Свет
По тенковите, Украина од Западот ќе бара борбени авиони
За Украина, испраќањето на западните тенкови беше само почеток. По неколкумесечните расправии меѓу западните сојузници, американските и германските тенкови, „Абрамс“ и „Леопард“, треба да се упатат на бојното поле, а украинските воени претставници го насочуваат своето внимание кон следниот чекор во напорите да ги одбијат руските напаѓачи – испораката на модерни борбени авиони.
Разговорите со десетина западни воени функционери и дипломати потврдуваат дека внатрешната дискусија за набавка на борбени авиони на Украина веќе е во тек, а ја промовираат украинските власти со поддршка на балтичките земји.
„Следниот природен чекор би биле борбените авиони“, изјави за „Политико“ дипломат од северноевропска земја.
Дебатата, веројатно, ќе се покаже уште поспорна од онаа за тенковите.
Вашингтон му порачал на Киев дека испораката на авиони во моментот е невозможна, рече цитираниот дипломат, додавајќи: „Постои црвена линија за тоа, во минатото имавме црвена линија за ‘Химарс’, но тоа се промени. Потоа беа тенковите, па и тоа се смени“.
Високиот претставник на една европска сила ја нагласи и брзината со која ескалира испораката на западното оружје:
„Авионите денес се сосема незамисливи, но дискусијата за тоа може да биде актуелна за две-три недели“.
Министрите за одбрана на сојузниците на Украина треба да одржат нов самит во февруари во американската воена база „Рамштајн“ во југозападна Германија, каде што се очекува во фокусот да бидат авијацијата и воздушната поддршка.
Холандскиот министер за надворешни работи, Вопке Хоекстра, минатата недела пред холандскиот парламент изјави дека неговиот кабинет ќе ја разгледа можноста за испраќање борбени авиони „Ф-16“ доколку Киев ги побара: „Ние сме со отворен ум, нема табуа“.
Тоа беше по неодамнешните коментари на словачкиот министер за надворешни работи, Растислав Качер, кој за „Интерфакс Украина“ изјави дека неговата влада е подготвена да му ги предаде советските ловци „миг-29“ на Киев и дека разговарал со партнерите од НАТО и со украинскиот претседател Володимир Зеленски за тоа како да го спроведе.
Другите високи политичари се значително помалку наклонети кон оваа идеја. Германскиот канцелар Олаф Шолц ја отфрли можноста за испорака на борбени авиони во средата наведувајќи ја потребата да се спречи понатамошна воена ескалација: „Нема да има испорака на борбени авиони во Украина. Дури и американскиот претседател претходно јасно го кажа тоа“.
Европските сојузници на Украина предвидуваат дека конфликтот би можел да трае уште три до пет години или подолго.
„Многу земји на Западот мислеа дека ќе имаше силна руска реакција, вклучително и нуклеарна, доколку на Украина ѝ го испорачавме целиот арсенал што беше побаран во првата фаза од војната. Тоа би можело да се нарече процес на постепенa адаптација на Путин“, изјави дипломатот за „Политико“.
Стратегијата е бавен, но постојан нагорен тренд во поддршката на Западот, од противтенковски оружја Javelin и преносливи системи за воздушна одбрана, како што се Stingers, до HIMARS, а од неодамна и ракетите земја-воздух Patriot, тенкови и оклопни возила. Испораката на авионите затоа е само прашање на време, предвиде истиот дипломат.
Британскиот министер за надворешни работи, Џејмс Клеверли, се состана со високи американски претставници во Вашингтон минатата недела за да разговараат за идната воена помош за Украина. Тој одби да каже дали разговорите вклучувале испраќање борбени авиони, касетни бомби или проектили со долг дострел.
„Нема да шпекулирам каква би била природата на идната воена поддршка. Нашата поддршка еволуира како што еволуира борбата и како што еволуираа барањата на Украинците“, рече Клеверли.
