Култура
Омаж на Рајко Грлиќ во Кинотеката од 31 мај до 4 јуни
31 мај (ПЕТОК), 20 ч
САМО ЕДНАШ СЕ ЉУБИ
(Samo jednom se ljubi)
Игран филм, Хрватска
1981, 103 мин., колор, 35 мм
Режија: Рајко Грлиќ (Rajko Grlić)
Сценарио: Рајко Грлиќ , Бранко Шемен (Rajko Grlić,Branko Šömen)
Улоги: Мики Манојловиќ, Владица Милосављевиќ, Младен Будишчак, Зијах Соколовиќ, Драгољуб Лазаров (Miki Manojlović, Vladica Milosavljević, Mladen Budiščak, Zijah Sokolović, Dragoljub Lazarov)
По завршување на Втората светска војна, младиот партизан Томислав (Манојловиќ) и неговите другари од комунистичката партија се задолжени да го организираат цивилниот живот во гратче недалеку од Загреб. Поради обновата и културното воздигнување на народните маси, од Загреб се испратени и театарски актери, меѓу кои и Беба (Милосављевиќ), балерина од буржоаско потекло, во која веднаш ќе се заљуби Томислав. Иако припаѓаат на два света, младиот пар набргу и ќе се венча.
Во гратчето пристигнуваат и родителите на Беба, загрепски господа, кои не ја кријат одбивноста кон новиот политички (комунистички) поредок. Но, освен родителите на Беба, и партиските другари на Томислав не го кријат незадоволството со неговиот избор на Беба за сопруга и го сметаат за предавник на заедничките идеали. Томислав како искрен комунист, без големи политички и кариеристички амбиции, ќе се најде во јазот меѓу приватниот живот и очекувањата на партиските другари…
Насловот на филмот произлегува од истоимената носталгична евергрин-мелодија на Иво Робиќ, со која е проткаена сторијата. САМО ЕДНАШ СЕ ЉУБИ учествувал на канскиот фестивал во 1981 година, а Мики Манојловиќ на фестивалот во Валенсија ја освоил наградата за најдобра машка улога.
Филмот на Грлиќ за филмските критичари е наслов што раздвојува две епохи во хрватската кинематографија бидејќи го покажува репресивното дејствување на поранешниот систем и врз приватноста, поточно врз еросот и сексуалноста. Продуцентот „Јадран филм“ организира интерна проекција за очите на партискиот врв бидејќи се прочуло дека филмот можеби е политички субверзивен. По таа проекција, коментарите на политичарите задолжени за идеолошка будност биле крајно неповолни за Грлиќ. Затоа тој изработил дополнителна филмска копија и ја пратил на сигурно место, кај сестра му во Париз. Сепак, кога Канскиот фестивал објавил дека неговиот филм е дел од програмата „Извесен поглед“, филмот почнал да го живее фестивалскиот и дистрибутерскиот живот…
Возрасна категорија: 14 години
Влезница: 50 денари
1 јуни (САБОТА), 19 ч
ВО ЧЕЛУСТИТЕ НА ЖИВОТОТ
(U raljama života / In the Jaws of Life)
Игран филм, Хрватска
1984, 95 мин., колор, ДЦП
Режија: Рајко Грлиќ (Rajko Grlić)
Сценарио: Рајко Грлиќ, Дубравка Угрешиќ (Rajko Grlić, Dubravka Ugrešić)
Улоги: Витомира Лончар, Горица Поповиќ, Богдан Диклиќ, Велимир Бата Живоиновиќ, Миодраг Кривокапиќ, Мира Фурлан (Vitomira Lončar, Gorica Popović, Bogdan Diklić, Velimir Bata Živojinović, Miodrag Krivokapić, Mira Furlan)
Култната комедија на Грлиќ претставува адаптација на популарниот роман „Штефица Цвек во челустите на животот“. Приказната паралелно го следи животот на две жени – просечната и осамена девојка Штефица Цвек (Лончар), која мечтае да го најде човекот на својот живот, и Дуња (Поповиќ), филмска режисерка, која снима телевизиска серија за Штефица, но и ги дели истите љубовни проблеми со неа. Пријателките на Штефица или се мажени и веќе разведени, и тоа по неколку пати, или се во складни врски.
