата сцена во Македонскиот народен театар ќе се одржи комеморација за актерот Владимир Ендровски.
„Да му оддадеме почит на актерот Владимир Ендровски, кој со својот карактеристичен излив на емоции, маестрално подготвени улоги, умешноста и со огромна експлозија на енергија ја пренесуваше од сцената кон публиката и на телевизискиот/филмскиот екран. Вечен спомен за единствениот Владимир Ендровски!“, велат од Македонскиот народен театар.
Култура
„Кругот не е тркалезен, добредојде во Тирана“ – Манчевски пречекан со огромни почести

Културната и политичка јавност на Албанија го пречека најтрофејниот македонски режисер Милчо Манчевски со огромни почести. Градоначалникот на Тирана, Ерион Велијај, го нарече „мој херој“ во говорот пред премиерата на најновиот филм на Манчевски, „Кајмак“, кој го отвори Тиранскиот филмски фестивал.
Пречекувајќи го во својот кабинет претходниот ден, Велијај го поздрави со зборовите: „Кругот не е тркалезен, добредојде во Тирана“ цитирајќи реплика од легендарниот филм „Пред дождот“. Мајлинда Тафа, албанскиот претставник во „Еуримаж“, изјави: „Конечно, Милчо кај нас“, а министерката за култура, Елва Маргарити, која дојде директно од аеродром, се заблагодари за извонредните пораки во неговите филмови. Агрон Доми, директорот на фестивалот, го претстави Манчевски со зборовите „мојот омилен режисер“.
Албанската државна новинска агенција АТА на интервјуто со Манчевски му даде наслов „Уметник што му објави војна на компромисот“ и го нарече „уметник со кој се гордеат нашите соседи во Македонија“, па продолжи: „Како и секој вистински уметник, тој шокира и го презира конформизмот“.
„Кајмак“ го отвори фестивалот во присуство на политичката и културната елита на Тирана. На отворањето присуствуваше и македонскиот амбасадор во Албанија, Данчо Марковски, како и амбасадори на шест други држави во Тирана.
Манчевски вчера одржа и мастер-клас на тема „Наративни стратегии“ и одговараше на многубројни студентски прашања на настанот преполн со професионалци и студенти што го модерира претставникот во „Еуримаж“, Мајлинда Тафа.
Минатата недела „Кајмак“ беше дел од ретроспективата на Манчевски на i-fest во Калабрија, Италија, каде што режисерот доби и специјална награда, а минатиот месец филмот освои награда за најдобар филм на фестивалот „Синеквест“ во Калифорнија, како и специјално признание на жирито ФЕДЕОРА (Федерација на филмските критичари од Европа и Медитеранот) во Херцег Нови. Од претходните награди за „Кајмак“ се издвојува онаа на фестивалот „Фантаспорто“ во Португалија.
По „Синеквест“, се појави нова рецензија за „Кајмак“ во американските медиуми. „Муви гурме“ за овој македонски филм вели: „Манчевски вградува повеќе значење во ‘Кајмак’ отколку што би имало во една обична секси лудорија истражувајќи ги и императивот да се биде родител и еластичните граници на моногамијата… Сите улоги во ‘Кајмак’ се одлични… Ликовите имаат многу секс – ем радосно откачен ем грешен до наежување… Филмот е многу смешен, а Манчевски дури и слатко им намигнува на шпагети-вестерните на Серџо Леоне“.