Наука
NASA: Роверот Curiosity откри траги од древни езера на Марс
Роверот Curiosity откри траги од древни езера на површината на Марс, објави страницата на американската Агенција за вселенски истражувања NASA.
Роверот Curiosity откри траги од древни езера на површината на Марс, објави страницата на американската Агенција за вселенски истражувања NASA.
Според научниците, податоците што изминатите две години го собрала подвижната роботизирана лабораторија во кратерот Гејл, укажуваат на тоа дека на површината на Црвената планета можело да постојат езера. Истражувајќи ги податоците од карпестата планина Аеолис (масивот Шарп), научниците пронашле во нејзините различни слоеви делови од кои некои биле формирани под влијание на вода и ветер. Експертите претпоставуваат дека пред неколку десетици милиони години на месото од оваа планина се наоѓало големо езеро или цела верига од помали природни акумулации на вода.
Оваа теорија сугерира дека пред милијарда години климата на Марс била поволна за создавање езера во многу области на планетата.
„Доколку нашата теорија за создавање на масивот Шарп се потврди, тоа ќе фрли сомнеж врз тврдењето дека топлите и влажни услови биле непостојани и биле забележителни само во одделни делови на Марс или само под површината“, вели заменикот директор на проектот Curiosity, Ашвин Васавада, соработник на Лабораторијата за реактивни движења на NASA, со седиште во калифорнискиот град Пасадена.
Васавада додава дека атмосферата на Марс би можела да одржува температура близу нула Целзиусови степени.
Најголемиот и најсложениот во историјата на истражувачките возила наменети специјално за површината на Марс, Curiosity, по осуммесечно патување и изминати 566 километри низ Вселената утрото на 6-ти август 2012 година успешно беше спуштен на марсовата површина во кратерот Гејл. Во наредните триесетина дена научниците од Земјата постепено ги „загреваа мускулите“ на роверот, проверувајќи ја неговата апаратура и научните инструменти, пред роботот да биде подготвен да ја започне својата истражувачка мисија.
Пред две години кога Curiosity се спушти во кратерот Гејл, каде детално ги истражуваше длабоките слоеви од почвата на Марс, откривајќи ја геолошката историја на планетата. Главните цело на мисијата е да се спроведат детални геолошки и геохемиски проучувања, проучување на атмосферата и климата на планетата, трагање по вода или траги од нејзино присуство, како и од органски супстанции. Овие податоци ќе помогнат да се утврди дали некогаш Марс бил погоден за живот и дали во моментов таму има услови за тоа.
Како резултат на работата на Curiosity, научниците утврдила дека порано на Марс постоеле поволни услови за живот на едноставни микроорганизми. Анализата на карпите, направени од инструментите инсталирани на роверот, покажале дека некогаш на планетата имало вода, а исто така и доволно различни супстанции за развој на бактерии Податоците од Curiosity им помогнаа на научниците да ги разјаснат хемискиот и изотопскиот состав на марсијанската атмосфера, а исто така откриле знаци дека најголем дел од воздухот на Марс исчезнал во Вселената пред околу 4 милијарди години.
Проектот „Марсовска научна лабораторија“ (Mars Science Laboratory), кој севкупно чини 2,5 милијарди долари беше започнат во 2004 година. Неговиот главен аспект е роботизираната лабораторија Curiosity, којашто ја претставува третата генерација вселенски ровери. Неговите перформанси значително ги надминуваат од оние на неговите претходници, првиот речиси на ниво на играчка на далечинско управување Sojourner, подобрените Spirit и Opportunity.
Според своите димензии, новиот ровер за движење по Марс може да се спореди со помал автомобил, неговата маса изнесува 899 килограми, додека Spirit и Opportunity тежеа по 170 килограми. На Curiosity се инсталирани десет научни инструменти со вкупна тежина од 75 килограми, коишто му овозможуваат на марсоходот да врши детални геолошки и геохемиски проучувања, да ја испитува атмосферата и климата на планетата, за да бара траги од вода и органски материи за да може да се одреди дали Марс некогаш бил погоден за живот, и постои ли можност за тоа сега./крај/мф/сн
Извор: NASA
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Наука
Еден Американец и двајца Руси со руско летало заминаа на МВС во вселената
Еден Американец и двајца Руси полетаа со руско летало од космодромот Бајконур во Казахстан до Меѓународната вселенска станица. Станува збор за астронаутот на НАСА Лорал О’Хара и космонаутите на Рокосмос Олег Кононенко и Николај Чуб.
