Македонија
Уставниот суд пресече за преспанскиот договор: „Донесен е во согласност со Уставот“

Уставниот суд одлучи да не поведе постапка за преспанскиот договор, со кој се стави крај на долгогодишниот спор за уставното име на државата меѓу Македонија и Грција.
Уставниот суд оцени дека Законот за ратификација на Договорот е во согласност со Уставот, што значи останува дел од правниот поредок на државата.
По завршувањето на седницата претседателката на Уставниот суд, Добрила Кацарска одржа прес конференција на која изнесе дел од аргументите на Судот во оценувањето на оспорените акти, но и одговори на прашања кои беа поставувани во јавноста изминатите години во врска со процедурата и формата на т.н Закон за ратификација на Преспанскиот договор.
Со оглед на тоа што указот беше објавен во „Службен весник“ без потписот на тогашниот претседател Ѓорге Иванов, Кацарска образложи дека во поширок контекст, во духот на Уставот и неговата примена, волјата на пратениците се персонифицира со волјата на граѓаните, наспроти волјата на само еден човек.
„Бидејќи системот на владението на власта во нашата држава е парламентарна демократија, а не монархија, суверенитетот произлегува од граѓаните и им припаѓа на граѓаните и Уставот и законите важат подеднакво за сите па дури и за претседателот кој според членот 51 став 2 е должен да ги почитува. Уставот е многу јасен и не остава простор за манипулации“, рече Кацарска.
Како пример во таа насока, посочи на уставно-судската пракса на овој Суд, од 1996 година кога не се поведе постапка за оценување на уставност на член 1 од Законот за ратификација на Привремената спогодба помеѓу Република Македонија и Република Грција, склучена во Њујорк 1995 година.
Следен аспект кој подлежи на анализа во овој предмет е рокот на потпишување на Указот.
„Можеби некој ќе рече дека во Уставот не е предвиден рок во кој тој требал да го потпише Указот на повторно доставениот закон, но сметам дека тука нема ништо проблематично. Имено, неспорно е дека претседателот на Републиката треба да го потпише Указот во рок од 7 дена, кога прв пат му се доставува законот чијшто рок е предвиден во членот 38 од Законот за Собранието на Република Северна Македонија, а потоа е должен да го потпише. Меѓутоа, тој ја злоупотребил уставната недореченост каде не е пропишан рокот, а од друга страна Републиката презела меѓународни обврски согласно Договорот. Иако му бил оставен подолг период, тој сепак не потпишал, а Указот е објавен без негов потпис. Треба да се цени и фактот дека овој Договор се доставува и до Организацијата на Обединети Нации и потпишан од посредникот, во својство на сведок, Метју Нимиц“, рече Кацарска.
Заклучи дека закон може еднаш да се прогласи, а во конкретниот случај истиот е прогласен. Уставот ја остварил целта, законот е прогласен, рече претседателката на судот.
Следен аспект по којшто Уставниот суд се произнесува е членот 110 од Уставот, а тоа е нашата надлежност за меѓународните договори. Имено, како што образложи Кацарска, Уставниот суд нема надлежност да одлучува за согласноста на меѓународните договори со Уставот, што значи дека нема услови во впуштање во анализа на основаноста на наводите од иницијативите кои се однесуваат на содржината на Спогодбата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Потпишани договори за 40 научно – истражувачки проекти на универзитетите, научните институти и МАНУ

