Свет
Признание за жената мачена во озлогласениот затвор: која е Наргес Мохамади, добитничка на Нобеловата награда за мир

Иранката Наргес Мохамади (51) е добитничка на Нобеловата награда за мир за 2023 година.
Како што е наведено од Комитетот, таа ја добила наградата за борба против угнетувањето на жените во Иран и нејзините напори да ги промовира човековите права и слободата за сите.
Во образложението на наградата се наведува дека храбрата борба на Наргес Мохамади имала огромна лична цена.
„Севкупно, иранскиот режим ја апсеше 13 пати, ја осуди пет пати, со вкупно 31 година затвор“, рече Берит Рајс-Андерсен, шеф на Нобеловиот комитет во Осло.
Наргес Мохамади сè уште е во затвор.
Таа е ирански активист и заменик-шеф на Центарот за бранители на човекови права, основан од нобеловката Ширин Ебади.
Мохамади беше апсена повеќепати од 1998 година и моментно се наоѓа во озлогласениот затвор „Евин“ во Техеран поради ширење пропаганда.
Оваа година таа беше вклучена и на листата на 100 инспиративни и влијателни жени на Би-би-си од целиот свет.
Во декември минатата година, за време на протестите предизвикани од убиството на Махса Амини во притвор, Наргес Мохамади во извештајот објавен од Би-би-си детаљно го опиша сексуалното и физичкото малтретирање на притворените жени.
Во јануари оваа година таа објави шокантен извештај од затворот, во кој детаљно ги опишува условите на жените во затворот „Евин“, вклучително и список од 58 затвореници и процесот на испрашување и тортура низ кој поминале. Од овие жени, 57 поминале вкупно 8.350 дена во самица. 56 од нив се осудени на вкупно 3.300 месеци затвор.
Мохамади првпат беше уапсена во 1998 година поради критикување на иранската влада. Таа помина една година во затвор. Во април 2010 година таа беше повикана во Исламскиот револуционерен суд поради нејзиното членство во Центарот за бранители на човековите права.
Таа беше ослободена со кауција од 50.000 долари, но неколку дена подоцна беше повторно уапсена и задржана во затворот „Евин“. Нејзиното здравје се влошило додека била во затвор, каде што развила болест слична на епилепсија поради која повремено ја губи контролата врз мускулите. По еден месец, била пуштена и однесена во болница.
Во јули 2011 година Мохамади беше повторно судена и прогласена за виновна за „дејствување против националната безбедност, членство во Центарот и пропаганда против режимот“. Во септември таа беше осудена на 11 години затвор.
Како што тогаш изјави, за пресудата дознала преку своите адвокати и дека пресудата на 23 страници е без преседан бидејќи нејзините активности во областа на човековите права постојано ги споредувале со обиди за рушење на режимот.
Во март 2012 година казната беше потврдена од апелацискиот суд, иако беше намалена на шест години. Таа беше уапсена на 26 април кога и почна да ја издржува казната.
Оваа реченица наиде на протест од британското Министерство за надворешни работи, кое го нарече случајот „уште еден тажен пример на обидите на иранските власти да ги замолчат храбрите бранители на човековите права“.
„Амнести интернешнл“ ја прогласи за затвореничка на совеста и повика на итно ослободување. „Репортери без граници“ упатија апел во име на Мохамади на деветгодишнината од смртта на фотографката Захра Каземи во затворот „Евин“.
Во јули 2012 година меѓународна група пратеници побараа нејзино ослободување, вклучително и американскиот сенатор Марк Кирк, поранешниот канадски јавен обвинител, Ирвин Котлер, британскиот пратеник Денис Мекшејн, австралискиот пратеник Мајкл Денби, италијанската пратеничка, Фијама Ниренштајн, и литванскиот пратеник, Емануелис Зингерис.
Мохамади беше ослободена од затвор на 31 јули 2012 година.
Три години подоцна, Мохамади повторно беше уапсена под нови обвиненија. Разгранокот 15 на Револуционерниот суд ја осуди на десет години затвор под обвинение за основање нелегална група за Легам (постапно прекинување на кампањата за смртна казна), пет години за собирање и работа против националната безбедност, една година за пропаганда против системот за нејзините интервјуа со меѓународните медиуми и нејзината средба во март 2014 година со тогашната висока претставничка за надворешна и безбедносна политика на ЕУ, Кетрин Ештон.
Во јануари 2019 година Мохамади почна штрајк со глад заедно со притворената британско-иранска државјанка Назанин Загари-Ратклиф во затворот „Евин“ во Техеран во знак на протест поради тоа што им бил одбиен пристап до медицинска нега.
Во октомври 2020 година Мохамади беше ослободена од затвор.
На крајот на февруари 2021 година таа објави видео преку социјалните мрежи во кое објаснува дека во декември двапати била повикана на суд за случај што против неа бил поведен додека сè уште била во затвор.
Мохамади изјави дека одбива да се појави на суд и нема да се придржува на ниту една пресуда. Во видеото таа го опишува сексуалниот напад и малтретирањето на кое таа и другите жени биле изложени во затворите и вели дека властите сè уште не одговориле на жалбата што таа ја поднела на 24 декември.
Новиот случај поведен против неа се однесува на протестот на женските политички затворенички во затворот „Евин“ поради убиството и апсењето демонстрант од страна на безбедносните сили во ноември 2019 година.
Во мај 2021 година Разгранокот 1188 на Кривичниот суд во Техеран ја осуди Мохамади на две и пол години затвор, 80 удари со камшик и две одделни парични казни под обвинение, вклучително и ширење пропаганда против системот“
Мохамади е родена на 21 април 1972 година. Студирала на Меѓународниот универзитет „Имам Хомеини“, дипломирала физика и станала професионален инженер. За време на нејзината универзитетска кариера, таа пишуваше статии за поддршка на правата на жените во студентскиот весник. Била активна и во алпинистичка група, но подоцна била забранета поради нејзините политички активности.
Мохамади продолжи да работи како новинар за неколку реформистички весници и објави книга со политички есеи со наслов „Реформи, стратегија и тактики“.
Во 1999 година таа се омажи за колегата прореформски новинар Таги Рахмани, кој беше уапсен првпат не долго потоа. Рахмани се пресели во Франција во 2012 година по издржување вкупно 14 години затвор, но Мохамади продолжи со својата работа за човекови права.
Мохамади и Рахмани имаат близнаци.
Сопругот на иранската активистка рече дека наградата дополнително ќе ја поттикне нејзината борба и ќе го поттикне движењето што го води.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Петгодишно девојче се лизнало од жичара во Словенија: паднало од висина од пет метри

