Култура
Промоција на книгите „Цариградски емигрант“ и „Граница“ од Луан Старова во КИЦ на РСМ во Софија

На 7 септември 2023, ден пред Денот на независноста – 8 Септември, во Културно-информативниот центар на Северна Македонија во Софија ќе се одржи промоцијата на книгите „Цариградски емигрант“ и „Граница“ од Луан Старова. За промоцијата на книгите од големиот македонски писател со албанско потекло ќе присуствуваат: издавачот Пламен Тотев, преведувачот Маријан Петров, како и семејството на писателот. Двете книги, во превод на бугарски јазик, излегоа од печат оваа година како изданија на издавачките куќи „Персеј“ и „Изида“.
Преку личниот расказ за едно семејств, големиот македонски писател со албанско потекло, Луан Старова (1941-2022), во својот роман „Цариградски емигрант“ ја раскажува приказната за Балканот, регион каде што интересите на големите империи и цивилизации се судираат едни со други на грбот на народи со разни судбини. Така, книгата на уникатен начин ја прикажува универзалната тема за емиграцијата со расказ за едно од многуте семејства што го доживеале тоа.
„Цариградски емигрант“ е еден од последните романи во издание на П„ерсеј“, во превод на Маријан Петров. Припаѓа кон неговата повеќетомна „Балканска сага“, дел од книгите во кои се познати и бугарските читатели: („Балканвавилонци“, „Балкански клуч“, „Ервехе“, „ Амбасади“). Книгите од оваа сага се преведени на повеќе од дваесет јазици. За творештвото на Старова пишувале светски автори, како Морис Друон, Ален Боске итн.
Преку приказната за егзилот на едно албанско семејство серијата ја раскажува приказната за Балканот во еден од најтрагичните и највпечатливи периоди – ХХ век.
Во „Цариградски емигрант “ главен лик е Таткото (Ариф Старова), кој со години го чувал во тајност периодот кога студирал во Цариград помеѓу 1919 и 1924 година, времето на конечниот распад на Отоманската Империја и периодот на создавање нова Турција под водство на Ататурк. Потрагата по детали за тајниот период во животот на главниот лик е катализатор за истражувањето на синот наратор за да создаде возбудлив роман, заснован на вистински факти.
Од политички причини таткото бил принуден да емигрира во Цариград со помош на својот вујко Али Фети Окјар, близок пријател на Ататурк во текот на сите одлучувачки битки за создавање на нова Турција, како негов прв премиер, претседател на парламентот и амбасадор на новата Турција во Франција и Велика Британија.
Таткото не одговара на поканата на Али Фети ниту, пак, на Ататурк да им се придружи на новите ешалони на турската моќ. Наместо тоа, тој ненадејно се враќа во Албанија, каде што првин работи како судија, а потоа како адвокат во Поградец, а потоа пребегнува во Струга, Македонија, со своето семејство во 1943 година спасувајќи се од фашизмот.
Пред својата смрт во 1943 година, Али Фети Окјар му наредил на својот син, професорот Осман Окјар, да отпатува на Балканот за да го најде својот внук Ариф Старова во близина на Охридското Езеро. Ова, конечно, ќе се случи во 1970 година кога Осман Окјар, исполнувајќи го налогот на својот татко, ќе го најде Ариф Старова не во Поградец, туку во Скопје.
Ова ќе биде вистинскиот момент за синот раскажувач, кој со помош на професорот Окјар навлегува во тајните на времето поминато од татко му во Цариград.
„Граница“ (во издание на „Изида“, во превод на Маријан Петров) е интимен поглед кон балканската трагедија да преминуваш граници, да бегаш од својот дом и да се обидуваш да пуштиш корени во туѓа земја…
Границата е релативно нова идеја на Балканот, кој претходно бил обединет под власта на Отоманската Империја за долг период од пет века.
Оваа книга е за балканските граници, за нивното заплеткување во судбините на луѓето.
Истакнатиот македонски писател Луан Старова раскажува за судбината на неговото семејство и трауматичното искуство од егзилот и преминувањето на границата. Со уметничките средства на романот авторот го дијагностицира бегалскиот синдром како доживотен и хроничен: „Еднаш бегалец, секогаш бегалец“, „Од егзил нема враќање“…
Балканот е означен како регион трауматизиран од постојани закани за раселување, принудно преселување, надворешно наметната мобилност, поради што единствена симболично зачувана врска со напуштените огништа се само малите и лесно преносливи предмети, како клучеви или фотографии.
