Македонија
Седумнаесет години од Охридскиот рамковен договор – рамка за меѓуетнички живот и евроатланска перспектива
Утре се навршуваат 17 години од потпишувањето на Охридскиот рамковен договор со кој се стави крај на конфликтот во 2001 година и се постави рамка за меѓуетнички соживот и евроатлантска перспектива на државата.
Договорот кој беше потпишан на 13 август 2001 година, седумнаесет години потоа ја има поддршката од меѓународната заедница и од поголем дел од партиите од македонскиот и албанскиот политички блок, но е предмет и на критики и оспорувања, особено во делот на рамковните вработувања.
Преговорите почнаа во Скопје, а потоа продолжија во Охрид, каде завршија со парафирање на документот на 10 август. Три деца подоцна во претседателката резиденција на Водно документот го потпишаа тогашниот претседател на државата Борис Трајковски, тогашниот премиер и лидер на ВМРО-ДПМНЕ Љубчо Георгиевски и лидерите на СДСМ Бранко Црвенковски, на ДПА Арбен Џафери и на ПДП Имер Имери. Во својство на гаранти, документот кој е познат и како Охридски договор, го потпишаа и специјалните претставници на ЕУ и на САД Франсоа Леотар и Џејмс Пердју.
Специјалниот претставник на ЕУ, Франсоа Леотар и Џејмс Пердју, поранешниот заменик-генерален секретар за операции во НАТО, во 2001-та година, како „олеснувачи“ во преговорите меѓу македонската и албанската страна го креираа Охридскиот рамковен договор.
,,Јас сум многу задоволен поради спроведувањето на Охридскиот рамковен договор. Беше тешко да се преговара, но беше многу потешко да се применува, а тоа е она што е важно. Рамковниот договор ја придвижи Македонија понатаму напред кон полна демократија, права на граѓаните, кон признавањето на културниот и етничкиот идентитет на луѓето во земјата. Постигнат е голем напредок”, оцени Пердју пред неколку години во интервју за ,,Дојче Веле”. Тој смета дека Охридскиот договор во межувреме станал модел и за други конфликти.
Со слични впечатоци во интервју за десетогишнината од имплеметацијата на договорот излезе и Франсоа Леотар кој изјави: „Можам да кажам дека тоа беше одличен успех на Европската унија, за првпат вистинската европска дипломатија дојде до израз. Во ситуација каква што се наоѓаме денес, кога европската заедничка монета е загрозена, треба да се потсетиме дека Европејците секогаш, кога покажале интерес да решат некој проблем, можат да го сторат тоа. И тоа од три причини: имаме војници, имаме пари и имаме дипломати“.
Повеќе од 130 закони, законски измени и дополнувања се донесени во изминатите години од имплeментацијата на Охридскиот рамковен договор, од кои најголем дел – 59 се закони за недискриминација и правична застапеност, 40 се во сферата на идентитет, култура, образование и децентрализација на власта.
Собранието во март годинава со 64 гласа „за“, без против и воздржани го донесе Законот за јазиците, без амандманска расправа. За Законот гласаа и пратениците од немнозинските заедници кои со 24 гласа го донесоа Законот.Со законот се предвидува во сите органи на државната власт во Република Македонија, централни институции, јавни претпријатија, агенции, дирекции, установи и организации, комисии, правни лица кои вршат јавни овластувања согласно закон и други институции, службен јазик покрај македонскиот јазик и неговото писмо да биде и јазикот што го зборуваат 20 проценти од граѓаните на Република Македонија и неговото писмо.
Со него се затвори една страница од историјата на Македонија, но голем дел од политичките и етнички разлики останаа да се решаваат понатаму.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Спасовски од Куманово: Да ја зачуваме слободата и демократијата и да ја трасираме иднината
Носителот на листа на кандидати за пратеници од Изборна единица 2, предводена од СДСМ и Коалицијата за европска иднина, Оливер Спасовски, се обрати пред граѓаните на Куманово, во населбата Перо Чичо, како старт за кампањата за парламентарните избори 2024 година.
