Економија
Националната федерација на фармерите за претстојниот откуп на винското грозје: Лозарите се во подобра позиција
Став на Националната федерација на фармерите за престојниот откуп на винското грозје
Националната федерација на фармерите во изминатите две години активно лобира за донесување измени во Законот за виното. Нашите препораки беа делумно прифатени, што резултира со усвојување на нашата заложба за пресметка на производната цена на винските сорти „смедервка“ и „вранец“ од страна на научна институција. Со ова, најниската откупна цена од оваа година ќе биде 25 % повисока од производната цена и сметаме дека оваа пракса треба да продолжи.
Измените на Законот за виното беа усвоени на почетокот на 2024 година, правилникот за пресметка за производната цена на грозје е донесен во мај 2024, а производната цена е објавена на 6.8.2024. Сепак, сметаме дека оваа информација треба да биде објавена порано, најдоцна до јуни.
Објавената информација од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство за пресметаната производна цена, во која се и вклучените 25 % изнесува 18,3 денари за „смедервка“ и 20,8 денари за „вранец“, е изработена од Институтот за земјоделство според дефинирана методологија. Ние сметаме дека од страна на МЗШВ самата пресметка треба да биде навремено јавно објавена за да се расчистат недоразбирањата и да се избегне забуна во јавноста.
Националната федерација на фармерите сака да потенцира дека ваквиот пристап кон решавање на долгогодишните проблеми во секторот лозарство ги поставува лозарите во подобра позиција намалувајќи ги манипулациите од страна на откупувачите. Oвој системски пристап резултира со зголемување на откупните цени на „смедеревка“ и „вранец“ оваа година. Минатата година таа изнесуваше 13-12 денари за килограм предадена „смедеревка“ и 15-17 денари за килограм предаден „вранец“, а изминатите години беше уште пониска, така што оваа година цената за „смедеревка“ изнесува 18,3 денари за килограм и 20,8 денари за килограм „вранец“ доколку шеќерните единици изнесуваат 17 за „смедеревка“ и 19 за „вранец“, кои се најниски шеќерни единици за откуп на грозјето.
Националната федерација на фармерите апелира до надлежните институции, до Земјоделскиот инспекторат, да го следат процесот на откуп и да се осигурат дека не се вршат манипулации со шеќерните единици и воедно контролата да се врши еднакво и на винарниците и на индивидуалните трговци за откуп на винското грозје, како и да се спречуваат дивите откупувачи да откупуваат грозје, кои на манипулативен начин ќе сакаат да откупуваат винско грозје по пониска цена.
Винарите и откупувачите треба да ги почитуваат договорените откупни цени, односно да ги почитуваат сегашните договорени откупни минимални цени и да ги коригираат своите ценовници, каде што таа цена е сега пониска, а воедно да го почитуваат Законот за виното за секоја повисока шеќерна единица да се плаќа еден денар плус. Бараме од винарниците и откупувачите да го исплаќаат износот за откупено винско грозје во целост во рок од седум дена и да не ја намалуваат откупната цена за 8 % бидејќи ова не одговара на ниедни пазарни, демократски и европски правила, принципи и услови со кои се регулира откупот, туку на ваков начин само се овозможува намалување на цената на откуп на винското грозје и се демотивираат лозарите да произведуваат грозје и ги напуштаат лозовите насади. Треба, конечно, винарниците да сфатат дека треба да се воспостават партнерски односи со лозарите преку договорно производство, кое ќе се склучува на почетокот на производната година на грозје.
Националната федерација на фармерите со години бара измена на членот 20 од Законот за виното, така што исплатата за откупеното грозје за сите сорти да биде извршено во рок од седум дена, без да биде намалена откупната цена за 8 % или најдоцна до декември во тековната година, а не како што е наведено сега во законот, исплатата на износот за откупеното винско грозје на секој производител на винско грозје, винарницата или трговецот на винско грозје да ја изврши на три рати, од кои првата рата во висина од најмалку 20 % најдоцна до 15 декември во годината кога е извршен откупот, втората рата во висина од најмалку 40 % најдоцна до 15 февруари наредната година од годината кога е извршен откупот и третата рата со преостанатиот износ најдоцна до 30 април наредната година од годината кога е извршен откупот.
