Од 12 октомври официјално стапува во сила новиот систем за влез и излез од ЕУ – наречен EEС. Системот ќе се воведува постепено, а треба целосно да се имплементира до 10 април 2026 година. Овој технолошки систем ќе собира биометриски податоци, како што се отпечатоци од прсти, фотографии од лице и основни информации за патување.

– ЕЕС ќе го модернизира и подобри управувањето со надворешните граници на ЕУ. Ќе обезбедува сигурни податоци за граничните премини, систематски ќе открива случаи на пречекорување на дозволениот престој, како и измама со документи и идентитет. Ова ќе придонесе за спречување на нерегуларната миграција и заштита на безбедноста на граѓаните на Европската Унија – објави претходно Европската комисија.

Како ќе изгледа постапката?

– Пристигнување на граничниот премин
Доколку патувате првпат, односно сè уште не сте се регистрирале во системот, ќе бидат земени ваши биометриски податоци: фотографија од вашето лице + отпечатоци од прсти.
Податоците за внесување (време, место) се евидентираат автоматски во системот.
– Излегување од Шенген
При излегување, системот ќе го регистрира, односно ќе го одреди времето и местото на излегување, а вие ќе го поврзете со внесените податоци.
– Последователни посети/повторен влез
Кога повторно ќе патувате во Шенген, системот ќе ги користи собраните податоци за да ве „препознае“ (лице/отпечатоци) и да провери дали сте влегле/излегле претходно, дали сте го пречекориле дозволениот престој, дали имате активни забрани итн…

Процесот треба да биде побрз бидејќи нема да мора повторно да ги внесувате сите податоци.

Постапката се очекува да трае од 3 до 5 минути по лице, што значи до 20 минути за полн автомобил.

Во преодната фаза (октомври 2025 до април 2026 година), можни се „олеснувања“:
– Некои од граничните премини нема веднаш да бараат биометрија или нема да ги обработуваат сите патници преку EEС.
– Пасошите сè уште може да се печатат во некои случаи.
– Можни се повремени исклучоци за да се избегне метеж.

Кои податоци ги собира системот?

– Податоци за пасош (име, број на пасош, датум на раѓање, итн.).
– Биометриски податоци: отпечатоци од прсти и фотографија од лице.
– Датум и место на влез и излез од Шенген зоната.
– Информации за тоа дали патникот го пречекорил дозволениот престој, како и дали на патникот претходно му бил одбиен влез.

Дали патниците мора да го напуштат возилото за време на постапката?

– Засега нема конкретни информации што потврдуваат дали патниците ќе мора да го напуштат возилото за време на постапката. Сепак, некои експерти сметаат дека ова сепак ќе биде обврска поради задолжителното фотографирање, но и дека веројатно ќе зависи од премин до премин.

Кои земји ќе бараат EEС?

– ЕЕС ќе го применуваат 29 европски земји:
• 25 членки на ЕУ (сите освен Кипар и Ирска): Австрија, Белгија, Бугарија, Хрватска, Чешка, Данска, Естонија, Финска, Франција, Германија, Грција, Унгарија, Италија, Латвија, Литванија, Луксембург, Малта, Холандија, Полска, Португалија, Романија, Словачка, Словенија, Шпанија и Шведска.
• 4 земји кои не се членки на ЕУ, а се дел од Шенген зоната: Исланд, Лихтенштајн, Норвешка и Швајцарија.

Што ако одбиете собирање податоци?

Доколку одбиете да ги дадете вашите биометриски податоци, ќе ви биде одбиен влез на територијата на европските земји што го користат EEС.

За кого не се применува системот EEС?

EEС не се однесува на:
– Граѓани на европските земји кои користат EEС, како и Кипар и Ирска.
– Граѓани кои не се државјанки на ЕУ кои имаат карта за престој и се тесно поврзани со граѓанин на ЕУ.
– Државјани кои не се членки на ЕУ кои патуваат во Европа како дел од меѓукомпаниски трансфер или за цели на истражување, студирање, обука, волонтерска работа, програми за размена на студенти, образовни проекти и сл.
– Лица ослободени од гранични проверки или на кои им се дадени одредени привилегии во врска со граничните проверки (на пр. шефови на држави, прекугранични работници итн.).
– Лица кои не се должни да ги преминуваат надворешните граници исклучиво на граничните премини и во текот на работното време.
– Лица кои имаат важечка дозвола за локален граничен сообраќај.
– Членови на екипажот на патнички и товарни возови на меѓународни поврзувачки патувања.
– Лица кои поседуваат важечки Документ за олеснет железнички транзит или важечки Документ за олеснет транзит, под услов да патуваат со воз и да не слегуваат од возот на територијата на земја-членка на ЕУ.

Наскоро се воведува и EТИАС

Од следната година, покрај системот EEС, македонските граѓани ќе мора да го користат и EТИАС – електронско овластување, кое бара патниците однапред да се регистрираат преку апликација, да платат такса од 20 евра и да ги достават следните информации:
– Податоците и пасошот се внесуваат онлајн.
– Таксата се плаќа електронски.
– Одобрението овозможува патување во Шенген зоната без дополнителни процедури.

