Свет
(Видео) Американци и Русин тргнаа кон Меѓународната вселенска станица: „Неверојатно возење“

Ракета на компанијата „Спејс икс“, основана од претприемачот и милијардер Илон Маск, полета од Флорида рано утринава превезувајќи екипаж од тројца американски астронаути и руски космонаут на пат кон Меѓународната вселенска станица на шестмесечен престој во научната мисија во Земјината орбита.
Двостепена ракета „Фалкон 9“, која носи автономно управувана капсула „Кру драгон“, наречена „Ендевор“, беше лансирана од вселенскиот центар „Кенеди“ на НАСА во Кејп Канаверал на брегот на Атлантикот на Флорида.
Девет минути по лансирањето, капсулата „Ендевор“ стигна до својата почетна орбита и се одвои, сето тоа емитувано во живо од капсулата на кое се прикажани четворицата членови на екипажот врзани заедно и облечени во бели и црни костими за летови со шлемови.
„Какво неверојатно возење до орбитата“, рече астронаутот Метју Доминик (42), командант на летот, еден од тројцата почетници во вселенски летови, во контролниот центар надвор од Лос Анџелес. „Голема благодарност до ‘Спејс икс’“.
„Навистина е чест да се лета со ова летало од новата генерација со нова генерација на екипаж“, рече ветеранот на НАСА, д-р Мајкл Барат (64), седејќи во капсулата до Доминик.
Четворицата членови на екипажот треба да пристигнат до вселенската станица рано во вторник по 16-часовен лет приклучувајќи ѝ се со орбиталната лабораторија на приближно 420 километри над Земјата.
Означена како „Екипаж 8“, мисијата го означува осмиот долготраен екипаж на Меѓународната вселенска станица што НАСА го испрати на ракета на „Спејс икс“ откако приватниот ракетен потфат основан од милијардерот Илон Маск и со седиште во близина на Лос Анџелес во 2002 година почна да испраќа американски астронаути во орбитата во мај 2020 година.
Последниот екипаж на Меѓународната вселенска станица е предводен од Доминик, пилот на американската морнарица, кој оди на своето прво патување во орбитата, и Барат, лекар што веќе двапати бил на Меѓународната вселенска станица.
Тимот го заокружуваат астронаутот на НАСА, Жанет Епс (53), вселенски инженер и поранешен технички разузнавач на ЦИА, и космонаутот Александар Гребенкин (41), поранешен инженер за воени авиони. И тој и Епс, како и Доминик, се на својот прв лет до Меѓународната вселенска станица.
Гребенкин е последниот космонаут што лета со американско вселенско летало според договорот за споделување транспорт потпишан во 2022 година од НАСА и руската вселенска агенција „Роскосмос“, и покрај зголемените тензии меѓу Вашингтон и Москва поради руската инвазија на Украина.
Мисијата „Екипаж 8“ ќе биде пречекана во вселенската станица од седум патници – тројца Руси и четворица астронаути на „Екипаж 7“, двајца од НАСА, еден од Јапонија и еден од Данска.
„Екипаж 7“ се очекува да замине од вселенската станица за Земјата околу една недела по пристигнувањето на „Екипаж 8“, а астронаутите ќе останеат на вселенската станица до крајот на август изведувајќи околу 250 експерименти во микрогравитациската средина на орбиталната платформа.
Меѓународната вселенска станица, со должина на фудбалско игралиште, како најголем човечки објект во вселената, континуирано е управуван од конзорциум предводен од САД и Русија, кој ги вклучува Канада, Јапонија и 11 европски земји.
НАСА соопшти дека е посветена на одржување на Меѓународната вселенска станица во функција најмалку уште шест години.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Демонстранти упаднаа во претседателската резиденција во Тбилиси на денот на локалните избори

На денот на локалните избори во Грузија, антивладини демонстранти во Тбилиси пробија метални огради и упаднаа во дворот на претседателската резиденција. Специјалните сили употребија бибер-спреј за да ја растераат толпата, соопштија локални медиуми.
