Култура
Објавена студијата „Психофилозофемите во повеќеслојните структури на романите Папокот на светот од Венко Андоновски и Еретички писма од Стефан Марковски“ на Верица Мукоска

Деновиве од печат излезе книжевно-теориската студија „Психофилозофемите во повеќеслојните структури на романите Папокот на светот од Венко Андоновски и Еретички писма од Стефан Марковски (компаративна анализа)“ на авторката Верица Мукоска.
Со употреба на компаративна методологија, Мукоска на 156 страници ја анализира потребата за воведување на новиот поим психофилозофема, која според истражувањето, произлегува од длабинското испреплетување на психолошките и филозофските компоненти во приказните, но и ликовите во двата романа.
Како што се вели во самото истражување: „Овој труд се обиде да ја демонстрира оправданоста на концептот психофилозофеми кога станува збор за испреплетувањето на психолошките и филозофските компоненти како кај комплексно изградените ликови, така и во рамки на повеќеслојните приказни. Тоа е остварено преку воведувањето сложени заплети во приказните, умешни детализации и развојот на сугестивни хронотопи, при што се овозможува смел и успешен продор во психата на ликовите, вклучувајќи ги и ликовите кои не се главни. Изборот на овие два романа е заради нивната погодност за иследување на еден таков нов концепт кој се втемелува врз присуството на филозофски елементи и развиените психолошки конституции на ликовите за кои се врзани нивните филозофски светопоимања, а кои се книжевно остварени и кои се книжевно можни како такви токму заради нивната испреплетеност во рамки на повеќеслојноста на ниво на приказна, но и на ниво на ликови. Истражувањето ги зеде предвид тековите на приказните во рамките на двете централни наративни линии кои, една во однос на друга конвергираат кон судирот меѓу материјалната наспроти идејната реалност што преминува во хармонија или пак, кулминира преку љубовта. Во таа смисла се изградени и врските со себеси и светот – љубовта наспроти егзистенцијалните вредности и неопходности. Љубовта се етаблира како централна тема преку која се утилизираат некои од „алатките“ на егзистенцијалистичката филозофија: чувство на отуѓеност, пронаоѓање на себеси и сопствена слобода. […] Напорите при пишувањето на овој труд беа вкоренети во надежта дека овој тип компаративни проучувања на повеќеслојни книжевни дела од современата македонска литература чиишто автори припаѓаат на поновите, а сепак различни творечки генерации може да инспирираат натамошни интердисциплинарни проучувања низ призма на психологијата и филозофијата, нужни за проникнување во барем еден позначаен сегмент од таа повеќеслојност, која се рефлектира како на ниво на изградбата на приказната, така и во изградбата на самите ликови кои учествуваат во таа изградба.“
Проф. д-р Кристина Николовска, автор на рецензијата кон студијата, пишува: „Конкретен научно-истражувачки фокус на ова сериозно и студиозно истражување е филозофемата која спаѓа во вредности (или оценки), а тие спаѓаат во индиции, според моделот на Ролан Барт. Оттаму Мукоска, преку длабинска анализа, има можност да ги идентификува, дефинира, анализира и толкува филозофемите како вредности (според Барт). Според тој модел псхизмите и филозофемите спаѓаат во индиции, што значи во класата на единици кои се на страна на ликот и описите. Индициите припаѓаат кон „полот“ на описот, а не на дејството. Тие се главен агенс, мотор или движечка сила на ликот, размислувањата на ликот, филозофскиот универзум на ликот, ставовите, но и емотивниот свет, чувствата.
Делото „Психофилозофемите во повеќеслојните структури на романите Папокот на светот од Венко Андоновски и Еретички писма од Стефан Марковски (компаративна анализа)“ од Верица Мукоска е релевантна научна студија која ги проучува филозофско-психолошките дискурси во овие две дела и низ валидни аргументи покажува и докажува дека ентитетот психофилозофеми е вистински клуч, разгатка за можно растолкување на суштинските процеси во делата. Со тоа психофилозофемите, во нашиот контекст имаат студиозен, акрибичен и аргументиран научен третман како важен, еден од стожерните ентитети на делото. Тоа значи дека не може да се расплете суштината на делото, не може да се изоди патот кон планината и сознанието, патот кон папокот на светот, доколку не се навлезе во срцевината на психофилозофемите. […] Потрагата по смислата на убавината, смислата на животот, смислата на смислата, смислата на бесмислата и обесмислувањето – се само дел од брилијантните љубопитства на авторите Андоновски и Марковски, љубопитства кои тие им ги доверуваат на своите ликови, а ликовите – нам. Тој синџир е – сјаен, инспиративен, еминентно психо-филозофски по својот зафат, но и по природа, суштина и по идеја. Потрагата на ликовите – е и наша мисија. Во која неуморно откриваме и преоткриваме слоеви и слоеви на значења и значења.“
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Љутков: Остануваме доследни за максимална грижа и вложување во заштитата на македонското културно наследство

