Контакт

Култура

Мојсова-Чепишевска: Исчитувањето на Конески како тестамент треба да продолжи – да не заборавиме дека мораме да пишуваме на македонски

Објавено пред

Исчитувањето на Конески како тестамент треба да продолжи зашто на тој начин нема да заборавиме дека мораме да пишуваме на македонски! Ова го порача проф. д-р Весна Мојсова-Чепишевска на свеченоста на која од Културно-едукативниот центар „Небрегово“ во спомен-домот „Блаже Конески“ ѝ беше доделено признанието „Зборот на Конески“ за 2024 година.

dobivaj vesti na viber

„Од 2021 година па наваму, кога ќе ја употребам синтагмата ‘Конески како тестамент’, не еднаш следува прашањето: Зошто Конески како тестамент?, Што пишува во тестаментот на Конески? Некои дури и негодуваа на поврзувањето на Конески со самиот термин тестамент. Зашто тој немал напишано или барем не знаеме дека напишал тестамент во кој го распределува наследството. На тоа секако следува мојата реакција со зачуденост дали од ‘патријархот на македонското слово’, како што го нарече грчкиот поет Костас Валетас, од човекот со тестаментално дело за севкупната македонска култура треба да се очекува својот тестамент да го запише во некаков правен акт, а не во своите поетски, есеитички и научни текстови. Одговорот го почнувам со прашање: Нели последните напишани и/или објавени текстови на културните дејци се со тестаментални пораки? Книжевната и културната историја нè учат дека е така“, посочи Мојсова-Чепишевска.

Како што нагласи, оттука, неминовно е тестаменталните пораки на Конески да ги побараме и во неговиот текст објавен последен во текот на неговиот физички живот – „Пишувањето на ‘мал’ јазик“.

„Повеќе од половина век јас пишувам песни на јазик на еден народ, што го сочинуваат приближно два милиона луѓе. Да биде мојата позиција уште поранлива, јазикот на кој пишувам, македонскиот, е кодификуван допрва во 1945 година и јас лично сум зел извесен удел во тој чин за потоа пак во текот на неколку децении да му се посветам како славист на изучувањето на историјата и современата состојба на својот мајчин јазик. Но, не треба да го скријам ни тоа дека за сето ова време на мојата литературна и научна дејност од некои центри на моќ на Балканот ни се оспорува правото да пишуваме на свој јазик и да се сметаме за современа народна заедница. Дали не се работи тогаш за една неразбирлива и безрасудна тврдоглавост од наша страна?,“ вели Конески уште во почетокот на овој текст.

„И, еве, во 2024 година, кога со возбуда го примам признанието ЗБОРОТ НА КОНЕСКИ на КЕЦ ‘Небрегово’, чувствувам потреба уште еднаш да кажам зошто исчитувањето на Конески како тестамент треба да продолжи. Зашто на тој начин нема да заборавиме дека мораме да пишуваме на македонски! Овој негов аманет во годините наназад и мене ме натера што повеќе да го проучувам неговото дело и да се обидам да истражувам помалку истражени сегменти од неговиот опус. Затоа во последново време се навраќам и на оние стихови на Конески, кои зборуваат за обичните животни наслади. Не затоа што немам што друго да кажам за ‘Везилка’ или за ‘Тешкото’, за ‘Ракување’ или за ‘Илинденски мелодии’, туку затоа што сега ме интересира тој интимен Конески и потребата со нови исчитувања да гребеме по неговото творештво за да дојдеме, како што вели тој во песната ‘Планина’ – до последниот слој на душата. Оти постојано во мене е присутно прашањето колку го познаваме Конески токму до таму, до дното на неговата душа. Обидувајќи се да дојдеме до последниот слој на неговата душа, ние треба да дојдеме до последниот слој и на сопствената душа. До последниот суштински слој и на македонската душа… Ако можеме тоа да го постигнеме… Затоа што и врежаното во таа душа е на македонски јазик. Затоа што врежаното е токму зборот на Конески“, истакна Мојсова-Чепишевска.

Култура

Љутков: Потенцијалот на културата и креативната економија како движечка сила за одржлив економски развој

Објавено пред

Министерот за култура и туризам Зоран Љутков денеска во Котор, Црна Гора, присуствуваше и се обрати на првиот состанок на министрите за култура од Западен Балкан, во организација на Британскиот совет, а во партнерство со Министерството за култура на Црна Гора. Состанокот се одржа како дел од Берлинскиот процес 2025, чиј домаќин оваа година е Обединетото Кралство. Оваа денешна средба во Котор, Република Црна Гора, претставува прво вклучување на министрите за култура од Западен Балкан во рамките на Берлинскиот процес.

dobivaj vesti na viber

„Во време кога економскиот раст се мери не само преку индустриска продукција, туку и преку културна длабочина и креативен капацитет, потребно е да ја препознаеме стратешката вредност на спојот меѓу културата и туризмот. Ваквите и слични собири мораме да ги користиме за сеопфатно да ја осмислиме нивната синергија како двигател на креативната економија – економија што расте од идеи, се храни со иновации и се темели на човечките вредности“, истакна Љутков на состанокот.

