Економија
Бељули: Со активни мерки за вработување ќе го намалиме јазот помеѓу понудата и побарувачката на работна сила
Проблемот со невработеноста и недостатокот на работна сила во Република Северна Македонија е доста комплексен и е условен од повеќе фактори. И покрај тоа што во Агенцијата за вработување во месец август 2024 година, евидентирани се 99.142 активни баратели на работа, работодавачите сè почесто изразуваат загриженост поради тешкотиите во наоѓање квалификувани работници. Една од причините поради која работодавачите се соочуваат со потешкотии при пополнување на слободните работни места е недостатокот на работници со соодветно образование и соодветни квалификации“, кажа директорот на Агенцијата за вработување на Северна Македонија, Сељатин Бељули на првата трибина од Платформата 100 % за тебе.
Според директорот, 61% (60194) од евидентираните баратели на работа се без образование или со завршено основно образование. Тие во најголемиот број не поседуваат никакви знаења и вештини за извршување на конкретни работни задачи, односно тоа се лица без никакво занимање. Тоа ги прави овие лица тешко вработливи, а долгорочното отсуство од пазарот на трудот, дополнително го отежнува нивното вклучување на истиот.
„Од друга страна, голем број од овие невработени лица се корисници на социјална парична помош, бидејќи Законот за социјална заштита ги обврзува да се пријавуваат во Агенцијата за вработување како активни баратели на работа“, потенцираше Бељули и кажа дека тоа значи дека тие имаат некаков приход по основ на парична помош во семејството, со кој покриваат основни животни трошоци, а сето ова ја намалува нивната мотивација да се вклучат во некои обуки за подигање на нивните знаења и вештини кои ќе им овозможат побрза интеграција на пазарот на трудот. „Токму тука е и предизвикот на Агенцијата за вработување и другите надлежни институции за да креираме и преземеме мерки за нивна активација и интеграција на пазарот на трудот, со што ќе се намали нивната пасивност и зависност од социјална парична помош“, кажа директорот на Агенцијата за вработување.
Директорот потенцираше дека исто така работодавачите се соочуваат и со други потешкотии при пополнување на работните места, како што се: недостаток од поседување на практични знаења и вештини за извршување на работните задачи во конкретното занимање; недостаток од основни или напредни компјутерски вештини; непознавање на странски јазици (за работни места каде овие знаења се неопходни) и сл.
„Меѓутоа, би сакал и да напоменам дека многу често и понудената плата од страна на работодавачите е причина за слабиот интерес за пополнување на работните места. Работодавачите најчесто бараат работници кои, покрај дипломата за завршено образование, треба да поседуваат и низа сертификати за стекнати знаења и вештини надвор од процесот на формалното образование. Но, наспроти тоа, недоволно ги вреднуваат нивните знаења и понудената плата за потенцијалните кандидати за вработување не е соодветна. Тоа се главно причините поради кои се јавува јазот помеѓу понудата и побарувачката на работната сила, па оттука е и клучната улога на Агенцијата за вработување и нејзините активности се насочени кон поуспешно поврзување на понудата и побарувачката на работна сила“, кажа Бељули и потенцираше дека во изминатите 100 дена откако е именуван за директор на Агенцијата за вработување покренати се повеќе иницијативи за развивање активности за вклучување на ранливите категории на пазарот на трудот, особено младите лица и долгорочно невработените.
„Во насока на намалување на невработеноста, Агенцијата за вработување спроведува голем број активни програми, мерки и услуги за вработување, како дел од годишните оперативни планови. Од година во година се одделуваат се повеќе средства за реализација на активни програми и мерки за вработување и услуги на пазарот на трудот, а со тоа се повеќе граѓани добиваат можност да се вклучат на пазарот на трудот. Со програмите и мерките за вработување се обезбедува: од една страна, креирање на нови работни места (како што се Програмата за самовработување, Програмата за поддршка за креирање на нови работни места, каде спаѓаат Субвенционирано вработување, Вработување и раст на правни субјекти и Поддршка за вработување на лица со попреченост). Oд друга страна, програми и мерки кои овозможуваат зголемување на вработливоста на невработените лица, преку подигање на нивните знаења и вештини (како што се Програмата за практикантство, и различни видови на обуки, односно обуки за побарувани занимања, Обука за стручни квалификации според барањата на работодавачите, Обука на работно место кај конкретен работодавач, Обуки за напредни ИТ вештини и др.)“ кажа директорот.
Според него, Агенцијата за вработување развива и спроведува и услуги за зголемување на конкурентноста на работната сила и задоволување на потребите на пазарот на трудот. Притоа, се применува индивидуален пристап во работењето ориентиран кон потребите на невработените лица и работодавачите.