„Нема поубаво чувство од тоа кампањата да ја почнеш од Куманово, град првоборец, град кој ги постави темелите на современата македонска држава. И оттука ја праќаме пораката дека ќе се избориме за ЕУ заедно и победуваме за сите нас, за сега за претседателските и парламентарните избори и на локалните избори 2025 година! Ние го застапуваме концептот на извесност наспроти безнадежност, ние сме тие со јасна визија каде да се движи Македонија наспроти безизлезноста на другите. Нашиот патриотизам е да работиме упорно и посветено за граѓаните и државата. Нивниот патриотизам е сеење магла и лажен патриотизам“, рече Спасовски. Притоа, тој во своето обраќање ги наведе успесите на СДСМ за изминатиот мандат.
„Јас сум горд за многу работи што СДСМ ги направи во својот мандат. Се измиривме со соседите и нема поголема вредност од тоа да бидете добри со соседите. Концептот Едно општество го надградуваме и најважно е тоа да се измириме дома едни со други, рамо до рамо да бидеме силна поддршка на државата. На дело покажавме патриотизам, во мојот мандат како рпетседател на Владата станавме членка на НАТО и го кренавме македонското знаме пред седиштето на НАТО. Денеска зборуваме за напреодк на економски план, за слободни новинари, за систем во кој наместо 8500 денари минимална плата имаме раст на платата секоја година, со просечна плата 600 евра. Ја укинавме радиодифузната такса, го укинавме екстерното тестирање. Само во Куманово вложивме над 121 милиони евра во патна ифнраструктура, за сите регионални патишта, до Свети Никола, до Крива Паланка, до граничен премин Деве Баир итн. Ветуваме дека со иста енергија, жар и посветеност ќе продолжиме да се бориме за вас мои сограѓани“, истакна Спасовски, додавајќи дека овие избори не смее да се направи грешка, туку да се излезе масовно со поддршка за Стево Пендаровски за претседател и за листата за пратеници од ИЕ2.
„Имаме битка за секој од нас, не е се поединци, ниту партија, туку за државата и граѓаните. И добро е што имаме повеќе кандидати за претседател, покажавме дека како држава напреднавме демократски. Но, 6те кандидати не можеш да составиш еден добар претседател. Нашиот претседател Стево е европскиот избор! Другите не можат ни месна заедница да водат, а камоли град или држава. Затоа, не смееме да направиме грешка која скапо ќе не чини, на 24ти масовно излегуваме за Стево, а на 8ми мај двојна победа за европската иднина на Македонија, за листата на пратеници од ИЕ2 во која сите граѓани може да се препознаат бидејќи е вистинска Македонија во мало – Македонци, Албанци, Власи, Бошњаци, Роми, и сите други етнички заедници кои живеат во изборната единица 2. Да ја зачуваме слободата и демократијата и да ја трасираме иднината, сите заедно!“, подвлече Спасовски.
Македонија
(Видео) Пендаровски до Давкова: Нека ѝ служи на чест
На вечерашниот граѓански митинг во Кочани кандидатот за претседател Стево Пендаровски меѓу другото одговори и на прозивките од противкандидатката Гордана Силјановска-Давкова за негови наводни средби со криминалци и нарко-босови.
„Јас сум последниот човек во Македонија за кој можеш да помислиш дека се дружи со нарко босови. Но, знам некои од нејзиното најблиско опкружување кои се криминалци уште од раните 1990-ти и ако сега има ветинг, не би го поминале. Значи луѓе кои несразмерно се обогатиле, од кршење на санкциите на во тоа време од бивша Југославија, од раните 1990-ти, кога со фри шоповите на северна граница во еден ден се правеше промет од еден милион германски марки. Мојот имот е на показ, имам анкетен лист, нека проверат колку пари наводно ми префрлиле тие нарко босови. Но, повторувам во тој дел, споредба меѓу мене и неа, меѓу нејзините пајташи, другари што ја поддржуваат сега е невозможна. Значи станува збор за кандидатка која е предложена од политичката партија ВМРО-ДПМНЕ. Да ве потсетам, еден од првите случаи што Специјалното јавно обвинителство, СЈО, го отвори, беше не само за поединци од таа партија, туку и за партијата како таква во целост и поради тоа тие до ден денес имаат блокирана жиро сметка. Значи криминална организација ја кандидира госпоѓата, а таа мене ме обвинува дека сум бил другар со нарко-босови. Нека ѝ служи на чест“ посочи Пендаровски.
