Свет
САД ги отвораат своите архиви за масакрот во Катинската шума
САД на 10-ти септември на инсистирање на полското лоби ќе ги објават архивските материјали за масакрот во Катинската шума, пишуваат во петокот полските медиуми потенцирајќи дека притоа најинтересни може да бидат сознанијата за ставот на тогашниот американски претседател Рузвелт.
Се претпоставува дека најмногу документи за Катинскиот масакр, освен Русија, чуваат токму САД, а полските медиуми тврдат дека тогашниот американски претседател Френклин Делано Рузвлет намерно го обвинувал Адолф Хитлер за масакрот, плашејќи се да не го предизвика советскиот водач Јосиф Висарионович Сталин.
Еден од настаните коишто најмногу ги обременуваат полско-руските односи е масакрот од Катинската шума кога околу 22 илјади полски офицери, но интелектуалци и свештени лица, биле егзекутирани од тајната полиција на советскиот диктатор Сталин со негова лична наредба од 5-ти март истата година за ликвидација „на националистичките и контрареволуционерни активисти“ од окупираните делови на Полска тогаш поделена меѓу нацистичка Германија и комунистичкиот Советски сојуз, во близината на градот Смоленск во западниот дел на Русија, како и на локации во денешна Русија, Украина и Белорусија, во периодот април – мај 1940 година.
Точната бројка на погубените Полјаци коишто ги интернирала Црвената армија сé уште не е позната. Во писмото коешто претседателот на наследникот на НКВД – КГБ, Александар Шелепин во март 1959 година му го испратил на претседателот на советското Политбиро Никита Хрушчов, се наведува бројка од 21.857 убиени, додека Полска тврди дека станува збор за околу 30 илјади егзекутирани.
За масакрот се дознало кога во 1943 година германската армија ги окупира западните руски територии и ги пронашла масовните гробници. Официјална Москва долго време за злосторството ја обвинуваше фашистичка Германија, за дури по падот на комунизмот во 1990 година да ја признае одговорноста на поранешниот СССР. Меѓутоа Русија не прифаќа дека ова злосторство треба да се карактеризира како геноцид и нејзина одговорност како современа држава.
Во американскиот Конгрес во 1951 и 1952 година работела истражна комисија за настаните во Катин, предводена од Рој Џон Мејден. Тој ги собрал речиси сите сведоштва за масакрот што можеле да се добијат на Западот во тој период, меѓу кои се и искази на полски сведоци и учесници во ексхумацијата којашто во 1943 година ја извеле Германците. Извештајот на комисијата на Мејден е објавен во декември 1952 година, со што првпат официјално е признато дека полските офицери во 1943 година ги погубиле припадници на злогласната комунистичка тајна полиција НКВД.
„Најинтересно ќе биде да се дознае што знаеле претседателот Рузвелт и другите претседатели, кој и како ги информирал за Катин“, пишува полскиот дневен весник Gazeta Wyborcza, цитирајќи го заменикот полски министер за надворешни работи Богуслав Винда.
Винда додава дека по 10-ти септември, документите добиени од САД ќе биде достапни за јавноста преку интернет.
Новите документи би можеле да потврдат она за што со години се зборува, а тоа е дека „Френклин Делано Рузвлет лажел во случајот на Катин“, изјави историчарот Војчех Матерски за весникот Rzeczpospolitа. Според него, за тоа сведочи и жарот со која Рузвелт се борел против оние коишто сакале да ја откријат тајната за масакрот. Матерски тврди дека неколку американски дипломати и офицери коишто се занимавале со таа тема биле сменети и обврзани на молчење.
Матерски верува дека предавањето на документите ќе ја потврди верзијата дека претседателот Френклин Рузвелт знаел дека Германците не биле инволвирани во убиството на Полјаците, иако јавно застанал во одбрана на спротивниот став.
„Рузвелт, се разбира, се плашел дека Сталин би можеле да се налути и да ја напушти анти-германската коалиција. Но, не само тоа. Американците направиле анализа според којашто војната со Јапонија можела да потрае до 1950-те години и ќе ги чинеле САД 1,5 милиони животи. Така, учеството на советите во војната станал единствениот излез“, вели полскиот историчар.
Полската страна поднесе жалба до Судот за човекови права во Стразбур, изразувајќи незадоволство со истрагата спроведена од страна на Русија за настанот од пред 70 години. Во април годинава, судот изнесе мислење дека Русија го прекршила членот 3 (забрана за тортура) од Европската конвенција за човекови права, со оглед на тоа дека руските власти не им обезбедиле на некои од апликантите доволно информации за судбината на нивните роднини. Притоа судот не донесе одлука за тужбата за повреда на членот 2 (право на живот). Во јули, оваа одлука беше обжалена.
