Македонија
ЕК-извештај: Новинарите изложени на самоцензура, медиумите финансиски неодржливи, а МРТ со најнизок буџет во последните 10 години
Општиот контекст останува поволен за слободата на медиумите и овозможува критичко известување на медиумите и покрај сериозните наоди што се дел од овој извештај. Особено влијание на работата на новинарите имаше кризата предизвикана од Ковид-19, со што беше зголемена тензијата во секторот, го пренесува Здружението на новинарите на Македонија извештајот на Европската комисија, што се онесува на медиумите.
Во извештајот се наведува дека нападите кон новинарите се зголемиле, а ветената нулта толеранција не се оствари зошто степенот на неказнивност остана висок. Реформите што се ветуваа во МРТ и во Агенцијата за медиуми останаа уште една година нереализирани. Уште еден заклучок е дека потребно е да се продолжат напорите за прифаќање на саморегулација во медиумите, кои би биле проследени со конкретни резултати и кои би ги задржале професионалните стандарди на новинарството, како и тоа да се обезбеди поголема транспарентност во однос на медиумското рекламирање од страна на државните институции и политичките партии.
МРТ, освен со најмал буџет, и со истечен мандат на советници, каков што е случајот и во Агенцијата за медиуми
Финансиската самостојност како и мерит-системот за избор на менаџментот во овој медиум се два основни предуслова за независноста на јавниот сервис.
Извештајот вели дека властите од нивна страна треба да ги зголемат напорите за реформа на МРТ обезбедувајќи ја неговата независност и финансиска одржливост. Буџетот на МРТ е 13,1 милиони евра, како што е нотирано во извештајот, и тоа е најнискиот буџет во последните десетина години што го има овој медиум. Јавниот радиодифузен сервис усвои петгодишна стратегија за развој, но процесот на реформи е отежнат поради доцнењето во именувањето на членовите во неговиот Програмски совет и во Советот на Агенцијата за аудио и аудиовизуелните медиумски услуги, кои имаат истечен мандат.
Малиот пазар и социо-економската несигурност на медиумските работници останува сериозен проблем
Дополнителни економски проблеми предизвика кризата од Ковид-19. Во извештајот се нагласува дека медиумите беа вклучени во пакетот за помош, но работничките права на новинарите сѐ уште остануваат сериозен предизвик. Финансиската одржливост на медиумите и расположливото финансирање продолжуваат да ја зголемуваат загриженоста за интегритетот и независноста на медиумите. Потребни се дополнителни мерки за поддршка на професионалното и истражувачкото новинарство. Се наведува и истражувањето спроведено од Самостојниот синдикат на новинарите и медиумските работници (ССНМ), кој покажа дека 23 % од медиумските работници немаат здравствено и социјално осигурување, 19 % одговориле дека менаџментот на медиумите не дозволува работниците да формираат синдикат. Ниските приходи, како и непочитување на Законот за работните односи од страна на работодавците, се заеднички и постојани предизвици за новинарите. Поради лошите работни услови, новинарите и медиумските работници се изложени на самоцензура.
Во делот за препораките означено е дека оние што беа донесени во текот на 2020 година остануваат валидни, но се нагласува дека в година земјата потребно е да ја ревидира правната рамка во областа на медиумите во согласност со правото на ЕУ и европските стандарди, како и да ги финализира составите на Програмскиот совет на МРТ и Советот на Агенцијата за медиуми. За потсетување, мандатите на членовите во двете дела се истечени, а Собранието не ја почна постапката за избор на новите членови иако во два наврата имаше објавен повик на кој се пријавуваа заинтересирани кандидати.
Заканите и насилството врз новинарите се зголеми и нултата толеранција резултира со двоцифрен број на посериозни инциденти
Во овој дел потребно е да се спроведе пристап за нулта толеранција во врска со заплашување, закани и акти на насилство врз новинарите во остварувањето на нивната професија и да се обезбеди сторителите да бидат изведени пред лицето на правдата. Случаите на физичко и вербално насилство и закани кон новинари и медиумски работници се зголемија, а нивните работни услови, особено работничките и социјалните права, остануваат тешки.
