Економија
Усвоена Програмата на економски реформи по предлог на МФ
Поттикнување зелена транзиција со цел зголемување на уделот на енергија добиена од обновливи извори, зајакнување на човечкиот капитал, како и подобрување на конкурентноста на домашните претпријатија и нивна интеграција во глобалните вредносни синџири, како и формализација на економијата, се клучните столбови на коишто се темели Програмата на економски реформи за следниот тригодишен период.
Програмата на економски реформи (ПЕР 2022 – 2024), во којашто се идентификувани клучните предизвици за зајакнување на конкурентноста и растот на економијата е усвоена на седница на Влада, а министерот за финансии, Фатмир Бесими официјално треба да ја достави до Европската комисија најдоцна до 31 јануари.
Во Програмата посебен фокус е ставен на реформите во животната средина во делот на Зелена транзиција, а коишто се однесуваат на справување со цврстиот отпад и отпадните води. Еден од клучните предизвици во следниот период ќе биде енергетската ефикасност и обновливите извори на енергија. Притоа, до 2025 година уделот на обновливи извори на енергија во електричната енергија е предвидено да изнесува 46 проценти.
Приоритетните структурни реформи, утврдени со ПЕР, треба особено да придонесат за исполнување на економските критериуми за пристапување кон ЕУ.
Во рамки на идентификуваните предизвици во ПЕР 2022-2024, содржани се 20 реформски мерки што се однесуваат на имплементација на Интелигентен транспортен систем долж Коридорот 10, како и намалување на неформалната економија за што Министерството за финансии спроведува мерки утврдени со Акцискиот план за намалување на сивата економија. Понатаму, мерките ќе бидат фокусирани и на рационализирање на парафискалните давачки, воспоставување информациски систем за управување со државна помош и воспоставување научно-технолошки парк. Воедно ќе се формира и хибриден инвестициски фонд за зелени и дигитални стартап и иновативни мали и средни претпријатија, во чии рамки до 2023 година се очекува да се привлечат 17 милиони евра за инвестиции.
Воедно, како еден од клучните предизвици коишто треба да ја зајакнат конкурентноста и растот на економијата е човечкиот капитал. Во Програмата, содржани се и мерки што ќе придонесат за унапредување на човечкиот капитал. Притоа предвидени се мерки за стандардизација и подобрување на флексибилноста на пазарот на труд што ќе се овозможи преку легислативни интервенции во делот на трудовото законодавство, продолжување со активностите за воспоставување на регионалните центри за стручно образование како и усогласување на регулативата и правилата за акредитација и евалуација со европските стандарди во однос на високото образование, како и подобрување на примарната здравствена заштита. До 2024 година е предвидено намалено учество на неформално вработените од 12,8% во вкупниот број на вработени (во 2020 година изнесуваше 13,6%).
Како новитет во ПЕР 2022-2024 е дигиталната трансформација на Управата за јавни приходи преку воспоставување Интегриран даночен информациски систем, при што до 2024 година е предвидено целосно дигитализирање на даночните обврзници.
Извештајот со оценка за ПЕР 2022-2024, ЕК треба да го објави во текот на април 2022 година, а новите заеднички заклучоци ќе бидат донесени во мај годинава во рамки на состанокот на министерско ниво со кој завршува годинешниот економско-финансиски дијалог меѓу Европската Унија и државите од Западен Балкан и Турција.
Програмата на економски реформи е најважен стратешки документ во економскиот дијалог со Европската комисија и земјите членки на ЕУ. Програмата содржи среднорочна рамка на макроекономската и фискалната политика и структурни реформи што треба да придонесат за зголемување на конкурентноста на економијата и за креирање работни места.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
ИТ компаниите веќе со конкретни активности и подготовки за програмата студентски ваучери 2025
Со најавените над 50.000 студентски ваучери и релативно краткиот временски рок за нивно искористување, целиот ИТ сектор се соочува со голем предизвик да обезбеди доволно лагер на квалитетна опрема.
Разбирајќи го ова, и со цел да им излезе во пресрет на студентите, компанијата Анхоч е прва што го креираше и лансираше системот за предрезервации на уреди.
Со најавата на Владата за доделување студентски ваучери во вредност од 15.300 денари, Анхоч, како лидер во технолошката поддршка на студентите, лансира ексклузивна понуда со фокус на брза и едноставна предрезервација.
Понуда креирана според гласот на студентитe
По успешно спроведената анкета во која учествуваа илјадници студенти од целата земја, Анхоч подготви специјална понуда која ги опфаќа најбараните уреди за студирање, креативност и продуктивност:
· Лаптопи: Од ултра-тенки модели за брзи белешки и предавања, до моќни гејминг ѕверови за кодирање и креација – ја нудиме целата палета на перформанси за секој буџет и амбиција.
· Таблети: Флексибилни уреди, идеални за читање, дигитални белешки и гледање предавања, буквално се што ти треба во еден ранец.
