Култура
Музика на Прајснер од филмовите на Кишловски во изведба на Филхармонијата
Овој четврток, со почеток во 20 часот, оркестарот на Македонската филхармонија, под диригентската палка на Николас Чалмерс од Англија, ќе изведе музика од Збигњев Прајснер, напишана за филмовите на еден од најзначајните европски режисери – Кшиштоф Кишловски.
На програмата се: „Лакримоса“ од „Реквием за мојот пријател“, селекција на филмска музика од филмовите: „Декалог“, „Тајната градина“, „Двојниот живот на Вероника“, „Три бои: сино, бело и црвено“. Како солистка ќе ја чуеме Филипа Бојл од Англија, а ќе настапи и хорот „Про арс“.
Збигњев Прајснер (1955) е еден од водечките композитори на филмска музика и еден од најзначајните во неговата генерација. Прајснер соработуваше со познатиот полски режисер Кшиштоф Кишловски на неговите филмови „Декалог“, „Двојниот живот на Вероника“, трилогијата „Три бои: сино, бело и црвено“, кои му донесоа интернационална слава. Токму за неговиот близок пријател и соработник Кишловски го пишува првото поголемо дело – „Реквием за мојот пријател“, што го издава во 1998 година за „Ворнер класикс“. Истата година делото ја доживува и својата светска премиера во Варшава. Делото е издадено и на цеде и на винил од издавачката куќа „Сони Поланд“. „Реквиемот“ е напишан во девет става. Типичен е за музичкиот стил на Прајснер, полн е со експресивни вибрата, а во него употребува и мал машки хор, гудачки квартет, органа и перкусии. Вториот дел е спротивен на првиот, помасовен е во употребата на музичките инструменти, тука Прајснер употребува голем оркестар и голем хор за да ја пренесе својата тонска визија. Самиот композитор својата музика ја опишува како „гранична линија“. Дека не е ниту филмска музика ниту класична. Нешто помеѓу.
„Создавам креации, правам креативна музика. Во ‘Реквиемот’ зедов голем дел од аспектите што се типични за мојата филмска музика. Мојата музика има имиња, наслови што ја дефинираат – ‘Тишина’, ‘Мир’… ‘Живот’ е приказна за нашето постоење, за она што поминало и она што допрва доаѓа. Размислувам и за смртта, за мене е важно прашањето како да живееме и да умреме достоинствено?“, вели Прајснер. Музиката во трилогијата „Три бои: сино, бело и црвено“ ја отсликува примарната наративна приказна на трите кинематографски дела на Кштиштоф Кишловски и таа совршено го одразува чувството на егзистенцијална потиштеност што провејува како емоција во трите филма.
„Кшиштоф секогаш велеше дека луѓето се родени со позитивна или тажна месечина, и мислеше дека јас сум роден со тажна“, вели Прајснер. Во музиката за овие три филма има длабока спиритуалност и иако дејството и приказните се случуваат во модерно време, таа звучи како да е излезена од некоја катедрала, како да е стара неколку стотини години. Музиката на Прајснер е лична и интровертна. „Пишува музика за себе. Знам каков е мојот вкус, знам каква музика сакам да слушам, знам како сакам да живеам“, вели Прајснер. Во „Сино“ музиката е во служба на тагата што ја чувствува главната херојка во филмот (Жулиет Бинош) откако ќе ги изгуби во сообраќајна несреќа своите сопруг и ќерка. И актерката Бинош, по снимањето на филмот, изјави дека музиката ѝ била главен придружник во актерската игра. Во „Бело“ музиката е поведра, но со изразена спиритуална улога. Музиката има романтичен, но и прилично ироничен звук, што се во главната тема – тангото што го следи Карол во неговата одисеја.
Последното поглавје од трилогијата – „Црвено“ – е напишано во стилот на шпанското танго, кое се врти во хипнотички круг. Во филмот „Двојниот живот на Вероника“ централно музичко парче е класичното дело „Концерто ин Ми“, напишано од Прајснер, а во филмот презентирано како дело на фиктивниот холандски композитор Ван ден Буденмајер. Музиката е напишана во стилот на Густав Малер бидејќи примарната интенција на Кишловски била да употреби негова музика како илустрација. Името на композиторот Буденмајер се споменува и во „Декалог“ и тоа практично станало алтер его на Прајснер, кој често знае да се пошегува дека кога пишува лоша музика, му ја припишува нему.