О’Хара ќе помине шест месеци на станицата, а Кононенко и Чуб ќе останат таму една година.
Тројцата космонаути требаше да заминат во вселенската станица минатата пролет, но нивната првична капсула послужи како придружба за друг екипаж. Вториот екипаж – исто така двајца Руси и еден Американец – се враќа дома на Земјата кон крајот на овој месец.
Нивниот престој беше продолжен од шест месеци на една година бидејќи нивната капсула Сојуз испушти течност за ладење додека беа на станицата.
Според НАСА, кога командантот на мисијата Кононенко ќе го заврши својот престој во вселената, тој ќе постави рекорд како човек кој поминал најмногу време – повеќе од илјада дена – во вселената.
Наука
Како откритието на „хобитот“ во Индонезија го промени нашето разбирање за човечката еволуција
Индонезискиот археолог Томас Сутикна лежел со треска во својата хотелска соба на 2 септември 2003 година, кога еден колега му рекол дека тој ден во Лианг Буа, голема пештера на индонезискиот остров Флорес, пронашол мал череп налик на човечки во наслаги длабоки шест метри. Сутикна веднаш се опоравил и следниот ден се упатил на местото заедно со колегата.
На нивна радост, на истото место нашле повеќе коски, некои сè уште прицврстени една за друга. „Имаше групирани коски на нозе, раце, тибија, бедрена коска. Со оглед на многу кревката состојба на коските, не беше можно веднаш да се отстранат од земјата“, се сеќава Сутикна, кој сега работи во Индонезискиот центар за археометриски истражувања на Државната агенција за истражување и иновации.
Отпрвин мислеле дека се работи за коски на дете
Отпрвин, тимот претпоставуваше дека малиот череп и другите коски му припаѓаат на дете, но додека Сутикна го чистеше фосилот во хотелот, виде дека има катници на возрасен човек. Изгледаше како да наишле на сосема нов вид човек – женски примерок со збунувачка комбинација на карактеристики, кој беше висок нешто повеќе од еден метар и тежок околу 30 килограми.
Иако денес, 20 години подоцна, научниците се уште се мачат со тоа каде да го постават ова загадочно парче од еволутивната сложувалка, откривањето на овој мал човечки примерок поттикна низа други откритија кои го доведоа во прашање она што го знаевме за човечкото семејно стебло дотогаш, пишува тој.
„Хобитот“ имаше кратки нозе со непропорционално големи стопала
Сутикна и неговите меѓународни соработници уште од почетокот знаеле дека имаат револуционерно откритие и го чувале во тајност повеќе од една година за да можат детално да ги проучат пронајдените остатоци. Кога ги објавија резултатите од нивното истражување, нешто повеќе од една година подоцна, откритието го потресе полето на палеоантропологијата и дојде на насловните страници низ светот.
Имено, примерокот од Лианг Буа наликуваше на хобитот од филмот „Господарот на прстените“ кој се појави во кината на крајот на 2001 година, а набрзо го доби тој прекар во медиумите. Волуменот на неговиот неврокраниум (коските на грбот и горниот дел од черепот што го затвораат мозокот во черепната празнина) беше околу 400 милилитри, слично на оној на шимпанзото.
Волуменот на неврокраниумот на современиот човек е 1500 милилитри. „Хобитот“ имаше кратки нозе, со непропорционално големи стапала и долги раце слични на приматите. Првичното датирање покажало дека посмртните останки се стари 18.000 години, но подоцнежната анализа утврдила дека хобитот бил стар 50.000 до 60.000 години. Тимот научници го нарече овој нов вид Homo floresiensis по островот каде што беа откриени фосилите.
Некои од нашите сфаќања за човечката еволуција се доведени во прашање
Ова откритие ја предизвика идејата дека луѓето еволуирале по уредна линија од примитивни до сложени и покажа колку сè уште не знаеме.
Последователното откритие на два други релативно неодамнешни хоминини со мало тело и мал мозок – Homo naledi во Јужна Африка и Homo luzonensis на Филипините – ја натера научната заедница да ја прифати идејата дека имало многу различни типови на луѓе во далечното минато. вклучувајќи неколку кои коегзистирале со нашиот вид, хомо сапиенс.
Пред откривањето на хобитот, многу експерти за човековата еволуција верувале дека само еден вид човек еволуирал со текот на времето, со регионални варијации.
