Со домашна премиера, претстава на скопскиот Драмски театар, почна второто издание на регионалниот театарски фестивал РУТА во земјата.

„Фирма“, по текст на реномираниот германски автор Роланд Шимелфенинг и во режија на Нела Витошевиќ, со избрана актерска екипа, е првата претстава на фестивалот што го поврзува театарскиот живот на регионот.

На отворањето на неколкудневниот театарски празник во Скопје, министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска ги поздрави актерите и гостите од сцената на Драмскиот театар, која, како што рече, буди посебна емоција и додаде дека преку театарот уметниците успеаја да го подигнат и да го одржат мостот наречен РУТА.

„Ви благодарам што давајќи дел од себе, нè опоменувате и нè потсетувате на последиците од алчноста, од отуѓеноста, од кусогледоста, од непромисленоста. Нè потсетувате на повторливоста на смртоносните пандемии, на бавното ослободување на жената, на еволутивните слабости на човештвото.

Вашата улога, веројатно, најдобро ја опиша уникатниот режисер Јагош Марковиќ, кој, за жал, веќе не е меѓу нас: „Мораме да сведочиме. Мораме едни на други да кажеме – за да не помислиме дека сè е во ред“ – рече Костадиновска-Стојчевска.

Заблагодарувајќи им се за гостувањето на сите ансамбли на ова издание на фестивалот РУТА, министерката Костадиновска-Стојчевска ги покани театрите од регионот со особено внимание да се вклучат преку РУТА и во 2028 година кога Скопје ќе биде европска престолнина на културата.

„Регионот му е потребен на Скопје. Скопје му е потребно на регионот“, рече Костадиновска-Стојчевска.

Фестивалот продолжува со „Декамерон“ на Градско позориште од Подгорица во копродукција со Народно позориште од Ниш, на режисерот Пројковски, и со „Нора“ на Местно гледалишче од Љубљана, Словенија, во режија на Нела Витошевиќ. Потоа следуваат: „Син“ на Камерни театар 55 од Сараево, во режија на Дино Мустафиќ, и „Самрак на боговите“ на Београдско драмско позориште, во режија на неодамна починатиот режисер Јагош Марковиќ.

Со претставата „Отело“, пак, театарот Улисис од Хрватска го затвора фестивалот РУТА в недела (8 октомври). Режијата е на украинската режисерка Оксана Дмитрова, а поделбата на улогите, освен на актерите на Улисис, е направена и со членовите на Сараевски ратни театар од Сараево.

Оваа среда, 5 октомври, во Софија, со почеток во 20 часот, во клубот „Синглс“, лоциран во Националната палата за култура, со концерт во живо ќе се претстават македонските бендови „Сетстат“ и „ПМГ колектив оркестар“.

Концертите на „Сетстат“ и „ПМГ колектив оркестар“ се реализираат како дел од концертната серија на дводневниот музички настан организиран од „Аларма панк-џез“ од Софија во соработка со музичката програма „Христо Ботев“ при Бугарското национално радио.

Првиот ден (5 октомври) е македонска музичка вечер, а со концертите на „Сетстат“ и „ПМГ колектив оркестар“ го претставуваме и македонскиот фестивал за џез и светска музика „Крај Вардарот џез“ пред тамошната публика. Со ова гостување воспоставуваме континуитет на меѓународната соработката во полето на современата, џез и светската музика помеѓу музичари, продуценти и културни актери од Македонија и Бугарија почната во 2022 година со гостувањето на бугарскиот состав „Спејс трио“ како дел од програмата на третото издание на фестивалот „Крај Вардарот џез“ во Скопје.

Со континуирана работа повеќе од 30 години „Сетстат“ е нашиот најквалитетен и најдолготраен џез-состав. Зад себе имаат 10 студиски албуми. Освен од љубовта на публиката, успехот на бендот се гледа и од добиените признанија од критиката. Композиција MVP во 2004 беше број 1 на Top Downloads 200-листата на реномираниот џез-портал All About Jazz websit. Во 2015 култното радио „Канал 103“ го прогласи како албум на годината „Се плашам од Македонци“ (соработка со Никола Коџабашија и Мирко Попов). Албумот во живо White Night, снимен од настапот на „ПМГ рекордингс фестивал“ во 2021 година, издаден за „ПМГ џез“, влезе во селекцијата на најдобрите џез-изданија на музичката платформа Bandcamp во јануари 2022 година. Бендот има динамична концертна активност како во домашен така и во меѓународен контекст, а во Софија ќе се претстават со последниот студиски албум „Соба 107“, издаден во 2022 година за „ПМГ џез/ПМГ рекордингс“.