Низ нивните животи ќе продефилираат разни мажи додека не го најдат вистинскиот. Филмот се одликува со остра сатира на состојбата во тогашната држава СФРЈ: предмет на критиката во филмот се интелектуалците, стереотипите за меѓуетничките односи (релациите меѓу Србите и Хрватите), сексуалните слободи и политичкиот притисок…
ВО ЧЕЛУСТИТЕ НА ЖИВОТОТ е меѓу ексјугословенските филмови што сè уште имаат култен статус меѓу гледачите. Филмот разбива и разни политичко-идеолошки табуа, како што е темата за логорите на Голи Оток по раскинот на Тито и Сталин во 1948 година. Меѓу повпечатливите епизоди е и онаа на Бата Живоиновиќ во улогата на „Трокрилен“ (алузија на неговото крупно тело, па изгледа како трикрилен орман) и неговите сочни реплики за сексот…
Возрасна категорија: 14 години
Влезница: 50 денари
1 јуни (САБОТА), 21 ч
ЧАРУГА
(Čaruga)
1991, 108 мин., колор, ДЦП
Игран филм, Хрватска
Режија: Рајко Грлиќ (Rajko Grlić)
Сценарио: Рајко Грлиќ, Иван Кушан (Rajko Grlić, Ivan Kušan)
Улоги: Иво Грегуревиќ, Давор Јањиќ, Бранка Трлин-Матула, Ена Беговиќ, Ненад Стојановски, Петре Арсовски (Ivo Gregurević, Davor Janjić, Branka Trlin-Matula, Ena Begović, Nenad Stojanovski, Petre Arsovski )
1918 година, крај на Првата светска војна. По враќањето од рускиот фронт во Славонија, Јово Станивуковиќ-Чаруга станува водач на побунетите селани надничари кои бараат крај на феудалните односи и имотите на големите земјопоседници да им биде разделена на обработување. По убиството на еден земјопоседник, Чаруга завршува во затвор, но набргу побегнува во шумата и им се придружува на одметниците што се борат за социјална правда и еднаквост.
Чаруга го ликвидира нивниот шеф и станува лидер на одметниците, чија идеологија е мешавина од комунистички идеи и своевиден комитлак во стилот на Робин Худ. Иако добива ореол на заштитник на сиромашните, популарниот Чаруга набргу борбата за правдина ја заменува со сè посурови грабежи и свирепи убиства на жандарми и цивили. Алчноста за поголемо богатство и моќ ќе го претвори Чаруга од револуционер и романтичен ајдук во суров разбојник и убиец, кој конечно ќе им падне во раце на властите…
Во едно скорешно интервју по повод смртта на Иво Грегуревиќ, Грлиќ потенцира дека Чаруга е неговиот прв и единствен вестерн бидејќи јунаците на тој жанр биле сонот на секое дете од неговата генерација. И на таа тема најмногу се нашле со толкувачот на комплексната улога на Чаруга, Грегуревиќ. „Во таа улога на Чаруга Грегуревиќ не играше само еден лик, туку десет лика низ таа една личност“, вели Грлиќ.
Возрасна категорија: 14 години
Влезница: 50 денари
2 јуни (НЕДЕЛА), 19 ч
СЕКОЈА ДОБРА ПРИКАЗНА Е ЉУБОВНА ПРИКАЗНА
(Vsaka dobra zgodba je ljubezenska zgodba / Svaka dobra priča je ljubavna priča)
Документарен филм, Словенија / Хрватска
2017, 71 мин., колор, ДЦП
Режија: Рајко Грлиќ, Матјаж Иванишин (Rajko Grlić, Matjaž Ivanišin)
Сценарио: Рајко Грлиќ, Матјаж Иванишин (Rajko Grlić, Matjaž Ivanišin)
Улоги: Душан Јовановиќ, Милена Зупанчич, Борис Каваца, Радко Полич (Dušan Jovanović, Milena Zupančič, Boris Cavazza, Radko Polič)
Филм за театарската претстава „Борис, Милена и Радко“ и четирите познати ликови што учествуваат во нејзиното создавање. Тоа се актерите Борис Каваца (во овој случај режисер), Милена Зупанчич и Радко Полич и режисерот Душан Јовановиќ (нам добро познат како писател на некогаш култната драма „Ослободување на Скопје“ и на сценариото за истоимениот филм во режија на Данило и Раде Шербеџија), но овој пат како актер, кој се игра себе си, како и Зупанчич и Полич.
Филмот го документира четиримесечниот процес на создавањето на претставата, од нејзината прва проба до премиерата. Се работи за љубовен триаголник меѓу актерите Зупанчич, Јовановиќ и Полич во реалниот живот, кој е буквално пренесен на театарската сцена. Во текот на создавањето на претставата „Борис, Милена и Радко“, која на театарската сцена и во филмот ја режира Борис Каваца, се елиминира приватниот живот на уметниците и почнува универзалната приказна за односите меѓу реалното и имагинарното, меѓу личната и јавната перцепција на уметноста.
