Свет
Кои заложници и затвореници ќе бидат разменети и што е досега познато за договорот помеѓу Израел и Хамас
Израел и Хамас постигнаа договор за ослободување 50 жени и деца заложници во Газа во замена за ослободување 150 палестински жени и деца од израелските затвори за време на четиридневниот прекин на огнот, соопштија двете страни во средата наутро.
Договорот е постигнат со посредство на Катар и со помош на САД.
Американски официјален претставник рече дека меѓу ослободените ќе има тројца Американци, вклучително и едно девојче, кое ќе наполни четири години оваа недела, и дека првото ослободување треба да биде до четврток.
Според Хамас, Израел ќе ослободи 150 палестински затвореници, сите жени и деца, од израелските затвори и ќе дозволи стотици камиони со хуманитарна помош дневно да ја минуваат границата Рафа со Египет обезбедувајќи хуманитарни продукти за Палестинците во Газа.
Израел ќе ги прекине воздушните активности во јужниот дел на Газа и ќе ги ограничи на шест часа дневно на север, според извештајот на Хамас за договорот, во кој исто така се вели дека израелските сили нема да внесуваат воени возила во Газа за време на примирјето или нема да се обидат да приведат некого.
Прекинот на огнот ќе биде продолжен за еден ден на секои 10 дополнителни ослободени заложници, соопшти израелската влада.
Договорот привремено става крај на војната која досега трае повеќе од шест недели. Тоа ги чинеше животите на 14.128 Палестинци во Газа, според владината канцеларија за медиуми во Газа, и повеќе од 1.200 луѓе во Израел, од кои повеќето беа жртви на ненадејниот прекуграничен напад на Хамас на 7 октомври.

Зошто сега е постигнат договорот?
Израелската влада се најде под силен внатрешен притисок да постигне напредок во враќањето на заложниците. Нивните семејства почнаа кампања „Донесете ги дома“, на средба со членовите на воениот кабинет на Израел во понеделникот вечерта.
Воениот напад на северот на Газа резултираше со само еден заложник да биде спасен жив.
Се зголемува и меѓународниот притисок како одговор на се поочајната хуманитарна ситуација во Газа.
Бомбардирањето на израелската армија проследено со копнена инвазија предизвика цивилна криза и недостиг на храна, вода, гориво и лекови, 1,7 милиони луѓе од 2,3 милиони се раселени, а само 10 од 36 болници функционираат.
Минатата недела, 68 отсто од Американците изјавија дека го поддржуваат прекинот на огнот, што ја одразува загриженоста на САД дека Израел отишол предалеку во својот воен одговор.
Хамас го губи теренот на бојното поле, бидејќи израелските сили успеаја да заземат големи делови од северниот дел на Газа, вклучувајќи го и градот Газа. Израелската армија тврди дека нанела големи загуби на 10 од 24 баталјони на Хамас и се верува дека нејзиното раководство се преселило во јужниот крај на Појасот Газа.

Дали борбите ќе продолжат откако ќе заврши примирјето?
Хамас веројатно ќе сака да искористи каков било прекин на огнот за да се прегрупира и можно е да се обиде да го продолжи примирјето нудејќи постепено ослободување на повеќе заложници. Израел вети дека ќе го елиминира Хамас.
Израел има поголеми мотиви да се врати на бојното поле. Израелската армија сè уште не го освоила целиот северен дел на Газа. Во вторникот, таа ја опколи Џабалија, која ја смета за упориште на Хамас, и блиската болница, единствената функционална голема медицинска установа на север.
Израелските команданти, исто така, се фокусирани на јужниот дел на Газа, особено на градот Кан Јунис, каде што веруваат дека е сместено раководството на Хамас и каде би можеле да бидат преостанатите заложници. Некои од израелскиот воен естаблишмент тврдат дека за да му се зададе завршен удар на Хамас би бил потребен напад врз градот, иако тоа би убило и раселело уште повеќе цивили .
САД јасно ставија до знаење дека нема да поддржат копнена офанзива на југ, освен ако не постојат многу поголеми заштитни мерки против цивилните жртви.
Бенјамин Нетанјаху, израелскиот премиер очекува борбите да продолжат.
– Нема да застанеме по прекинот на огнот – рече тој.