Прикажи повеќе...

Култура

„Народен пратеник“ ја претставува Македонија на регионалната театарска елита на јубилејното 70. „Стериино позорје“

Објавено пред

Од

Македонскиот народен театар со претставата „Народен пратеник“ од Бранислав Нушиќ, во адаптација и режија на Егон Савин, на 1 и 2 јуни ќе учествува на 70. „Стериино позорје“, Нови Сад.

dobivaj vesti na viber

„Почнувајќи од првата комедија на Бранислав Нушиќ, политички субверзивно дело од млад сатиричар, бунтовно насочено кон системот изграден врз лаги, корупција и манипулации, авторите на претставата суптилно покажуваат дека состојбата на тој наш систем воопшто не се подобрила, односно дека ваквите механизми на владеење се сè уште основа на општествените текови, главно, во неуспешните балкански држави. Режисерот Егон Савин гради компактна, возбудлива и прецизна претстава, не одлучувајќи да оди по патот на подрастична модернизација на текстот, туку ненаметливо посочувајќи ја безвременската траги(коми)чна вистина на откритијата на Нушиќ за длабоката политичка гнилост. Сепак, во претставата постојат разлики во значењето во споредба со оригиналниот текст и тие се отсликуваат на драматуршкиот план. Сценската игра, која трае само еден час и петнаесет минути, е згусната и динамична; големиот број ликови се изведени од сценскиот текст, од сопругата на Јеврем, Павка, преку Сима, Ивковиќ, неговата тетка, Секулиќ и други, а со тоа се исклучени и излишните линии на нарацијата.

Расплетот е, исто така, значително променет, не е толку ведар како кај Нушиќ, туку е позаострен, помрачен и со тоа е поблиску до духот на нашето време. На режисерски план, најважна е работата со актерите, секој лик е прецизно оформен, што се издвојува како најголема вредност на претставата, покрај сликовито длабоките заплети на Нушиќ, од кои произлегуваат убиствени вистини за чудниот систем на вредности и неуништливата валканост и превртливост на политичарите… “, пишува Ана Тасиќ, селектор.

Овогодишното 70. „Стериино позорје“ се одржува од 26 мај до 3 јуни 2025 година, под мотото „Создавање историја/менување на иднината“. Освен МНТ, во натпреварувачката програма учествуваат и: Загребачко казалиште младих, Црногорско народно позориште, Атеље 212, Југословенско драмско позориште, Српско народно позориште, Нови Сад и други.

Последното учество на МНТ беше пред 22 години.

Прикажи повеќе...

Култура

Операта „Аида“ од Џузепе Верди традиционално ќе ги затвори Мајските оперски вечери

Објавено пред

Од

На 31 мај со почеток во 20.00 часот, величествената „Аида“ од Џузепе Верди, традиционално ќе го затвори 53.издание на фестивалот „Мајски оперски вечери“. Спојот на традицијата со визуелната иновација, преточена преку футуристичката виртуелна сценографија ќе ја одведат публиката на патување низ древниот Египет раскажувајќи приказна за љубовта.

dobivaj vesti na viber

„Аида“, магичното ремек-дело на Џузепе Верди ќе се изведе под диригентската палка на гостинката од Италија, Џана Фрата. Во продукција на театарот Карло Феличе од Џенова, Италија, претставата на сцената на Националната опера и балет ја пренесе и адаптира Дејан Прошев. Кореографијата е на Луиза Балдинети (Италија), концерт-мајстор е Верица Ламбевска, а хор-мајстор: Ѓурѓица Дашиќ.

Во насловната улога (Aида) ќе настапи, Дарија Мазиеро (Италија), во улогата на Радамес ќе настапи, Џејмс Ли (Јужна Кореја), во улогата на Амнерис, Ненси Фабиола Херера (Шпанија), улогата на Рамфис ќе ја толкува Игор Дурловски, Фараон е Владимир Саздовски, Амонасро, Mарјан Јованоски, Главна свештеничка: Александра Лазаревска Василевски, Гласник: Никола Стојчевски, балетски солист: Илијана Данилов, заедно со хорот, оркестарот и машкиот балетски ансамбл на Национална опера и балет.

Поставена во древниот Египет, операта спојува интимна човечка драма со величествени хорови, балетски сцени и моќна оркестрација.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија43 минути

ВМРО-ДПМНЕ ги соопшти имињата на 25 кандидати за градоначалници, повеќето ќе се борат за нов мандат

Извршниот комитет на ВМРО-ДПМНЕ утврди 25 кандидати за градоначалници. За Град Скопје се’ уште не е донесена одлуката. Се работи...

Македонија2 часа

(Видео) Се бара донација од пченка и јаболка оти мечки се доближуваат до селата околу Шар Планина

Националниот парк „Шар Планина“ повика на донации во форма на домашна пченка и јаболка, бидејќи се забележани повеќе случаи во...