Оваа сезона беше особено тешка за лозарите поради климатските промени, големата суша и проблемите со системите за наводнување. Бараме итна реконструкција на овие системи за да се зачува грозјето.
Националната федерација на фармерите ќе го следи тековниот откуп и ќе излезе со конкретен извештај и со препораки во септември, но истовремено како и досега ќе дава предлози и насоки за измени на закони, стартегии и политики во насока на подобрување на состојбата во лозарството и земјоделството.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Дурмиши: Преку изработка на нов закон за бизнис-ангели ќе дефинираме улогата на ангелите во Северна Македонија
Министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, денеска, се обрати на меѓународна конференција „Бизнис-ангелите и претприемачки екосистем во Северна Македонија. Можности и предизвици“, која се одржа во хотелот „Александар палас“.
Министерот Дурмиши во своето излагање во панелот насловен „Истражување и практики за пристапот до инвестиции на бизнис ангели“ кажа дека бидејќи се наоѓаме во клучен момент во развојот на нашата земја, од клучно значење е да ја истражиме секоја авенија што ни е достапна за да создадеме можности, да поттикнеме иновации и да обезбедиме одржлив економски напредок.
„Бизнис ангелите се витална компонента на овој напор.Бизнис ангелите се поединци кои не само што постигнале финансиски успех туку и акумулирале драгоцено искуство и знаење во текот на нивните кариери. Сега, тие се подготвени да ги инвестираат и своето богатство и мудрост во нови потфати. Тие обезбедуваат капитал за малите и средни претпријатија (МСП) во клучните фази од нивниот развој, кога традиционалните финансиски институции честопати не сакаат да го сторат тоа. Сепак, нивните придонеси надминуваат само финансирање. Бизнис ангелите нудат нешто уште повредно – она што често се нарекува „паметни пари“. Кога бизнис ангел инвестира, тие едноставно не предаваат чек и чекаат поврат. Наместо тоа, тие нудат менторство, насоки и пристап до нивните широки мрежи. Тоа се мрежи изградени со години, понекогаш и децении, на искуство во бизнисот, кои вклучуваат врски со успешни претприемачи, банкари, сметководители, правни експерти и обезбедувачи на осигурување. Бизнис ангелите не се само извори на финансирање; тие се катализатори за иновации и економски раст. Со ставање на нивната експертиза, искуство и финансиски ресурси на маса, бизнис ангелите им помагаат на претприемачите да ги надминат многуте пречки што стојат на патот до успехот“, кажа министерот Дурмиши.
Според министерот и покрај нивниот огромен потенцијал, концептот на бизнис ангели останува релативно недоволно развиен во Северна Македонија.
„Многу претприемачи не се целосно свесни за можностите што ги претставуваат бизнис ангелите, а нашата законска рамка сè уште соодветно не ги поддржува или поттикнува нивните активности. Ова е празнина што ние како Влада и Министерство сме посветени да ја решиме.Нашиот прв чекор е да создадеме поволна правна средина која го поттикнува растот и развојот на бизнис ангелите во Северна Македонија. За таа цел, ние сме во процес на изработка на сеопфатен Закон за бизнис ангели во нашата држава. Овој закон ќе обезбеди јасност и насоки за неколку клучни прашања. Ќе дефинира кој може да стане бизнис ангел, условите под кои може да работи, придобивките од тоа да се биде бизнис ангел и процедурите за излегување од инвестиција. Дополнително, законот ќе ги наведе даночните олеснувања и олеснувања на кои ќе имаат право бизнис ангелите, обезбедувајќи дека нивните придонеси се признаваат и наградуваат“, кажа Дурмиши и дополни дека воведувањето на оваа законска рамка е од клучно значење, не само за охрабрување на повеќе поединци да станат бизнис ангели, туку и за обезбедување на транспарентност и одговорност во процесот.
„Покрај правната рамка, ние мора да се фокусираме и на градење институционални капацитети неопходни за поддршка на развојот на робустен претприемачки екосистем како и институционалната поддршка, подигањето на свеста за придобивките од бизнис ангелите е подеднакво важно.