Заложници од Израел
Хамас не ги држи сите заложници, некои се во рацете на палестинскиот исламски џихад, посебна екстремистичка фракција во Газа, велат израелските и други официјални лица.
Повеќето од заложниците се израелски, но речиси половина од заложниците имаат двојно државјанство, вклучувајќи аргентинско, германско, американско, француско, тајландско, непалско и руско.
Болниците во Израел се подготвени да ги примат ослободените, објавија израелските медиуми.
За да се осигура дека условите од договорот ќе бидат исполнети на крајот, Хамас ќе треба да се погрижи сите 50 заложници безбедно да стигнат до границите на Газа, што е голем логистички предизвик. Групата претходно за време на преговорите посочи дека не ја знае точната локација на секој заложник поради различни групи кои ги држат низ територијата.
Вооруженото крило на палестинската милитантна група Исламски џихад доцна во вторникот ја објави смртта на еден од израелските заложници што ги држеше.
Хамас во средината на октомври ослободи двајца Американци и двајца израелски државјани. Израелската армија спаси еден од своите војници минатиот месец, а минатата недела соопшти дека ги извадила телата на двајца заложници за време на офанзивата.

Палестински затвореници
Израел објави список на Палестинци што може да ги ослободи. Преговорите за ослободување на израелските жени и деца кои се држат како заложници во Газа се фокусираа на размена на палестински жени и малолетници кои се чуваат во израелските затвори.
Според една група за права на палестинските затвореници, големината на таа група рапидно пораснала во текот на шесте недели од војната.
Групата Адамер вели дека околу 200 момчиња, главно тинејџери, биле во израелски притвор од оваа недела, заедно со околу 75 жени и пет тинејџерки.
Пред 7 октомври, околу 150 момчиња и 30 жени и девојчиња беа во израелските затвори, се вели, и оттогаш имало многу други притвори, како и многу ослободувања.
Адамер рече дека собирал податоци од израелската затворска служба, која управува со затворите во земјата, и информации од семејствата на приведените луѓе.