Македонија3 часа

Неопходно е да се додаде по уште една лента на експресниот пат Штип – Кочани, експертите ценат дека има и технички недостатоци

Денеска во Кочани претставници од Одделот за сообраќај на Министерството за внатрешни работи присуствуваа на експертскиот панел „Безбедносните ризици на...

Македонија4 часа

Изгласан Законот за ратификација на договорот со Обединетото кралство – власта ракоплескаше, опозицијата негодуваше

Со 76 гласа за, 6 против и без воздржани, Собранието го изгласа Законот за ратификација на договорот меѓу Владите на...

Македонија7 часа

(Видео) Јакимовски ја поддржува Арсовска: Не молчам, градат на диво, милиони испаруваат, Владата спие

Давам јавна поддршка на она што го прави градоначалничката на Скопје, Данела Арсовска. Ние може нејзе да не ја сакаме,...

Македонија8 часа

Наместо да филозофираат, Владата и Тошковски треба да ги фатат криминалците, а не да им дозволуваат на Ганиу и на Меџити да уништуваат докази, вели Арсовска

Наместо во истрага за криминалот, градоначалничката на Скопје, Данела Арсовска, на социјалните мрежи реагира дека институциите во Македонија активно учествуваат,...

Македонија9 часа

Мицкоски нема против информатичар да стане министер за здравство: Со господинот Алиу се познаваме, мислам дека добро ќе соработуваме

Премиерот Христијан Мицкоски нема забелешки за предлогот поранешниот министер за информатичко општество и администрација Азир Алиу да биде министер за...

Македонија10 часа

Владата ќе дава грант од 10.000 евра за млади до 29 години за отворање на сопствен бизнис

Во Оперативниот план за 2025 година предвидено е да се вклучат вкупно 16.057 невработени лица, од кои 12.537 лица во...

Македонија11 часа

(Видео) Кузеска: Доставивме документи до ДКСК, бараме итна постапка за скандалозниот тендер во МВР

СДСМ достави документи до Државната комисија за спречување на корупцијата и бара итна постапка за, како што велат, скандалозниот тендер...

Свет11 часа

Папата Лав: Плачот на мајките и на татковците што држат мртви деца во Газа достигнува до небото, запрете ја војната

Папата Лав, денес, апелира за прекин на огнот во Газа и ги повика Израел и милитантите на Хамас целосно да...

Македонија11 часа

Мицевски: Договорот со Обединетото Кралство во собраниска процедура, истoриски чин за Македонија

Во Собранието почна Комисијата за надворешни работи на Собранието каде точка на дневен ред е Предлог законот за ратификација на...

Македонија11 часа

Сопственикот на објектот е нов обвинет за пожарот во „Пулс“

Основното јавно обвинителство Кочани ја прошири истрагата за пожарот во кочанската дискотека „Пулс“ кон уште едно лице, кое исто така...

Свет14 часа

Зеленски пристигна во Берлин, Мерц му ветува посилна воена и политичка поддршка

Украинскиот претседател Володимир Зеленски, денес, во Берлин, ќе разговара со германскиот канцелар Фридрих Мерц, соопшти германската влада, како дел од...

Топ14 часа

Приведено лице барано по две централни потерници

Полицијата приведе криминалец кој е бара по две централни потерници за вкупна казна затвор од една година, 11 месеци и...

Свет14 часа

Трамп: Канада може бесплатно да се приклучи на ракетниот штит „Златна купола“ ако стане американска држава

Претседателот на САД, Доналд Трамп, вчера изјави дека Канада може да се приклучи на планираниот американски противвоздушен одбранбен штит, познат...

Македонија14 часа

Сиљановска-Давкова во посета на Казахстан

Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова од вчера престојува во работна посета на Република Казахстан каде што денеска ќе оствари средба со претседателот...

Македонија1 ден

Арсовска: „Храбриот“ Меџити наместо да дојде во Чаир заедно со неговата „принцеза на дивоградбите“, промовира туѓи проекти

Изет Меџити наместо да дојде во Чаир, таму каде што е најповикан заедно со неговата „принцеза на дивоградбите“, тој се...

Македонија1 ден

Припадниците на „Беланоца- Барон“ се гонат за убиства, палење на автомобили на службеници од „Идризово“, изнуда на пари од фирми

Обвинителството поднесе обвинение против девет припадници на организираната криминална група „Беланоца- Барон“ за повеќе тешки кривични дела извршени во период...

Македонија1 ден

„Ер тракторите“ се на сервис, недостигаат пилоти и опрема – Ангелов верува дека ќе се справи со слабостите во ДЗС

Новоназначениот директор на Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС), Стојанче Ангелов, пред новинарите зборуваше за агонијата со којашто се соочува оваа...

Македонија1 ден

Изнајмување електричен автомобил ќе чини 22 денара за километар и 5 денари за минута, Божиновска и Меџити направија сефте возење

Од денес во Скопје може да се изнајми електричен автомобил за 22 денари за километар додека вози и 5 денари...