За да го решиме ова, планираме да започнеме низа промотивни активности насочени и кон потенцијалните бизнис ангели и кон претприемачите.
Министерството за економија и труд ќе претставува извор на сите тековни програми и мерки кои ги поддржуваат бизнис ангелите, со што овие информации ќе бидат лесно достапни преку веб-страницата на Министерството и другите јавни платформи“, кажа министерот.
Како што информира Дурмиши, Министерството за економија и труд веќе направил конкртени чекори во оваа насока преку кофинансирање проекти поврзани со мрежите на бизнис-ангели. Според оваа мерка, Министерството кофинансира 70 % од докажаните трошоци, но не повеќе од 350.000 МКД (околу 5.600 евра) поединечно за секоја мрежа апликант.
Економија
Одржана редовна седница на извршниот одбор за монетарната политика: Основната каматна стапка се намалува 0,25 процентни поени – задржан внимателниот карактер на монетарната политика
На 17 септември 2024 година се одржа редовна седница на Извршниот одбор за поставеноста на монетарната политика на Народната банка, на која беа разгледани најновите податоци и информации за глобалната и за домашната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика.
На седницата беше оценето дека најновите услови во економијата овозможуваат да се почне со постепено претпазливо нормализирање на поставеноста на монетарната политика. Следствено, беше одлучено каматната стапка на благајничките записи да се намали за 0,25 п.п., на нивото од 6,05%. Каматните стапки на депозитите преку ноќ и на 7 дена се непроменети, на нивоата од 4,20% и 4,25%, соодветно. Понудата на благајнички записи на редовната аукција е исто така непроменета и изнесува 10 милијарди денари.
Со ваквите промени се задржува внимателноста во монетарната политика имајќи ги предвид ризиците поврзани со надворешното окружување што сè уште постојат, но и со домашните фактори што влијаат врз агрегатната побарувачка. И натаму се очекува дека нивото на каматните стапки, заедно со досегашните промени кај задолжителната резерва и преземените макропрудентни мерки, вклучувајќи го и постепеното зголемување на стапката на противцикличниот заштитен слој на капиталот за изложеностите на банките (1% со примена од јули 2024 година), ќе придонесат за ценовна стабилност на среден рок и за задржување на стабилноста на девизниот курс. Воедно, промените во инструментот задолжителна резерва коишто се применуваат од јули 2024 година, придонесуваат за дополнителна поддршка на поставеноста на монетарната политика.
Одлуката за монетарната политиката е заснована на оцените за инфлацијата, којашто се движи во рамките на очекувањата, како и на постојаните поволни движења на девизниот пазар. Годишната стапка на инфлација во август позначително забави и изнесува 2,2%, при поволни движења кај сите три главни компоненти, односно пад на цените кај прехранбената и енергетската компонента и забавен раст на базичната инфлација. Со оглед на споредбената основа од 2023 година (мерки за привремено ограничување на растот на цените), до крајот на годината е можна определена променливост во стапката на инфлација, но во просек за целата 2024 година се очекува дека ќе биде во рамките на проектираната од 3,5%, според априлскиот циклус проекции. Во анкетите на ЕК за очекувањата на потрошувачите, веќе пет месеци по ред преовладуваат очекувања за намалување на цените во следниот период. Во однос на берзанските цени на примарните производи, најновите прогнози се ревидирани надолу, во согласност со зголемената понуда и намалената побарувачка, што е поврзано со послабите изгледи за раст.
Состојбата на девизниот пазар е стабилна и движењата се поволни. Нивото на девизните резерви на крајот на август изнесува 4.469,8 милиони евра, што е соодветно за задржување на стабилноста на курсот на домашната валута. Во согласност со поволните движења на девизниот пазар, Народната банка од почетокот на годината интервенира со нето-откуп на девизи, што придонесе и за подобри остварувања кај девизните резерви од очекувањата. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, трговскиот дефицит во јули 2024 година е во согласност со очекувањата од априлскиот циклус проекции. Остварувањата на менувачкиот пазар заклучно со крајот на август се малку повисоки од проектираните нето-приливи од приватните трансфери. Остварениот дефицит во тековната сметка на билансот на плаќања во вториот квартал од 2024 година е понизок од очекувањата според априлската проекција, при истовремено повисоки остварени нето финансиски приливи.