Несреќа се случила во словенскиот ски-центар Копе, кога петгодишно девојче од Хрватска се лизнало од жичара и паднало од висина од околу пет метри.
Таа била тешко повредена и со возило на Брза помош била пренесена во болница.
Нејзиниот живот не е во опасност, пренесува „24 часа“.
Девојчето се возело на жичара со уште две деца и едно возрасно лице кое ја придружувало. Додека се возела се лизнала под заштитната шина и паднала од висина од околу пет метри.
Полицијата прибира информации во врска со одговорноста на возрасното лице кое го ставило девојчето на жичницата, а се работи за сомнение за сторено кривично дело предизвикување општа опасност.
Девојчето било дел од група деца кои го посетиле ски-центарот Копе организиран од спортски клуб.
Свет
Украински функционер: Киев го обвинува тимот на Трамп дека го подгрева апетитот на Путин

Преговорите меѓу администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп и Русија без учество на Украина и Европејците само ќе го „стимулираат апетитот на рускиот претседател Владимир Путин“, изјавил за „Франс прес“ неименуван висок украински функционер.
„Ова само ќе го подгрее апетитот на Путин и неговата верба дека тој ќе победи и дека Америка ќе загуби“, изјави функционерот, по денешната руско-американска средба во Ријад, која се одржа без учество на Киев и Европа.
Тој кажа дека тимот на Доналд Трамп ја повторува тактиката на претходните американски претседатели, Барак Обама пред руската анексија на украинскиот полуостров Крим во 2014 година и Џозеф Бајден пред сеопфатната руска инвазија на Украина пред три години.
Обама пред 2014 година, како и Бајден пред оваа војна, разговараше со Путин за нас без нас, за Европа без Европа, а некој од тимот на Трамп оди во истата насока, продолжи украинскиот функционер.
„Се чини дека некој од тимот на Трамп или некој негов близок му претставува нереална слика за Русија“, додаде тој.
Украинските власти се надеваат дека ќе добијат детали за американската позиција од специјалниот пратеник на американскиот претседател за Украина, Кит Келог, кој утре се очекува во Киев во својата прва посета откако Трамп ја презеде функцијата во јануари.
„За нас е важно да слушнеме од Келог што навистина се случува“, вели украинскиот функционер.
Регион
(Видео) Вучиќ на тренинг во парк со Вучевиќ и Мали: „Решиле да не бркаат, можеби веслата ќе ни помогнат“

Претседателот на Србија Александар Вучиќ на социјалната мрежа Инстаграм сподели видео каде тренира во паркот заедно со премиерот Милош Вучевиќ и министерот за финансии Синиша Мали.
„Милош Вучевиќ, Синиша Мали и јас дојдовме да тренираме. Пропаднавме целосно, освен Синиша. Овде во паркот, милина една, се правиме дека не ни е ладно и се правиме дека работиме некој сериозен тренинг. Ми требаа пет минути да сфатам како функционира ова, сè ме боли. Нешто како веслање, не можам да одам до крај. Решиле да не бркаат, можеби веслата ќе ни помогнат. Па, сега можам да кажам дека работевме и сме подготвени за пливање и веслање. Во веслањето е спасот, нема предавање. Па, сега да јадеме плескавица. Доста е“, рече Вучиќ.