· Десктоп Компјутери: Mоќни и продуктивни, составени од врвни компоненти од најпознатите светски брендови, за оние кои бараат максимален перформанс и долгорочна сигурност.
„Нашата цел беше да создадеме понуда која навистина одговара на реалните потреби на студентите – уреди што ќе им помогнат да учат, создаваат и се развиваат. Затоа велиме: Твој ваучер, твој избор, наша технологија,“ – изјавија од тимот на Анхоч, нагласувајќи ја посветеноста на компанијата кон образованието и иновациите.
Разбирајќи ја потребата од брзо и ефикасно користење на ваучерите, и со цел да се избегнат гужвите и хаосот, Анхоч го лансира системот предрезервација на уреди.
Мотото на оваа кампања е едноставно и директно: Не се нервирај – Предрезервирај: Обезбеди го посакуваниот модел на време!
Со предрезервацијата, студентите го обезбедуваат токму моделот што го посакуваат кога државната програма ќе започне.
Понудата е осмислена така што секој студент може да го искористи својот ваучер брзо, едноставно и без непотребни процедури.
Дополнително, сите студенти кои ќе направат предрезервација исто така ќе добијат и специјален подарок, како знак на благодарност за довербата и интересот.
Како и досега, Анхоч останува посветен на поддршка на младите и негува препознатлив пристап -технологија со човечко лице, достапна за сите што сакаат повеќе.
Затоа не ризикувај – предрезервирај го својот уред и уживај во бенефитите за рана предрезервација!
Повеќе информации за предрезервациите, каталогот и понудата, веднаш на овој линк.
Економија
Народната банка го задржува внимателниот пристап − каматните стапки остануваат непроменети
Вчера се одржа редовна седница на Извршниот одбор за поставеноста на монетарната политика на Народната банка. На седницата беа разгледани најновите податоци и информации за состојбите во домашната и светската економија, најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари, како и согледувањата од најновите макроекономски проекции на среден рок, во контекст на поставеноста на монетарната политика. Најновиот Квартален извештај во чии рамки се вклучени и макроекономските проекции на Народната банка беше разгледан и усвоен на седницата на Советот на Народната банка.
„Во согласност со тековните економски услови, најновите макроекономски проекции и со оценетите ризици од надворешното и домашното окружување, на седницата на Извршниот одбор беше одлучено каматните стапки да останат непроменети. Каматната стапка на благајничките записи и понатаму изнесува 5,35%, додека каматните стапки на депозитите преку ноќ и на седум дена остануваат на нивоата од 3,95% и 4%, соодветно. Понудата на благајничките записи на редовната аукција исто така е непроменета и ќе изнесува 10 милијарди денари. Со тоа, Народната банка го задржува внимателниот пристап во водењето на монетарната политика. Ваквата поставеност е дополнително поддржана од неодамнешните измени кај задолжителната резерва, затегнувањето на макропрудентните мерки во делот на критериумите за квалитетот на кредитната побарувачка, како и од одлуките поврзани со управувањето со системските ризици. Комбинираното влијание на овие мерки ќе придонесе за одржување на стабилноста на девизниот курс и на ценовната стабилност на среден рок, како и за ограничување на потенцијалните системски ризици. Доколку продолжат позитивните движења со намалување на стапката на инфлација и во наредните месеци, и во отсуство на административни интервенции во утврдувањето на платите, Нaродната банка е подготвена соодветно да реагира во насока на натамошно нормализирање на монетарната политика“, се наведува во соопштението.
Во него се додава дека инфлацијата и натаму е во фокусот на монетарната политика. „Годишната стапка на инфлација во септември и натаму забавува и изнесува 4%. Ваквото движење главно произлегува од релативно инертната базична инфлација, движењата кај цените на храната, а во помала мера и од цените на енергијата. Најновите проекции за берзанските цени на примарните производи за наредниот период се променети во надолна насока, што укажува на помали увозни ценовни притисоци за домашните цени во следниот период. Според најновите проекции, се очекува дека инфлацијата за целата 2025 година ќе изнесува 3,9%, во просек, а во понатамошниот период на проекциите ќе следи патека на надолно приспособување и враќање кон историскиот просек. Следствено, инфлацијата ќе се сведе на 2,5% во 2026 година и 2,0% на среден рок. Постепеното стабилизирање на инфлацијата на среден рок би произлегло од закотвените инфлациски очекувања и ограничените притисоци од домашната побарувачка и увозните цени“, соопшти Народната банка.
Од таму соопштија дека состојбата на девизниот пазар и натаму е стабилна. „На крајот на октомври, нивото на девизните резерви изнесува 4.842,9 милиони евра, што според сите меѓународни показатели за адекватноста на девизните резерви се оценува како соодветно ниво. Последните проекции за надворешната позиција укажуваат на дефицит на тековната сметка од 4,2% од БДП во 2025 година, што претставува одредено продлабочување во споредба со претходната година. На среден рок, за периодот 2026 ‒ 2028 година, се предвидува постепено стеснување на дефицитот и негово сведување на 2,6% од БДП во 2028 година. Се очекува дека финансиските текови ќе бидат солидни во текот на периодот на проекциите, обезбедувајќи целосно финансирање на дефицитот и раст на девизните резерви“, соопштија од Народната банка.