Во однос на политиката на Европската централна банка (ЕЦБ), како фактор којшто Народната банка исто така го има предвид, на последната седница во септември по вторпат оваа година беше донесена одлука за намалување на каматната стапка за 0,25 п.п.
Економскиот раст во вториот квартал на 2024 година забрза и е речиси идентичен со проекциите на Народната банка. Реалниот раст на домашната економија изнесува 2,3% на годишна основа (1,2% во претходниот квартал), при натамошен раст и на квартална основа. Така во првата половина од годината е остварен раст од 1,8%, што е блиску до нашата проекција од 1,9%. Високофреквентните податоци за третиот квартал од 2024 година со кои се располага во моментов се ограничени. Засега, податоците за јули покажуваат реален годишен раст на прометот во вкупната трговија и на индустриското производство, наспроти нивниот пад во претходниот квартал. Во однос на ризиците за растот во следниот период, тие и натаму постојат и се поврзани пред сѐ со случувањата во надворешното окружување, но и со интензитетот на остварувањето на домашните инфраструктурни проекти.
Во монетарниот сектор, депозитниот потенцијал на банките е солиден и засега со изгледи за подобри остварувања од очекуваните за третиот квартал. Слични се остварувањата и кај кредитниот раст, којшто се одржува малку над проектираниот.
Општо земено, најновите остварувања кај клучните макроекономски показатели, како и согледувањата во однос на нивната идна патека, создадоа можност за намалување на основната каматна стапка. Сепак, Народната банка го задржува внимателниот пристап при натамошните одлуки за монетарната политика. Ризиците поврзани со надворешното окружување треба и натаму да се следат, пред сè цените на примарните производи, коишто сè уште се под влијание на нестабилниот геополитички контекст и климатските промени, а треба да се внимава и на ризиците од домашните фактори коишто може да влијаат врз побарувачката и цените во следниот период, вклучително и политиката на платите. Оттаму водењето внимателни макроекономски политики ќе биде нашиот приоритет и во иднина. Народната банка и натаму е подготвена да ги употреби сите неопходни инструменти и да презема соодветни мерки со коишто ќе се придонесе за задржување на стабилноста на девизниот курс и ценовната стабилност на среден рок.
Економија
Пратениците го одобрија унгарскиот заем од половина милијарда евра
Со 65 гласа „за“ и 15 против, пратениците во Собранието го одобрија заемот од половина милијарда евра од унграската влада.
250 милиони евра, половина од средствата од овој заем ќе се користат за развој на општините, а другите ќе ги користат стопанствата во форма на кредити. Рокот за отплата е 15 години, со вклучен грејс период од три години, каматната стапка е фиксна и изнесува 3,25 проценти. Македонија ќе треба да исплати и провизија од 70 илјади евра за правни услуги на независна фирма избрана од страна на Унгарската експорт-импорт банка.
Додека за мнозинството нема ништо спорно кај законот, туку напротив, ќе помогне во развојот на општините и економијата, опозицијата обвинува дека парите не се од Унгарија, туку од Кина и дека земјата станува политички заложник.
Пратеникот Фатмир Битиќи и ексвицепремиер за економски прашања од СДСМ изјави дека кинеските пари ќе ја нарушат макроекономската стабилност и ќе има негативно политички влијание за државата, која ќе стане заложник на Унгарија. Рече и дека има скриени трошоџи, чијшто износ не го пишува во договорот.
„Ова задолжување е без контрола, идните генерации ќе ги плаќаат кредитите и другите последици, Ова не е патот по кој сакаме да одиме ова задолжување ја загрозува макроекономската стабилност“, рече Битиќи.
Македонија ќе треба да исплати и провизија од 70 илјади евра за правни услуги на независна фирма избрана од страна на Унгарската експорт-импорт банка.