Култура
Премиера на „Кајмак“ на Манчевски во Италија, од 7 април и во кината во Бугарија

Филмот „Кајмак“ на Милчо Манчевски ја имаше и италијанската премиера во селекцијата на Меѓународниот филмски фестивал во Бари.
Овој фестивал е еден од најголемите во Италија и е поврзан со две легендарни имиња на италијанската кинематографија – директорот Феличе Лаудадио, кој во богатата кариера беше на чело и на Венецискиот фестивал и на низа значајни филмски институции, како и филмскиот критичар Енрико Марџели, кој го претстави „Кајмак“ пред премиерната проекција и го водеше разговорот со авторот Манчевски.
„Кајмак“ беше проследен со бурен аплауз во историското кино „Петруцели“ старо 120 години и прогласено за споменик на културата во Италија.
Италијанскиот печат го најави „Кајмак“ како „храбар филм“, а фестивалот вели дека е „Смело и современо дело… Приказна за чувства и привлечност, која не се плаши да се занимава со непријатни теми, како што се трговијата со луѓе и сурогат-мајчинството“.
На прес-конференцијата со Манчевски филмскиот критичар Енрико Марџели даде голем фокус на работата со глумци, со пофалби за изедначеноста на глумата и за одлично одиграните ролји. Тој забележа дека иако филмот е комедија и се занимава со навидум секојдневни ситуации, барањата од актерите биле длабоки, со влегување во суштината на ликовите, а за кастингот рече дека, иако се работи за секојдневни ситуации во филмот, Манчевски им задавал сцени од класиците. Развивајќи интересна дискусија на тема еротика во сериозни филмови, Марџели рече дека му е жал што ја има помалку на филм денес, на што Манчевски коментира дека делумно тоа е причина на неопуританизмот, како што тој го нарекува, „а бизарно е што неопуританизмот произлегува од диктатурата на размислување од левицата, која би требало да биде слободарска и либерална авангарда“.
Манчевски во Бари дојде од Софија, Бугарија, каде што беше на чело на жирито на фестивалот, а истовремено се одржа и ретроспектива на неговото творештво, во која беше вклучена и бугарската премиера на „Кајмак“. Присуството на Манчевски во Бугарија беше проследено со голем публицитет и многубројни интервјуа за бугарските медиуми.
Од 7 април „Кајмак“ ќе се прикажува и во редовната програма во кината во Бугарија.
Пишувајќи за опусот на Манчевски, еден од најистакнатите бугарски новинари од културата, Цветан Цветанов, во списанието „Култура“ вели:
„Милчо Манчевски е визионерски волшебник… Мајстор на геометријата на голото човечко тело, без тоа да е основа на неговите филмови, Манчевски создава некои од најубавите еротски сцени во современата европска кинематографија – било да се во молски клуч на духови во ‘Сенки’ или на речиси комично рамниште во ‘Кајмак’… Не е ни важно затоа што зборуваме за апсолутни вредности… ‘Кајмак’ е речиси анаграм на ‘Мајки’…“.
На почетокот на месецот „Кајмак“ ја освои специјалната награда на жирито во престижната програма Недела на режисерите на фестивалот „Фантаспорто“ во Порто, Португалија.
Во исто време „Кајмак“ беше прикажан и на „Фест“ во Белград, каде што сите три проекции однапред беа распоредени, а актерката екипа од филмот, која присуствуваше на премиерата, доживеа огромен аплауз.
„Кајмак“ е седми филм на Манчевски и е црна комедија и критика на малограѓанскиот морал и на илибералните тенденции во општеството. Беше најгледан филм во Македонија во 2022, а светската премиера ја имаше на филмскиот фестивал во Токио.
„Кајмак“ е македонско-данско-холандско-хрватска копродукција во соработка со МТВ, а поддржана од „Еуримаж“. Главните улоги ги толкуваат: Сара Климоска, Александар Микиќ, Камка Тоциновски, Симона Спировска, Ана Стојановска, Филип Трајковиќ и Петар Мирчевски. Продуцент е Јане Ќортошев, директор на фотографија Улрик Боел Бенцен, дизајнер Дејвид Манс, монтажер Емил Нунинга, музиката е на „Дејниш стринг квартет“ и Игор Василев-Новоградска, кастингот е на Милка Анчевска, а маската на Марио Микисанти.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Фестивалот „Културен амалгам“ почна во Скопје, а вечерва продолжува во Крива Паланка

Првата вечер од второто издание на фестивалот „Културен амалгам“ започна во Културно информативен центар – Скопје на 15 јули со впечатлив настан во Скопје, обединувајќи фотографија, документаристика и уметнички експеримент во еден културен мозаик. Публиката во КИЦ Скопје имаше ретка можност да ја проследи изложбата „ФотоСинтеза“, која претстави над 40 автори од Романија специјализирани за алтернативни фотографски техники како цијанотипија, вандајк и гум-бихромат. Делата беа силно поетични, но и технички прецизни, нудејќи свежа перспектива на историските процеси во современ контекст.
Веднаш потоа, беше прикажан документарниот филм „Манaки – Приказна во слики“, режиран од Роберт Јанкулоски, кој со внимателно истражена нарација и автентични фотографии нè врати во времето на првите балкански кинематографери, преку факти кој ретко кој ги знаел. Филмот остави силен печат врз публиката со својот достоинствен пристап кон културното наследство, давајќи историски контекст на приказната.
Со ова, фестивалот започна како што и најави: со јасна визија, културна длабочина и отвореност кон интердисциплинарна уметност.
Вечерва Крива Паланка станува нова станица на патувачкиот фестивал „Културен амалгам 2025“. Во просториите на Градскиот музеј, од 20 часот, публиката ќе има можност да ја проследи ревијалната изложба „ФотоСинтеза“, која прикажува редок избор на алтернативна фотографија од фотоклубот „Ирис“. Техники како цијанотипија, гумоил и вандајк ќе бидат изложени преку дела на над 40 автори, кои го оживуваат минатото со современа чувствителност.
По изложбата ќе следува и проекција на документарниот филм „Манаки – прикзна во слики“, посветен на животот и делото на пионерите на балканската фотографија – браќата Манаки.
Настанот е бесплатен и отворен за сите љубители на уметноста, културата и фотографијата.
Следна станица на естивалот е Куманово на седми август во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“.
Со овие активности Културно-информативниот центар – Скопје настојува да поттикне децентрализација на културата во Македонија и да воспостави трајна соработка меѓу културните институции низ земјата.
Целта е да се заживеат локалните простори преку изложби, проекции, работилници и трибини, како и да се создадат нови услови за самоорганизирано културно делување. Годинешната тема е фотографијата, со фокус на нејзиниот историски развој и алтернативни техники кои повторно стануваат актуелни. Проектот има и амбиција да се прошири на регионално и меѓународно ниво.
Фестивалот е поддржан од Министерството за култура и туризам.
Култура
14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“