За да се зачува јавниот ред, дополнителни безбедносни сили беа преместени од неколку делови на Тбилиси во центарот на главниот град, објави РИА Новости.
NOW – Pro-EU protesters attempting to storm the presidential palace in Tbilisi, Georgia. pic.twitter.com/qZchEj9G6M
— Disclose.tv (@disclosetv) October 4, 2025
Муртаз Зоделава, член на опозициската партија „Обединето национално движење“, претходно им рече на десетиците илјади луѓе собрани на Плоштадот на слободата во Тбилиси дека следниот чекор ќе биде „заземање на претседателската палата“, откако организаторите на протестот објавија дека „власта се вратила кај народот“, пренесува локалниот портал „Цивил Џорџ“.
Опозицијата тврди дека станува збор за „мирна револуција“ најавена за денот на локалните избори, додека владејачката партија „Грузиски сон“ вели дека зад инцидентите стојат внатрешни и надворешни актери.
Happening now, Tbilisi #GeorgiaProtests pic.twitter.com/YFR7ccAKWq
— Anna Gvarishvili (@AnnaGvarishvili) October 4, 2025
Локалните избори се одржуваат истовремено во 64 општини и региони низ целата земја, а граѓаните избираат градоначалници на пет самоуправни градови, Тбилиси, Кутаиси, Батуми, Рустави и Поти – како и градоначалници на 59 општини и советници на локалните собранија.
Во изборниот процес учествуваат 12 политички партии, додека дел од опозицијата најави бојкот.
Свет
20 точки за мир: што точно пишува во планот на Трамп за Газа

Планот на Доналд Трамп за прекин на војната во Газа е прифатен од израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху. Хамас се согласи да ги ослободи преостанатите заложници, но вели дека бара понатамошни преговори по голем број точки.
Еве што содржи планот што го објави Белата куќа:
1. Дерадикализација на Газа
Газа ќе стане зона без тероризам, дерадикализирана, која нема да претставува закана за своите соседи.
2. Реконструкција на Газа
Газа ќе се развива за добробит на луѓето од Газа, „кои се намачиле повеќе од доволно“.
3. Итен прекин на огнот
Ако и двете страни го прифатат овој план, војната веднаш ќе престане. Израелските сили ќе се повлечат до договорената линија за да се подготви ослободувањето на заложниците. Боите на борба ќе останат замрзнати додека не се исполнат условите за комплетно, постепено повлекување.
4. Ослободување на сите заложници
Во рок од 72 часа откако Израел јавно ќе го прифати овој договор, сите заложници, живи и мртви, ќе бидат вратени.
5. Ослободување на палестински затвореници
Откако сите заложници ќе бидат ослободени, Израел ќе ослободи 250 затвореници со доживотна казна плус 1.700 Газани кои биле уапсени по 7 октомври, вклучувајќи ги и сите жени и деца. За секој израелски заложник чија останки се вратат, Израел ќе ги ослободи останките на 15 мртви Газани.
6. Разоружување на Хамас
Откако сите заложници ќе бидат вратени, членовите на Хамас кои се обврзат на мирно коегзистирање и да ги предадат своите оружја, ќе добијат амнестија. Бунтовниците кои сакаат да го напуштат Газа ќе добијат безбедно преминување кон земји што ќе ги пречат.
7. Доставување помош
Целосна помош ќе биде веднаш испратена во Газа. Како минимум, тоа ќе вклучува реконструкција на инфраструктурата (вода, електрична енергија, канализација), реконструкција на болници и пекари, неопходна опрема за отстранување на урнатини и отворање на патишта.
8. Распределба на помош
Распределбата на помошта во Газа ќе се спроведува без мешање од двете страни преку ОН и неговите агенции и Црвениот полумесец, како и други „меѓународни институции кои не се поврзани на никакви начини со ниту една страна“.