Како и да е, како островска држава, Велика Британија ќе биде повеќе неволна да испрати авиони во Украина отколку кога станува збор за тенкови и за друга воена опрема за копнено војување, според британските власти. Исто така, постои загриженост дека јавната поддршка може да ослаби во услови на понатамошна ескалација.
Европските дипломати се согласуваат дека Западот првин ќе сака да ги исцрпи сите други опции за воздушна поддршка, вклучително и повеќе нападни беспилотни летала и евентуално ракети со долг дострел. Но, официјалните лица исто така ги посочија неодамнешните одлуки на САД како доказ дека Вашингтон се подготвува за дебатата за авионите. Во јули Претставничкиот дом на САД одобри 100 милиони долари за обука на украински пилоти за управување со американски борбени авиони, а во октомври Украина објави дека група од неколку десетици пилоти е избрана за обука на западни борбени авиони.
Во август, Колин Кал, американскиот потсекретар за одбранбена политика, им рече на новинарите дека „не е незамисливо западните авиони да бидат испратени во Украина во одреден момент“.
Јуриј Сак, советник на украинскиот министер за одбрана, Олексеј Резников, рече дека приоритет на Киев по тенковите е да обезбеди авиони и дека изговорите на сојузниците не се непремостливи. Тој верува дека Западот сега е убеден во потребата внимателно, но доследно да ја зголемува софистицираноста на своите воени донации.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Орбан: Срамно е како ЕУ се однесува кон Србија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека Србија е клучна земја во Западен Балкан и дека начинот на кој Европската унија се однесува кон Белград е срамен и неправеден.
Орбан го изјави ова пред самитот на Европската унија и земјите од Западен Балкан во Брисел, одговарајќи на прашање за отсуството на Србија од состанокот, објавија регионалните медиуми.
Тој изјави дека Западен Балкан претставува економска резерва на злато за Европската Унија и дека Србија игра клучна улога во регионалната стабилност и заштитата на Европа од мигрантските текови.
„Не можеме ништо да направиме без Србија. Она што се случува тука, мислам на третманот и однесувањето кон Србија, е срамно. Тоа е целосно неправедно и неприфатливо“, рече Орбан.
Унгарскиот премиер истакна дека Србија сочинува повеќе од една третина од вкупното население на Западен Балкан, додека, според него, најмалку половина од економијата на регионот е поврзана со таа земја. Тој додаде дека околу две третини од извозот на Западен Балкан е поврзан со Србија.
„Без Србија, невозможно е да се направи нешто на Западен Балкан“, тврди Орбан.
Тој оцени дека, за да се најдат решенија за постојните предизвици, Европската унија прво треба да ја прифати Србија како членка, а дури потоа да го продолжи процесот на проширување со другите земји во регионот.
„Ние го правиме токму спротивното. Не е добро. Лошо е, неправедно и срамно. Затоа ние Унгарците мора да ја поддржиме Србија да продолжи напред“, заклучи Орбан.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави доцна синоќа дека Србија нема да присуствува на денешниот самит ЕУ-Западен Балкан во Брисел, наведувајќи дека не сака владата на земјата да трпи притисок, но повтори дека Белград останува посветен на членството во ЕУ.
фото/депозитфотос
Свет
Убиен почитуван професор од МИТ, бил застрелан пред неговиот дом
Шок и неверување владееше во престижниот Масачусетски институт за технологија (МИТ) и во мирното бостонско предградие Бруклин по веста за бруталното убиство на почитуван професор.
Нуно Ф.Г. Луреиро, 47, професор по нуклеарни науки, инженерство и физика и директор на Центарот за наука за плазма и фузија на МИТ, беше застрелан повеќе пати во понеделникот вечерта во својот дом на улицата Гибс. Починал од повредите во болница рано наутро во вторник, потврди канцеларијата на окружниот обвинител на округот Норфолк, Мајкл В. Морисеј, според „Бостон тајмс“.
