Култура
Филхармонија: Губиме публика оти некој свесно дозволува да се валка нашиот углед

На последниот концерт од официјалниот дел на концертната сезона „Дамар на слободата“, кој се одржа синоќа во НОБ, во рамки на „Мајски оперски вечери“ со изведба на грандиозниот „Реквием“ од Џузепе Верди, музичарите од оркестарот на Филхармонија ги заменија жолтите ленти кои го носеа врзани на рацете со црвени.
Од Филхармонија појаснуваат дека лентите значеа жолт картон за Министерството за култура, но жолтиот веќе стана црвен.
„Овој пат, лентите не беа заврзани на рацете на музичарите, за да се поштедиме од нови паушални толкувања во јавноста. Црвените ленти беа закачени на облеката и имаа форма на музичка снижувалка! И имаат само едно значење – Црвен картон за Министерството за култура!“, велат од Филхармонија.
Додаваат дека последните три месеци откако беше донесена одлуката за сместување на Џез оркестарот во објектот на Филхармонија, реномето и угледот на најстарата културна институција во земјава се целосно нарушени, а директни виновници за тоа се Министерството за култура и Владата кои наместо да го решат проблемот, немо и без никаков интерес уште повеќе го продлабочиле.
„Губиме публика, бидејќи некој свесно дозволува да се валка угледот на нашата институцијата, макотрпно граден од генерации македонски музичари во изминативе речиси осум децении. Секоја нормална држава во светот се гордее со своите институции кои градат историја во културата, а нашата држава, за жал, со својот однос покажува дека тоа не и е важно, и дека е подготвена поради штотуку ‘родена’ институција, да ја згази и поништи историјата градена со децении. Наместо да се гордее со изградената концертна сала за Филхармонија, бидејќи многу земји во регионот допрва работат на реализација на вакви историски проекти, нашата држава сака да ја измени првичната намена на објектот и да ја претвори нашата концертна сала во ‘Универзална’. Токму таков наратив имаа фиктивните приказни преку кои некој сакаше да и го испере мозокот на јавноста дека објектот на Филхармонија, наменски изграден за оркестарот на Македонската филхармонија, сега, преку ноќ, треба да стане ‘Линколн центар’ или ‘Лисински’“, велат од Филхармонија.
Додаваат дека новинарите, но и претставниците на власта ќе имаат отворена можност на 24 јуни да го прашаат и маестро Зубин Мехта зошто толку ревносно ја поддржува идејата за изградба на сопствен дом на Белградската филхармонија.
„Исто така може да ги прашаат и нашите колеги од Белградска филхармонија, дали ќе поддржат друга институција ‘привремено’ да се вдоми во нивната нова концертна сала која допрва почна да се гради?“, велат од Филхармонијата.
Додаваат дека Министерството за култура и Владата во ниту еден момент досега не застанале на нивна страна, ниту ги одбраниле од срамните напади во јавноста, туку напротив – преку својот молк уште повеќе го поттикнале јавното валкање на угледот и реномето на нивната институција.
Некои поединци во Владата, велат од Филхармонија, отворено на социјалните медиуми влегоа во паушално толкување на жолтите ленти, без да не’ прашаат што ни значат. Некој оттаму, на својот фејбук профил бесрамно напиша „Филхармонија срами се!“.
Бараат што поскоро, Министерството за култура и Владата да се заложат за промена на одлуката во нивна корист, за да се намали штетата која и е нанесена на нивната институција во последниве три месеци.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Изложба на слики на Драган Бошковски во Куманово

Здружението за промоција на интелектуални, мултикултурни и спортски вредности – МОТУС од Куманово, во период од 16 април (среда) 2025 до 2 мај 2025 во Изложбениот салон на НУ Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово, ја организира својата прва ликовна изложба со наслов „Драган Бошковски – Прва самостојна изложба“.
Драган Бошковски е кумановец кој со ликовната уметност се занимава во континуитет педесетина години, започнувајќи со своето прво дело кое го има насликано на 13-годишна возраст. Слика во техниките масло на платно, лесонит, шперт плоча и дрво, темпера на хартија, картон и платно.
Во периодот од 2001 до 2024 година, со своите дела редовно учествува на изложбата „Самоуки“ во организација на НУЦК „Трајко Прокопиев“ од Куманово.
Неговиот творечки опус надминува четиристотини дела, од кои добар дел се наоѓаат во приватни колекции на просторите на поранешна Југославија, Холандија, САД, Италија и Бугарија.
Оваа изложба воедно е негова прва самостојна изложба со која се претставува пред пошироката јавност.
На изложбата ќе бидат изложени вкупно 22 дела, работени во техниките масло на платно и лесонит, како и темпера на хартија, картон и платно.
Финансиер на изложбата е Општина Куманово, преку програмата за подршка на културни манифестации за 2025 година.
Изложбата ќе биде отворена на 16 (среда) април 2025 во 19:30 часот во Изложбениот салон на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово и ќе биде поставена до 02.05.2025.
