Македонија
(Видео) Праведната транзиција треба да овозможи квалитетен живот и економски развој на регионот
Кој е патот што Македонија треба да го оди за да реализира праведна транзиција, пред сè во енергетскиот сектор? Имаме ли ние точно издефинирано што подразбира праведна транзиција и дали ги опфаќа само вработените луѓе во одреден рудник или фабрика?
Ова се дел од прашањата што беа отворени на тркалезната маса на тема „Праведна транзиција“, што се одржа на зум-платформата во рамките на Националната конференција за клима.
Патот по кој нашата земја се движи e почнат, но мора да се вклучат сите релевантни институции, граѓанскиот сектор, локалното население, се согласија учесниците. Транзицијата на рудникот „Осломеј“ од Кичево беше земен како пример на кој конкретно се работи.
„Транзицијата не ги допира само вработените во одредена фабрика, но ги засега сите граѓани на различен начин. Влијанијата се и економски, социјални и културни. Проблемот не застанува кај вработените, овие нови невработени се соочуваат со големи проблеми во нивниот живот. Им се намалува нивната економска моќ, влијае на локалните текови во местото на живеење. Намалувањето на економската моќ на новоневработените и кога се случува на индивидуално ниво, не претставува проблем за заедницата, но кога станува збор за поголема група на луѓе, влијанието е големо. Ова влијае и на нивниот културен живот“, смета Смилевска и додава дека треба навремено да се провери дали тие работници можат да се преквалификуваат или можеби предвреме да се пензионираат.
Дали за случајот со Кичево се размислува во насока на развој на нови индустриски гранки, продолжува Смилевска.
„Многу е важно во која мерка кичевчани се воопшто консултирани, а според нас, нивната вклученост во одлуките не е доволна. Граѓаните имаат свои идеи за развој на нивниот регион. Задачата на оние што ја планираат праведната транзиција е да го овозможат квалитетниот живот и регионот да напредува, дури и кога ќе се затвори индустријата. Институциите, работниците, малите бизниси мора да се вклучат во тие консултации“, вели таа.
Таа посочи дека граѓанскиот сектор мора да се потруди најдобро што може да ги информира локалните заедници за процесите кои се случуваат.
Елена Николовска од „Екосвест“ се осврна на тоа што досега е направено како чекор напред кон праведната транзиција, конкретно во Кичевскиот Регион. Таа посочи дека во македонската легислатива засега не е добро издефинирано што точно подразбира праведната транзиција, зашто, како што истакна, добрата дефиниција ќе значи и правилно планирање на сите процеси што треба да ги опфати таа.
Николовска истакна дека е донесена енергетска стратегија 2020-2040, која предвидува напуштање на јагленот како енергенс до 2028 година. Се предвидува енергетска транзиција на Осломеј со 120МW фотоволтаични централи на местото на поранешниот рудник. Изработена е нацрт-програма за имплементација на стратегијата за енергија – програма за праведна транзиција една од мерките во документот. Македонија е земја потписничка на декларацијата на Шилезија декларацијата за праведна транзиција и солидарност и ова значи дека сме се обврзале да преземеме некакви активности во оваа насока.
Свој придонес во дискусијата даде и Александру Мустата, претставник на CEE Bankwatch, низ конкретни примери од фабрики во Европа, посочи каков е процесот на праведна транзиција.
-Индустријата со јаглен отпушта многу работници, а постојат и нови алтернативни начини за производство на енергија. Меѓународните синдикати предлагаат решенија за работниците бидејќи нивните работни места беа под закана. Ако еден регион се фокусира само на туризам, на пример, еве посебно во период на пандемија, ќе се соочи со тешка ситуација. Кога се мисли на креирање работни места, не е непходно тоа повторно да биде некој голем работодавач. Никој не вели дека треба веднаш да се префрлите на обновливи видови енергија, можеби немате потенцијал за соларна енергија…Поентата е да не се најдете во иста ситуација, за 10 години пак да треба да ја менувате индустрија што загадува. Важно е да се мисли за алтернативи со нула емисии на јаглерод – вели Мустата.
Тој посочи дека и Македонија треба да користи што е можно повеќе фондови кои даваат поддршка во оваа област.
Смилевска објасни дека постојат финансиски средства кои можат да се искористат за помагање на оваа транзиција.
-Очекувам дека ќе се отворат нови фондови за земјите од Западен Балкан, зашто дел од европските фондови моментално не ни се достапни. Праведната транзиција се состои и во планирањето на финансисите. Ќе беше идеално ако почневме за Кичевскиот Регион да мислиме уште во 2012 година. Планирањето создава финансии, непланирањето создава проблем! – категорична е Смилевска.
Валентина Старделова од секторот енергија при Министерството за економија посочи дека праведната транзиција бара човечки кадар силно посветен на оваа проблематика.
-Кога зборуваме за праведна транзиција треба да имаме комплексен приод. Не треба да мислиме само на Битола и Кичево, туку да ја опфатиме целата држава. Не за џабе светот зборува за циркуларна економија. Треба да бидеме посветени систематски. Мораме да тргнеме од регулатива, да имаме правна основа за акција.
Во моментов работиме на нов закон за биогорива. Енергетската ефикаснот создава неограничени можности. Тоа е добра можност за да се промовира секторот на услуги. Јавните инситуции треба да го поддржат процесот на транзиција – вели Старделова.