Пендаровски истакна дека потребен е целосен ветинг на политичарите, но особено на судиите и обвинителите и тоа треба да се случи што е можно побрзо.
„Да не постои таков сомнеж или генерална перцепција кај народот дека за 10 ќебапчиња или за 50 денари од наплатна рампа се оди во затвор, а за украдени милијарди се живее лагодно на некој од даночните рајеви, за да го избегнеме тоа, јас сум за ветинг, за проверка на секој од нас“ посочи Пендаровски.
Македонија
Ванковска: Ние трчаме маратон, нас не’ не задоволува фотелја и позиција, ние имаме кауза
Вечерва претседателскиот кандидат на Левица, Билјана Ванковска кампањата за претставување на својата програма ја продолжи со митинг во Велес. На митингот во Велес се обратија и претседателот на Левица и носител на листа на ИЕ1 Димитар Апасиев, како и носителот на листа на ИЕ3, Борислав Крмов.
„Голема возбуда е да се биде овде. Доаѓам од спомен куќата на Кочо Рацин, а овде туку што ги слушав и неговите стихови. Пред самиот почеток на овој митин додека си разговаравме со Димитар Апасиев тој рече „Нема револуција без поезија“. И вистина е така, а Велес е вистински пример за тоа“, рече Ванковска.
На самиот почеток Ванковска истакна дека до сега била сама во кампањата, а од денес битката добива нов квалитет. „Посакувам да го изодиме овој пат борбено, чесно и доследно. Она што нас не’ разликува од оние што трчаат на кратки патеки е тоа што ние трчаме маратон. Нас не’ не задоволува фотелја и позиција. Ние имаме кауза“, истакна Ванковска.
Од говорницата во Велес, Ванковска кажа дека во овој град доаѓа само еден ден по нејзиниот главен ривал Гордана Силјановска.
„Нејзиниот настап вчера го проследив со внимание. За момент помислив дека на Силјановска треба да и понудиме членска карта на Левица. Се повикува на Рацин, на Денови, на аргатски маки големи…, што мислиш дека се завртила на другата страна. Кој кого фолира и кој се обидува да го заведе народот ќе видиме за скоро време. Како може да зборувате за социјална држава и социјална правда, а пред вас во првите редови да седат најбогатите. Таа зборува за најсиромашните, а не го гледа лидерот на својата партија кој и обезбеди над 300 илјади евра за кампања“, рече Ванковска.
Ванковска на митингот обелодени дека е закажана и дебата на претседателските кандидати за во недела на Македонската телевизија. Но, како што истакна дебатата ја прифатиле пет од седум претседателски кандидати. Двајцата кои не прифатиле се актуелниот претседател Стево Пендаровски и актуелниот министер за надворешни работи Бујар Османи.
„МРТ обезбеди соочување на кандифатите но нема да дојде врховниот командант на вооружените сили. Како можело таков кукавица да биде избран за врховен командант. Другиот што нема да дојде ќе бил во Сараево“, истакна Ванковска.
Посочи дека таа практично е единствена опозиција на оваа дебата. И како што кажа, таа и Левица бараат не реформа туку радикална промена на се’ постоечко.
„Ќе ви раскажам и една анегдота. Неодамна имав средба со еден претставник на ОБСЕ и тој во разговорот беше многу загрижен и уплашен особено од оној наш весник кој се вика (Р)еволуција. И ми вели, вие ќе кревате револуција, вашите ставови се многу радикални. Од неговите реакции јас заклучив дека тие веќе се уплашени од силата и големината на Левица. Да продолжиме да работиме и успехот е неизбежен. Ќе победиме“, истакна Ванковска.
Таа пред велешани ја претстави и својата програма. Ги повтори ставовите за раскинување на трите договори и упати пораки за сплотеност до конечна победа.