Филм
Oкаровецот Алан Старски држи предавање за филмска сценографија на „Браќа Манаки“
Директорот на фестивалот Благоја Куновски и уметничкиот директор Гена Теодосиевска претставија уште тројца кинематографери од помладата генерација, чии филмови се дел од Главната компетиција и програмата „Перспективи на европскиот филм“.
Фестивалот е домаќин на кинематограферот Јани Петери Паси од Финска, кој работел на филмот „Најсреќниот ден во животот на Оли Маки“, како и на младите кинематографери Давид Гајч и Акос Ковач од тимот на филмот „Не е времето на мојот живот“ на унгарскиот режисер Заболч Хајду. И двата филмови котираа одлично на европските филмски фестивали оваа година.Јани Петери Паси веќе осум години работи во тандем со режисерот Јухо Куосманен, а нивниот последен филм „Најсреќниот ден во животот на Оли Маки“ е добитник на признанието „Un certain regard“ на овогодинешниот кански филмски фестивал. Во филмот се раскажува приказната за боксерот Оли Маки, кој се соочува со растргнатост помеѓу професијата и љубовта на неговиот живот. Филмот во пост-продукција е изведен во црно бело, со цел да се долови атмосферата од минатиот век. „Најпрво мислевме дека ќе го снимаме филмот во боја, но кога отидовме со материјалот во студиото за пост-продукција во Стокхолм, сфативме дека е нужно филмот да биде црно- бел, во спротивно немаше да се долови периодот од минатиот век кој го прикажува“, објасни Паси. Јани Петери Паси говореше и за предизвиците на филмската индустрија во Финска. „Финска е мала држава, а филмовите обично не добиваат големи буџети. И покрај тоа, среќни сме што годишнно имаме 15 премиери, што може да се смета за добар успех“, вели Паси. По разговорот со Јани Петери Паси, Гена Теодосиевска ги претстави младите унгарски кинематографери Давид Гајч и Акос Ковач. Тие во тим од 13 кинематографери работеа со режисерот Заболч Хајду на нискобуџетниот филм „Не е времето на мојот живот“, кој ја добија главната награда „Кристален глобус“ на фестивалот во Карлови Вари. Тие објаснија дека иако работеле во тим од 13 кинематографери, сепак во филмот нема никаква неконзистентност. „Искрено, беше малку чудно тринаесет кинематографери да снимаат еден филм. Секој ден по еден од нас снимаше, а останатите работеа како техничка поддршка. Филмот го снимивме за три недели, во станот на Заболч. Практично живеевме кај него дома и бевме како дел од неговото семејство, кое патем глуми во филмот“, вели Акос Ковач. Ковач додаде дека Заболч Хајду според него е еден од најголемите унгарски режисери на денешницата, па на почетокот како штотуку завршени студенти биле малку уплашени од помислата дека ќе работат со него. „Чувството на страв дека работиме со едно такво големо име исчезна по неколку дена и сите ние многу уживавме во текот на снимањето“, вели Ковач. Филмот е направен со многу низок буџет од околу 10 000 евра, бидејќи режисерот имал несогласувања со Министерството за култура во Унгарија, објаснија младите кинематографери. „Заболч и Министерството за култура во Унгарија не се согласуваат баш најдобро, па кога побара да направи филм не доби пари. И покрај тоа, сепак го напиша сценариото и направи театарска претстава која што беше доста успешна. Потоа ни предложи нас да направиме филм и ги замоли неговите пријатели и семејството да глумат во него. Немавме ниту професионална опрема, па понекогаш осветлувавме со лампи од „ИКЕА“, но најчесто работевме со природна светлина“, вели Акос Ковач. Давид и Акос беа видно задоволни што добија можност да гостуваат на „Браќа Манаки“ и истакнаа дека Битола е преубав град и би сакале повторно да го посетат, а можеби и да снимаат филм овде. Околу перспективите на младите филмаџии во Унгарија, кинематограферите објаснија дека во изминатите неколку години постојат добри програми за финансирање на млади режисери. Секоја година по неколку режисери кои што ги завршиле своите студии и успешно аплицирале за грант, добиваат околу 100.000 евра за да снимат филм. Давид Гајч и Акос Ковач се надеваат дека филмската индустрија во Унгарија е на добар пат и дека младите генерации ќе го вратат сјајот на унгарскиот