Култура
Бјелогрлиќ: Двајцата научници трагаат по некоја формула, но пронаоѓаат трета – формулата на животот, која изгледа сите сме ја заборавиле
На денешната прес-конференција, Драган Бјелогрлиќ, кој е актер, сценарист и режисер на филмот, проговори за снимањето на филмот „Чувари на формулата“, со кој синоќа беше затворен „МФФ Киненова“.
„За случајот во Винча имав слушнато претходно, но пред седум години сфатив дека за тоа ништо не знам. Тоа што го знаев беше само површна информација, која кружеше. Во деведесеттите почнаа да се отвораат тајни документи и почна да се зборува за атомската бомба и сето тоа, се разбира, беше контроверзно, а јас кога ја прочитав книгата, решив да правам филм за случката. Правев истражувања, разгледував документи и списи до кои не можеше да се дојде во јавноста, разговаравме со инженери од Винча, имав неколку состаноци со луѓе од Државната безбедност, кои ми рекоа дека тој проект, тој фајл ‘атомска бомба’ постои, но никогаш не излегол во јавност“, раскажа Драган Бјелогрлиќ на денешната средба со новинарите.
Рече дека разговарале и со лекари во Франција, ќерката на професорот Мате и ќерката на професорот Шварценберг, и дека со сите информации заедно дошле до тоа колкав дел е тајна од целиот случај.
„Филмот имаше промоција пред неколку дена во Париз и единствено што жалам е што не најдовме контакт со донорите и со нивните семејства. Се обидувавме, но поминато е долго време, тие не се повеќе живи. За жал, не се повеќе живи ниту нашите научници, последен жив беше Радојко Максиќ, кој почина пред две години од корона. Нема повеќе живи сведоци, за жал“, рече Бјелогрлиќ.
Немало никакви пречки во врска со истражувањето, но имале проблеми со снимањето во Винча. Таму, како што рече, првин имале проблем да добијат дозвола за снимање, но ниту жителите не сакале да зборуваат за тој настан. Наишле на т.н. ѕид на молкот. Постарите научници не биле расположени да споделат информации иако се поминати многу години од случката.
„Полемиката очекувам да се развие и откога повеќе публика ќе го гледа филмот. Тоа е и задачата на културата да ги заинтригира луѓето, да почнат да се интересираат за некои настани, да се информираат… Но, најважно е тоа што не треба да се занемари хуманиот дел од приказната. Би сакал тоа да остави најголем впечаток на луѓето“, истакна режисерот.
Двата настана што се поврзани, а се дијаметрално спротивни, биле фасцинација за авторот. Од една страна, група луѓе прават нуклеарни експерименти со идеја да направат оружје, кое го разорува светот, а тој настан произведува еден друг настан, кој го унапредува светот. А плус сето тоа се случува поради емпатија на луѓе, кои воопшто не се познавале.
„Најинтересно ми беше прашањето дали во денешно време би можело нешто такво да се случи. И сфатив дека не само што нема шанса туку тоа не постои ниту како опција. Денеска никој не би жртвувал што и да било свое за луѓе што ги познаваат, а не па за луѓе што воопшто не ги познаваат. А настанот се случил пред само 65 години, значи не е тоа толку одамна, а веќе ни се чини дека е невозможно. Тоа е она што мене најмногу ме инспирира. Затоа и дојдов до таа игра на зборови ‘чувари на формулата’. И едниот и другиот научник, кои ги следиме низ приказната, трагаат по некоја формула, а потоа пронаоѓаат трета формула – формулата на животот, која изгледа сите ние сме ја заборавиле. Мислам дека последната сцена од филмот говори за таа силна идеја и така ја направив да погоди право во главата и во срцето на гледачите за да ги протресе луѓето за да сфатат дека животот е минлив и дека во него може да се направи нешто што ќе остави трага и што ќе даде можност за новите генерации или ќе го потрошат така бркајќи некаква корист“, истакна Бјелогрлиќ.
Суровите сцени се тешки за гледање, но го постигнуваат ефектот.
„Токму бидејќи сакав оваа идеја да исплива, на крајот се определив овие сцени да бидат колку што е можно пореални. Целиот процес на вадење коскена срцевина во тоа време било ужасно болно. Тогаш немало услови, особено кога тоа се прави првпат. Сакав тие сцени да бидат реалистични и да вознемират, но сите сцени ги следи нежна музика. Идејата беше музиката во свеста да нè подготви за поентата на сето тоа“, раскажа Бјелогрлиќ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Отворена изложбата „Простор и форма“ на Мице Јанкуловски
Синоќа беше отворена самостојната изложба „Простор и форма“ од Мице Јанкуловски во Модерната галерија на Центарот за култура во Горњи Милановац.