Во реалниот живот пред неколку децении Милена била мажена за Радко, а Борис бил нивниот кум. Милена станала позната актерка, ѕвезда во ексјугословенскиот театар и филм во 70-тите и 80-тите години на минатиот век. Како што растела нејзината популарност, така за неа сè повеќе се интересирал режисерот Јовановиќ, инаку другар на Полич од студентските денови. Јовановиќ успеал да му ја преземе Милена на Полич. Неколку децении подоцна сите тројца, плус Каваца (кој го игра Јовановиќ), ќе минат четири месеци заедно подготвувајќи ја претставата…
Авторите Грлиќ и Иванишин за овој документарец велат дека тоа е филм што говори за односот меѓу интимноста и јавниот аспект на уметноста и за склоноста за преплетувањето на личните животни искуства со приказните што ги раскажуваме. Филмот настојува да дефинира што од раскажаното на сцената е егзибиционизам, а што е искрено и понекогаш болно соочување со самите себеси.
Возрасна категорија: 14 години
Влезница: 50 денари
2 јуни (НЕДЕЛА), 21 ч
НЕКА ОСТАНЕ МЕЃУ НАС
(Neka ostane među nama)
Игран филм, Хрватска / Србија / Словенија
2010, 87 мин., колор, 35 мм
Режија: Рајко Грлиќ (Rajko Grlić)
Сценарио: Рајко Грлиќ, Анте Томиќ (Rajko Grlić, Ante Tomić)
Улоги: Мики Манојловиќ, Бојан Навојец, Ксенија Маринковиќ, Дариа Лоренци, Наташа Дорчиќ (Miki Manojlović, Bojan Navojec, Ksenija Marinković, Daria Lorenci, Nataša Dorčić)
Втората соработка меѓу писателот и сценарист Томиќ резултира со приказна за петмина луѓе што се меѓусебно поврзани на интересен сентиментален начин. Тоа се браќата Никола и Брацо, нивните сопруги Анамарија и Марта, и само една, но и најважна, љубовницата – Латица. Сопружниците имаат и ќе имаат деца на кои со сигурност не им се знае таткото поради испреплетеноста на сексуалните интереси на двајцата браќа…
НЕКА ОСТАНЕ МЕЃУ НАС е индискретна загрепска сторија за вировите на еротската страст под плаштот на навидум спокојното и тромо граѓанско секојдневие, кое исто така навидум ги почитува (не)пишаните граѓански и семејни правила.
Никола (Манојловиќ) е успешен и богат адвокат, а неговиот брат Брацо (Навојец) е сликар со боемски живот. Нивните двојни животи и паралелни љубовни врски ќе се измешаат во горко-слатката приказна за неуморната потрага по љубовта и среќата, секако зачинета со многу сексуални мечти, но и ужасните последици што се предизвикани од фактот дека повремено ќе се затекнат во туѓ кревет…
Грлиќ е автор познат по приврзаноста за филмување приказни во неговиот роден град Загреб, и од 11 наслови, осум се снимени токму во Загреб. По речиси две децении, со НЕКА ОСТАНЕ МЕЃУ НАС повторно се враќа во тој урбан простор и филмот е своевидна посвета на градот, а музиката ја компонирале Алфи Кабиљо и Алан Бјелински.
Возрасна категорија: 14 години
Влезница: 50 денари
3 јуни (ПОНЕДЕЛНИК), 19 ч
И ДА ПУКНЕ, НЕКА ПУКНЕ
(Kud puklo da puklo)
Игран филм, Хрватска
1974, 89 мин., колор, 35 мм
Режија: Рајко Грлиќ (Rajko Grlić)
Сценарио: Рајко Грлиќ, Срѓан Карановиќ, Александер Кенигсмарк (Rajko Grlić, Srđan Karanović, Alexandear Koengismark)
Улоги: Младен Будишчак, Јагода Калопер, Феликс Смитка (Mladen Budiščak, Jagoda Kaloper, Feliks Smitka)
Неконвенционалното момче со работничко потекло наречено Будилица (според прекарот на актерот Будишчак што го игра тој лик) не може да добие пристојно платена работа. Во знак на протест одлучува да остане невработен, но истовремено да ѝ се претстави на јавноста со помош на филмските камери, кои го снимаат неговиот секојдневен живот. Во неговиот необичен потфат му се придружува и девојката Јагода (Калопер)…
И ДА ПУКНЕ, НЕКА ПУКНЕ е дебитантски долгометражен игран филм на Грлиќ и претставува дел од бранот на општествено-критичкиот филм во 70-тите години на минатиот век. Необичниот и свеж настап на актерот Будишчак му дава посебен шарм на филмот.