Во извештајот е наведена и статистика во врска со напад врз новинари. Во 2020 година во Министерството за внатрешни работи се регистрирани 10 случаи на заплашување новинари, а ЗНМ регистрира 2 физички напада и 12 форми на вербални закани за животот и други заплашувања. На почетокот на 2021 година исто така се регистрирани еден физички напад и една смртна закана. Се препорачува органите за спроведување на законот и Јавното обвинителство да ги следат инцидентите со новинарите, но потребна е подобра координација помеѓу разните институции за побрзо постапување по пријавените прекршоци и спречување неказнивост на сторителите. Се предлагаат нацрт-измени на Кривичниот законик со цел да се зајакне заштитата на новинарите и другите медиумски работници со нивно сместување во групата професии што ќе добијат дополнителна заштита кога ќе бидат изложени на напади и закани поради природата на нивната работа. Оваа препорака е делумно исполнета бидејќи измените на овој закон сѐ уште не се изгласани во Собранието на РСМ.
Понатаму, се вели дека Здружението на новинарите, како и меѓународните медиумски организации, забележа зголемување на заканите кон новинарите од страна на политичари и јавни службеници, како и малтретирање преку интернет и вербални напади, вклучително и на социјалните мрежи.
Платената политичка програма останува проблем
Извештајот исто така се осврнува и на проблемот што се однесува на платената политичка програма и вели дека „можноста политичките партии да користат државно финансирање за политичко рекламирање во медиумите останува загриженост меѓу медиумските асоцијации, поврзана со можното влијание врз независноста на медиумите“. Говорот на омраза е незаконски и онлајн и офлајн, но останува распространет преку интернет.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Започнува осмиот Медиумски фестивал Скопје
Осмиот Медиумски фестивал Скопје (МФС) од денеска до четврток ќе се одржи во мултимедијалниот простор Котур, во организација на Платформата за истражувачко новинарство и анализи – ПИНА.
Оваа година, Фестивалот е посветен на основната градбена клетка на новинарството – локалното известување.
Фестивалот ќе започне со дискусија на тема „Моќта на локалните гласови и новинарството на локално ниво“, каде што ќе се разгледаат предизвиците и улогата на локалните медиумски работници, како и проблемите со кои тие се соочуваат.
Филмската програма ја отвораат документарците „За весникот” на добитничката на наградата „Еми“, Хедер Кортни, и „Лош печат”, преку чии примери се отсликува судбината на безброј локални весници ширум светот.
На вториот фестивалски ден ќе се прикажат „Залутани тела”, за принудниот т.н. медицински туризам во Европа и „Небото над Зеница” за погубното загадување во Босна.
Фестивалот го затвора „Промена на вестите”, за дигитална платформа создадена како обид да се разбие едноличната машка доминација во редакциите во САД.
МФС традиционално ги разгледува предизвиците со кои се соочуваат жените во медиумската сфера во Македонија, годинава преку дискусија за солидарноста и градењето заедница меѓу жените во медиумите.
Третиот фестивалски ден е фокусиран на учеството на младите во медиумите, започнувајќи со работилница за фотоновинарство каде на младите новинари ќе им биде претставена моќта на визуелните приказни.
А дискусија за како да се поттикне вклучување на младите во новинарската професија ќе следи веднаш по прикажувањето на два кратки документарни филма изработени во рамки на Програмата за млади новинари на ПИНА.
Како и секогаш, фестивалските содржини се бесплатни.
Целосната програма за осмото издание на Медиумскиот фестивал Скопје можен да се погледне на веб страната www.mfs.mk.
Македонија
Спречен шверц на цигари, облека и хардверски делови, како и нелегален влез на илегални мигранти од Иран и Сиера Леоне
Во текот на изминатата недела мобилни тимови и царински службеници на граничните премини спречија обиди за криумчарење на поголема количина облека, цигари, нови екрани за мобилни телефони, но и употребувани хардверски делови. Спречен е и нелегален влез на илегални мигранти од Иран и Сиера Леоне откриени при контрола на товарни моторни возила пријавени за увозно царинење.
