Македонија
АХВ: Одгледувачите на овци и кози да ги засилат мерките за заштита од чума кај малите преживари

Агенцијата за храна и ветеринарство ја следи состојбата со болеста Чума кај малите преживари (Peste des Pestitis Ruminants) која е потврдена во регионов.
Со цел зачувување на статус земја слободна од болеста, извоз на живи животни, месо од овци и кози и нивни производи во Европската Унија и заштита од внесување на вирусот на болеста на сила се решенијата за забрана на увоз и транзит на живи животни (домашни и диви овци и кози) и производи и нус производи од животинско потекло од регионите каде е потврдена болеста во Република Романија и во Република Грција, кои АХВ ги донесе во јули годинава веднаш по потврдувањето на болеста во посочените региони во овие земји.
„Како одговорна институција и за здравствената заштита на животните, по потврдувањето на болеста и во регионот, АХВ ги извести Ветеринарната комора, ветеринарните друштва, одгледувачите на животни и официјалните ветеринари за нивните обврски во однос на спроведување на активности за рано откривање на болеста чума кај мали преживари. Упатен е апел одгледувачите веднаш да пријават до ветеринарните друштва и официјалните ветеринари доколку забележат појава на симптоми на болеста, дури и кај едно животно,при што ни едно од животните не смее да го напушти одгледувалиштето. Од таму не смее да се изнесуваат животните, производи од животинско потекло, опрема, измет и ѓубре“, велат од АХВ.
Во случај на сомнеж или потврда на болеста ќе се применуваат мерките од Планот за итни мерки и оперативниот прирачник за чума кај малите преживари кои Агенцијата ги подготви и донесе уште во 2018 година. Со Планот и оперативниот прирачник се уредуваат постапките и активностите кои треба да се спроведат и применуваат согласно Законот за ветеринарно здравство и Одлуката за планови за итни мерки кај животните. Со овие документи, како што додаваат од АХВ, се овозможува ефикасно и ефективно спроведување на мерките за заштита и контрола на приемчивата популација животни – овци и кози, како и брза проценка за ограничување или отстранување на ризикот за внес и ширење на вирусот.
На ветеринарните друштва им се препорачува да го зголемат нивото на претпазливост и веднаш да пријават до официјалниот ветеринар доколку забележат некои од симптомите на оваа болест, или угинување на животни од видовите овци и кози.
Болеста чума кај малите преживари претставува вирусно заболување кај козите и овците, предизвикано од morbilli вирус од фамилијата парамиксовируси и предизвикува големи економски штети. Заразувањето (морбидитетот) на приемчивите животни може да биде од 90 до 100%, а стапката на смртност (морталитет) се движи помеѓу 50 и 100% и е особено изразен кај подмладокот.
Светската организација за здравје на животните (WOAH- OIE) и ФАО болеста ја класифицираат меѓу високо заразните прекугранични болести со сериозни општествено-економски реперкусии. Погодувајќи го ситниот добиток, козите и овците, се гледа како на болест од јавен интерес што го попречува развојот на сточарството на локално и национално ниво и ја загрозува безбедноста на храната и егзистенцијата на семејставата кои одгледуваат овци и кози.
Луѓето не се приемчиви на вирусот и нема опаснот по нивното здравје.
Болеста чума кај малите преживари е една од најзаразните болести кај малите преживари која исто така може да ги зафати и некои диви мали преживари.
Инфекцијата обично се случува преку директен контакт меѓу приемчивите и заразени животни. Во раните фази на инфекцијата, кога животните имаат покачена телесна температура, сите телесни секрети и екскрети се високо контаминирани. Преносот на болеста преку воздух е брз кај соседни стада.
Излачувањето на вирусот започнува за време на инкубацискиот период, пред појавата на првите клинички знаци и може да трае до над 2 месеци по закрепнувањето. Овие периоди на „тивко“ присуство на вирусот, без видливи клинички знаци, го зголемуваат ризикот од ширење на болеста на други мали преживари, како домашни така и диви. Контаминација е исто така можна преку внесување на заразена храна или вода поради што е потребно спроведување на засилени биосигурносни мерки на одгледувалиштата за овци и кози и на пасиштата.