И ДА ПУКНЕ, НЕКА ПУКНЕ е првата професионална соработка на Грлиќ со Карановиќ како сценарист, веќе следната година во Белград ќе ја работат ТВ-серијата БОС В ТРЊЕ (Grlom u jagode) и таа нивна соработка ќе продолжи уште во десетина проекти. Интересно е што концептот филм во филм, кој кај Грлиќ е само во назнаки, Карановиќ ќе го развие во полнокрвна приказна во неговиот ЗА СЕГА БЕЗ ДОБАР НАСЛОВ (Za sada bez dobrog naslova) од 1988.
За И ДА ПУКНЕ, НЕКА ПУКНЕ Грлиќ ја доби наградата за најдобар млад режисер на Пулскиот фестивал во 1974.
Возрасна категорија: 14 години
Влезница: 50 денари
3 јуни (ПОНЕДЕЛНИК), 21 ч
КАРАУЛА
(Karaula)
Игран филм, Хрватска / Македонија / Србија
2006, 94 мин., колор, 35 мм
Режија: Рајко Грлиќ (Rajko Grlić)
Сценарио: Рајко Грлиќ, Анте Томиќ (Rajko Grlić, Ante Tomić)
Улоги: Сергеј Трифуновиќ, Тони Гојановиќ, Емир Хаџихафизбеговиќ, Богдан Диклиќ, Верица Недеска, Игор Бенчина (Sergej Trifunović, Toni Gojanović, Emir Hadžihafizbegović, Bogdan Diklić, Verica Nedeska, Igor Benčina)
Дејството на филмот се случува во 1987 година, на македонско-албанската граница, пред почеток на војната во бивша Југославија. Екипажот на една зафрлена караула не знае што се случува во земјата и влегува во трагикомични ситуации со локалното население од двете страни на границата. Постојано пијаниот и фрустриран поручник Сафет Пашиќ (Хаџихафизбеговиќ) заболува од сифилис и бара помош од единствениот доктор меѓу војниците, сплиќанецот Синиша Сиричевиќ (Гојановиќ). Поручникот, сакајќи да ја скрие својата болест, измислува напад на Албанците врз Југославија и го доведува целиот баталјон во воена психоза.
Синиша влегува во љубовна врска со Мирјана, сопругата на Пашиќ (Недеска), неговиот најдобар другар Љуба (Трифуновиќ) сака да ја напушти војската, па изјавува дека по повод Титовата штафета ќе трча од караулата на македонско-албанската граница до Куќата на цвеќето во Белград. Работите крајно се усложнуваат кога Љуба ќе се откаже од мисијата, што ќе доведе до отворен конфликт со поручникот Пашиќ… Говорејќи за не толку дамнешното минато без носталгија и омраза, КАРАУЛА е комедија за личностите што се наоѓаат на чекор од трагедијата.
КАРАУЛА е првиот филм по распадот на Југославија во чија продукција учествувале екипи од Србија, Македонија, Хрватска, Словенија и од Босна и Херцеговина. Филмот е снимен според романот на Анте Томиќ, „Ништо не смее да не изненади“ (Ništa nas ne smije iznenaditi), алузија на паролата за концептот на постојана будност на Народната одбрана на Југославија од можна агресија однадвор.
Според дел од филмските критичари, КАРАУЛА е врв во творечкиот опус на Грлиќ.
Возрасна категорија: 14 години
Влезница: 50 денари
4 јуни (ВТОРНИК), 20 ч
УСТАВ НА РЕПУБЛИКА ХРВАТСКА
(Ustav Republike Hrvatske)
Игран филм, Хрватска / Чешка / Македонија / Словенија
2016, 93 мин., колор, ДЦП
Режија: Рајко Грлиќ (Rajko Grlić)
Сценарио: Рајко Грлиќ, Анте Томиќ (Rajko Grlić, Ante Tomić)
Улоги: Небојша Глоговац, Ксенија Маринковиќ, Дејан Аќимовиќ, Божидар Смиљаниќ (Nebojša Glogovac, Ksenija Marinković, Dejan Aćimović, Božidar Smiljanić)
Вјеко (Глоговац) е професор во средно училиште кој го посветил целиот свој живот на проучувањето на хрватската историја и јазик. Тој живее во простран, но запоставен стан во центарот на Загреб со својот стар татко Хрвоје (91). За време на Втората светска војна татко му бил усташки офицер во хрватската фашистичка војска, а сега како тежок инвалид шест години е врзан за креветот. Згора на сè, пред помалку од една година Вељко трагично ја загубил љубовта на својот живот, Бобо, виолончелист.