Соседка која живее во станот над Луреиро рече дека слушнала повеќе истрели во понеделник вечерта. Кога ја отворила вратата, затекнала ужасна сцена – Лоуреиро лежел на грб на влезот од зградата.
Полициските службеници на местото на настанот пронашле чаури во лобито и куршуми во ѕидот. Информациите за убиецот се спротивставени; еден полицаец пријавил сив седан кој возел со исклучени светла, додека друг споменал син или црн седан.
Шефицата на полицијата во Бруклин, Џенифер Пастер, изјави дека истрагата за убиство е активна и во тек. „За да го заштитиме интегритетот на истрагата, ограничени сме во информациите што можеме да ги споделиме во овој момент и бараме разбирање и трпение од заедницата“, рече Пастер.
Иако ФБИ понуди помош на државните власти, таа во овој момент не е побарана. Специјалниот агент Тед Докс нагласи дека злосторството не изгледа поврзано со пукањето што се случи во саботата на Универзитетот Браун, каде што беа убиени двајца студенти.
Во вторник вечерта на улицата Гибс се одржа бдение во спомен на убиениот професор. Според соседите, Лоуреиро имал три деца, а неговата смрт ја потресе целата заедница.
Претседателката на МИТ, Сали Корнблут, изрази сочувство до семејството. „Соочени со оваа шокантна загуба, нашите мисли се со неговата сопруга и нивното семејство, како и со неговите многубројни посветени студенти, пријатели и колеги“, рече Корнблут, додавајќи дека универзитетот ги поддржува сите погодени од оваа трагедија.
Лоуреиро пораснал во малиот град Визеу, Португалија, и уште од мал знаел дека сака да биде научник. Тој дипломирал физика од Лисабон, докторирал од Империјал колеџ во Лондон и продолжил со постдокторски истражувања на престижниот универзитет Принстон и Националната лабораторија за истражување на фузија во Велика Британија.
По враќањето во Португалија, се приклучил на МИТ во 2016 година. Опишан како „признаен теоретски физичар и научник за фузија“, во 2024 година бил именуван за директор на Центарот за плазма и фузиска наука на МИТ, кој има повеќе од 250 истражувачи и студенти.
Неговото почитување во научната заедница се одразува во фактот дека ја добил Претседателската награда за научници и инженери во рана кариера, највисокото признание што владата на САД им го доделува на научниците во рана кариера.
Свет
Зеленски бара конкретни чекори против Русија
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги повика сојузниците на Украина да му дадат поддршка на Киев и да и покажат на Русија дека војната е бесмислена, пред клучниот самит на Европската унија на кој треба да се разговара за замрзнатите средства на Русија.
„Исходот од овие состаноци – исходот за Европа – мора да биде таков што Русија ќе почувствува дека нејзината желба да продолжи со борбите следната година ќе биде бесмислена бидејќи Украина ќе има поддршка“, рече Зеленски во своето вечерашно обраќање.
Тој ги повика украинските партнери да донесат одлука за користење на речиси 250 милијарди долари замрзнати руски државни средства во Европската унија, од кои повеќето се чуваат во белгискиот Euroclear, за поддршка на заем за Украина.
Владите на ЕУ минатата недела се согласија да ги задржат средствата замрзнати до понатамошно известување, наместо да гласаат на секои шест месеци дали да го продолжат статусот.
Некои европски лидери се спротивставија на планот, плашејќи се дека тоа би можело да претставува правни ризици за нив.
„Ни треба сите наши партнери да имаат храброст да ја видат вистината, да ја признаат вистината и да дејствуваат соодветно“, рече Зеленски. Тој додаде дека постапките на Русија покажуваат дека таа има намера да продолжи да се бори следната година.
„Сојузниците во Соединетите Американски Држави често велат дека се чини дека Русија сака да ја заврши војната. Но, Русија испраќа сосема поинаква реторика и сигнали, вклучително и официјални наредби до својата војска“, рече Зеленски.
фото/депозитфотос