Царински службеници на влез на граничен премин Табановце и на граничен премин Богородица во три случаи спречија обид за криумчарење на 442 парчиња облека. Во првиот случај при контрола на автомобил управуван од македонски државјанин, во патни торби и куфери сместени во багажникот и на задното седиште, пронајдени се 326 парчиња облека. При контрола на автобус кој сообраќал на релација Женева – Битола, управуван од македонски државјанин, во навлака за костум сместена на задните седишта пронајдени се 11 парчиња машка облека. Дополнително, при контрола на камион со косовски регистарски таблички управуван од македонски државјанин, на влез во државата на граничен премин Богородица царински службеници открија непријавени 105 парчиња облека.
Против сторителите ќе бидат поведени прекршочни постапки.
Разни производи меѓу кои женски чанти, паричници, тоалетни води, бижутерија со вкупна вредност од 193 илјади денари се откриени од страна на мобилните царински тимови, при контрола на македонски автобус пријавен за влез во државата на граничниот премин Богородица. Непријавените производи, сопственост на водичот на автобусот, инаку македонски државјанин, биле пронајдени во кеси сместени во просторот за багаж над патничките седишта, пред предните седишта и до возачкото седиште.
Во четири случаи спречен обид за шверц на 67 штеки цигари и 5 штеки со патрони за електронски цигари.
– 18 штеки цигари без акцизни маркички се откриени од страна на Службата за мобилни скенери, при контрола на цистерна со македонски регистарски таблички управувана од македонски државјанин, пријавена за влез во државата на граничниот премин Богородица. Цигарите се пронајдени во просторот за филтерот за воздух и во торба сместена на горниот кревет во кабината.
12 штеки цигари и 32 килограми маџун без акцизни маркички се откриени при контрола на камион со македонски регистарски таблички управуван од македонски државјанин, пријавен за влез во државата на граничниот премин Богородица. Возилото било натоварено со стока со потекло од Турција наменета за македонски увозник. Непријавените производи се пронајдени во просторот под креветот за спиење и во фабричка празнина под тапацирот во горниот дел од кабината.
При контрола камион со чешки регистарски таблички управуван од чешки државјанин, помеѓу лични предмети и облека на горниот кревет и во фабрички прегради во горниот дел од кабината, пронајдени се 21 штека цигари и 5 штеки со патрони за електронски цигари.
16 штеки цигари без акцизни маркички се откриени при контрола на автомобил со словенечки регистарски таблички управуван од македонски државјанин, пријавен за влез во државата на граничниот премин Богородица. Непријавените цигари се пронајдени во багажниот простор и под предните седишта на возилото.
569 разни производи со проценета вредност од вкупно 594,5 илјади денари, кои не биле опфатени со царинските документи се откриени во два одвоени случаи од страна на мобилни царински тимови, при контрола на стока пријавена за увозно царинење во царинската испостава Струга, наменета за две фирми од Струга. Во првиот случај биле откриени 365 разни употребувани производи меѓу коишто и таблети, конзоли за видео игри, рам-мемории, рачни часовници како и 15 нови екрани за мобилни телефони. Во вториот случај биле откриени 189 разни употребувани производи меѓу кои хард дискови, машина за исфрлување тениски топчиња, гуми, бандажи, катализатори, фрижидери.
Царински службеници од царинска испостава Гевгелија во два случаи спречија нелегален влез на 8 илегални мигранти, државјани на Иран и Сиера Леоне при контрола на товарни моторни возила пријавени за увозно царинење. Четири илегални мигранти, државјани на Иран се откриени при контрола на товарниот дел на камион со турски регистарски таблички управуван од турски државјанин. Во друго товарно моторно возило во просторот за палети на камион со македонски регистарски таблички, управуван од македонски државјанин, се пронајдени четири илегални мигранти, државјани на Сиера Леоне.
Лицата се предадени на Одделот за гранични работи и миграции при Министерството за внатрешни работи за понатамошна постапка.
Региони
Поради магла и загаден воздух откажани летовите на аеродромот во Сараево
Поради лошите временски услови предизвикани од магла синоќа и утринава откажани се некои летови на меѓународниот аеродром во Сараево.
Од меѓународниот аеродром во Сараево откажани се летовите кои пристигнуваат од Виена, Истанбул и Загреб, а со тоа и појдовните летови од Сараево.
„Останатите летови засега се на распоред и очекуваме наскоро да се подобрат временските услови на меѓународниот аеродром во Сараево“, велат од аеродромот за сараевската телевизија N1.