На седницата е утврдено дека во првата половина од 2025 година, економскиот раст достигна 3,2% покажувајќи дека е поотпорен во однос на очекувањата за првата половина од 2025 година. Расположливите високофреквентни податоци за третиот квартал од 2025 година упатуваат на понатамошен, умерено забрзан раст, поддржан од високиот раст кај градежништвото и солидниот раст во индустријата и угостителството, при послаби остварувања кај трговијата. Согласно подоброто остварување во првата половина на годината, новите проекции упатуваат на забрзување на растот на БДП, односно негово искачување на 3,5% во 2025 година и на 4% на среден рок, при непроменети оцени за фундаменталните фактори од кои зависи растот. Во услови на јавен инфраструктурен циклус и подобрување на надворешните услови, се очекува дека инвестициите ќе бидат главниот фактор за растот, којшто ќе биде дополнително поддржан од домашната потрошувачка и извозната активност.
Стапките на раст на депозитите и кредитите на банките, заклучно со септември, упатуваат на натамошно јакнење на депозитната база на банките и на нивна солидна кредитна поддршка за економската активност. Врз основа на тековните движења, до крајот на 2025 година, се очекува раст на депозитите од 9,5% и раст на кредитите од 11,6%. На среден рок, за периодот 2026 − 2028 година, се предвидува умерено забавување на просечниот раст, којшто ќе изнесува околу 7,6% кај депозитите и 7,3% кај кредитите, односно стабилна поддршка на економијата преку банкарскиот сектор.
„Општо земено, со последната одлука на Народната банка се задржува внимателниот пристап во водењето на монетарната политика, во согласност со најновите движења кај клучните макроекономски показатели, нивните очекувани трендови во наредниот период и со проценетите ризици. Надворешните ризици и понатаму постојат, а внимателно се следат и домашните фактори коишто влијаат врз доходот и побарувачката. Народната банка и во иднина ќе биде подготвена да ги користи сите расположливи инструменти и доколку е потребно, ќе преземе соодветни мерки за одржување на стабилноста на девизниот курс на денарот во однос на еврото и за обезбедување на ценовната стабилност на среден рок“, се наведува во соопштението.
Економија
Андоновски: Е-трговијата веќе не е алтернативен, туку доминантен економски модел
Владата на Република Македонија ја потврдува својата посветеност кон унапредување на електронската трговија како двигател на економијата, преку спроведување на јасна стратегија за дигитална трансформација, зајакнување на интероперабилноста и намалување на административните пречки за граѓаните и компаниите, изјави министерот за дигитална трансформација, Стефан Андоновски, на отворањето на 8-та Регионална Е-комерц конференција во Скопје.
Тој истакна дека е-трговијата веќе не е алтернативен, туку доминантен економски модел, кој бара силна поддршка од државата преку модерни дигитални платформи, регулаторна предвидливост и иновации ориентирани кон пазарот.
„Интероперабилноста што ја бесплатно ја овозможивме за повеќе од 76 институции и компании – со повеќе од 2.6 милиони безбедни трансакции месечно и раст од 260% – претставува не само успех на администрацијата, туку можност за приватниот сектор. Таа отвора простор за дигитални услуги, безбедна размена на податоци, брз пристап до потребните административни податоци и нови бизнис-модели што ја поврзуваат државата и компаниите во еден заеднички дигитален екосистем“, изјави министерот Андоновски.
Во рамки на поддршката за мали и средни претпријатија, Министерството за дигитална трансформација преку Европскиот дигитален иновациски хаб – INNOFEIT EDIH, им овозможува на компаниите пристап до лаборатории, дигитални алатки и експертска поддршка за тестирање нови технологии пред инвестирање. Овој хаб нуди и обуки за дигитални вештини во областа на вештачка интелигенција, сајбер-безбедност, автоматизација и интернет на нештата, со цел да ја зголеми конкурентноста на домашните компании на европскиот пазар.
Во истата насока, Националниот центар за вештачка интелигенција – Везилка, развива АИ решенија применливи и во приватниот сектор, со што создава услови електронската трговија да стане поефикасна, попаметна и побезбедна.
„Намалувањето на бирократијата и отворањето на податоците за бизнис-заедницата се клучни за модерна држава. Владата создава инфраструктура каде иновацијата е во центарот, а граѓаните и компаниите се вистинските корисници на дигиталната трансформација“, додаде Андоновски.
Тој најави дека во следниот период Владата ќе продолжи да инвестира во дигитална инфраструктура, унапредување на екосистемот за иновации, како и во програми за поддршка на стартапи и претприемачи во дигиталната економија.