Музиката на Збигњев Прајснер напишана за филмовите на Кшиштоф Кишловски е ремек-дело. Таа е рамноправен актер во приказната, двигател на наративот, креира еднакво деликатни емоции како и лицата на главните протагонисти во филмовите. Прајснер/Кишловски се редок тандем во историјата на кинематографијата, кој успеа преку совршена симбиоза да создаде ремек-дела во кои музиката и филмот се рамноправни актери и креатори на магијата.
Николас Чалмерс е уметнички директор на „Невил холт опера“ од основањето на фестивалот во 2013 година. Под негово раководство во рамките на фестивалот се изведени седум нови опери и пет обнови на постари продукции… Со оркестарот на „Невил холт опера“ ги диригирал „Волшебната флејта“, „Боеми“, „Вртење на шрафот“, „Кармен“, „Риголето“, „Љубовен напиток“, „Тоска“, „Така прават сите“… Чалмерс работи со водечките оркестри и хорови во Велика Британија, меѓу кои со The BBC Singers, Симфонискиот оркестар на Бирмингем, Англискиот камерен оркестар, симфонискиот оркестар „Бритн“… Тој е диригент и на лондонскиот хор „Оријана“… Во Ковент Гарден работи со младинската опера, а дебитира на „Би-би-си промс“ во 2020 година со The BBC Singers на првата фестивалска вечер. Студирал музика на колеџот „Линколн“, „Оксфорд“ и на конзерваториумот „Пјаченца“. „Она што ја прави изведбата посебна е музичката магија што ја создава Чалмерс водејќи го оркестарот. Има посебно чувство за детектирање талентирани млади оперски пејачи“, пишува „Сандеј тајмс“ за Николас Чалмерс.
Филипа Бојл е една од најактивните вокалистки на сцената во Велика Британија, каде што важи за етаблиран изведувач на германскиот репертоар. Нејзините најнови изведби ја вклучуваат Елеонора во „Моќта на судбината“ и главната улога на Јенуфа во истоимената опера на Јаначек, Виолета во Вердиевата „Травијата“ на оперските сцени во Британија. Освен што активно настапува како солистка во оперски продукции, Филипа Бојл е активна и како концертен музичар. Настапувала на изведбата на „Стабат матер“ од Дворжак со оркестарот на Би-би-си, Малеровата втора симфонија, во изведбата на „Стабат матер“ од Росини, во Моцартовиот „Реквием“… Добитничка е на првата награда за млад оперски пејач за изведба на чешка опера и песни. Била член на оперското студио „Санта Чечилија“ во Рим, каде што добила диплома. Магистрирала на колеџот „Клер“ во рамките на универзитетот во Кембриџ.
Професионалниот мешан хор „Про арс“ е формиран 2011 година од диригентот Сашо Татарчевски по повеќегодишно дејствување во сферата на хорската уметност и анализа, која укажа на недостиг од еден ваков ансамбл, кој професионално и, пред сè, квалитетно ќе одговори на потребите на музичката сцена во Македонија. Предностите на хорот стануваат видливи уште во првата година од неговата активност презентирајќи висок квалитет на изведбите, мобилност и можност за изведба на широк репертоар со разна жанровска определба. Посебен акцент и посветеност се дава на веќе постојното македонско хорско творештво, но и на поттикнувањето на младите автори за пишување нова хорска музика. Од 2018 година хорот е редовен гостин на концертите со вокално-инструментална музика на Филхармонијата на РС Македонија настапувајќи не само со маестро Татарчевски туку и со диригенти, како: Густав Кун, Емил Табаков, Габриел Бебешелеа, Лубнан Балбаки и др. „Про арс“ реализирал огромен број студиски снимки за едукативни програми, солистички албуми, како и филмска музика за високобуџетски интернационални филмски остварувања во студиото ФАМЕС.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
(Фото) Магично патување од срцето на Балканот до Шпанија
Звуците од кастењетите на прекрасната уметница Луцеро Тена и на харфата од Гзавије де Местре вчеравечер создадоа вистинска магија во акустичниот амбиент на црквата „Света Софија“ на Шпанската вечер што се организира традиционално, секоја година на фестивалот „Охридско лето“.
Шпанската вечер на отвори амбасадорот на Кралството Шпанија во Р.С.Македонија, Рафаел Сориано Ортиз кој рече дека „Охридско лето“ е настан кој не смее да се пропушти во лето зашто секоја година ги собира извонредните уметници од целиот свет.
