Книги
Силни реакции кон „диктаторскиот роман“, еден од фаворитите за „Роман на годината“
По објавување на финалистите за наградата „Роман на годината“, писателите Лидија Димковска и Сашо Коколанов изнесоа коментари за романот „Диссомнии“ од Игор Станојоски сметајќи ја неговата содржина скандалозна, која, како што велат, го слави диктаторскиот и недемократски дух.
„Диссомнии“ од Игор Станојоски во финале? Идеолошки, популистички роман, во македонски рамки: прогруевистички, во украински: про-Јанукович. Извртување на фактите за „Мајдан“ и за сè што се случуваше во Украина. Апологија на конзерватизмот, на диктаторскиот дух, на недемократијата. Роман каков што се надевам дека нема да има повторно во македонската книжевност. Игор Станојоски со ‘Диссомнии’- Радован Караџиќ на македонската книжевност“, со ваков фејсбук-статус писателката Лидија Димковска коментира по објавување на одлуката на жирито за наградата „Роман на годината“, во која романот „Диссомнии“ на Игор Станојоски е еден од трите главни фаворити за престижна награда што од годинава ја доделува Фондацијата „Славко Јаневски“.
Кон нејзиното размислување се надовраза и писателот и публицист Сашо Коколанов, кој коментира дека иронијата е уште поголема роман со ваква содржина да го награди фондација што го носи името на лустрираниот Славко Јаневски.
„Ако некој напише прекрасен роман во кој ќе ни порача, на пример, дека холокаустот не бил толку лош колку што луѓето го опишуваат, дали треба да му се восхитуваме? Како се дели естетика од етика, јас сум книжевно неук, па еве се прашувам. Разните политички мислења се супер, тоа е смислата на различноста и на плурализмот, ама тука станува збор за цел еден вредносен систем што е нападнат со романот, а за кој треба да се бори секој нормален човек, со некакви морални вертикали во животот“, напиша во својот коментар Коколанов на статусот на Димковска.
Нивните размилувања се поистоветуваат и се реакција на содржината на романот, но не се однесуваат на неговата литературна вредност.
Од издавачката куќа „Антолог“ ни рекоа дека не сакаат да ги коментираат овие изјави и дека компетентното жири ќе реши за наградата и дека никој не треба да се меша во творечката слобода на авторите.
Во литературните кругови писателот Станојоски е карактеризиран како многу талентиран автор, но исто така е познато дека тој има нагласени десничарски ставови.
Овие реакции го отвораат прашањето за тоа каде е моралната граница на творците и дали доколку се утврдат неетички пораки, уметничката вредност станува секундарна.
„Што е следно? Лени Рифенштал ќе добие постхумно „Златна камера“ на Манаки за животно дело?“, иронично коментира Коколанов.
Другите романи во најтесниот избор за наградата „Роман на годината“ се „Одбројување“ на писателката Фросина Пармаковска во издание на „Или-или“, „Апокалипса.мк“ на Бранко Прља, чиј издавач е „Готен“ .
„Одбројување“ е трет роман на Фросина Пармаковска („Пишувајќи ги изгубените топки“, „Вишнова хроника“). Дипломирала општа и компаративна книжевност, а магистрирала на културолошките студии при Институтот за македонска литература.
„Апокалипса. мк“ е последниот роман на Бранко Прља, кој под псевдонимот Берт Стајн ги објави романите „3 минути и 53 секунди“ и „1 час и 30 минути“. Автор на повеќе збирки раскази.
Игор Станојоски, авторот на „Диссомнии“, дипломирал македонски јазик со општа и компаративна книжевност, а докторирал на Институтот за словенска филологија „Сосновјец“ во Полска. Автор е на повеќе книги од областа на лингвистиката, како и на романите „Гаргара“ и „Првиот универзитетски ден на мојата ќерка“.
Добитникот на наградата „Роман на годината“, за која во официјална конкуренција беа 27 романи, ќе биде соопштен на 15 март, а по пат на тајно гласање за него одлучува жирито во состав: Давор Стојановски (претседател), минатогодишен лауреат, Ристо Лазаров, писател, Иван Додовски, писател и професор на Универзитетот Американ колеџ од Скопје, Анета Дучевска, професор и декан на Филолошкиот факултет „Блаже Коневски“ и Катерина Богоева, новинар и член на Фондацијата „Славко Јаневски“.
Наградата „Роман на годината“ 18 години претходно ја доделуваше лани згаснатиот „Утрински весник“.