филм. Денеска, во рамки на фестивалските настани, се одржа и презентација на потпрограмата МЕДИА од програмата Креативна Европа на ЕУ, наменета за европската аудиовизуелна индустија и поддршка на европските филмските работници за развој на нови филмски проекти. Македонскиот деск на МЕДИА програмата го претстави Владимир Стојчевски, кој потенцираше дека Македоинија е членка на МЕДИА од 24 јули 2015 година, додека со конкретни проекти почна да функционира од 1 април 2016. Тој ја објасни процедурата за аплицирање на проекти за поддршка од потпрограмата МЕДИА и најави дека на 14 септември ќе биде отворен ден на МЕДИА во рамки на фестивалот „Браќа Манаки“. Инаку, Фестивалот на филмската камера Браќа Манаки и Македокс се двата фестивали што годинава добија поддршка од оваа европска програма. Грациела Билдесхајм, експерт за оценување на проектите кои ја добиваат поддршката на МЕДИА програмата, одржа работилница, на која даде поширока слика за филмските проекти што аплицираат за програмата и кои треба да се базирани на продукциска основа што се потпира на универзални правила. Таа е претставник на тренинг програмата МАИА која ги обучува филмските продуценти како се одвива продукцискиот процес на филмот. Билдесхајм ги опфти сите аспекти на продукцијата од идеја за снимање филм до обезбедување поддршка за разој на проект. Светски познатиот филмски сценограф, оскаровецот Алан Старски, кој гостува во рамките на програмата „Првите филмови први“, организирана во соработка со Гете Институтот, денеска одржа мастер клас, на кој, на студентите, младите режисери и сите заинтересирани им презентираше различни аспекти на современата филмска сценографија во рамки на продукцијата на филмовите. Алан Старски е добитник на Оскар за сценографијата на филмот „Шиндлерова листа“. Македонското здружение на кинематографери, како дел од Друштвото на филмски професионалци на Македонија е домаќин на дводневното ИАГА 2016, годишно собрание на Меѓународната федерација на кинематографери – ИМАГО, кое денеска и утре се одржува во Битола, во рамки на фестивалот. Утрово, собранието започна со работа, а делегатите, повеќе од 50 на број, ги поздравија Благоја Куновски, директор на фестивалот и Гена Теодосиевска, уметнички директор и на претставниците на асоцијациите на кинематографери им посакаа плодна и успешна работа. Големо внимание и посетеност како и секогаш на фестивалот „Браќа Манаки“ привлекуваат и проекциите на филмовите од Детската програма кои годинава се збогатени со претстави, кои децата ги подготвуваат за фестивалот./крај/со/бб
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Во февруари 50-годишен јубилеј на Кинотека: Старите вредности во нови контексти
Пред 5 децении е формирана македонската кинотека. Честитки за сето она што досега го направила оваа значајна културна установа. Една од основните дејности на филмскава институција е да го прикаже сето она што го има, и ново и старо; ова второто во нови контексти и изданија. Тоа ќе биде карактеристика на програмата на најкусиот месев во годината – февруари. Календарски, ќе трае 29 дена. Ете можност да се види сето она што кинотеката го подготвила за февруарските денови.
Ќе се стартува со премиерна проекција. Со филм кој има наслов СЛОБОДА. Тоа е краткометражен филм во омнибус формат, чијшто автор е филмскиот критичар Златко Ѓелески. Веднаш потоа враќање децении наназад. Ќе бидат проектирани неколку архивски филмски записи од 1912 до 1952. Тоа се дел од новопримените кино-материјали што кинотеката ги прибра во текот на изминатата година.
Кинотека се решила, враќајќи се децении наназад, да потсети на филмовите создадени во 40-тите, 50-тите, 60-тите, 80-тите, 90-тите и 2000-тите. Режисерите се од различни земји – Италија, Франција, Германија, Шведска, САД. Ставени се во различни контексти, во нови програми. Всушност, станува збор за циклуси на Великаните на фестивалот на филмската камера БРАЌА МАНАКИ и пократок цилкус филмови на францускиот режисер на т.н. француски нов бран Луј Мал.
Во исклучително богатата кинотечна понуда се и неколку филмови на чехословачкиот режисер, оскаровецот Јан Кадар.