АХВ одржа координативен состанок со експерти од областа на кој се разгледа епидемиолошката состојба во земјава и во регионот. Донесени беа заклучоци за преземање на засилени безбедносни мерки за спречување на внес и ширење на болеста во земјава.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Меџити: Енергетската транзиција мора да оди рака под рака со еколошката правда и јавниот интерес

Првиот заменик претседател на Владата и министер за животна средина и просторно планирање, Изет Меџити, денеска се обрати на свеченото отворање на MEF Energy Forum 2025 –регионален форум посветен на енергетската транзиција и климатските предизвици во Западен Балкан.
Во својот воведен говор, министерот Меџити порача дека „енергетската иднина на регионот не смее да се гради на штета на животната средина, здравјето на граѓаните и социјалната правда.“
„Западен Балкан нема луксуз да избира меѓу економски развој и еколошка одржливост. Двете мора да одат заедно – или нема да одиме никаде,“ рече Меџити пред учесниците на форумот.
Тој исто така посочи дека Министерството за животна средина и просторно планирање, веќе работи на усогласување на националната еколошка и енергетска рамка со Европскиот зелен договор и глобалните цели од Парискиот договор. Но, истовремено и предупреди дека имплементацијата мора да биде: брза, фер и транспарентна бидејќи како што кажа тој последиците од климатските промени веќе ги чувствуваме, а транзицијата не смее да ги остави најранливите заедници зад себе.
На крајот од своето обраќање, министерот упати повик за регионално здружување, инвестирање во чисти технологии и конкретни резултати наместо декларативни заложби:
„Не можеме да зборуваме за енергетска сигурност ако истовремено ги труеме реките, воздухот и земјата. Не ни требаат само добри намери, туку и храбри политики. Граѓаните очекуваат резултати, а оваа тема бара акција час поскоро“
MEF Energy Forum 2025 се одржува во Скопје под организација на ZIP Institute, со поддршка од Владата на Република Северна Македонија и повеќе меѓународни партнери.
Македонија
Злоупотреба на правото на вето, идентитетски условувања и историски ревизионизам – Сиљановска-Давкова во Тирана за проширувањето на ЕУ

Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова се обрати на Самитот на шефови на држави и влади на учесниците на Процесот за соработка во Југоисточна Европа (ПСЈИЕ) во Тирана и посочи дека во услови на драматични геополитички промени, со сè помалку мултилатерализам и сè повеќе мултиполарност, со војна на тлото на Европа – интеграцијата е неодложен геополитички и безбедносен императив за Европската Унија.
Таа нагласи дека е особено важна одговорноста на земјите членки од регионот коишто треба да бидат двигатели на проширувањето, а не извор на блокади што го поткопуваат кредибилитетот на Унијата.
Укажувајќи дека треба да се унапреди регионалната соработка и да се фокусираме на клучните проблеми – од одливот на мозоци до климатските промени, претседателката рече дека регионот мора проактивно да се поддржува за да не бидеме сведени на геополитичка и геоекономска периферија.
Сиљановска-Давкова додаде дека ни треба подобрена инфраструктурна, енергетска и дигитална поврзаност со цел регионот да биде поконкурентен на поширокиот европски и глобален пазар.
Упатувајќи благодарност за регионалната солидарност изразена преку несебичната нега на повредените во трагичниот пожар во Кочани, таа истакна дека со отворањето на здравствените установи за повредените македонски граѓани, како и со активирањето на европскиот механизам за цивилна заштита, се манифестираше искрено пријателство, соседска грижа и хуманост во еден од најтрагичните современи настани за државава.
Таа посочи дека патот на европската иднина води преку соработката и солидарноста, но истакна дека тој пат не е без пречки: сериозна препрека произлегува од старите предрасуди во некои европски центри кои сè уште гледаат на Балканот како на нестабилна периферија, составена од држави заглавени во конфликти, самоблокади и меѓусебни саботажи.
Истакнувајќи дека уште посериозна препрека е билатерализацијата на интегративниот процес од самите балкански соседи, преку злоупотреба на правото на вето, идентитетски условувања и историски ревизионизам, таа оцени: овие постапки не само што го забавуваат процесот на евроинтеграцијата, туку и ги засилуваат стереотипите дека Балканот не е подготвен за Европа.
Нагласувајќи дека кандидатите за членство, наместо солидарност и фер процес, сѐ почесто се соочуваат со опструкции поради билатерални прашања, претседателката оцени дека наместо европеизација на Балканот – сведоци сме на опасен тренд на балканизација на Европската Унија и истакна дека ова мора да се смени и тоа за доброто на сите.