Во недостиг на животна радост и со самоубиствени мисли, единственото нешто во што Вељко ужива се прошетки во доцните ноќни часови . Тој талка низ празниот град, нападно нашминкан и облечен во женска облека. Една вечер група на млади луѓе го претепуваат, уринираат врз него и го оставаат да лежи во несвест на улица. Во болницата, Маја, медицинска сестра што живее во подрумот на зградата во која живее и Вељко, го препознава и се грижи за него. Маја му помага да се врати дома, таа почнува да се грижи не само за него туку и за неговиот неподвижен татко. Вељко се согласува да му помогне на нејзиниот маж, полицаецот Анте, во подготовката на испитот за хрватскиот устав. Анте има тешкотии во учењето, живее живот исполнет со страв дека ќе падне на испитот само поради фактот дека е Србин, иако го сменил роденото име. Почнува приказната за тројца многу различни луѓе, кои живеат во иста зграда и кои неочекувано и против своја волја се зависни едни од други.
УСТАВ НА РЕПУБЛИКА ХРВАТСКА е со поднаслов „Љубовен филм за омразата“. Иако доминира на фестивалот во Пула со четири награди, филмот предизвика големи полемики во хрватската јавност поради горливите теми што ги третира, во прв ред хомосексуалноста, транвестијата, национализмот и (нео)усташтвото. Ликот на Вјеко е една од последните улоги на одличниот актер Глоговац, кој почина неколку месеци по премиерата на филмот.
Филмот освои десетина награди на фестивалите во светот, меѓу кои и наградата за најдобар филм на фестивалот во Монтреал.
Возрасна категорија: 14 години
Влезница: 50 денари
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Промоција на „Времето пред јазикот“ од Моника Херцег во киното „Фросина“
В понеделник, 1 декември, од 19:00 часот во киното „Фросина“ во Младинскиот културен центар ‒ Скопје, ќе се одржи промоција на стихозбирката „Времето пред јазикот“ од хрватската поетеса, драмска авторка, есеистка, активистка и уредничка Моника Херцег.
Ова е трета нејзина стихозбирка објавена на македонски јазик од страна на „ПНВ Публикации“ од Скопје, и таа, како и претходните две, е поместена во едицијата „Гравири“. За книгата, низ разговор со авторката, ќе говори Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник во „ПНВ Публикации“, но и авторка на препевот од хрватски јазик. Изданието е поддржано од ТРАДУКИ.
Добитничката на Нобеловата награда за литература, Олга Токарчук, за поезијата на Моника Херцег вели: „Поезијата на Моника Херцег е како рана низ која свети светот – болна, вистинита, натопена со сеќавања и гнев, но и со надеж за нови приказни. Нејзините песни, произлезени од искуствата на војна, прогон и насилство, ги надминуваат границите на времето и географијата за да проговорат во име на оние што никогаш немале глас. Ова е поезија што не се плаши да зборува за одговорност – за Европа, за жените, за оние што системите и идеологиите ги исфрлиле на маргините. Херцег пишува за историјата што веќе не им припаѓа на победниците и за убавината што не може да се смести во рамките што некогаш ги познававме“.
Поетот Марко Погачар, пак, за „Времето пред јазикот“ истакнува: „Книга на тишината, самотијата и љубовта што нè надраснува, чија метафорика (како онаа на птиците) е речиси еднозначно изградена околу симболот на срцето“.
А писателот Миљенко Јерговиќ, додава: „Отсекогаш, уште од крајот на основното училиште, поезијата ја читам со молив в рака и со една што помала тетратка што ја собира во секој џеб, во која запишувам зборови, фрази, конструкции, стихови што ќе ми се допаднат. Помалку за да се потсетувам на нив, повеќе за, запишувајќи ги, да ги запаметам. Од книгата на Моника Херцег почнав да препишувам уште од насловот, а потоа препишав многу, многу повеќе. Она што ќе го подвлечам во тетратката, тоа ми е најмилото на светот. Многу работи од Моника подвлеков. Некои од нив би сакал, како во онаа прозна сцена кај Болањо, да се испишат на небото со траги од млазни авиони. На пример: ‘и време е да се откачиме од бога’, и она кога го смета бога за одговорен ‘за ситните раце со кои не можам / да му удрам парче небо врз глава на татко ми’. А особено: ‘Тука, тишината се прикрадува како стоногалка’. Поезијата почнува, сè почнува со сликата на тишината што се прикрадува како стоногалка“.