Изложбата ја отвори директорот на Центарот за култура, г. Драган Арсиќ, а кураторот Корнелија Конеска пред присутните го објасни концептот на изложбата:
На изложбата е претставена меѓузависноста помеѓу просторот и формата на многу специфичен начин: со сликарство и графика, со многу големи и многу мали формати, но само со една боја (црната) – се во стилот на авторот Мице Јанкуловски.
Јанкуловски е уметник кој твори повеќе од 55 години и во текот на професионален развој стана препознатилив по своите атрибути:
МОНОХРОМНОСТ – зашто слика само со една боја, црната
МОДУЛАРНОСТ – зашто форматите на неговите дела се секогаш претходно осмислени и во меѓусебна зависност едни од други
МУЛТИПЛИКАЦИЈА – зашто формите кои ги користи во своите слики ги мултиплицира, а ги мултиплицира и платната во големи полиптиси
МИНИМАЛИЗАМ – зашто својата уметничка цел ја постигнува со минимум елементи, што всушност е најтешко да се направи, но сепак зборуваме за уметник со над 55 годишно активно уметничко творештво!
Од богатиот опус на неговото творештво, пред вас, нашата ценета публика, се претставуваме концепт од сериите „Круговите на Леонардо“, серија која започна во 2017 и првото дело од оваа серија беше носител на Наградата за животно дело „Лоренцо ил Мањифико“ на Фиренца биеналето 2019. Дел од следните дела, триптихот „Круговите на Леонардо II“ и „Круговите на Леонардо III“, како и сегмент од поврзаното со истата тематика дело „Ноќите на Тоскана“ – се изложени во Модерната галерија во Горњи Милановац.
Идејата за ова серија Јанкуловски ја црпи од „Студијата за водата“ направена од страна на големиот Леонардо да Винчи, во која тој објаснува дека водата која паѓа од височина создава концентрични кругови кои никогаш не се сечат меѓу себе. Вистински предизвик за претставување на апстракцијата на оваа студија на платно!
Паралелно со нив се претставени и графичките дела Формите на Венеција и Формите на Фиренца (Омаж на Еугенио Монтале), претставени како триптих на сериграфии со апликација на флок, печатени во студиото за графика Фалани во Венеција. Формите во овие свои дела Јанкуловски ги сведуваат на судир меѓу црното и белото.
Изложбата ќе биде поставена во Модерната галерија на Центарот за култура во Горњи Милановац до 7 ноември 2024.
Култура
Изложба на керамики од Филип Фидановски со наслов „Пикасо можеби јас 2“
Во Музејот на град Скопје од 25 октомври до 05 ноември 2024 година, ќе бидат изложни керамики од Филип Фидановски со наслов „Пикасо можеби јас 2“.
Отворањето на изложбата е на 25 октомври во 20 часот.
Ќе бидат претставени 17 дела изработени во керамика, насликани со енгоба, глазура и 18 каратно злато за керамика и порцелан.
Изложбата е под покровителство на Амбасадата на Кралството Шпанија, финансиски подржана од Министерството за култура и туризам и спонзорирана од општествено одговорни компании од нашата држава: НЛБ Банка, Дајнерс клуб – Македонија, Тиквеш, Скопска Пивара, Мартема, Метеор фото студио, Виталија и Торакс.
Изложбата ќе ја отвори Н.Е. Г-дин. Рафаел Соријано Ортиз, Амбасадор на Шпанија
За изложбата во каталогот амбасадорот ќе напише:
Нашата културна дипломатија се заснова на размена и дијалог, каде што промоцијата на нашите уметници е исто толку важна како и можноста за соработка која се движи во две насоки и за која оваа изложба е добар пример. Делото на нашиот брилијантен сликар Пикасо, инспирира творештво од нашиот македонски уметник кој на тој начин постигнува уметничко дело кое, во исто време, е македонско и шпанско. Накратко, отворена за светот бидејќи Уметноста со голема буква не познава граници.
Куратор на изложбата е Проф. Д-р Кирил Пенушлиски кој во текстот во каталогот ќе заклучи:
„Пикасо, можеби јас 2“ покажува дека уметноста е бесконечен процес на истражување и реинтерпретација, и дека наследството на Пикасо продолжува да биде важен дел од општата уметничка приказна. Скулптурите на Фидановски нудат еден нов објектив преку кој се гледа делото на големиот мајстор, поттикнувајќи дискусии за еволуцијата на уметничкото изразување и реинтерпретација на историските наративи. Тие служат како мост помеѓу минатото и сегашноста, потсетувајќи не на трајното влијание на визијата на Пикасо.