„ПМГ колектив оркестар“ е уште еден состав со исклучителна дискографија и активна работа повеќе од 20 години. Нивниот звук носи софистицирани танцови линии, прилично уникатни и речиси поп-мелодични. 9 студиски албуми, двоен винил со најголемите хитови, многубројни ЕП, синглови, компилации, видеозаписи, ремикси и неколку македонски и европски турнеи. Моментниот состав на бендот е прилично авантуристички микс на танцов ритам базиран на современа електронска продукција, тапани во живо, бас, гитара, дувачка секција, вокали и синтисајзери. Вистински оркестар составен од некои од најдобрите и најталентирани македонски музичари споени со цел да донесат правда и зрели аранжмани на добро познатите ПМГ-песни („Скопјанка“, „Манекенки“, „80-ти“, „90-ти“, „Ти си мојот свет“, „Луѓе од градови“, „Деца на два века“…), патем максимално задоволувајќи ја публиката на концертите.

Концертното гостување на „Сетстат“ и „ПМГ колектив оркестар“ е поддржано од Министерството за култура на Република Северна Македонија и се реализира во партнерска соработка со Културно-информативниот центар на Република Северна Македонија во Софија.

Долгометражниот документарен филм „Љубовната соба“, во режија на Сузана Диневски, кој е реализиран со поддршка на Агенцијата за филм, продукцијата „Сузи Кју“ и „Аворд филм и видео“, е избран во официјалната селекција на 30-тото издание на документарниот филмски фестивал АСТРА, што се одржува во Сибиу, Романија, од 15 до 22 октомври 2023.

Филмот ќе има две проекции на 18 и 20 октомври и се натпреварува во престижната програма на Централна и Источна Европа. Филмскиот фестивал АСТРА е еден од најважните фестивали за документарни филмови во Европа, кој почна во 1993 како еден иновативен проект што во своите триесет години живот одигра важна улога во стимулирање креативни документарни филмови и стана важна платформа и за романската и за меѓународната кинематографија.

По Сибиу, „Љубовната соба“ ќе има проекција на 27 октомври во рамките на 9. пелопонески филмски фестивал во градот Каламата, Грција. Фестивалот е организиран од креативниот документарен центар на Каламата. Фокусот на фестивалот се меѓународни долгометражни и краткометражни документарни филмови, но и мастер-класи, ретроспективи, едукативни проекции и семинари се дел од фестивалот.

Во периодот од 9 до 12 ноември „Љубовната соба“ ќе биде дел од официјалната селекција на филмскиот фестивал МЕТА, што се одржува во киното VOX – Вафи Сити, во Дубаи, ОАЕ. Фестивалот МЕТА е единствениот меѓународен филмски фестивал во Дубаи и е поддржан од владата на Обединетите Арапски Емирати и од советот за медиуми. Исто така, филмот е селектиран за учество на меѓународниот фестивал „Светот на филмот“ во Глазгов, Велика Британија, во периодот од 2 до 9 ноември.

Режисерката и продуцент Сузана Диневски е поканета да го презентира филмот и да учествува на панел-дискусијата за филмот на претстојните фестивали во Романија, Грција и во Обединетите Арапски Емирати.

Документарниот филм „Љубовната соба“ на Сузана Диневски раскажува две паралелни интимни љубовни приказни, во кој главни протагонисти се двете млади жени чии сопрузи се на издржување затворска казна во КПД „Идризово“. Филмот го прикажува социјалниот портрет на двете семејства низ призма на интимниот свет од брачните посети во најозлогласениот затвор во Северна Македонија – „Идризово“ и ефектите што тој ги има врз семејството и нивното непосредно опкружување.

Филмот е во режија на Сузана Диневски, која е и продуцент (продукција „Сузи Кју“), извршен продуцент е Владимир Стојчевски, а филмот е во копродукција со „Аворд филм и видео“. Директор на фотографија е Фејми Даут, а монтажата е на Горан Вуќиќ. Музиката е на Дуке Бојаџиев, менаџер на филм е Горан Стоилковиќ, постерот на филмот е изработен од Коста Лазаревски и тонски дизајнер е Игор Поповски.

Инаку, својата светска премиера „Љубовната соба“ ја имаше на филмскиот фестивал во Финекс, Аризона, во САД, во март 2023 година во категорија светски долгометражни филмови, и европска премиера на „Загребдокс“ во Хрватска во регионална конкуренција.