-Фестивалот на тој начин ја исполнува својата цел да ја трансформира културата и уметноста со големо У во мост на разбирање помеѓу луѓето и нациите. Голема благодарност и честитки до сите кои го овозможуваат тоа. Шпанија и оваа година е присутна во Охрид. Во оваа прилика со големо задоволство ви ја претставувам извонредната Лусеро Тена, голема фламенко танчерка, во поголемиот дел од нејзината долга кариера. Таа сега е најголемиот виртуоз на кастењети во светот. Лусеро е придружувана од големиот уметник, Гзавије де Местре,исто така, виртуоз на својот инструмент и извонреден музиколог. Тие ќе изведат неколку дела заедно кои магично ќе не однесат од срцето на Балканот до мојата сакана Шпанија, рече амбасадорот на Кралството Шпанија во земјава, Рафаел Сориано Ортиз.
Луцеро Тена, која италијанскиот печат ја нарече „Паганини на кастењетите“ е пионер во концептот „солист на кастењети“ и е препознатлива по нејзиниот специфичен стил на интерпретација. Во 2027 година заедно со Гзавије де Местре го издава ЦД-то „Шпанска серенада“ и го промовираат на турнеја низ светот. Во 2018 година настапува на „Холивуд Боул“ со Пласидо Доминго, на фестивалите МИТО и во Равена во Италија заедно со Гзавије де Местре и дебитира во „Филхармонијата“ во Париз. Ангажманите кои ја очекуваат се рецитали со Гзавије де Местре во Германија, Франција, Кина и Јапонија, како и на фестивалот „Шлезвиг-Холштајн“, настапи на шпанските летни фестивали, како и солистички настапи во шпанските театри и оперски куќи.
Гзавије де Местре е еден од водечките харфисти на денешницата и исклучително надарен и креативен музичар. Како виртуоз на харфата придонесува кон збогатување на репертоарот за овој инструмент, нарачувајќи нови дела од современите композитори, но и создавајќи транскрипции за харфа од веќе постоечкиот инструментален репертоар. Редовно настапува со водечките оркестри во светот како симфониските оркестри во Чикаго, Монтреал, Бирмингем, оркестрите на Шведското и Финското Радио, оркестрите во Лос Анџелес, Лондон, Санкт Петербург, Осло, Париз, Цирих, како и оркестрите во Кина, Сао Паоло и Салцбург, работејќи со диригенти како Сер Андре Превин, Сер Сајмон Ратл, Рикардо Мути, Даниеле Гати, Филип Жордан, Бертранд де Били, Андрес Орзоко Естрада, Даниел Хардинг, Сузана Малки и др.
Двајцата големи уметници, Луцеро Тена и Гзавије де Местре на концертот на „Охридско лето“ изведоа дела од нивниот албум кој е снимен за „Сони мјузик“ и е распродаван ширум светот.
Култура
Раде Шербеџија се збогуваше со Габи Новак со емотивно видео: „Ја обожавав“
Раде Шербеџија се збогуваше со Габи Новак. Тој објави видео на Фејсбук во кое ја опиша Габи не само како голем уметник, туку и како свој долгогодишен пријател чие заминување му донесе голема тага.
„Кога Матија си замина, сите ние, нејзините блиски пријатели, се плашевме дали тоа срце ќе издржи. Не издржа. Габи Новак беше пред сè една од најбожествените пејачки. Зад тоа, по што ја паметиме – таа беше вистински пријателка на многу луѓе. Ја обожавав. Имав чест да бидам со неа и со целото фантастично семејство толку многу години. Таа беше исто така некако тивка, скромна, мудра“, рече тој.
„Не знам што друго да кажам освен тоа, освен огромна тага и жал што си замина. И покрај тоа, остана нешто што сите ќе го паметиме. Освен што не беше сама. Тоа беа Габи и Арсен и Арсен и Габи, двајцата што нè шармираа сите со својата харизма“, додаде тој.
Габи Новак почина на 11 август 2025 година на 90-годишна возраст. Нејзината кариера траеше речиси шест децении, а вклучуваше поп, шансона, џез, преработки и соработки со бројни музичари. Особено е значајна нејзината уметничка и животна врска со Арсен Дедиќ, со кого создаде уникатен музички опус исполнет со поезија, емоции и препознатлив звук.
Меѓу нејзините најпознати интерпретации се „Се сеќавам само на среќни денови“, „Вино и гитари“, „Долга, долга ноќ е“ и „Дозволете ми да спијам“. Добитничка е на бројни награди, меѓу кои и „Порина“ за нејзиниот посебен придонес во хрватската музика.