Филип Фидановски (Скопје, 1977).
Во 1996 година завршува Средно уметничко училиште завршува во Скопје (1996) во класата на професорите Раде Перчуклиевски и Михо Лазаров, а високо образование и магистерски студии завршува на Националната уметничка академија во Софија, Република Бугарија (2004), на катедрата за керамика во класата на Професор Красимир Џидров. Од 1995 година до денес реализирал 28 самостојни и над 50 жирани и групни изложби. Учествувал на многу уметнички колонии и симпозиуми. Член е на повеќе професионални здруженија. Професор е по предметот Дизајн на керамика и Технологија на керамика во уметничкото училиште во Скопје. Во периодот од 2003 – 2010 е: доцент на Факултетот за ликовни уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, Скопје; 2002 – 2006 стручен соработник во Музеј на
Македонија, Одделение за едукација, во периодот 2002 – 2003 работи во ателје за музејски копии при истиот Музеј; 2019 – 2022 е претседател на Друштвото на ликовните уметници на Македонија (ДЛУМ), во 2020 – 2021 е директор на уметничкото училиште Државно средно училиште за ликовни уметности и дизајн „Лазар Личеноски“ – Скопје; 2020 – 2022 е претседател на комисија за полагање приправнички испит по ликовно образование при Државниот испитен центар на Македонија; во 2023 е член на комисија за визуелни уметности, архитектура и дизајн при Министерство за култура. Автор е на „Прирачник за изведување на настава по ликовно образование“ како и на „Практични вежби и материјали за учење за ученици по ликовно образование за 3-то и 5-то одделение во основното образование“. Уредник е на повеќе монографски изданија, списанија и каталози. Учествува во организација на многу настани од облата на уметноста и културата, а на некои од нив е и автор. Добитник е на наградите: (2018) Награда за скулптура на ДЛУМ, Скопје; Награда „КОНСТАНТИН МАЗЕВ“ за мал формат од Културно информативен центар – Скопје. (2015) Награда за скулптура мал формат „ДИМО ТОДОРОВСКИ“ – ДЛУМ. (2007) Награда за скулптура „ЈОРДАН ГРАБУЛ“ на ДЛУМ, (2000) Трета награда за млад автор на Петтото интернационално биенале за керамика, Каиро, Египет (Бронзена плакета).
Денес живее и работи во Скопје.
Подетално за авторот и неговото творештво на веб страницата на авторот: https://filipfidanovski.mk/
Култура
Столе Попов добитник на наградата „Живојин (Жика) Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот
На манифестацијата „Годишни награди за режисерите“, која се одржа во Нови Сад, на истакнатиот македонски режисер Столе Попов му беше врачена наградата „Живојин Жика Павловиќ“ за промоција на балканската кинематографија во светот. Наградата му ја врачи легендарниот актер Предраг Мики Манојловиќ, откако воведно обраќање имаше Ненад Павловиќ, и самиот режисер по професија и син на Жика Павловиќ.
-Навистина е голема чест да се добие награда која го носи името на Живојин Павловиќ. Голем уметник, голем човек, фантастичен пријател и човек кој имаше големо разбирање за младите луѓе и кој беше една од најзначајните и најавтентичните личности не само на југословенскиот и балканскиот, туку и на европскиот филм. Неговите ставови и поимањето на естетиката на филмот беа блиски на моето убедување и токму тоа толку многу не зближи. Ова е навистина големо признание кое мене ми е подраго од сите награди што сум ги добил досега, рече Попов во своето емотивно обраќање.
Предраг Мики Манојловиќ врачувајќи ја наградата посочи дека имал среќа да соработува и со Павловиќ и со Попов, се запознал со нивните семејства и смета дека врската меѓу нив двајца е природна, а филмскиот ракопис и израз им е сличен.
Во рамките на манифестацијата „Годишни награди за режисерите“ се одржа конференција на Организацијата за заштита на авторските права и серии панели на Асоцијацијата на режисери од Балканот, на кои со останатите колеги од Балканот учествуваше Игор Иванов Изи, претседател на Друштвото на филмски работници на Македонија.
Мисијата на оваа манифестација е на професијата режисер да и го врати интегритетот и независноста на авторските идеи и да се избори за професионални услови за работа и промоција на нивните дела.