Израелски војници на Западниот Брег
Многу од најновите палестински апсења се случија за време на рациите низ Западниот Брег, каде што протестите и насилството се во пораст, вклучително и нападите на израелските доселеници врз Палестинците. Израел соопшти дека апсењата биле дел од антитерористичката операција против Хамас на Западниот Брег.
Околу 700 луѓе исто така се водат за исчезнати од Газа и се верува дека се наоѓаат во израелските затвори, но информациите за нивното место на живеење се нејасни, изјави Тала Насир, портпаролка на Адамер. Не беше јасно колку, доколку ги има, од тие луѓе се жени или малолетни.
Израелската војска соопшти дека уапсила 300 луѓе во Газа за време на копнената инвазија, за кои рече дека биле поврзани со вооружени палестински групи и биле „однесени на израелска територија за дополнително испитување“.
(Гардијан, Њујорк Тајмс)
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Гувернерот на Калифорнија сака да биде претседател на САД
Гувернерот на Калифорнија, демократот Гавин Њусом, изјави во интервју за „Си-Би-Ес“ дека сериозно размислува за кандидатура за претседател на САД во 2028 година, пренесе „Хина“.
Тој нагласи дека конечната одлука ќе ја донесе по изборите за Претставничкиот дом и Сенатот во 2026 година. „Да, би лажел кога би рекол поинаку“, рече Њусом на прашањето дали планира да се кандидира.
Како што потсетува агенцијата, Њусом оваа година ја зацврсти својата позиција во Демократската партија, особено поради честите судири со актуелниот претседател Доналд Трамп.
Инаку, според Уставот на САД, Трамп нема право на трет претседателски мандат.
Изборите за американскиот Конгрес ќе се одржат во ноември 2026 година.
California Gov. Gavin Newsom says he’s open to a presidential run.
The Democrat and frequent Trump critic said he’ll give serious thought to a White House bid after next year’s midterms. “I’d be lying otherwise,” Newsom said, adding that “fate will determine” his decision and a… pic.twitter.com/uD8OqNrnHE
— CBS Sunday Morning 🌞 (@CBSSunday) October 26, 2025
Регион
„Ројтерс“: Нафтата за Србија заглави во Хрватска, американските санкции го блокираа танкерот на НИС
Американските санкции воведени против Нафтната индустрија на Србија (НИС), која е во мнозинска руска сопственост, ја спречиле клучната испорака на сурова нафта, што може да доведе до запирање на единствената рафинерија во земјата доколку не се обезбедат нови залихи, пренесе „Ројтерс“, цитира „Индекс“.
Според неименувани извори запознаени со ситуацијата, Србија има само уште неколку дена пред рафинеријата на НИС во Панчево да мора да го прекине процесот на преработка на сурова нафта. Од компанијата не дале коментар.
Претседателот Александар Вучиќ уште на 9 октомври предупреди дека рафинеријата, која снабдува голем дел од пазарот со горива, вклучувајќи бензин и авио-гориво, ќе има тешкотии по 1 ноември. Сепак, Вучиќ порача дека складиштата се полни и дека постојните резерви ќе бидат доволни до крајот на годината.
„Нема да има недостиг од сурова нафта, нејзини деривати ниту енергетска криза“, изјави тој минатата недела.
Испораката запрена во Хрватска
Како што наведува „Ројтерс“, танкерот Maran Helios, кој превезувал околу еден милион барели казахстанска сурова нафта (KEBCO) за НИС, пристигнал во хрватското пристаниште Омишал на 9 октомври — токму на денот кога стапиле во сила санкциите. Меѓутоа, товарот никогаш не стигнал до Србија.
Хрватскиот оператор „Јанаф“ соопштил дека до 8 октомври ја испорачал целата нафта што се наоѓала во неговиот систем и била во сопственост на НИС, и дека по тој датум немало нови испораки за Србија.
Ова, според агенцијата, укажува дека казахстанската нафта купена од НИС воопшто не била примена во системот. „Ројтерс“ не успеал да потврди дали товарот, кој бил истоварен во вторникот по две недели чекање пред пристаништето, е складиран во Омишал или препродаден на друг купувач.
Можна енергетска криза во Србија
Блокираната пратка на сурова нафта би била доволна за работа на рафинеријата во Панчево околу десет дена. Иако моменталните резерви се речиси целосни, нивното намалување ќе ја направи Србија сè позависна од увоз.
Русија и Србија, како што наведува „Ројтерс“, се обидуваат да најдат решение со кое би се укинале американските санкции што стапија на сила по истекот на последното изземање.
„За мене тоа не е прашање. Рафинеријата мора да работи, а бензинските пумпи мора да останат оперативни“, изјавила за „Ројтерс“ Надежда Кокотовиќ, поранешна раководителка на канцеларијата на НИС за односи со Европската унија.
Регион
Словенечката влада во криза поради смртта на маж претепан пред локал
Словенечката јавност е потресена поради трагичниот настан во Ново Место, каде што во петокот вечерта 48-годишен маж бил претепан до смрт пред угостителски објект на улицата Розманова.
Според првичните информации, жртвата дошла да го земе својот син, кој претходно ја повикал полицијата поради закани од група млади лица. Полицијата уапсила 21-годишен осомничен од општината Шентјернеј, а како што изјавил Матјаж Штерн од криминалистичката полиција, „поводот бил неколку изговорени зборови“. Против осомничениот ќе биде поднесена кривична пријава за тешки телесни повреди со смртна последица, дело за кое е предвидена казна од 5 до 15 години затвор, пренесува „Индекс“
Директорот на Полициската управа Ново Место, Игор Јуршич, изразил сочувство до семејството и најавил засилено полициско присуство во наредните денови.
„Не очекуваме ескалација, но сме подготвени на сите сценарија“, изјавил Јуршич, пренесува „Индекс“.
Оставки на двајца министри и кризен состанок
Премиерот Роберт Голоб свикал итен состанок на државниот врв, по кој министерката за правда Андреја Катиќ и министерот за внатрешни работи Боштјан Поклукар поднеле оставки. Тие навеле дека заминуваат поради објективна одговорност и желба да придонесат за смирување на напнатата ситуација.
„Секое насилство е неприфатливо. Преземам одговорност и поднесувам оставка“, изјавил Поклукар, додека Катиќ додала: „Секој мора да размисли за својата одговорност – јас тоа го направив“.
Голоб: Луѓето имаат право на безбедност
Премиерот Голоб изразил сочувство до семејството на жртвата и најавил нов пакет законски мерки за подобрување на безбедноста во земјата.
„Луѓето имаат право на сигурност, а тоа право вчера не беше исполнето. Виновникот ќе одговара, но не смееме болката да ја претвориме во омраза или одмазда“, изјавил Голоб, одбивајќи ги повиците на опозицијата за негова оставка.
Остра реакција на опозицијата
Опозициските партии ја обвинија владата за неефикасност. Од СДС порачаа дека премиерот Голоб и неговата коалиција „индиректно ја имаат оваа смрт на совест“, барајќи оставка на целата влада. Сличен став изразија и НСи, како и лидерот на Демократите, Анже Логар, кој изјави дека министерот за внатрешни работи „повеќе нема легитимитет“.
Повик за смиреност и осуда на насилството
Советот за национална безбедност предложил засилено полициско присуство во Ново Место. Државниот секретар Војко Волк истакнал дека „кога некој ќе изврши кривично дело, тоа е криминалец – без разлика дали е Ром или Словенец“.
Претседателката на државата Наташа Пирц Мусар свикала итна седница на парламентот и апелирала трагедијата да не се користи за политички поени.
„Ни треба трезвена и одговорна расправа“, рекла таа.
Реагирале и ромските здруженија – Јожек Хорват Муч, претседател на Советот на ромската заедница, го осудил убиството и повикал на соживот, додека Дарко Рудаш од Форумот на ромските советници нагласил дека „насилството нема националност“ и побарал поголема полициска видливост за сигурност на сите граѓани.