Култура
Книжевен портрет на Јордан Плевнеш во Македонскиот КИЦ во Софија

На 15 април (вторник) 2025 со почеток од 18:30 часот, во Македонскиот културно-информативен центар во Софија ќе се одржи литературниот настан „Портрет на Јордан Плевнеш во Софија“ кој е замислен како средба со познатиот македонски писател Јордан Плевнеш.
Вечерта ќе започне со воведни обраќања кон присутните од страна на Александар Морфов, Христо Бојчев, Захари Иванов. Гости од Народен театар „Иван Вазов“, кои исто така ќе се обратат, се: Марин Јанев, Ања Пенчева, Василка Бумбарова, а гости од Сатиричен театар се директорот Калин Сарменов, Теодор Елмазов и Јорданка Стефанова. Поздравниот говор по повод вечерта ќе биде на академик Љубомир Кекеновски, претседател на Научниот совет на Academia Balcanica Europeana.
Од промоторите и пријателите на Плевнеш, како и од него самиот, посетителите ќе можат да слушнат за неговите дела и искуства и како тие искуства ги вплетува во литературното творештво. Посетителите ќе може од прва рака да слушнат за неговата поезија, неговите драми и романи, за искуствата од театарските сцени каде што се поставени и играни неговите драмски текстови. Ќе се даде осврт и на играниот филм „Тајната книга“, но и на бројните документарни телевизиски филмови и портрети на значајни личности од сферата на културата, уметноста и јавниот живот.
Посетителите ќе имаат можност да запознаат еден забележителен автор од балканската и меѓународната книжевна сцена, познат по неговото творештво како македонски романсиер, драматург, поет и дипломат. Неговото пишување често ги истражува темите на идентитетот, егзилот и метафизичките комплексности на постоењето, како одраз на културните и историските вкрстувања на Балканот.
Најпознатиот роман на Плевнеш, „Осмото светско чудо“, е опишан како филозофско патување низ времето и просторот, спојувајќи елементи на митологија, историја и надреализам. Неговите ликови често живеат во лиминални простори, и географски и духовно, пресликувајќи ги сопствените искуства на Плевнеш како личност вкоренета на едно место, но интелектуално и уметнички номадски.
Гласот на Плевнеш како писател е лирски и интензивен, со поетски стил кој ги спојува егзистенцијалните прашања со секојдневниот живот на неговите ликови. Неговиот јазик е често симболичен, слоевит со референци за балканскиот фолклор, античката историја и европските книжевни традиции, кои придонесуваат за богатиот, безвременски квалитет на неговите дела.
Јордан Плевнеш е еден од најзначајните современи македонски драмски автори. Неговите драми се преведени и играни во бројни театри во земјата, регионот и пошироко во Европа и светот. Тој е долгогодишен Претседател на ИТФ Актерот на Европа, Претседател на Фестивалите на кинематографиите на Југоисточна Европа во Париз и Берлин. Претседател на Интернационалното жири на Охридската академија на хуманизмот. Амбасадор на Република Македонија во Франција, Шпанија и Португалија.
Јордан Плевнеш e поет, драматург и романсиер. Роден е на 29 октомври 1953 во Слоештица, демирхисарско. Основно училиште завршил во Демир Хисар, средно во Битола, а високо образование на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, каде што и магистрира на Филолошкиот факултет, на тема „Македонската народна драма“. Во 1975 година станува уредник на културната рубрика во „Студентски збор“ а од 1980 до 1985 година е уредник во Издавачката куќа „Мисла“. Во периодот од 1985 до 1988 година работи како асистент на Институтот за литература во Скопје. Подоцна предава креативно пишување на повеќе европски и американски универзитети, а од декември 2000 до 2005 година беше амбасадор на Македонија во Франција, Шпанија, Португалија и при УНЕСКО. Во 2005 година станува потпретседател на Интернационалната асоцијација на УНЕСКО за дијалог меѓу цивилизациите, а од октомври 2008 е ректор на Интернационалниот универзитет Еуропа Прима. Драмите на Плевнеш се објавувани и изведувани во над триесетина земји во светот. Пишува на македонски и француски јазик, а преведува од српско-хрватски, грчки и француски јазик. Прва негова публикувана книга е збирката поезија „Теорија на отровот“, објавена 1980, по што следуваат драмите „Еригон“, „Мацедонише цуштенде“, „Југословенска антитеза“, „Р“, „Подземна република“, „Безбог“ , Среќата е нова идеја во Европа“ , „Последниот ден на Мисирков“, „Глобална комедија“ и други. Романот „Осмото светско чудо“ е негов прв роман, објавен 2005 година. Добитник е на наградите „Студентски збор“, наградата за најдобар драмски текст на XIII МЕСС во Сараево, на вонредната награда на „Стерино позорје“ – Нови Сад, за драмата „Подземна република“ изведена од Битолскиот театар, високата награда на Националниот центар за книжевност на Франција за драмата „Среќата е нова идеја во Европа“, интернационалната награда на франкофонијата „Сребрен јасмин“, во 2004 година, за целокупното негово творештво, а во 2008 година Претседателот на Р. Франција му ја врачи високата француска награда „Офицер на книжевностите и уметностите“. Во 2015 година за драмата „Кирил и Методиј – Who are you?“ на Европскиот театарски фестивал во Букурешт ја добива наградата Гран При на НЕТА. 2021 година Француската академија му ја доделува наградата Гран При за животно дело. Академик Јордан Плевнеш, претседател на Academia Balkanica Europeana, е добитник и на многу други домашни и меѓународни книжевни признанија и награди, меѓу кои наградата за животно дело „Свети Климент Охридски“.