9. Управување на Газа
Газа ќе се управува под „привремена транзициска власт на технократски, аполитички палестински комитет“. Ова тело наречено „Одбор за мир“, предводено од Доналд Трамп, Тони Блер и други шефови на држави, ќе биде одговорно за дневните јавни услуги.
10. Економски план
Планот за економски развој на Трамп за обнова и развој на Газа ќе биде креиран со свикување на повеќе експерти кои помогнале во создавањето на некои од просперитетните модерни градови-чуда на Блискиот Исток.
11. Економска зона
Ќе биде воспоставена посебна економска зона со преферирани тарифи и пристапни услови што ќе се договорат со други држави.
12. Без присилно раселување
Никој нема да биде принуден да ја напушти Газa — а секој кој сака да замине ќе биде слободен да го стори тоа, но и да се врати.
13. Исклучување на Хамас
Хамас и други фракции се согласуваат да немаат никаква улога во управувањето на Газа — директно, индиректно или во било каква форма. Сите „војнички, терористички и офанзивни инфраструктури, вклучувајќи тунели и објекти за производство на оружје, ќе бидат разрушени и нема да бидат обновени“.
14. Гаранција
Регионални партнери ќе обезбедат гаранција дека Хамас и другите фракции ќе ги почитуваат своите обврски и дека „Новата Газа“ нема да претставува закана за своите соседи или за својот народ.
15. Меѓународна Стабилизациона Сила (ИСФ)
САД ќе работат со арапски и меѓународни партнери за формирање привремена Меѓународна Стабилизациона Сила. Оваа група ќе обучува проверени палестински полицајци во Газа. Оваа сила ќе биде долгорочно решение за внатрешната безбедност.
16. Нема анексија на Газа
Израел нема да ја окупира или анексира Газa. Како што ИСФ ќе ја зема контролата, Израелската армија ќе се повлече според „стандарди, пресвртни точки и временски рокови поврзани со демилитаризацијата“. Тие области ќе бидат предадени на ИСФ.
17. План ако Хамас го одбие договорот
Доколку Хамас го одложи или одбие ова предложение, планот, вклучително и засилената операција за помош, ќе продолжи во „зона без терор“ што ќе биде предадена од ИДФ на ИСФ.
18. Меѓурелигиски дијалог
Ќе биде воспоставен процес на „меѓурелигиски дијалог“ базиран на „вредности на толеранција и мирно коегзистирање“ со цел променa на мислењата и наративите кај Палестинците и Израелците.
19. Пат кон државноста
Додека се спроведува обнова на Газа и кога Палестинската власт ќе се реформira, ќе се создадат услови „конверибилни за кредибилен пат кон палестинското самоопределување и државност“.
20. Израелско-палестински дијалог
САД ќе воспостават дијалог помеѓу Израел и Палестинците за да се договори политички хоризонт за мирно и просперитетно коегзистирање.
Свет
Германската полиција уапси Хрват поради дрон над аеродромот во Франкфурт

Германската полиција уапси 41-годишен хрватски државјанин под сомнение дека управувал со дрон во близина на аеродромот во Франкфурт, пренесува германскиот весник „Билд“. Инцидентот се случил во четвртокот, на 2 октомври, а денеска полицијата објави повеќе информации за случајот.
Дронот бил забележан во западниот дел на аеродромот, на оддалеченост од околу 700 метри од пистите. Благодарение на системот за брза реакција и детекција, беспилотното летало веднаш било лоцирано и запленето, а не било потребно прекинување на воздушниот сообраќај.
„Нема индикации за каква било поврзаност на осомничениот со Русија“ соопшти портпаролот на полицијата за германските медиуми, додавајќи дека околностите под кои дронот се нашол во близина на аеродромот сè уште се предмет на истрага.
Сè уште не е познато дали станува збор за комерцијален аматерски дрон или за поголем летачки објект. Против осомничениот е покрената прекршочна постапка поради прекршување на безбедносните прописи.
Полицијата нагласи дека овој случај не е поврзан со неодамнешните инциденти со дронови во Минхен.