Министерот за култура и туризам Зоран Љутков и државниот секретар Марија С. Ѓоргова денеска го посетија манастирскиот комплекс „Трескавец“ во Прилеп каде што треба да започне реализацијата на проектот за конзервација и реставрација на архитектурата и живописот на црквата „Успение на Пресвета Богородица“. Во изминатиот период овде беа реконструирани и опожарените конаци, а со тоа по повеќе од десет години се овозможи враќање на монашкото братство во овој комплекс.
– Во македонскиот духовен центар, манастирскиот комплекс „Трескавец“, наскоро треба да започне реализацијата на капиталниот проект на Владата и на Министерството за култура и туризам за конзервација и реставрација на црквата „Успение на Пресвета Богородица“. Основниот проект за санација и конструктивна консолидација на црквата, отстранување на влагата и реконструкција на подот е во завршна фаза. Очекувам во периодот што следува да се обезбедат сите дозволи за да можеме да почнеме со реализација на овој капитален проект, за кој за почеток обезбедивме 4 милиони денари. Во текот на 2026, пак, ќе се работи и на проектот за конзервација на живописот во црквата – рече Љутков.
Тој додаде дека овој комплексен проект ќе биде реализиран од мешани тимови од стручни лица од Заводот за заштита на спомениците на културата и музеј – Прилеп, Европскиот центар за византиски и поствизантиски споменици од Солун, Република Грција, Заводот и музеј – Битола, Националниот конзерваторски центар, ИЗИС и од Градежен факултет – Скопје.
– Сакам да им се заблагодарам на сите учесници во проектот, како и на докажаните експерти во областа на заштитата од Република Грција кои денеска и лично допатуваа овде, во Трескавец, за да се запознаат со состојбата и да направат увид во досегашната изведба на проектот – рече Љутков.
Претходно, Љутков ги посети и црквата „Св. Благовештение“ и археолошкиот локалитет „Стибера“.
– Работите на капиталниот проект за конзервација и реставрација на црквата „Св. Благовештение“ треба да завршат до крајот на годинава. Треба да се изврши уште конструктивно зацврстување на носечката конструкција на иконостасот и конзервација и реставрација на резбата, за што се обезбедени 2,1 милиони денари, додека за соодветна туристичка презентација и промоција на археолошкиот локалитет „Стибера“, во тек се активности за тековно одржување. Археолошките истражувања на ова наше културно добро од највисок ранг ќе продолжат кон крајот на август.
Во врска со Центарот за култура „Марко Цепенков“, министерот информираше дека во најкраток рок ќе биде постапено по забелешките од Државниот завод за заштита и спасување и објектот повторно ќе биде ставен во функција.
Култура
Концерт на Националниот џез-оркестар и Пјер Миле и Бети Жардан

На 25 април, во Филхармонија со почеток од 20часот, Националниот џез оркестар ќе одржи концерт на кој како гости ќе ги има француските уметници Пјер Миле (труба) и Бети Жардан (вокал). Диригент на концертот ќе биде маестро Џијан Емин.
Роден во средината на 1970-тите, Пјер Миле се етаблира како инспиративен инструменталист и композитор кој покрај џез музиката соработува со бројни уметници од областа на рок музиката, како и разни други жанрови, од циркуска музика до шансони. Во својата кариера има настапувано со различни музички ансамбли, почнувајќи од биг-бендот на неговиот татко Jean-François Millet, потоа AB Sextet, Les Elles, и во поново време Surnatural Orchestra, покрај пијанистот Faraj Suleiman. Тој е лидер, ко-лидер и композитор во неколку ансамбли меѓу кои триото Ana Kap, дувачкиот оркестар Chromatic Museum, квартетот Blast, и квинтетите Renza Bô и Décor-um.
Бети Жардан е француска пејачка која живее во Нормандија и во својата кариера често соработува со Пјер Миле. Има студирано џез теорија на Конзерваториумот во Каен, а изучувала и индиска музика во Јужна Индија, каде престојувала повеќе од една деценија. Дел е од биг-бендот Jazz à Montpellier, како и составите Ana Kap и Breath & Breath. Betty e карактеристична по својот уникатен вокален стил и способноста да комбинира различни музички жанрови. Критиката за неа ќе забележи дека е препознатлива по „интеракцијата меѓу џезот и индиската музика кои ѝ даваат препознатлив вокален сензибилитет и уникатност“.
„На концертот со Националниот џез оркестар имате можност да уживате во биг-бенд аранжманите на композициите и стиховите на Пјер Миле и Betty Jardine кои истражуваат различни емотивни пејзажи и човечки врски изразени преку музика и поезија, како и широк спектар на чувства, од носталгија и ескапизам до надеж, издржливост и интроспекција. Преку поетските текстови и музичките композиции, овие двајца уметници ја истражуваат убавината на сонот, текот на времето, невиноста на детството и борбата со себичноста и стравот. Секое нивно дело рефлектира длабока врска со културните, личните и универзалните моменти, спојувајќи ја имагинацијата со искрените рефлексии, притоа славејќи ја во целост човечката природа, во сета нејзина убавина и противречности“, се вели во најавата за концертот.
Култура
МНТ со претставата „Народен пратеник“ ќе гостува во Народно позориште – Белград

Македонскиот народен театар со претставата „Народен пратеник“ ќе гостува во Народно позориште – Белград.
„Со особена радост и официјално ја примивме веста од Народно позориште во Белград, за гостувањето со претставата „Народен пратеник“ од Бранислав Нушиќ, а во адаптација и режија на Егон Савин. Претставата која е од најсвежата продукција на МНТ, го доживува својот успех и надвор од границите. Овојпат, директорот Никола Кимовски со особена чест го прифати ова гостување да се случи на 4 јуни 2025 година. Претставата со фантастичната актерска екипа ќе се одигра на сцената „Раша Плаовиќ“.“, соопштија од МНТ.
Од таму велат дека ова е едно позитивно надополнување во патувачката агенда и организираната турнеја на Македонскиот народен театар, кое дава посебна динамика, ги обединува уметничките изрази, културните разлики и емоционалните искуства на различните сцени.
„За актерите, продукцискиот тим, пред сѐ за публиката, тоа е исполнување на инспиративни, креативни предизвици. Секој нов град и секоја нова публика носи нови искуства и возбуда кои го трансформираат и го осветлуваат доживувањето на уметноста. Таа е мост меѓу различни култури и традиции, овозможувајќи размена на идеи“, се наведува во соопштението.