Култура
Драмскиот театар – Скопје со премиера на копродукциската претстава „Плејбои…“ на 39. фестивал „Град театар“ – Будва
Синоќа, на летната сцена во комплексот „Словенска плажа“ во Будва, Црна Гора, се играше премиера на претставата „Животот на провинциските плејбоји по Втората светска војна или Туѓото го сакаме – своето не го даваме“ во режија на Иван Пеновиќ, по текст на Душан Јовановиќ. Претставата е четирипартитна копродукција на НУ Драмски театар Скопје, Белградското драмско позориште, Местното гледалишче Љубљана и продукцијата на „Град театар“ Будва.
Предизвикот да се создаде копродукциската претстава на четирите уметнички куќи е одбележувањето на пет години од смртта на авторот Душан Јовановиќ, кој остави силен печат во театарскиот израз во регионот.
Во програмската белешка за претставата е истакнато дека: „Животот на провинциските плејбоји по Втората светска војна или Туѓото го сакаме – своето не го даваме“ е текст од раниот драмски опус на Душан Јовановиќ, напишан во формата на комедија дел арте. „Плејбоите…“ се напишани во 1972 година, а првпат се изведени во Местното гледалишче Љубљана една година подоцна. Напишани се во периодот на исклучително бурни меѓународни и регионални историски движења, во духот на „Сексуалната револуција“ и „Пролетта од 1968 година“, како и под влијание на околностите во тогашна Југославија на кои реагираа уметниците од најмладата генерација. Во нивните дела е присутен таканаречениот „лудизам“ – специфичен одговор на „тешките теми“ што ги отвори повоената генерација млади луѓе. Лудизмот се карактеризира со целосно отсуство на каква било потрага по смисла, одговори или решенија за егзистенцијалните тешкотии; тој повеќе ги прифаќа работите такви какви што се и, наместо да бара излез во дадените околности, дозволува настаните да се одвиваат низ „опуштена игра“. Сето ова важи и за „Плејбоите…“. Тоа е вителот на живата еротика, младост и незаузданата, вечно незаситна страст. Сепак, меѓу редови се насетува и една празнина, суета и егоизам на општеството што постојано трча по уживање. Денес, половина век по ‘68, суетата и бесцелноста остануваат актуелни, а им се придружуваат и трката по материјалниот статус, но и егзистенцијалниот страв.“
На чело на уметничкиот тим на претставата е Иван Пеновиќ, млад хрватски драматург, драмски писател и режисер, кој со својот интегрален и ангажиран пристап веќе се вбројува меѓу највозбудливите автори во регионот. Од 2012 до 2016 година тој работи како драматург во бројни претстави во различни хрватски театри. Од 2014 година редовно ги режира своите текстови. Пресвртница во неговата кариера во 2021 година е наградената претстава „Знаеш ти кој сум јас“, во продукција на ХНК Загреб. Сите негови проекти се примени со воодушевување кај стручната и пошироката јавност и се играат на реномирани фестивали во земјата и странство. Иван Пеновиќ е директор на Драмата во ХНК Сплит .
Покрај Иван Пеновиќ, авторскиот тим го сочинуваат и Соња Должан (превод), Лазе Трипков (сценографија), Александар Ношпал (костимографија), Владимир Пејковиќ (композиција) и Дамир Клемениќ (сценско движење).
Во копродокциската претставата играат актерите од четирите уметнички куќи од регионот: Лазар Христов, Јулита Кропец, Марко Гверо, Соња Стамболџиоска, Лазар Николиќ, Вукашин Јовановиќ, Нејц Језерник, Марјан Наумов и Јована Спасиќ.
Претставата „Животот на провинциските плејбоји по Втората светска војна или Туѓото го сакаме – своето не го даваме“ на годинешниот 39. фестивал „Град театар“ Будва ќе биде изведена и вечерва и утре, на 12 и 13 август со почеток во 21 часот на летната сцена во комплексот „Словенска плажа“.
Непосредно по премиерата и двете изведби во Будва, македонската публика ја има можноста копродукциската претставата да ја гледа во недела на 17 август во драмската програма на фестивалот „Охридско лето“. Претставата ќе се игра во 21 часот на „Долни Сарај“.
Белата куќа објави детали за средбата Трамп-Путин
Средбата меѓу американскиот и рускиот претседател Доналд Трамп и Владимир Путин ќе се одржи во петок, во Енкориџ, Алјаска, објави...