Министерството за образование и наука потпиша договори за финансирање на 40 научно-истражувачки проекти со државни факултети, научни институти и МАНУ.
Од нив, 15 проекти се од природно-математичките науки, инженерството и технологијата, медицинските и здравствените науки како и од земјоделските и ветеринарните науки.
Исто толку проекти се од општествените и хуманистичките науки.
За прв пат оваа година, се финансираат 10 проекти од областите кои со Стратегијата за паметна специјализација се утврдени дека имаат висок иновациски, истражувачки и економски потенцијал: паметното земјоделство и храна со повисока додадена вредност, ИКТ технологиите, електромашинската индустрија и одржливите материјали и паметни згради.
Проектите беа одбрани на јавен конкурс, вкупниот износ за финансирање по проект изнесува до 8 милиони денари, а истражувачките тимови треба да ги завршат до крајот на октомври 2026 година.
Министерската за образование и наука Весна Јаневска рече дека ова е трет конкурс по кој се одобруваат средства за финансирање на научно-истражувачки проекти, што јасно ја покажува насоката кон која сакаме да ја придвижиме државата.
„За оваа Влада науката е стратешки ресурс за развој. Затоа ги интензивираме вложувањата во научно-истражувачки проекти, врз основа на прецизни критериуми за селекција: поттикнуваме оригинални и иновативни идеи, поддржуваме млади истражувачи и меѓународно конкурентни и релевантни проекти. Наша цел е да создадеме услови за квалитетна наука која носи реални резултати и има потенцијал да го забрза општествено-економскиот развој на државата“, нагласи Јаневска.
Претходно, Министерството за образование и наука одобри и средства за пет научно-истражувачки проекти од посебен научен и јавен интерес кои се резултат на соработката помеѓу академскиот и бизнис секторот во рамки на паметната специјализација на државата, во вкупен износ од 30,4 милиони денари.
Минатата недела беа склучени договори со осум јавни научни установи за финансирање на научно-истражувачки проекти, во вкупен износ од 23,7 милиони денари.
Оваа година Министерството за образование и наука издвои буџет од 680 милиони денари за финансирање на наука, што е речиси двојно зголемување во споредба со Буџетот од 2024 година.
Македонија
Германски државјанин протеран од државата: на натпреварот Шкендија-Карабаг во Скопје веел знаме „Голема Албанија“

По извршена идентификација и поднесена кривична пријава, Основното јавно обвинителство Скопје по итна постапка процесуираше државјанин на Германија за кривично дело – Предизвикување омраза, раздор или нетрпеливост врз национална, расна, верска и друга дискриминаторска основа.
Против него беше поднесено обвинение, бидејќи на 5 август, непосредно пред фудбалскиот натпревар помеѓу ФК „Шкендија“ и ФК „Карабаг“ што се одигра на градскиот стадион во Скопје, со истакнување и веење знаме на „Голема Албанија“ и со натпис „Автохтона“, предизвикал чувство на омраза, раздор и нетрпеливост врз основа на етничка припадност. Тоа го забележале полициски службеници, кои го лишиле од слобода.
Врз основа на обезбедените докази во координација меѓу полицијата и надлежното обвинителство, Основниот кривичен суд Скопје веднаш изрече пресуда со која обвинетиот го огласи за виновен и го осуди на условна казна затвор од две години, која нема да се изврши доколку осудениот не стори ново кривично дело во следните 5 години.
Во исто време, бидејќи станува збор за странски државјанин, Судот донесе одлука да го протера и да му забрани влез во државава во следните пет години.
Од Обвинителството најавија дека тие и МВР продолжуваат да преземаат координирани активности за откривање и идентификување на сторители на кривични дела на ширење на омраза и нетрпеливост поврзани со спортски натпревари. Веднаш по идентификацијата на сторителите, тие ќе бидат процесуирани во согласност со надлежностите на јавното обвинителство.
Македонија
Одложени активности на отворено: Министерството за здравство со препораки поради најавите за високи температури

Министерството за здравство информира дека во согласност со најновата прогноза од Управата за хидрометеоролошки работи (УХМР) во периодот од 8 до 13 август 2025 година се очекува значително зголемување на дневните температури, кои во одделни региони може да достигнат до 39°C.
Поради тоа, потсетуваат на почитување на општите препораки за заштита на населението од високи температури:
„Престојувајте во затворени, разладени простории, особено во периодот од 11 до 17 часот;
Внесувајте доволно течности избегнувајќи алкохол и засладени пијалаци;
Носете лесна, светла облека и користете заштита за главата и за очите;
Избегнувајте физичка активност во најтоплите часови од денот;
Посветете внимание на децата, старите лица, лицата со хронични заболувања и на бремените жени – овие групи се особено чувствителни на високи температури;
Во случај на симптоми, како вртоглавица, главоболка, гадење или забрзан пулс, веднаш побарајте медицинска помош;
Одложете активности на отворено во најтоплиот дел од денот;
Обезбедете микроклиматски услови (разладени простории со температура до 25°C) на работното место и во домот“.
Министерството, како што велат, внимателно ја следи состојбата на дневна основа и ќе постапува во согласност со процените и потребите.