Совети за патниците

– Проверете го вашиот пасош:
Пасошот мора да важи најмалку 3 месеци по датумот кога планирате да ја напуштите ЕУ и мора да биде издаден во последните 10 години.
– Планирајте го вашето време:
Кога се најавувате за прв пат, одвојте уште неколку минути за да ги регистрирате вашите биометриски податоци.
– Останете во тек со новостите:
Информациите за EEС се предмет на промена. Редовно проверувајте ја официјалната веб-страница на ЕУ.
– Бидете подготвени да ги проверите информациите со превозникот со кој патувате:
Авиокомпаниите или другите превозници може да бараат дополнителни информации пред качувањето.

Кандидатот на коалицијата ВРЕДИ за градоначалник на Општина Чаир, Изет Меџити и кандидатот за општински советник, Аритон Рама, денес го претставија еден од клучните приоритети на изборната програма, изградбата на Младинскиот центар, проект кој има за цел да им го овозможи на младите просторот кој им недостига за развој, креативност и иновации.

„Со задоволство го претставувам еден од најзначајните и најдрагите проекти за мене лично, Младинскиот центар на Чаир, проект кој ја претставува мојата визија за еден модерен, напреден и кон иднината ориентиран Чаир. Чаир располага со големо младинско богатство, талентирани млади девојки и момчиња со исклучителен потенцијал, кои заслужуваат повеќе од зборови – заслужуваат можности, поддршка и простор за развој. Затоа изградбата на Младинскиот центар ќе биде апсолутен приоритет на мојот мандат како градоначалник. Ова не е само физички објект, туку платформа каде нашата младина ќе може да учи, да создава, да се изразува и активно да ја гради својата иднина“, изјави Меџити.

Кандидатот за советник, Аритон Рама, во својата изјава ги опиша деталите за просториите кои ќе ги поседува овој објект:

Младинскиот центар ќе биде изграден на четири функционални нивоа:
-Библиотека и сала за предавања – за учење, истражување и културни настани.
-Дигитален центар – со лабораторија за вештачка интелигенција, бесплатни
обуки по програмирање и дигитална писменост, како и простор за стартапи и младинско менторство.
-STEM академија – која ќе нуди обуки во областа на технологијата, науката, уметноста и математиката.
-Простории за театар, советување и креативни активности, каде што младите ќе можат слободно и без бариери да се изразуваат.

Меџити и Рама потенцираа дека со овој проект гарантираат дека Чаир ќе стане центар на иновации, образование и младинска креативност. Младите ќе имаат место каде ќе учат, ќе се развиваат и ќе ја градат својата иднина.

Движењето ЗНАМ – За Наша Македонија денеска пред медиумите ги претстави зацртаните цели за спортот во Куманово од програмата за идниот четиригодишен мандат.

Куманово е град кој отсекогаш пулсирал со спортски дух. Од салите и игралишта произлегле генерации талентирани спортисти, шампиони и идоли на младите. Градот кој ги изнедри освојувачите на олимписки медали и светски европски шампионати, Аце Русевски, Реџеп Реџеповски, Бранимир Јовановски и многу други, повторно ќе раѓа нови спортски јунаци.

„Тоа се наши херои кои со гордост го носеле името на градот и на државата на Олимпијадите и на светските натпревари. Овде спортот не е само рекреација или натпревар, туку начин на живот – симбол на заедништво, борбен дух и гордост за целиот град. Во изминатите осум години докажавме дека знаеме да вложуваме во спортот и младите. Го реконструиравме најголемиот спортски објект во градот – Спортската сала, која денес е целосно обновена со професионален под по ФИБА стандарди, со модерно озвучување, осветлување, семафори и нови реквизити. Сала која е вистински дом за нашите спортисти и инспирација за новите генерации“, изјави кандидатот за советник од листата на Движењето ЗНАМ, Синиша Филиповски.

Во претходниот период изградени се и обновени спортски игралишта во повеќе населби, создадени се услови за стотици деца и млади за секојдневно да тренираат, да се развиваат и да растат во здраво опкружување. Поддржани се повеќе од педесет спортски клубови, организирани се стотици спортски настани.

Во следниот период, рече Филиповски, ќе се вложи уште повеќе во:
• Нови спортско-рекреативни комплекси и модерни игралишта во сите делови на градот.
• Велосипедски и трим-патеки, street workout зони и адреналински парк за младите.
• Проширување на програмите за стипендии и награди за талентирани спортисти и ученици.
• Услови за спорт и рекреација во секое училиште, со функционални сали, уредени дворови и училници на отворено.

Понатаму, потенцираше тој – целосно ќе се реконструира храмот на спортот Соколана – проект кој веќе е во тек. Ќе се постави и нов систем за греење и ладење за Спортската сала А, ќе се направи и реконструкција на спортскиот комплекс во поранешниот Дом на АРМ со мултифункционално игралиште, опрема и трибини. Дополнително, планирана е обнова и доопремување на спортските сали во повеќе училишта во градот и околните места што и припаѓаат на општината. Нашата заложба, нагласи Филиповски, е спортот да биде достапен за сите – за децата, за младите, за професионалците и за постарите генерации. Спортот обединува, гради тимски дух и нè учи на фер игра.

Куманово заслужува спортска инфраструктура која ќе одговара на неговиот потенцијал, спортски клубови кои ќе растат и ќе се натпреваруваат со најдобрите, генерации што ќе израснат здрави, дисциплинирани и горди на својот град. Куманово е и ќе остане град на спортот. Тоа е визијата, но и цел и обврска во истовреме.