МОНИКА ХЕРЦЕГ (Хрватска, 1990) е поетеса, драмска авторка, есеистка, феминистка, активистка и уредничка во издавачката куќа „Фрактура“, Загреб. Добитничка е на повеќе од десет книжевни награди. Во 2023 г. беше избрана за Европски млад лидер во рамките на програмата „Пријатели на Eвропа“. Членка е на Управниот одбор на П.Е.Н. центарот на Хрватска и на уредничкиот одбор на списанието „Поезија“ што го издава Хрватското друштво на писатели. Добитничка е и на наградите на Град Петриња и Град Загреб, а во 2021 г. ја добила и наградата „Храбри жени“ (“Fierce Women”) за активизам.
Aвторка е на стихозбирките: „Почетни координати“ (2017), за која освои бројни награди, меѓу кои: „Горан за млади поети“, „Квирин за млади поети“, „Фран Галовиќ“, „Славиќ“ и „Мостови на Струга“; „Ловостој.“ (2018), за која ја доби наградата „На врв на јазик“ и „Времето пред јазикот“ (2020) за која ја добива наградата „Звонко Милковиќ“. Книгите ѝ се преведени и објавени во: Македонија, Србија, САД, Грција, Полска, Украина, Германија и Албанија, а во подготовка се и словенечките изданија. Поединечни песни, раскази, есеи, избори и драми ѝ се преведени на дваесетина јазици, а избори од нејзината поезија се објавени во Литванија и во Франција, како и во бројни антологии. Во 2024 г. ја добива значајната европска поетска награда „Европски поет на слободата“, што ја доделува градот Гдањск, за книгата „Ловостој.“, како и на престижната книжевна награда за млади автори што ја доделува ЦИЕ (Средноевропска иницијатива).
Авторка е и на наградуваните драмски текстови: „Каде што се купуваат нежности“, „Мртвите не треба да се мрдаат“, „Закопани чуда“, „Молк“, „Убиј се, тато“, „Мамо, смееме ли денес да умреме“ и „Убави ентериери“. Некои од нив се преведени на: француски, полски и германски јазик и играни се во театрите во Хрватска. Режирала и неколку пократки форми според сопствени текстови, како и долгометражната документарна радиодрама „Потресни приказни“ за Хрватското радио, а во моментов го привршува нејзиниот прв краток документарен филм „Јосо“, што го потпишува како режисерка и сценаристка.
Култура
„Мајка храброст и нејзините деца“ на Пројковски за затворање на 50 МОТ
Со антивоената приказна на Бертолд Брехт „Мајка Храброст и нејзините деца“, во режија на македонскиот режисер Дејан Пројковски во 20 часот во МНТ се затвора јубилејното 50 издание на МОТ. Оваа безвременска драма е третата театарска претстава која Пројковски ја поставува во Новосадскиот театар и која силно резонира со актуелното време во кое живееме исто како во времето кога Брехт ја напишал.
„Живееме во специфични времиња во кои времето се мери според војните и жртвите. Историјата не не научи да се промениме на подобро. Човештвото лесно заборава и повторно се враќаме на истите состојби. Играме слични игри, повторуваме исти трагедии. Светот постојано произведува крв и детски солзи. Достоевски нè потсетува дека никаков идеал не вреди кога ќе падне и само една детска солза. „Мајка Храброст“ е огледало кое го открива вистинското лице на општеството и човекот. Таа, како и човештвото, постојано ја губи својата суштина. Живееме во свет на амбалажа, без суштина каде што се сè препакува.
„Мајка Храброст“ е како Сизиф кој повторно и повторно ги води своите деца низ војната и ги губи. Тоа е бескраен циклус. Ми потсетува и на Диоген кој со свеќа во рака бара каде исчезнал човекот, што се случува со него во војната, но и во кризите како короната, бидејќи секогаш кога амбалажата ќе падне суштината ја нема. Претставата е универзална приказна за војната, антивоена драма, но и антидрама со структура на античка трагедија. Во античката трагедија има катарза, но овде таа се трансформира во V-ефект – ефект на оттуѓување што се раѓа во спојот помеѓу актерите и публиката“ – вели режисерот Пројковски пред изведбата на претставата на МОТ.
Мајка Храброст доаѓа – продава чизми, гас-маски, борбен дух натопен во крвава пареа, солзи и религиозно лудило. Таа е хиената на бојното поле, некрунисаната кралица на воениот капитализам. Оваа претстава е искрена, трогателна семејна сага за тоа како војната ги голта своите деца – но и за тоа како работата мора да продолжи, без разлика на сè.