„Границата“ е роман што предизвикува човечко разбирање и топло сочувство кон другиот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Македокс“: Платформата „Некстас“ го носи документарниот филм во училница

Употреба на документарниот филм како едукативна алатка во формалното образование е силна мисија на Здружението за промоција на документаристиката „МакеДокс“. Оваа децениска посветеност резултира со бројни успеси, а новитет во едукативната програма на „МакеДокс“ е „Некстас“, платформата за наставници кои се стремат да поттикнат критичко размислување кај младите луѓе и се подготвени да иновираат со нови аудиовизуелни средства во наставата.
Во насока на претставување на платформата „Некстас“ пред професори од средните училишта во Скопје, во петок, 11 април, во просториите на „Јуроп хаус Скопје“, со почеток во 11:00 часот, „МакеДокс“ ќе одржи презентација и кратка обука проследена со дискусија. Свои обраќања ќе имаат Надица Таневска Јанева, социолог и професорка во СУГС „Георги Димитров“ – Скопје, и Сашо Алушевски од „МакеДокс“.
Настанот е од отворен тип, но пријавувањето за присуство на настанот е задолжително. Линк за пријавување: https://forms.gle/cpEnERjVx4etdAsm8
Оваа образовна платформа на наставниците и учениците им нуди бесплатен пристап до динамична дигитална средина која содржи обемна колекција на документарни филмови од целиот свет, придружени со помошни материјали во насока на наставните планови на речиси секој предмет во средното образование. „Некстас“ е достапна на неколку јазици, отсега и на македонски јазик, а користењето на оваа платформа како ново аудиовизуелно средство е одобрено од Бирото за развој на образованието и Министерството за образование и наука на РСМ.
„Некстас“ е партнерски проект на „Docs Barcelona“ (Шпанија), „DOK.fest Munich“ (Германија), „Thessaloniki Film Festival“ (Грција), „Indie Lisboa“ (Португалија), „Sottodiciotto Film Festival“ (Италија) и „МакеДокс“ (С Македонија), а проектот е поддржан од програмата „Креативна Европа“ – потпрограма Медиа.
„Некстас“ веќе ја користат над 10.000 наставници и професори ширум Европа. Линк до платформата: https://nextus.global/mk
Култура
Гиш во МКЦ ќе претстави поетска збирка

Во МКЦ на 10. април со почеток во 20,30 часот пред публиката во Скопје ќе биде претставена поетската збирка на Сашо Гигов Гиш – „INDUCTA CAUSA / Осуђен у одуству” во издание на Scero Print од Ниш.
За книгата покрај авторот ќе говори професорот Горан Максимовиќ и лекторот и писател Ѓоко Здравески.
Во музичкиот дел на публиката ќе и се оретстави Драган Стојковски на тамбура.
Култура
Концерт на Исмет Вејсели, Алба Зеќири и Шкељзен Бафтиари во македонскиот КИЦ во Софија

На 10 април 2025, со почеток од 18:30 часот, во Македонскиот КИЦ во Софија ќе се претстави музичкото трио во состав: Исмет Вејсели (вокал – тенор), Алба Зеќири (виолина) и Шкељзен Бафтиари (пијано).
На програмата се композиции од: Паоло Тости, Васил Толе, Астор Пиjацола, Винченцо Белини, Сотир Голабовски, Сони Петровски, Фредерик Шопен, Жил Масне, Џоакино Росини.
Исмет Вејсели е роден во Куманово на 11 април 1998 година, е истакнат соло пејач со забележителна кариера. Своето музичко образование го започнал со изучување на кларинет и соло пеење, а потоа ги продолжил студиите во средното музичко училиште „Илија Николовски-Луј“ во Скопје, под менторство на тенорот Мустафа Имери. Во текот на средното образование освоил бројни награди, вклучувајќи и последователни победи на државниот натпревар за соло пеење во Македонија. Неговиот талент блеснал и на меѓународната сцена, освојувајќи признанија на фестивали во Србија и Италија.
Исмети го продолжил високото образование на Факултетот за музичка уметност при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, под менторство на реномираната сопранистка доц. Ана Дурловски. Неговата кариера вклучува настапи во Берлин, Германија, рецитал во Тирана, Албанија, како и импресивен концерт во Москва, Русија. Исмети исто така настапил во Кремљ и во Националната опера и балет на Македонија, каде што го направил своето деби додека сè уште бил студент.