Под мотото „Театарот го менува светот“ од 3 до 7 август во НУ Центар за култура – Битола ќе се одржи 14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во традиционалниот термин на две сцени во Центарот за култура ќе се одиграат десет претстави. А покрај официјалната натпреварувачка програма, фестивалот оваа година подготви богата придружна програма.
Шест претстави од Грузија, Унгарија, Хрватска, Бугарија, Албанија и Македонија ќе се натпреваруваат за фестивалското Гран-при за најдобра претстава во целина. Дел од програмата се театрите „Нодар Думбадзе“ и „Пиро Ќеци“, национални установи од Грузија и Албанија. А ни доаѓаат и признатите независни продукции: „Колибри“ од Унгарија и „Мала сцена“ од Хрватска кои важат за најстари и водечки театри за деца во своите земји. На програмата е и куклениот театар „Сенџу“ од Бугарија кои ни носат јапонски куклен театар по методот на Такеда а за прв пат на „Битолино“ ќе учествува и Театарот „Сенки и облаци“ од Скопје.
„Нашите сцени се место каде што детската насмевка, фантазијата и искрените емоции се во центарот на вниманието. Преку театарот ние не само што раскажуваме приказни, туку и ги воспитуваме идните генерации – во духот на емпатија, разбирање и љубов кон уметноста. Срдечно им се заблагодарувам на сите театари од целиот свет кој изразија интерес да учествуваат. А особено – на децата, нашата верна публика изминатите тринаесет години кои се срцето на сè што правиме.“ – истакна Филип Етмишовски, директор на Бабец театар и Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во годината кога Драмскиот аматерски фестивал во Кочани, кој важи за носечка платформа за театарските аматери, е оправдано одложен. „Битолино“ одлучи да ја отстапи својата сцена на аматерските театри и театарски школи од земјата. Оваа година во придружната програма ќе бидат Театар Чекори од Скопје и Театарот при ЈОУ Дом на култура „Иван Мазов – Климе“ од Кавадарци. Фестивалот ќе го отвори и затвори Театарската школа „Бабец“ со претставите „Зборови“ и „Аудиција“. Токму со премиерата на младинската постановка на „Аудиција“ по текст на Александар Галин, Бабец театар ќе го одбележи и својот јубилеен 15. роденден.
Во придружната фестивалска програма е и дводневна театарска работилница за куклен театар „Светот на куклите“ со бугарската режисерка и актерка Ефимиа Павлова. Токму директорката на Државниот куклен театар во Сливен, Бугарија ќе биде претседател на фестивалското жири. Останатите два члена се македонските актери со интернационална театарска, филмска и телевизиска кариера: Тони Наумовски и Мартина Тапарчевска.
Фестивалот е поддржан како проект од национален интерес во рамки на Годишната програма на Министерстовото за култура и туризам на Македонија, Годишната програма за култура на Општина Битола а генерален спонзор е Комерцијална банка АД Скопје.
Култура
Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшките вечери на поезијата за 2025

Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшки вечери на поезијата за 2025.
„Жири-комисијата за доделување на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП за 2025 година одржан на 18 јули 2025 година По завршување на првата, поединечна фаза на работа, во согласност со Правилникот за наградата, Во текот на првиот дел на состанокот, во согласност со Правилникот, едногласно ја усвои следнава листа на потесен избор од пет поетски книги (наведени по азбучен ред, според презимето на авторот):
– „Рубедо“ од Андреј Ал-Асади (Скопје: ПНВ Публикации, 2025)
– „Рајсфершулс“ од Јулијана Величковска (Скопје: ПНВ Публикации, 2024)
– „Маслина и младост“ од Гордана Михаилова Бошнакоска (Скопје: Макавеј, 2025)
– „На ти со Ерос и Танатос“ од Виолета Танчева-Златева (Скопје: Три, 2025)
– „Вообразби: лирски етиди за некој друг свет“ од Бранко Цветкоски (Скопје: Макавеј, 2025)“, се истакнува во информацијата.
На конкурсот, според соопштеното, се пристигнати 37 книги од исто толку автори, кои влеголе во конкуренција.
Согласно планираните програмски активности, читањето на застапените автори во потесниот избор ќе биде на 22 август, додека добитникот на наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга меѓу две фестивалски изданија, објавена на македонски јазик, што ја доделува СВП ќе биде прогласен на 23 август.
„На конкурсот пристигнаа вкупно 35 наслови. Покрај паричниот износ, како дел од наградата од 2012 година во издание на СВП наредната година наградената книга ја објавува во превод на еден странски јазик и ја претставува преку промоција и портрет на добитникот“.