Во ова театарско ремек дело, покрај Пројковски како дел од македонската авторска екипа работеа и Олга Панго, кореограф, Валентин Светозарев, сценографија, Горан Трајковски, музика и Стефан Светозарев, дизајн на постер.
Во „Мајка Храброст и нејзините деца“ играат: Емина Елор, Дина Дедовиќ Томиќ, Даниел Тот, Чаба Бенце Кемивеш, Золтан Ширмер, Роберт Ожвар, Арпад Месарош, Иштван Кереши, Атила Немет, Даниел Хуста, Габриела Црнковиќ, Даниел Гомбош, Габор Понго, Бенце Салаи, Ливиа Банка.
Култура
Изложба „Откритија“ во македонскиот КИЦ во Белград
Македонскиот КИЦ во Белград, од 25 до 29 ноември, ќе биде организатор и домаќин на изложбата „Откритија“, прва од серијата изложби посветени на македонски ликовни уметници, чии дела се наоѓаат во приватни белградски колекции. На оваа изложба, ќе бидат претставени 14 дела од македонски ликовни уметници, меѓу кои и дела од основоположниците, кои се сопственост на приватната колекција на слики на г-н Игор Станковиќ.
Станува збор, за мали ремек-дела на големите мајстори на македонската ликовна уметност, за кои македонската стручна и ликовна јавност многу малку знае, бидејќи освен во Галеријата на САНУ во Белград, овие дела, во најголем дел, ретко или никогаш не биле изложувани во нашата држава.
Во каталогот за изложбата, историчарката на уметноста, г-ѓа Викторија Васева Димеска, пишува:
Се́ поголемата отвореност на приватните колекции и нивната достапност, е од непроценлива помош при евидентирањето на делата, датирањето, споредбите, особено за можноста тие да бидат изложени на проблемски, тематски, монографски…изложби. Тоа е и голем придонес во проучувањето на историјата на уметноста на одредена почва. Излагањето на збирките во приватни аранжмани, ги отвори вратите и ја проблематизира потребата од нивното презентирање и во државните институции. Секако, овој транспарентен начин на соработка со богатствaтa што се под закрила на приватните амбиенти, дава можност да се откријат, пронајдат, непознати податоци кои можат да предочат одредени пропусти или некои поместувања во постоечките теоретизирања.
Сите автори застапени во оваа колекција се еден хронолошки патепис и дел од историјата на македонската ликовна уметност. Во нив е вткаена широка лепеза на ракописи, од граѓанскиот портрет на Папрадишки, сочната палета на Личеноски, извонредниот цртеж и суптилните тонски соодноси на Мартиноски, хармоничните колористички конструкции на Коџоман, силната колористичка екстаза и извонредната композиција на Петар Мазев, религиозниот занес со возвишените остварувања на византиската уметност на Глигор Чемерски, преку лирските, екстатичните сцени од длабочините на човечката психофизичка егзистенција на Владимир Георгиевски, имагинарните, романтични сцени и амбиенти на Рубенс Корубин, звукот на пораката за изгубените простори на сеќавањата во мирисот на глуварките на Танас Луловски, геометриска апстракција на Ѓоко Матевски, придушената гама на Весна Бајалска….
Збирките не се само материјално богатство, тие се дел од историјата, од начинот на живеење на еден народ, од културната и духовната баштина, но тие се и чувари на духот на оној што со љубов ги собирал.
Иницијатор и домаќин на овој несекојдневен ликовен настан во огранизација на нашиот КИЦ во Белград е директорот Васко Шутаров, кој ќе го отвори настанот, а изложбата за отворена ќе ја прогласи Министерот за култура и туризам, Зоран Љутков. Овој проект, кој е само почеток на една поголема и повеќегодишна активност за презентирање на сите поважни дела од македонски ликовни автори кои се наоѓаат во белградски приватни колекции е поддржан од Министерството за култура и туризам.
Не е работа на бранителот да биде судска достава, забележаа адвокатите и побараа судот да им го достави интегрираното обвинение пред воведните зборови
Место воведни зборови од одбраната и изјаснување дали се чувствуваат виновни обвинетите за пожарот во кочанската дискотека “Пулс”, денешното второ...
Србија без сурова нафта, рафинеријата запре; Вучиќ: Влегуваме во големи проблеми
Рафинеријата за нафта во Панчево, единствената рафинерија во Србија, го запре производството, а постројките влегоа во таканаречена топла циркулација, објавува...
