Регион
Гардијан: Критичарите на српската влада се цел на „шпионски софтвер од воена класа“

Според новите наоди на безбедносните истражувачи, критичарите на српската националистичка влада кои документираа ендемска корупција во земјата беа мета на шпионски софтвер од воена класа на почетокот на оваа година, пишува британскиот весник „Гардијан“.
Обидот да се хакираат двајца српски продемократски активисти – кои побараа да не бидат именувани за да ја заштитат нивната безбедност – на крајот беше неуспешен затоа што „ајфоните“ на двете лица беа ажурирани со најновиот софтвер iOS, за кој истражувачите велат дека штити од уреди за инфилтрација, според Гардијан.
Поединците прво беа предупредени за обидот за хакирање од страна на Епл, кој испрати предупредување до двајцата дека можеби биле цел на актери поддржани од државата. Предупредувањето подоцна било потврдено по истражувањето на истражувачите од непрофитната организација Access Now, Фондацијата Share во Србија, Citizen Lab на училиштето Манк на Универзитетот во Торонто и Amnesty International, пишува британскиот весник.
Наодите доаѓаат само неколку месеци откако истражувачите открија дека руските новинари кои го критикуваат Владимир Путин, кои живеат во Европската унија, исто така биле мета на шпионскиот софтвер. Советот на Европа и Европскиот парламент се обидоа да ги унапредат политиките што би ја ограничиле употребата на шпионски софтвер, но појавата на нови случаи во блокот укажува на очигледната подготвеност на некои европски влади да продолжат да користат шпионски софтвер за да ги потиснат и заплашат политичките критичари, наведува Гардијан во текстот.
„Овие наоди се крајно загрижувачки за владеењето на правото и демократијата во Србија. Неконтролираната употреба на комерцијален шпионски софтвер е отров не само за човековите права, туку и за безбедноста и демократските институции во која било земја“, вели Наталија Крапива, техничко-правен советник во организацијата Access Now, која се занимава со дигитални права.
Претходно фондацијата SHARE објави дека се откриени првите обиди за шпионски напади врз мобилните уреди на претставници на граѓанското општество од Србија.
Истражувачите откриле дека српските државјани биле мета на околу една минута разлика на 16 август 2023 година. Access Now и Citizen Lab открија траги од обид за напад, кој пробал да искористи можна ранливост во апликацијата HomeKit на iPhone.
Истражувачите рекоа дека тактиката била „конзистентна“ со оние што претходно ги користела израелската група NSO, која продава едно од најсофистицираните сајбер оружја во светот, познато како „Пегазус“. Кога нападот на Пегазус е успешен, тој може да преземе мобилен телефон и да го претвори во пренослив уред за слушање. Исто така, може да пристапи до информации во шифрирани апликации и да ги прегледува фотографиите и пораките на корисниците.
Истражувачите не можеа дефинитивно да потврдат каков тип на шпионски софтвер е користен во овој случај, бидејќи достапните форензички индикатори беа ограничени.
„Во овој момент ние не ги припишуваме овие напади на одреден оператор, но забележуваме дека една деценија од истрагите на Citizen Lab открија дека Србија е редовен корисник на платенички шпионски софтвер и други технологии за комерцијален надзор“, рече Џон Скот-Рејлтон, виш истражувач во Citizen Lab.
Во изјава за Гардијан, НСО рече дека извештаите на Citizen Lab и Access Now се „неубедливи“. Компанијата постојано повторува дека „Пегазус“ се продава на владите за употреба во истраги за сериозен криминал и тероризам и дека неговата употреба „спасува животи“.
„НСО не управува со сопствената технологија и не е запознаена со собраните разузнавачки информации“, велат тие.
Гардијан пишува дека обидите за хакирање најверојатно ќе го привлечат вниманието на претходните откритија кои вклучуваат тајно собирање податоци и надзор од страна на Српската безбедносна и информативна агенција (БИА).