Тројца возрасни и едно дете осомничени за пукањето и убиството во Тетово
Тројца возрасни и едно дете се осомничени за пукањето во Тетово што се случи во неделата, а во кое беше...
(Видео) ДЗС: Борбата против огнот во ловиштето Јасен продолжува
Борбата против огнот во ловиштето Јасен продолжува. Од земја дејствуваат припадници на специјалните единици на Армијата и Полицијата заедно со...
ЕУ воведува нови санкции кон Русија
Европската Унија подготвува 19-ти пакет санкции против Русија, бидејќи Москва продолжува да ги отфрла повиците за прекин на огнот во...
Уапсени двајца мажи од Росоман, му се заканувале на градоначалникот на Кавадарци
Денеска по полноќ, во 02:20 и 02:50 часот во Росоман, полициски службеници од ОВР Кавадарци ги лишиле од слобода М.Д.(33)...
Скопјанец почина на Клинички откога бил донесен во тешка здравствена состојба: телото дадено на обдукција
Вчера во 17:20 часот во СВР Скопје, од Комплекс клиники „Мајка Тереза“ било пријавено дека во тешка здравствена состојба кај...
(Видео) Густ чад го обвива Петровац, сцените од плажата се морничави: Црна Гора сè уште се бори со пожарот
Црна Гора сè уште се бори со пожарот, иако ситуацијата во Чањ и во Буљарица се чинеше дека се смирува,...
(Видео) СДСМ: Нов скандал во Националната агенција „Еразмус“, Ана Михајлов, осомничена од ОЛАФ, назначена за в.д. директорка?
„Денеска објавуваме нов скандал на власта. Како пред очите на целата јавност, Владата на ВМРО-ДПМНЕ и Христијан Мицкоски повторно ја...
(Видео) „Како со лекарска плата Венко стигна до луксузно пловење“, прашува Лефков
„Чија е јахтата на која уживаат Филипче и Заев и со чии пари е платена, како со лекарска плата Венко...
Директорката на гимназијата во Демир Хисар на информативен разговор во полиција
Директорката на Гимназијата во Демир Хисар, Маја Лозановска, денеска се јави на информативен разговор во полициската станица во Демир Хисар....
(Видео) Пожари беснеат во Буљарица и Чањ, пожарникарите се борат со силниот ветер и густиот чад
Црна Гора за кусо време беше погодена од катастрофални пожари, од кои најкритични беа во Чањ, Буљарица и недалеку од...
Патот Брезница – Македонски Брод целосно затворен поради пожар
Поради пожар, утрово целосно е затворен за сообраќај патниот правец од Брезница, преку Националниот парк Јасен, до Македонски Брод. Според...
23,7 отсто од младите во земјата ниту учат ниту работат – „Хера“ со порака до кандидатите за градоначалници
Додека светот денес го слави 12 август – Меѓународниот ден на младите, младите луѓе во државата сè уште живеат во...
Обид за убиство во Виница: маж избоден четирипати пред угостителски објект
Вечерта на 7 август, пред угостителски објект во Виница, мирното место се претвори во сцена на насилство кога Н.В. (32)...
(Видео) Рекорден топлотен бран во Европа – во Италија почина четиригодишно дете
Во топлoтниот бран, кој вчера ја зафати Европа, едно дете почина од топлотен удар во Италија, шумските пожари се му...
Штедачите на Еуростандард банка: Пет години нема ниедно обвинение, ниеден обвинет, ниедно рочиште
Пет години по затворањето на „Еуростандард банка“, оштетените штедачи повторно јавно реагираат дека истрагата на Основното јавно обвинителство за гонење...
Трамп: Ќе се обидам да вратам дел од територијата на Украина, за танго се потребни двајца
Претседателот на САД, Доналд Трамп, изјави во Белата куќа дека неговата средба со Владимир Путин ќе биде „разговор за да...
(Видео) „Јадранскиот Титаник“ потонал пред 111 години: денес е атракција за нуркачите во близина на омиленото место на Тито
Некогаш најубавиот брод на австриската компанија Österreichischer Lloyd – елегантен, брз и луксузен – лежи веќе 111 години на дното...
Сончево и многу топло, максималната температура до 40 степени
Времето денеска ќе биде сончево и многу топло. Ќе дува слаб до умерен ветер од југоисточен правец. Минималната температура ќе...
Се’ уште гори кај Јасен, активни пожари на четири локации низ Македонија
Денес до 18 часот се регистрирани вкупно 10 пожари на отворен простор. Од нив, четири се активни и моментално се...