Мицкоски: 6.045 пристигнати апликации, најголем интерес за искористување на мерката за самовработување
Како Влада, силно веруваме дека економијата расте тогаш кога граѓаните имаат поддршка да создаваат, да иновираат и да стануваат претприемачи,...
42-годишник пронајден мртов кај селото Нераште: наредена е обдукција, ќе се вештачат траги најдени на местото
Обвинителството извести дека е извршен увид на лице место, дадени се повеќе насоки и наредби со цел откривање на сторителите...
Голема полициска акција: претреси во Скопје, Куманово и на други локации
Во координација со Основното јавно обвинителство Скопје во тек е полициска акција со претреси во Скопје, Куманово и на други...
Зеленски пред тежок избор: планот на Трамп или несигурните Европејци, пишува Политико
Европските претставници вчера воздивнаа со олеснување, верувајќи дека разговорите во Женева вродиле со плод и дека Доналд Трамп ќе ги...
Поради одрон во прекин е сообраќајот на регионалниот пат Ресен- Граничен премин Стење
Денеска од 07:55 часот, поради одрон на патот помеѓу селата Царев Двор и Отешево, во прекин е сообраќајот во двата...
Би-би-си: Украинците би можеле да се согласат на изменет мировен план, Русите се друга приказна
Доналд Трамп силно сака мировен договор во Украина. Киев сака мир уште повеќе, но не по секоја цена, пишува Би-би-си...
САД преговараат со Русите и Украинците: „Мора да бидеме сигурни дека Русите се согласуваат со ова“
Секретарот на американската армија, Ден Дрискол, пристигна во Абу Даби доцна синоќа на разговори со шефот на украинската воена разузнавачка...
Венецуела до авиокомпаниите: Имате 48 часа да ги продолжите летовите или ќе ја изгубите дозволата
Венецуелскиот институт за авијација денес им соопшти на меѓународните авиокомпании дека мора да ги продолжат летовите до земјата во рок...
ОН: На секои десет минути жена е убиена од близок човек
ОН вчера соопшти дека минатата година речиси 50.000 жени и девојки биле убиени од интимен партнер, осудувајќи го недостатокот на...
(Видео) Зеленски испрати драматично предупредување: неколку часа подоцна, Русите брутално го нападнаа Киев
Русија синоќа започна жесток напад врз Киев и други украински градови, користејќи беспилотни летала „Шахед“ и балистички ракети „Кинжал“. Нападите...
Мицкоски не знаел за инцидентот со Аца Лукас, но најави строга контрола на естрадата: Јасни се законите и правилата, секој мора да ги почитува
Премиерот Христијан Мицкоски од кого викендов на социјалните мрежи се бара извинување по приведувањето на српскиот пејач Аца Лукас во...
Мораме да се срамиме и да црвениме пред Стразбур, вели Мицкоски откако судот најави отворање предмет за случајот на Јанкулоска
Мораме да се срамиме и да црвениме пред Стразбур, вели премиерот, Христијан Мицкоски, откако судот најави отворање предмет за случајот...
Уапсен 16-годишник од Охрид: силувал 12-годишно девојче, друг малолетник го снимал, а трет го уценувал девојчето
Денеска во 10:00 часот, полициски службеници од СВР Охрид лишија од слобода 16-годишник од Охрид поради сомнение дека на 12.11.2025...
Бебе почина во Општата болница во Кичево: било донесено во тешка здравствена состојба
Вчера во 22:10 часот во ОВР Кичево е пријавено дека на детското одделение при Општата болница во Кичево во тешка...
„По налог на Груевски Мицкоски ја враќа државата деценија назад“, велат од СДСМ
„Македонија повторно се наоѓа во изолација. Наместо држава што чекори напред, со јасна европска перспектива, денес гледаме изолирана земја додека...
Јанкулоска: Судот во Стразбур отвора сериозни прашања за судењето и пресудата против мене
Европскиот суд за човекови права денес објави дека отвара сериозни прашања во однос на документираните повреди на правото на правично...
„Кацарска со двојни стандарди, за себе и судиите полни џебови и привилегии, за пензионерите бара укинување на зголемувањето на пензиите“, велат од ВМРО-ДПМНЕ
„Добрила Кацарска беше наградена во уставен судија поради понизноста и послушноста кон СДС. Кацарска како послушничка и извршителка на Заев,...
Маж почина во авион пред слетување во Белград: oпшта драма на аеродромот
57-годишен маж од Македонија почина вчера за време на летот од Чикаго до Белград. Според српски Телеграф, на патникот му...
