Современите реалисти се луѓе за кои единствена реалност е онаа што е материјално опиплива, додека од апстрактните именки за емоции орбитрираат само околу моќта. Сепак, станува збор за голи луѓе сокриени позади контрасната светлина налик на онаа што ѕирка преку вариолајт-завесите. Но, што се случува кога во истите ќе биде вперен рефлектор, поточно ќе бидат испровоцирани да се соочат со основната емотивна егзистенција со „простите“ интимни чувства на осаменост, љубов, искрено пријателство и исконската и неусловена потреба од среќата што извира од самите себе?

Ова се суштинските прашања кои на сосема ненаметлив и ултра модерен начин ги отвора претставата „Реалисти“ во режија на Срѓан Јаниќијевиќ, која по вчерашната импресивна изведба во кумановскиот театар, првата изведба годинава на малата сцена на Македонскиот народен театар ќе ја има на 22 јануари.

„Реалисти“ е сработена по текст на српската авторка Јелена Којго, а во копродукција со српскиот културен центар „Спона“ и е извонреден сценски, но и интеркултурен пример. Mакедонските актери го играат текстот на оригиналниот јазик на кој го пишува Којго.

По претствата „Дух“, Јаниќијевиќ повторно со специфичен режисерски јазик, сценографски минимализам и одлична игра на актерите со моќен текст што говори сега и тука. Во „Реалисти“ повторно потсетува на кризата на модерниот човек кој сосема го напушта концептот на хуманизам и емпатија во интерес на материјалната моќ. Под играта на варијабилното светло, дискретниот говор на музиката, доминираат дијалозите на очајните индивидулаци, младиот успешен маркетинг-менаџер (Владимир Петровиќ), психијатарот Грегор (Ивица Димитријевиќ), анксиозната млада жена Соња (Нина Деан Гачиќ), тајкунот Ратко (Стефан Вујисиќ) и неговата сопруга Гордана (Ивана Павлаковиќ).

И сите полека, од амбицијата да го покажат најдоброто од себе, секој со бројни алиби за „личниот успех“, тотално дезориентирани во обидот да нè убедат во наводно единствената реалност што ја наметнува либерал-капитализмот, ги разголуваат осаменоста, несреќата, изгубеноста, оддалечени илјадници емотивни милји од тоа што навистина подразбира реалноста. Интересно е што секој од нив, пак, носи извесна самосвест за апсурдот на материјалната потрага, но се движат по една инерција – ад акта. Наспроти моралниот хендикеп, итаат кон успехот, илузија креирана и наметната од современото општество.

Обидот да се „наместат и подместат“ при секое губење на тлото под нозете и соочување со самите себе е прикажан на едноставен сценографски начин со интересни сценски движења на актерите, додека музиката е важен суптилен сценски говор.

Веројатно, актуелноста на текстот е генерациски блиска до актерите и тие со леснотија влегуваат во психологијата на карактерите. И не случајно иницијалната драмска каписла пука во дијалогот меѓу психијатарот и младиот јапи. Иако психијатарот се обидува да прикаже една морална вертикала и самиот говори за некои етички вредности, се декларира за левичар, истиот е длабоко несреќен, добро ја наплатува својата работа и живее во брак сосема свесен дека сопругата го изневерува. До драмскиот заплет стигнуваат речиси документаристички, што во еден миг оддава впечаток дека публиката е воајер на автентични судбини, но истовремено неизбежно е испровоцирана да погледне во себе. Сите пет карактери се одлично синхронизирани и одиграни од актерите, но изненадува и доминира играта на младата Ивана Павлаковиќ, која со особена зрелост влегува во карактерот на Гордана.

Не станува збор за спектакл во кој доминираат театарски реквизити, костими и сценски ефекти, но сигурно е ексклузивна театарска можност да се погледне на реалноста во очи.

Министерот за култура, Асаф Адеми, синоќа присуствуваше на свечениот собир на дипломираните студенти од Република Македонија, кои својата стручна наобразба ја стекнаа на универзитетите во Република Турција.

Во своето поздравно обраќање министерот Адеми го изрази задоволството од досегашната соработка меѓу Македонија и Турција, која се одвива во духот на пријателството и традицијата, со постојани заложби за нејзино унапредување, а го истакна и значењето на поддршката во образовниот процес за нашите дипломци, кои со поддршка на Претседателството на Турците и роднинските заедници во странство се едуцираа на ценетите универзитетите во Република Турција.

Тој истакна дека во рамките на оваа соработка некои од дипломците се веќе квалитетни и стручни високообразовни луѓе, кои со своите функции и знаење даваат значаен придонес во зацврстувањето на врските меѓу двете пријателски земји.

На свеченоста, што беше во организација на Претседателството на Турците и роднинските заедници во странство, ѝ претходеше средба во Министерството за култура на министерот Адеми со турската амбасадорка Тулин Еркал, претседателот на ЈТБ, Абдулах Ерен, како и професори од повеќе реномирани универзитети од Турција.

Град Скопје ги објави добитниците на Конкурсот за финансирање на манифестации, проекти и творештво на други корисници и чинители преку кои се остварува локалниот интерес во културата за 2019 година. На конкурсот што беше распишан на 15.10.2018 година пристигнаа 411 комплетни апликации.

Пристигнатите апликации беа оценети од шест стручни комисии, составени од претставници на Град Скопје и претставници од културните институции на Градот.

Тие водејќи се според критериумите и насоките наведени во објавата на конкурсот, одлучија Град Скопје да поддржи 231 предлог проекти, односно 56% од пристигнатите пријави.

Од поддржаните предлог проекти по 46 им припаѓаат на музичката уметност и изведбените уметности; 43 од областа на визуелните уметности и уметност на нови медиуми; 54 проекти од издавачката и од библиотечната дејност, 13 од музејската дејност и промоцијата на културното наследство и 29 проекти кои опфаќаат меѓународна соработка.

За овој конкурс, градот издвои 16 милиони денари. Проектите што ќе се реализираат на јазици на заедниците, Град Скопје ги поддржа со 29% од вкупно предвидените буџетски средства.

Оваа година, Град Скопје посебен акцент стави на поддршката на младински и на студентски проекти.

Градот Скопје ја продолжува праксата воведена минатата година за објавување на резултатите од Конкурсот со цел поголема транспарентност и отчетност, доставувајќи ја во прилог листата на поддржани проекти.