Она што е многу интересно, многу потребно за да се знае и запамети, се петте документарни македонски филмови со етнолошка содржина. Во нив е забележана традицијата, обработени се народни и религиозни обичаи од средината на 20-тиот век. Во четири од нив Вера Кличкова, пионерот на етнолошкиот филм кај нас, е сценарист, режисер или консултант.
Филмофилите ќе бидат почестени да го видат сигурно еден од најозборуваните лански филмови – НАПОЛЕОН на Ридли Скот. Во различните оценки за филмот доминираат, што е сосема разбирливо, Англичаните и Французите. Едните го фалат, другите го кудат. Критиките за најновата продукција на Скот се поделени, но не смее да се изостави фактот дека, и покрај одредени пропусти, станува збор за прецизно сработен биопик. Дело кое функционира на неколку нивоа – како биографска сторија, историска рекреација, но и омаж кон еден од омилените филмови на Ридли Скот – Бари Линдон од 1975, по сценарио и режија на Стенли Кјубрик.
Уште една филмска творба којашто предизвика интерес и претежно позитивни рецензии – УБИЈЦИ НА ЦВЕТНАТА МЕСЕЧИНА на Мартин Скорсезе– ќе биде проектирана во кино салата на Кинотека месецов.
Во финалето на месецов, ќе погледнеме два филма со музичка содржина. Познатиот ТОМИ, рок операта на Кен Расел, ќе биде прикажана на оригинална 35 милиметарска лента. Новитетот е музичкиот документарец за екс ју панк легендите Панкрти. Специјален гостин на кинотеката тие денови ќе биде фронтменот на групата, Перо Ловшин.
Февруари е можеби календарски пократок месец , но затоа ќе биде исполнет со исклучително богата кино-програма.
Култура
Македонски филмови во фокус на најпрестижниот фестивал на Балтикот
Престижниот меѓународен филмски фестивал Tallinn Black Nights Film Festival во Талин, Естонија, кој е и најпознат и најголем филмски фестивал на Балтикот, се одвива од 3 до 16 ноември, а македонската кинематографија е во фокус и како никогаш до сега е присутна со филмови во македонска продукција и тоа како мнозински или како малцински копродуценти.
Земји во фокус на фестивалот се Македонија, Србија, Црна Гора и Хрватска, каде што се појавуваат 13 филма, а Македонија како земја учествува со продуцентските и копродуцентските проекти „Домаќинство за почетници“, „Чувари на формулата“ „Живи и здрави“ и „Набљудување“.
Нашиот кандидат за „Оскар“ оваа година, „Домаќинство за почетници“, во режија на Горан Столевски, а во продукција на „Лист продукција“, на 13 ноември имаше своја проекција во Талин во рамките на програмата Screen International Critics’ Choice. „Домаќинство за почетници“ беше селектиран на Филмскиот фестивал во Венеција, каде што ја доби наградата Queer Lion и е номиниран за Европските филмски награди. Копродуцентските куќи се јавуваат од Австралија, Србија, Хрватска, Косово и од Полска. На 16 и на 19 ноември се закажани уште две кинопроекции.
Во официјалната селекција на фестивалот е и филмот „Живи и здрави“ од Црна Гора на Иван Мариновиќ, чиј прием за време на вчерашната проекција наиде на огромен интерес и сите наредни кинопретстави се распродадени. Како македонски копродуцент се јавува Дејан Крајчевски од „Круг продукција“.
Македонскиот филм „Мравки“, во режија на Марјан Гаврилоски и во продукција на „Тајм лапс продукција“ е дел од индустрискиот маркет во Талин. На 16 ноември на панел-дискусијата ќе присуствуваат претставници на филмските центри од регионот и авторите на филмовите, кои се дел од фокусот, по што следува и дегустација на традиционални и автентични вкусови од Балканот. Тимот од Агенцијата за филм и „Медија деск“ се присутни на фестивалот.
Македонија се јавува и како копродуцент на словенечкиот Observing, кој е надвор од конкуренција, а ќе се прикажува во рамките на програмата Critics Peeks. Зад Observing стои режисерот Јанез Бургер, а како копродуцент се јавува „Кавал филм“ од Северна Македонија.
Самиот фестивал го отвори српскиот трилер-филм на Драган Бјелогрлиќ, „Чувари на формулата“, каде што како македонски копродуцент се јавува „Скопје филм студио“, чија тема веќе ја разбранува јавноста и го нарекуваат српскиот „Опенхајмер“.