Британскиот весник потсетува дека до неодамна директор на БИА беше Александар Вулин, кој во јули 2023 година беше ставен на листата на санкции од американското Министерство за финансии поради поддршка на Москва и користење на „неговите политички позиции за изградба на поддршка за малигните активности на Русија“ и поттикнуваат нестабилност во Србија. Вулин поднесе оставка на 3 ноември.
Една наводна жртва на обидот за хакерство, интервјуирана од Гардијан, ја опиша нејзината работа како критична за „автократскиот режим“ на Србија и „широката корупција“ во земјата, како и за проруската надворешна политика на актуелната влада, која не е во чекор со ЕУ за прашања како што се санкциите против Москва.
Обидот за хакирање, рече лицето, најверојатно бил обид да се заплаши или дискредитира нивната работа – „да се најде нешто компромитирачко против мене“.
Двајцата кои беа цел веруваат дека обидите за хакирање може да се поврзани и со повици за истрага за одговорноста на владата за масовните пукања, пишува Гардијан.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Албанија чекор поблиску до ЕУ: отвори нов кластер

Албанија го отвори петтиот од вкупно шест кластери во преговорите за пристапување во ЕУ.
Ова е кластер 4, кој се однесува на зелената агенда и на одржливата поврзаност и вклучува четири поглавја од преговорите: транспорт (14), енергетика (15), трансевропски мрежи (21) и климатски промени (27).
„Албанија врши импресивна работа. Доколку продолжи со ова темпо, ќе ги отвори сите кластери оваа година“, изјави комесарката за проширување на ЕУ, Марта Кос.
Албанскиот премиер Еди Рама на прес-конференција изјави дека ЕУ е империја на која Албанија сака да ѝ припаѓа.
„Денес, отворивме уште еден кластер, петти за 11 месеци. Мислам дека е рекорд. Сакаме да го отвориме последниот кластер до крајот на годината, знам дека е амбициозно, но се надевам дека ќе успееме“, рече Рама.
Тој додаде дека сè уште има многу предизвици и напори пред Албанија, но дека нема друг начин.
„Конечно, првпат во историјата можеме слободно да избереме со кого сакаме да се венчаме. Во минатото бевме принудени да се венчаме со други империи, но ова е империјата од која сакаме да бидеме дел“. Империја на вредности, права и безбедност, во која нашите граѓани ќе бидат убедени дека нивната слобода и нивните права нема да бидат одземени“, рече Рама.
„Знам дека реформите што ги бараме од земјите кандидатки понекогаш не се лесни и бараат фундаментални промени, но Албанија покажа дека позитивните промени се можни и дека ЕУ ги наградува“, рече Кос.
Европската комесарка ги пофали албанските власти за реформите спроведени во последните години додавајќи дека не е лесно да се отворат кластери, но дека е уште потешко да се затворат поглавјата и дека Албанија мора да продолжи да спроведува реформи, особено во областите на судските реформи, борбата против корупцијата, правата на малцинствата и слободата на медиумите.
Кос изјави дека целта на албанската влада е да ги заврши преговорите во техничкиот дел до крајот на 2027 година и дека Европската Унија ја поддржува оваа визија.
„Нема сомнение дека иднината на Албанија е во ЕУ, а денес сме еден чекор поблиску до таа цел“, рече Кос.
Пред почетокот на меѓувладината конференција таа рече дека постојат разлики меѓу земјите кандидатки и дека една од најголемите улоги во процесот на пристапување ја игра раководството на земјата.
„Ако раководството покаже проевропска ориентација, тогаш граѓаните имаат чувство дека земјата оди во вистинската насока“, рече Кос.
Данската министерка за европски прашања, Мари Бјере, чија земја претседава со ЕУ, рече дека отворањето уште еден кластер во преговорите за пристапување на Албанија е значаен чекор и покажува дека вистинските реформи носат вистински резултати.
„Со текот на годините Албанија вложи големи напори во реформирањето на судството, борбата против корупцијата и хармонизирањето со надворешната политика на ЕУ. Покажа дека јасно ја гледа својата иднина во Европа, произведува резултати и заслужува признание“, рече Бјере.