Што се однесува до животот на самите хобити, археолозите и палеонтолозите откриле дека со нив живеат џуџести слонови, таканаречените стегодони, високи 1,2 метри, огромни штркови високи два метри и џиновски стаорци. Сè уште не е точно познато зошто хобитите исчезнале од лицето на Земјата. Сутикна наведува дека на врвот на слојот каде што е пронајден Homo floresiensis, имало дебел слој од вулканска пепел.
“Проценуваме дека имало најмалку осум вулкански ерупции. Со фактот дека не најдовме фосили од Homo floresiensis или други древни животни над слојот од вулканска пепел. Сепак, не можеме со сигурност да тврдиме дека оваа природна катастрофа го уништила Homo floresiensis ,” вели тој.
Антропологот Мет Токери од Универзитетот Лејхед во Канада се сомнева дека токму вулканската ерупција им пресудила на хобитите. Островот Флорес отсекогаш бил вулкански активен, а хобитот живеел таму речиси милион години. Според тоа, Токери верува дека станува збор за комбинација од неколку фактори, како што се гореспоменатите ерупции, климатските промени и доаѓањето на хомо сапиенсот во регионот.
Наука
(Видео) По слетувањето на Месечината, Индија лансираше ракета за проучување на Сонцето
По успешното слетување на Месечината, индиската вселенска агенција денеска лансираше ракета за проучување на Сонцето како дел од својата прва соларна мисија.
Ракетата остави трага од чад и оган додека научниците аплаудираа, покажа преносот во живо на веб-страницата на Индиската организација за вселенски истражувања (ISRO).
Речиси 500.000 луѓе го следеа преносот, а илјадници се собраа во близина на местото за лансирање за да го гледаат полетувањето на вселенското летало за проучување на сончевите ветрови, кои можат да предизвикаат поларни светлина на Земјата.
Именуван по хиндискиот збор за сонце, вселенското летало Aditya-L1 беше лансирано откако Индија ја победи Русија кон крајот на минатиот месец во трката да стане првата земја што слета на јужниот пол на Месечината. Иако Русија имаше помоќна ракета, индиското вселенско летало Чандрајаан-3 ја надмина руската Луна-25 и успешно слета на површината на Месечината.
Вселенското летало Aditya-L1 е дизајнирано да патува околу 1,5 милиони километри во текот на четири месеци до еден вид паркинг во вселената, каде што објектите главно остануваат на своето место поради балансирањето на гравитационите сили, што ја намалува потрошувачката на гориво на вселенското летало.
Овие места се нарекуваат точки Лагранж, именувани по италијанско-францускиот математичар Жозеф-Луј Лагранж.
Мисијата има капацитет да направи „големо поместување во науката“, рече Сомак Рејчаудхури, кој беше вклучен во развојот на некои од компонентите на опсерваторијата, додавајќи дека енергетските честички емитирани од Сонцето би можеле да погодат сателити кои управуваат со комуникациите на Земјата.
„Имаше ситуации кога главната комуникација (канали) беа затворени бидејќи сателитот беше погоден од висока радијација. Сателитите во ниската орбита на Земјата се главниот фокус на приватните играчи во светот, што ја прави мисијата Aditya-L1 многу важен проект,” рече тој.
Научниците се надеваат дека ќе дознаат повеќе за ефектот на сончевото зрачење на илјадниците сателити во орбитата, чиј број расте паралелно со успехот на потфатите како што е комуникациската мрежа Starlink на SpaceX на Илон Маск.
„Денешната ниска орбита на Земјата е многу загадена поради приватно учество, така што разбирањето како да се заштитат сателитите таму ќе биде особено важно во денешната вселенска средина“, рече Рама Рао Нидаманури, раководител на Одделот за Земјата и вселенските науки во Индискиот институт за вселена. Наука и технологија.
На долг рок, податоците што ги собира мисијата ќе помогнат подобро да се разбере ефектот на Сонцето врз климатските модели на Земјата и причината за сончевиот ветер, серија честички кои патуваат од Сонцето низ Сончевиот систем, велат научниците од ИСРО.
Индија ги приватизираше вселенските лансирања, потег за кој се залагаше премиерот Нарендра Моди, и сака да го отвори секторот за странски инвестиции бидејќи се обидува да го зголеми петкратниот удел на светскиот пазар за лансирање во следната деценија.
Како што вселената се претвора во глобален бизнис, земјата се потпира на успехот на ISRO за да ја покаже својата моќ во овој сектор.