Култура
Ликовна изложба „Гумено време“ на Ана Ивановска во КИЦ, Истанбул

Ликовната изложба „Гумено време“ на авторката Ана Ивановска ќе биде отворена во вторник, 15 април 2025 во 19 часот во галеријата на Македонскиот Културно информативен центар во Истанбул, Турција.
Проектот „Гумено време“ претставува визуелно истражување на глобалните настани и нивните последици врз индивидуалното и колективното искуство. Пандемијата, војните и тековните конфликти трајно го трансформираа секојдневието, создавајќи чувство на неизвесност – време што се развлекува и истегнува, како гума, без јасен исход.
Делата овозможуваат непосредна интеракција со набљудувачот, отворајќи прашања за личната и општествената трансформација. Фокусот е ставен на внатрешната трансформација, различните ментални состојби, ситуации и чувства што произлегуваат од оваа нова реалност.
Влијанието од глобалните случувања, неизбежно се рефлектираше во фотографиите кои содржат повторувачки елементи на маски и ракавици кои формираат вистинска решетка, позади која се наоѓа уста која останува „Без здив“. Тие се визуелна манифестација на стравот, безизлезната ситуација и ограничената слобода како бариера во општењето со светот и претставува еден вид релација на видливиот свет со невидливите опасности. Тоа се дела настанати преку истражување, експериментирање и комбинација на фотографија (фотомонтажа) и други материјали.
Низ проектот „Гумено време“ сепак, провејува нишка на надеж, повикувајќи нè да го негуваме чувството на задоволство и исполнетост преку пронаоѓање на сопствениот внатрешен мир – преку љубов, поврзаност и заедништво. Целта е да се поттикне поголема свесност за моментите што често остануваат незабележани, создавајќи нова перцепција за нашето опкружување. Овој стремеж произлегува од вечната човечка потреба за самоспознание и чувство на единство со универзумот.
Ана Ивановска (Скопје, 1982) дипломирала на Факултетот за ликовни уметности во Скопје, отсек сликарство (2006). Во 2007 год. го завршува Педагошкиот оддел а во 2011 ги завршува постдипломските студии на отсек сликарство на истиот факултет.
Од 2006 год. член е на Друштвото на ликовни уметници на Македонија и еден од основачите на уметничката група Арт И.Н.С.Т.И.Т.У.Т. (2009 – 2011) и групата „МОМИ“ (2012). Сопственик е на ТП уметничка работилница КРЕАТИВНА СЛОЖУВАЛКА (2014) и имаше статус на самостоен уметник (Министерство за култура) од 2015 до 2023 година. Била член на жирито на Друштвото на ликовни уметници на Македонија (2022/23) и член на Управниот одбор на BIEAF 2023/2024, меѓународен уметнички фестивал за животна средина во Бусан, Ј. Кореја организиран од Јусанг Ли (2023).
Реализирала 22 самостојни и над 150 групни изложби во Македонија и странство. Ана ја доби годишната награда „Денес” за млад ликовен уметник од Центарот за современи уметности (2008), Наградата за вајарство доделена од ДЛУМ (2017), наградата за нови медиуми доделена од ДЛУМ (2020), наградата за „10 најдобри светски уметници“ од BIEAF на 21. Интернационален фестивал за еколошка уметност во Бусан, Јужна Кореја за изложбата „Старата иднина“(2025) и беше претставник на Р.М. на интернационалниот натпревар на 7мите Франкофонски игри во Ница, Франција (2013).
Остварила уметнички престои во Тирана, Албанија, Културно-информативен центар на Р. С. Македонија (2024); галерија MЦ, Њујорк, САД (2022); CreArt, Скопје, Р.С. Македонија (2020); Папрадиште, Р.С. Македонија, (2019); Тирана и Корча, Албанија, „Галерија Кало“ (2019); Берлин, Германија, „Прима центар“ (2018); Париз, Франција, “Cite Internationale des Arts” (2014); Виена, Австрија, Австриско Федерално Министерство за образование, уметност и култура (2011); Њујорк, САД, YVAA (Young Visual Artist Award) во програмата ISCP (International Studio and Curatorial Program) (2009).
Нејзината уметничка практика се базира на работа во различни медиуми и нивна комбинација: инсталација, објект, слика, скулптура, видео, перформанс, цртеж. Нејзините дела ја истражуваат врската меѓу природата, индивидуата и општеството, балансирајќи спротивности како микро и макро космос, живот и смрт, духовно и материјално. Преку имерзивни инсталации, таа го трансформира просторот и перцепцијата, повикувајќи на размислување за егзистенцијата.