Таа додаде дека данското претседателство со ЕУ ќе продолжи да работи на процесот на проширување, кој стана геополитичка неопходност по руската инвазија на Украина.
„Мораме да продолжиме со проширувањето за посилна и побезбедна ЕУ и затоа проширувањето е приоритет на данското претседателство“, рече Бјере.
Фото: принтскрин
Регион
Невреме ја зафати Србија, два авиони кружат на небото чекајќи подобри услови за слетување

Силна бура со грмотевици го погоди Белград, поради што два авиона не можат да слетаат веќе некое време. Станува збор за летови од Виена и Анкара, а овие два авиона кружат над Смедерево.
Бурата придружена со грмотевици и дождови ја погоди цела Србија, а потоа и Белград. Црни облаци се надвиснаа над главниот град. Републичкиот хидрометеоролошки завод предупредува дека се очекува силен град и бурни ветрови, пишува „Телеграф“.
Србија е под влијание на циклони и студени фронтови, кои носат посилна промена на времето, со дожд и грмежи.
Регион
Волк нападнал 5-годишно дете од Србија на плажа во Грција: „Не’ бркаше на плажата и во дворот“, сведочи мајката

Неверојатно звучеше веста дека волк нападнал девојче од Србија на плажа кај Неос Мармарас, на Ситонија во Грција. Во првите извештаи медиумите беа резервирани, со сомнеж дека можеби не станува збор за волк, туку за некоја слична ѕверка. Детето заврши во болница со гребаница по грбот, пишува српски “Телеграф“.
Трагедијата била избегната благодарение на присебната реакција на мајката и на еден човек кој почнал да го гаѓа животното со камења.
„Во секунда волкот беше покрај мојата ќерка, ја отвори вилицата и тргна да ја зграпчи во пределот на половината! Веднаш ја зграбив и почнав да бегам!“, се присетува на ужасната сцена која можела да заврши трагично, Ирена Пеиќ – мајка на петгодишното девојче од Србија, кое во петокот на плажа во близина на градот Неос Мармарас беше нападнато од волк.
Сцената се одиграла за само неколку секунди, во раните утрински часови.
„Тоа е плажа пред делот кон Парадисос плажата, нешто пред осум часот наутро. Беше свежо, а среќна околност е што ќерка ми носеше дуксер. Таа си играше со едно бебе на плажата, кога еден човек викна: ‘Што е ова?’ Во истиот момент додека станувавме, волкот беше веќе до нас. Буквално ни го блокираше преминот и се позиционираше така што не можевме да поминеме“, опишува Ирена.
Во следната секунда, вели, волкот бил веднаш до девојчето.
„Ја отвори муцката за да ја зграпчи, но во тој момент ја зграбив и тргнав да бегам. Нас нè спаси човекот што почна да фрла камења. Волкот падна во вода, ние добивме неколку секунди да побегнеме по скалите за да влетаме во апартманот. Но, волкот излезе од водата и скокна во дворот на апартманот, па таму почнаа да го бркаат со мотки и камења, и така заеднички го истераа“, вели таа.
Среќа во несреќа, девојчето поминало само со гребаница по грбот. Во болница добила неколку вакцини и терапија со антибиотици.
„Сите бевме многу вознемирени. Да не беше човекот кој фрлаше камења, не знам како ќе завршеше. Тој ни даде шанса да се спасиме“, вели благодарната мајка.
Таа додава дека детето било во голем страв и два часа не дозволувало да се отворат вратите од апартманот.
Ирена го пријавила случајот во општината и полицијата, со надеж дека некој ќе реагира.
„Пред неколку дена имаше пожар, па веројатно волкот се одвоил од чопорот. Чувме дека ова не е прв напад – велат дека е веќе петти во регионот. Еден напад на жена бил пред три дена, а на куче пред два. Некои велат дека имало напади и во мај. Се надеваме дека надлежните ќе преземат мерки. Никој од нас не очекуваше такво нешто, но најмалку 20 луѓе го видоа волкот, имам сведоци“, објаснува Ирена.