Култура
Филмови на израелски и палестински автори ќе се прикажуваат во Скопје за да се подигне свеста, настанот е хуманитарен
Во солидарност со сите цивилни жртви на долгиот конфликт помеѓу Израел и Палестина, на 16 ноември, во барот „Котур“ се организира хуманитарен настан на проекции на филмови. Целта на оваа проекција е да се сподели содржина што може да придонесе кон подигнување на свеста за самиот конфликт, но и од потребата за солидарност со цивилните жртви.
Селектираните филмови се добиени во согласност со нивните автори, кои ѝ самите гледаат на филмот како на платформа за солидарност и алатка за критичко промислување и градење перспективи, кои одат преку доминантните сензационалистички наративи на медиумите.
На настанот ќе биде поставена продажна изложба, каде што ќе може да се купат дела од ликовните уметници од независниот уметнички колектив „Кула“. Собраните сретства ќе бидат донирани во хуманитарни организации, кои дејствуваат во Појасот Газа.
Проекциите ќе почнат во 17 часот, влезот е со донација.
Филмовите ќе бидат проектирани во следниот редослед:
17 часот – Нема време за славење (2018) од Руба Саламех и Фадва Наамна
Ова дело е иницијатива на кураторката Фадва Наамна и на Руба Саламех, визуелна уметница. Документарниот филм е снимен во краток временски период, без буџет и опрема. Млади палестински уметници развиваат независни културни и уметнички центри во градот Хаифа, кој е познат по неговата малку напната средина и коегзистенција меѓу Арапите и Евреите. Стремежот за независност и борбата за слобода на изразување продолжува и во сенките на рестриктивната влада, која постојано промовира контрола врз уметничката продукција и фондовите за уметничка продукција.
18 часот – Тивкиот протест. Ерусалем 1929 (2019) на Мухасен Насер-Елдин
Овој краткометражен филм на режисерката Мухасен Насер-Елдин ја раскажува приказната за 26 октомври 1929 година кога Палестинките го почнаа своето женско движење. Приближно 300 жени се собраа во Ерусалим од цела Палестина. Тие одржаа тивки демонстрации преку автомобилски конвој за да протестираат против пристрасноста на британскиот висок комесар против Арапите во бунтот Бурак.
18.30 часот – Реколекција (2015) на Камал Алџафари
Филчмот „Реколекција“ (2015) користи материјали од израелски и американски филмови од шеесеттите до деведесеттите години, каде што протагонистите се избришани од сликите оставајќи го зад себе само празното опкружување на градот. Самото сеќавање снима и меморијата на целата заднина е зачувана од екранот.
20 часот – Ова мора да е рајот (2019) на Елија Сулеиман
Елија Сулејман ни зборува за Палестина не како нешто што постои туку како идна можност гледајќи ги младите Палестинци, кои танцуваат во ЛГБТ+ клуб во Хаифа. Критичкиот поглед на Елија Сулејман е насочен кон светот, кој станува сѐ понеправичен и каде што контролата врз телата и нивното движење нѐ потсетува сѐ повеќе и повеќе на палестинската ситуација.
22 часот – Законот во овие делови (2011) Ра’анан Александрович
„Законот во овие делови“ е израелски документарен филм од 2011 година, режиран од Ра’анан Александрович, кој го истражува судскиот систем управуван од израелските одбранбени сили на Вест Бенк, Палестина. Документарецот е поделен во пет поглавја и ја разгледува правната историја на израелската окупација на арапските територии. Александрович интервјуира голем број судии, кои беа одговорни за извршување на наредбите на воените команданти.
23.30 часот – Три логични излези (2020) на Махди Флеифел
Во „Три логични излези“, Махди Флејфел се враќа во кампот „Аин ел-Хелве“, палестински бегалски камп во Либан. Самиот уметник има палестински корени и го придружува Реда, кој сѐ уште живее таму, уште од детството. Приказната на Реда е ставена во поширок контекст и функционира како претставување на многубројни Палестинци чие постоење во Либан е безнадежна стагнација и чекање. Изгледа дека единствениот излез за младите е да се предадат на консумација и продажба на дрога, да се приклучат на некоја од бунтовничките фракции или да емигрираат – три логични излези – единствените стратегии за справување за живот обележан со експлоатација, дискриминација и расизам.