Во 2021 година, освоил врвни награди на меѓународни натпревари во Русија и Белград. Важно е да се спомене дека бил примен во Концертанте академијата во Барселона, Шпанија, под менторство на маестро Раул Хименез. Настапил и на Меѓународниот вокален фестивал во Приштина и со Филхармонијата на Косово во Тирана.
Кариерата на Исмет Вејсели продолжува со значајни настапи, вклучувајќи концерт во Њујорк, САД, како и престижен настап на фестивалот Музикферајн во Виена. Бил дел од Словачкиот национален театар, каде што работел со професорката Адриана Гала Кохуткова во Оперското студио и како член на хорот. Минатиот месец го имаше своето деби во главната улога во операта „Гоца е Качаникут“, со што го направи и своето деби во Операта на Косово.
Пред три месеци, дебитираше и во Националната опера во Тирана, Албанија. Покрај тоа, тој е многу активен како концертен пејач, одржувајќи рецитали. Во моментов, се подготвува за серија рецитали низ Македонија со исклучително интересен репертоар.
Алба Зекири е виолинистка родена на 18 февруари 2003 година во Куманово. Основното музичко училиште го завршила во „Панче Пешев“ во Куманово, додека средното музичко училиште во „Илија Николовски Луј“ во Скопје, во класата на проф. Ерхан Шукри.
Под диригентство на проф. Ерхан Шукри се појавува на различни натпревари, освојувајќи две награди: прво место на државниот натпревар по виолина во Скопје и втора награда на меѓународниот натпревар по виолина „Полихимниа“. За време на концертите, двапати се појавува како солист со оркестарот „Арко“.
Во 2021 година се запишала на Факултетот за музичка уметност во Скопје, на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, во класата на проф. Љубиша Кировски, каде моментално е студент во трета година. Во текот на овие три години настапила на многу концерти. Како член на оркестарот „Грифон“, под диригентство на Агон Чупи, настапила во Кичево, Тетово и Скопје, а како член на оркестарот „Таденус“ настапувала во Скопје со различни солисти под диригентство на проф. Бехар Весели.
Покрај настапите како дел од различни оркестри, таа е многу активна и со солистички концерти. Во летото 2023 година се појавила во Куманово со концерт во организација на Ш.К.А. „Меликус“, а подоцна како гостин во Скопје на концертот на тенорот Исмет Весели.
Во септември 2023 година, со квартетот „Грифон“ како концерт-мајстор, настапиле со концерт во Даут-пашиниот амам, додека истиот месец настапила соло во Елбасан на долгодишниот фестивал „Средба на лакови“. Во октомври 2023 година, за првпат учествувала на еден од концертите на „Приштина меѓународен вокален фестивал“ во Приштина, Косово.
На 11 ноември 2023 година го одржала својот прв солистички концерт со пијанистот Шкелзен Бафтиари во Уметничкиот културен центар во Скопје, каде што се претставила со многу предизвикувачка програма и каде што резултирала со успешен концерт, кој бил поддржан од Министерството за култура.
На 6 декември 2023 година се појавила како солист со камерниот оркестар „Солисте ФМ“ под диригентство на маестро Сашо Татарчевски, со „Пролет“ од Астор Пијацола, во големата сала на Скопската филхармонија, во рамките на годишниот славенички концерт на Факултетот за музичка уметност во Скопје.
Во 2024 година повторно настапила со рецитален концерт во Куманово и концерти во Скопје. На 26 октомври 2024 година се појави на концерт во Загреб, Хрватска.
Шкелзен Бафтиари дипломирал со Кум Лауде во ФМУ при Унивезитетот Св. Кирил и Методиј- Скопје, во класата на проф. Симон Трпчески. Основното и средното музичко образование ги завршува во ДМБУЦ Илија Николовски Луј во Скопје, во класата на проф. Ќудмила Романова. Пијано почнува да учи и од 10 година возраст со проф. Симона Зафировска во ДМУ ” Тодор Скаловски- Тетоец”- Тетово. Добитник е на повеќе меѓународни награди во Париз, Рим, Торино, Пловдив, Благоевград, Белград. Одржувал солистички концерти во Тетово, Скопје, Струга, Приштина Тирана, Софија, Охрид( Охридско лето). Настапувал како солист во Лондон Сити Филхармоник, Македонска Филхармонија, Симфонискиот Оркестар на ФМУ, Косовка Филхармонија, Симфонискиот оркестар на Албанската РТВ. Покрај поголемиот број на снимки за радио и ТВ редовно, учествувал на семинарите под раководство на проф. Борис Романов што се одржувале секоја година во Охрид.