Свет
Што се случуваше во Газа изминатато деноноќие? – пресек на настаните

Израелската војска вели дека се засилуваат операциите во Појасот Газа; Генералното собрание на ОН повика на „итно, трајно и одржливо хуманитарно примирје“
– Израелските одбранбени сили (IDF) објавија дека нивните воздушни и копнени сили ги засилуваат операциите во Појасот Газа. Портпаролот на ИД, контраадминистраторот Даниел Хагари, рече дека воздушните напади биле насочени кон тунелите на Хамас и други цели и ги предупреди жителите на градот Газа да се преселат на југ, каде што ќе има „подобри услови“.
– Военото крило на Хамас соопшти дека се соочува со израелски сили во областите Беит Ханун во северниот дел на Газа и Буреј во центарот на територијата – двете влезни точки што биле користени од силите на ИД во претходните конфликти. „Насилни ангажмани“ се случуваат на теренот, соопштија бригадите Ал Касам.
– Соопштението на израелската војска дојде во време на исклучително тешки бомбардирања и прекин на комуникацијата низ Појасот Газа. По ноќта, честите експлозии од воздушни напади го осветлија небото над градот Газа. Црвената полумесечина, Светската здравствена организација, Лекари без граници, УНИЦЕФ и други хуманитарни групи соопштија дека изгубиле секаков контакт со нивниот персонал во Газа.
Висок советник на израелската влада изјави дека Хамас „ќе го почувствува нашиот гнев вечерва“. „Вечерва започнуваме со созревање“, рече Марк Регев. „Кога ова ќе заврши, Газа ќе биде многу поинаква“. Израел го „засилуваше притисокот“ врз Хамас и тој притисок ќе продолжи да се зголемува додека не ја постигне својата цел, рече тој.
– Генералното собрание на ОН со големо мнозинство повика на „итно, трајно и одржливо хуманитарно примирје“ меѓу Израел и Хамас и побара непречен пристап на помош до опколениот Појас Газа. Предлогот подготвен од Јордан не е обврзувачки, но има политичка тежина, одразувајќи го степенот до кој САД и Израел се меѓународно изолирани додека Израел ги засилува своите копнени операции.
– Израелската војска го обвини Хамас дека ги користи болниците во Газа за воени цели и дека ги претворил во „скривалишта на терористите и командантите на Хамас“. Иако не е можно да се проверат прецизните детали за тврдењата на ИД, постојат докази дека Хамас во минатото ја искористил заштитата од цивилни објекти, вклучително и болници.
– Најмалку 7.326 Палестинци, вклучително и 3.038 деца, се убиени во израелските напади врз Газа од 7 октомври, соопшти Министерството за здравство во Газа под контрола на Хамас во своето последно ажурирање во петокот. Тврдењата не се независно потврдени.
„Многу повеќе ќе умрат“ како резултат на израелската опсада на Појасот Газа, изјави шефот на агенцијата на ОН за палестински бегалци. Шефот на Агенцијата за помош и работа на Обединетите нации (UNRWA), Филип Лазарини, на прес-конференција во петокот предупреди дека основните услуги во Газа „се распаѓаат“, а лековите, храната и водата се при крај.
– ОН соопштија дека се загрижени поради тоа што се вршат воени злосторства на двете страни од конфликтот меѓу Израел и Хамас. „Загрижени сме поради колективното казнување на Газанците како одговор на грозоморните напади на Хамас, кои исто така беа воени злосторства“, рече во петокот портпаролката на канцеларијата за човекови права на ОН, Равина Шамдасани.
– Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК) соопшти дека нивните медицински лица влегле во Газа за прв пат од избувнувањето на војната. Шест медицински персонал поминаа низ граничниот премин Рафах во петокот, заедно со четворица други специјалисти на МКЦК и шест камиони со помош кои носеа итно потребни медицински материјал и материјали за прочистување на водата, рече портпаролот на МКЦК.
– Египетската војска извести дека два беспилотни летала истрелани од јужниот дел на Црвеното Море слетале во две одморалишта на полуостровот Синај, од кои едното паднало на Таба, која се наоѓа на границата со Израел. Шест лица биле повредени во инцидентот, што е загрижувачки знак за потенцијалот на конфликтот да се прошири.
– Американски борбени авиони извршија воздушни напади рано во петокот на две локации во источна Сирија поврзани со Корпусот на гардата на Исламската револуција на Иран, соопшти Пентагон, како одмазда за нападите со беспилотни летала и ракети против американските бази и персонал во регионот што започнаа на почетокот на минатата недела.
– Лидерите на ЕУ едногласно повикаа на хуманитарни коридори и „паузи“ во војната меѓу Израел и Хамас. Официјална декларација ќе биде објавена по дводневниот самит на лидерите во Брисел, кој заврши во петокот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.