Македонија
Панел дискусија на Лекарската комора: Системот за специјализации треба да се реформира

Лекарската комора, денес, организираше панел-дискусија на тема „Меѓународни искуства во постдипломската едукација на доктори“, на која се дискутираше за програмите и начинот на организација за специјализациите во нашата земја правејќи и споредба со начинот на кој овие процеси се организираат во Германија, Хрватска и Србија.
Од презентираните информации и дискусијата се идентификуваше потреба системот за специјализации во нашата земја да биде реформиран за да продуцираат здравствен кадар кој ќе овозможи оптимално функционирање на здравствените установи и ќе обезбеди квалитетна здравствена заштита на населението.
„Поминаа 15 години откако високообразовниот систем се усогласи со Болоњскиот процес, значителен период кој нѝ овозможи доволно време да ја процениме неговата имплементација и постигнатите резултати. За сеопфатно да ги оцениме нашите искуства во споредба со сегашните потреби и на колегите и на пациентите, тесно соработувавме со лекарските комори од другите држави. Овој заеднички напор ќе овозможи детална анализа и споредба на нашите тековни програми за специјализација“, истакна претседателката на Комората, проф. д-р Калина Гривчева Старделова.
Таа појасни дека системот на специјализации што сега постои во нашата земја одговара повеќе за терцијарните здравствени установи, бидејќи создава тесно специјализиран медицински кадар кој може да обезбеди консултација со друга специјалност доколку се појави потреба. Но кога се во прашање болниците од секундарно ниво, тогаш е потребно специјалистите да не се премногу тесно специјализирани за да можат да одговорат на поголем број здравствени услуги што се потребни за пациентите.
„Начинот на кој сега се организирани специјализациите, ги попречува докторите во секојдневната работа. Имавме реакции од колегите педијатри, дека ако докторот е супспецијалист по детска пулмологија, тогаш може да работи само во оваа тесна специјалност и да препишува лекови само за таа специјалност, а не и за пошироката специјалист – педијатрија“, вели проф. д-р Гривчева Старделова.
Во однос на задржување на младиот кадар, претседателката на Комората посочи дека овие доктори треба да бидат вработени веднаш по завршување на медицинскиот факултет, да им се даде можност да се едуцираат и да бидат достојно платени.
Проф. д-р Марија Вавлукис, продекан за настава на Медицинскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ го презентираше актуелниот систем на организација на специјализациите во нашата земја.
Во дискусијата што се отвори се посочи дека во рамките на реформата на специјализациите, треба да се донесе и 10-годишен план за потребите од здравствен кадар и новите специјализации да бидат распишувани според потребите идентификувани во овој документ. Политизацијата на здравство, исто така беше апострофирана како сериозен проблем.
Д-р Иван Рагуж од Хрватската лекарска комора посочи дека тие веќе неколку години водат кампања за да се реформираат специјализациите.
„Се залагаме за промени бидејќи младите доктори не се задоволни од начинот на кој се сега организирани. Бараме да постои национална програма за планирање на специјализации, тие централно да се финансираат, а не преку болниците, да има регистар на институции каде се обучуваат специјализантите, да се контролира квалитетот и да се врши евалуација на прогресот. Формирана е работна група во Министерството за здравство во која имаме и членови на Комората“, истакна д-р Рагуж.
Претставникот на Лекарската комора на Србија, д-р Милан Диниќ, појасни дека иако во неговата земја започнала имплементација на Болоњскиот систем во организација на специјализациите, поради несоодветните резултатите од примената, во 2021 година се вратил стариот систем што се применувал до 2010 година.
За разлика од кај нас, каде за специјализациите надлежно е Министерството за здравство и медицинските факултети, во Германија, како што појаснија претставниците на Германската лекарска комора проф. д-р Хенрик Херман и д-р Јоханес Гехле, оваа улога ја имаат регионалните лекарски комори, кои развиваат наставни програми и прописи за обука на специјалисти. Прописите за специјалистичка обука се усвојуваат од страна на Собранието на Германската лекарска комора, претставничкото тело на сите лекари во Германија.
Од целосната дебата ќе бидат утврдени заклучоци што ќе бидат испратени до Министерството за здравство, медицинските факултети и другите засегнати страни.