Лилјана Јоноски од Рурална коалиција, појасни дека иако повеќе од 10 години е дел од граѓанскиот сектор во Кичево, не добила можност јавно да изрази свој став или да биде консултирана.
– Овој објект е клучен и кон него народот пристапува и со многу емоции. Тешко е да се прифаќаат промените. Граѓаните мора да бидат повеќе вклучени во целиот процес на транзиција – смета Јоноски.
Националната конференција за клима ја организираат „Екосвест“, CNVP и Движењето на еколозите на Македонија, со поддршка на Европската Унија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Димитриевски до Пендаровски: Разликата е огромна, откажете се од оваа битка и оставете нè да победиме во вториот круг
Денеска ЗНАМ заедно со сите свои пддржувачи ја испишува новата политичка историја на македонската политичка сцена, рече вечерва претседателскиот кандидат на ЗНАМ, Максим Димитриевски. Иако е јасно дека не влегува во вториот круг, Димитриевски првиот круг од изборите го смета за голем успех.
„Можам да потврдам дека се роди третата политичка сила во македонскиот политички блок во државата која што имаме намера во следниот период дополнително да ја потврдиме и надградиме, со цел еден ден граѓаните да имаат можност да изберат нешто ново“, рече Димитриевски.
На противкандидатите им честиташе за успехот и се заблагодари на можноста да води кампања за која рече дека не била еднаква за сите оти законот кој е во сила не дава еднаква можност за медиумско претставување на сите партии.
Рече дека е горд на секој глас што го добиле како партија регистрирана пред само три месеци.
„Факт е дека јас како кандидат и ЗНАМ освоивме повеќе од 80.000 гласови. Регистриравме субјект кој постои нешто повеќе од три месеци и со граѓанската поддршка се етаблираше на трето место во политичкиот блок. Сметам дека тоа е одличен појдовен резултат за понатамошна борба. Јас не се сеќавам дека во историјата на плурална Македонија имало вакви примери, да имате партија со некаде три и пол илјади членови, а да освоите над 80.000 гласови. Искрено сум горд на секој тој еден глас што дојде, како поддршка за мене и ЗНАМ. И покрај тоа што трендовите се тие, десницата добива, а левицата губи, единствено десницата доживеа пораз во бастионот на асномска Македонија, а тоа е Куманово“, рече Димитриевски.
Порача на сите политичари дека треба да учат од овие избори оти граѓаните дале јасна насока каде сакаат да се движи државата, а посебна порака упати до Стево Пендаровски, кој освои повеќе 100.000 гласови помалку од Гордана Сиљановска-Давкова.
„Почитуван мој претседателе, разликата е огромна. Доколку сакате да опстане централната и левата идеја во државата, откажете се од оваа битка и оставете не да победиме во име на граѓаните во вториот круг“, порача Димитриевски.
Кога ќе завршат парламентарните избори, Димитриевски е уверен дека ЗНАМ ќе биде политички фактор за стабилност во државата без кој нема да може да се формира идната влада. Најави дека кога ќе ги почнат преговорите за формирање парламентарно мнозинство, на сите политички партии ќе им ги испорачаат нивните предлози за црвените линии на македонскиот народ.
Македонија
ДИК: Сиљановска Давкова освои 324 177, Пендаровски 161 393 гласа по обработени 89,97 отсто
Стево Пендаровски освои 161 393 гласа, 19,90 отсто, Гордана Сиљановска Давкова 324 177 односно 39,97 отсто од гласовите, Стевчо Јакимовски освои 7.499 односно 0,92 отсто од вкупниот број на гласовите.
Кандидатот Бујар Османи освои 110 903, односно 13, 68 отсто, Билјана Ванковска 35.949 односно 4,43 отсто од гласовите, Арбен Таравари 78.110 илјади односно 9,63 отсто, Максим Димитриевски 70,996, односно 8,75 отсто од гласовите се резултатите од обработените 89,97 отсто од гласовите, извести претседателот на Државната изборна комисија, Александар Даштевски.
Тој додаде дека изборниот процес поминал мирно и достоинствено и смета дека 99 отсто работите поминале како што треба.
Македонија
Касами: Добитници на овие избори сме ние, ДУИ има купено гласови
„Влен“ е легитимен претставник на Албанците и ги доби гласовите на Албанците, изјави Билал Касами на прес конференција.
„Добитници на овие избори сме ние, коалицијата „Влен“. ДУИ има купено гласови од загрозените гласачи кои имаат потреби од пари. „Влен“ ги доби гласовите на Албанците, вели Касами.
„ДУИ го загуби последниот легитимитет да зборува во име на Албанците, затоа на 8 мај ние ќе победиме. Овој резултат и во мандати не е голема разлика со ДУИ и на 8 мај овој резултат ќе биде во наша полза. ДУИ успеа да ја загуби последната можност, еден кандидат Албанец да биде избран на директни избори во 2024 година. Тие ќе бидат запишани со црни букви во историјата на албанскиот народ во Македонија. Ако биле заинтересирани Албанец да оди во вториот круг сигурно ќе беа координирани со нас и ќе беше возможно да биде избран Албанец. Затоа мислиме дека вредеше оваа борба“, рече Касами.
Тој се заблагодари на сите што го гласаа кандидатот Арбен Таравари и додаде дека ДУИ има изгубено гласови од помалите етнички заедници и од загрозените граѓани.
Таравари кажа дека коалицијата подоцна ќе разговара за тоа кому ќе ги даде гласовите во вториот круг на претседателските избори.