На крајот од април 2010 година, Државниот архив на Руската Федерација објави тајни документи за масакрот врз полски офицери извршен од страна на советската војска во Катинската шума во 1940 година. По наредба на тогашниот руски претседател Дмитриј Медведев, електронски копии на автентичните документи за ‘Катинскиот проблем’, кои беа држени со децении во архивите на Комунистичката партија, беа објавени на интернет страницата на Рускиот државен архив. Документите беа обелоденети во 90-ите години на минатиот век, но досега можеле да ги користат само стручни истражни тимови и не биле достапни преку интернет. Полска подолго време бара од Русија да ги отвори сите документи за Катин и проблемот што ги оптоварува односите меѓу двете поранешни комунистички земји./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Страшнa бурa во Пакистан и Авганистан, речиси 140 загинати
Бројот на загинати во невремето во Авганистан и Пакистан во изминатите неколку дена се искачи на најмалку 137, а во некои области се очекуваат нови поројни дождови.
Најмалку 67 лица загинаа во Пакистан, соопшти денеска тамошното тело за управување со катастрофи, поради невообичаено обилен дожд за овој период од годината.
Во јужниот град Карачи е прогласена вонредна состојба. Градот е особено ранлив на бури поради лошата инфраструктура. Во Авганистан околу 70 луѓе загинаа, а 56 се повредени во обилните дождови и поплавите низ целата земја. Оштетени се 2.627 куќи, соопшти денеска Националната управа за катастрофи.
Обилните врнежи од снег и дожд во последните месеци во Авганистан предизвикаа многу жртви и повредени по невообичаено топлата зима. Екстремните временски настани како поплави и суши се зголемуваат во Авганистан и Пакистан поради климатските промени, предупредуваат метеоролозите.
Погоден од деценискиот конфликт, Авганистан има ограничени опции за ублажување на ефектите од климатските промени.
Регион
Пленковиќ по победата на изборите во Хрватска: Набргу ќе дознаете со кого ќе имаме мнозинство
Актуелниот премиер на Хрватска, Андреј Пленковиќ, чија партија ХДЗ победи на парламентарните избори во Хрватска, објави дека набргу ќе се знае со кого ќе формираат влада.
„Одлично е чувството, трета победа во низа и убедлива, тоа никој не успеа да го направи пред нас. Презадоволни сме, урнат е митот дека високиот одѕив не ѝ одговара на ХДЗ“, изјави Пленковиќ.
„Многу набргу ќе дознаете со кого ќе формираме ново мнозинство во Собранието. Разговаравме со некои наши колеги уште синоќа, а денеска ги продолжуваме разговорите. Сè оди добро, победниците ќе ја водат владата и во третиот мандат“, порача Пленковиќ.
Неофицијалните резултати по обработката на речиси сите избирачки места, според пресметките, покажуваат дека ХДЗ убедливо победува на парламентарните избори и освојува 61 мандат, а Риека правде на СДП добива 42 мандата.
Свет
Шефот на дипломатијата на ЕУ: Треба да испратиме противракетни системи во Украина
Земјите членки на ЕУ треба да ги испратат своите противракетни системи за зајакнување на воздушната одбрана на Украина додека Русија ги напаѓа нејзините градови, изјави денеска шефот на европската дипломатија предупредувајќи дека Европа не може да се потпира само на Вашингтон кога станува збор за помошта на Киев.
Повеќе од две години по почетокот на руската инвазија Украина се соочува со недостиг на муниција, републиканците во американскиот Конгрес ја блокираат клучната воена помош, а ЕУ не успева да достави доволно муниција навреме.
„Имаме патриоти, имаме противракетни системи. Мораме да ги извадиме од нашите касарни, каде што се за секој случај, и да ги испратиме во Украина, каде што беснее војната“, изјави шефот на европската дипломатија, Жозеп Борел, за новинарите на состанокот на министрите за надворешни работи од земјите членки на групата Г7 на островот Капри.
„Во спротивно, електроенергетскиот систем на Украина ќе биде уништен. И ниедна земја не може да се бори без струја во домовите, во фабриките, за интернетот, за сè“, додаде тој.
Украинската воздушна одбрана е клучно прашање за министрите собрани во Италија откако Германија вчера апелира до Европската Унија и НАТО да направат повеќе за да му помогнат на Киев.
„Сигурен сум дека ќе го направиме тоа, но мораме да го направиме тоа бргу“, рече Борел,ж додавајќи дека жали што внатрешната политика во Соединетите Американски Држави го одложува многу потребниот пакет-помош за Украина во вредност од 60,84 милијарди долари.
„Не можеме да зависиме само од САД. Мораме да ја преземеме сопствената одговорност“, изјави тој.