(А. В.)
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Книги
„Единствен матичен број“ на Лидија Димковска прогласен за роман на годината
Новиот роман на Лидија Димковска, „Единствен матичен број“, е добитник на годинешната награда „Роман на годината“.
Романот е во издание на „Три“ и уште по своето објавување, ја освои читателската публика. Жири-комисијата, составена од Влада Урошевиќ, Бранко Цветкоски, Марија Ѓорѓиева, Сашо Огненовски и Катерина Богоева, одлучи токму романот на Димковска да се закити со една од најпрестижните и несомнено најпосакувани признанија во домашната книжевност.
„Единствен матичен број“ е четврти роман на авторката, од кои „Резервен живот“ исто така беше во најтесниот круг за оваа награда во 2012 година.
Наградата „Роман на годината“ првпат е доделена во 1999 година од „Утрински весник“, а од 2017 до денес се доделува од Фондацијата „Славко Јаневски“.
За издавачкиот центар „Три“ ова е петта награда „Роман на годината“. Лидија Димковска се придружи на низата квалитетни автори, кои во издание на „Три“ претходно го добиле ова признание – Венко Андоновски со „Папокот на светот“ (2000), Кица Колбе со „Снегот во Казабланка“ (2006), Јагода Михајловска-Георгиева со „Индиго Бомбај“ (2008) и Митко Маџунков со „Птиците од ланските гнезда“ (2012).
Критиката веќе се огласи за многузначноста и значајноста на ова прозно остварување на Димковска. Читателите исто така ја препознаа неговата вредност, а во меѓувреме сите го очекуваме второто издание на романот.
Лидија Димковска веќе има освоено повеќе награди за нејзината проза, од кои ги издвојуваме – двапати наградата „Стале Попов“ на Друштвото на писателите на Македонија и награда на Европската Унија за литература за романот „Резервен живот“. Токму затоа таа сосем заслужено е една од најпреведуваните домашни авторки.
Книги
Пет романи во најтесен избор за наградата „Роман на годината“
„Единствен матичен број“ од Лидија Димковска („Три“), „Ако се родат некакви чувства: зборник за љубовта на Гоце и Јанка“ од Блаже Миневски („Матица македонска“), „Заборав“ од Томислав Османли („ВиГ Зеница“), „Сѐ уште можам нешто да сторам“ од Фросина Пармаковска („Или – или“) и „Зелениот дворец“ од Сибо („Арс Либрис“) се петте романи што се најдоа во најтесен избор за наградата „Роман на годината“ за 2023 година, што ја доделува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“.
Оваа одлука ја донесе жири-комисијата во состав Влада Урошевиќ (претседател и минатогодишен лауреат), Бранко Цветковски, Марија Ѓорѓиева, Сашо Огненовски и Катерина Богоева (претставник на Фондацијата).
Наградата, чиј генерален покровител е „Комерцијална банка“ АД Скопје и која е поддржана од Министерството за култура на Република Северна Македонија, годинава се доделува по јубилеен 25-ти пат. Таа се состои од плакета, оригинална статуетка и паричен износ од 150.000 денари.
Жири-комисијата ќе го соопшти името на лауреатот на оваа престижна награда на прес-конференција што ќе се одржи во петок, 15 март, во кафе-книжарницата „Буква“ во Скопје, со почеток во 12 часот.
Книги
Десет романи во трката за „Роман на годината“
Жири-комисијата за наградата „Роман на годината“ за 2023 година што ја соселува Фондацијата за унапредување и промоција на културните вредности „Славко Јаневски“, во состав: Влада Урошевиќ (минатогодишен лауреат и претседател на Комисијата), Бранко Цветкоски, Марија Ѓорѓиева, Сашо Огненовски и Катерина Богоева (претставник на Фондацијата), селектираше десет романи што останаа во трката за наградата „Роман на годината“.
На годинашниот конкурс пристигнаа 36 романи. Жири-комисијата во првата селекција одбра 19 наслови, а сега списокот го стесни на десет романи.
Наградата „Роман на годината“ е поддржана од Министерството за култура на Република Северна Македонија, а нејзин генерален покровител е Комерцијална банка АД, Скопје. Наградата се состои од паричен износ од 150.000 денари, плакета и оригинална статуетка.
Според пропозициите, насловот на наградениот роман и името на авторот ќе бидат соопштени на прес-конференција на 15 март.