„Во овој контекст би ги споменал услугите за вработување за невработените лица, и тоа: Посредување при вработување по барање на работодавач, Помош при барање работа, Организирање инфо средби, Мотивациски обуки, Професионална ориентација и кариерно советување, Советување и мотивација за корисници на гарантирана минимална помош и друго. Во наредниов период ќе бидат анализирани сите ефекти од досегашната имплементација на мерките за вработување и ќе се земат предвид при креирање на новиот ОП за 2025 година. Нашата цел не е само да се пресликаат досегашните мерки, наша цел е да се креираат мерки кои ќе дадат ефекти и одржливост на работните места, да се избалансира понудата и побарувачката на работната сила, земајќи ги предвид дигитализацијата и праведната транзиција кон зелена економија. Притоа, посебен фокус ќе биде вклучувањето на младите лица, со цел да спречиме одлив на младата работна сила во странство и да се создадеме услови нашите студенти кои студираат во странство практично да го спроведат своето знаење во државава“, кажа Бељули.
Директорот потенцираше дека сите овие активности ќе бидат координирани во тесна соработка меѓу надлежните министерства од областа на пазарот на трудот и образовниот сектор.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Македонија и Унгарија зацврстија стратешка енергетска соработка – делегација на министерството на петта седница на Мешовитиот комитет
Петтата седница на Мешовитиот комитет за економска соработка меѓу Македонија и Унгарија донесе нова димензија на билатералната енергетска соработка, истакнувајќи ја важноста на регионалната стабилност и сигурноста на снабдувањето со енергија.
Делегација на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини, предводена од државниот секретар Горан Јовановски, учествуваше на седницата на Мешовитиот комитет, на која се потврдија заедничките стратешки приоритети и заложби во енергетиката. Експертските работни групи од двете министерства за енергетика усогласија стратешки точки кои ќе ја унапредат енергетската инфраструктура, ефикасност и иновации.
Потпишувањето на протоколот кој ги дефинира и заедничките енергетски цели и активности, се одржа како завршен чин на седницата на Комитетот, кој опфати повеќе ресори, со цел да се поттикне регионална стабилност и енергетска безбедност.
Седницата на Мешовитиот комитет ја потврди стратегиската посветеност на двете земји за јакнење на регионалната енергетска стабилност. „ Соработката во енергетиката останува клучен столб на нашите односи. Ја потврдивме важноста на непрекинато снабдување со природен гас, поддршка за инфраструктурни проекти кои ја зголемуваат сигурноста и отпорноста на нашите енергетски системи, препознавајќи дека обезбедувањето на сигурна и одржлива енергетска иднина е заедничка одговорност“, истакна државниот секретар Горан Јовановски
Јовановски и македонската делегација остварија и билатерални средби со претседавачот на Мешовитиот комитет, Петар Старај како и со Петар Холица, заменик државен секретар на Министерството за енергетика на Унгарија, на кои ја зацврстија заедничката заложба за развој на инфраструктурата, подобрување на енергетската ефикасност и модернизација на системите за производство на електрична енергија.
„Размената на добри практики и експертиза во работењето на пазарот на електрична енергија е клучна. Охрабрени сме од напредокот во техничкиот дијалог за геотермална енергија. Модернизацијата на РЕК Битола, со фокус на суви или хибридни системи за ладење, е уште една област каде нашата соработка може да донесе реални придобивки. Продлабочената соработка помеѓу HUPX и MEMO дополнително ќе ја олесни интеграцијата на пазарите, размената на податоци и развојот на капацитетите, промовирајќи транспарентно и ефикасно работење на електроенергетскиот пазар во нашиот регион“ истакна Јовановски.
Економија
Бојковска: Овој Предлог-буџет ја засилува образовната инфраструктура, ги поддржува студентите и создава услови кои младите ги заслужуваат
Ние, како парламентарно мнозинство предводено од ВМРО-ДПМНЕ, ја имаме обврската да поставиме нови стандарди, да го коригираме она што беше погрешно, и да го вратиме достоинството на институциите и граѓаните, рече Драгана Бојковска, пратеничка од ВМРО-ДПМНЕ на комисиската расправа за Предлог-буџетот за 2026.
Според неа најважниот сегмент кој ја одредува иднината на Република Македонија е вложувањето во младите и во образованието.
Бојковска посочи дека овој Предлог-буџет го прави токму тоа, ја засилува образовната инфраструктура, ги поддржува студентите, ја поддржува науката и создава услови кои младите ги заслужуваат.
„Министерството за образование и наука добива 45,7 милијарди денари, што е за 1,1 милијарда денари повеќе од 2025 година“, рече Бојковска.
Бојковска информираше за средствата определени за образование по посебни ставки.
„Во високото образование 11.290 милиони денари – зголемување од 315 милиони. Зголемувања има за УКИМ, за Универзитетот Св. Климент Охридски во Битола, за Универзитетот во Тетово и Универзитетот Гоце Делчев во Штип. ФИНКИ и ФФК конечно ќе добијат современи и функционални згради, за нив се издвојуваат 32,5 милиони денари во 2026 година. Нашите студенти одамна го заслужија ова. Доста е од импровизирани училници и лоши услови. Додека едни лажеа, правеа спотови и ветуваа студентски градови, ние наоѓаме решенија на проблемите. И најважно – реализираме“, вели
Бојковска.
Бојковска се осврна посебно на програмата за одделот наука информирајќи дека се издвојуваат 823,4 милиони денари.
„Или 26% повеќе од 2025 година. Ова е еден од нашите приоритети – да се вложува во научно истражувачката работа и да имаме нација која ќе ја носи државата на здрави столбови. Никогаш повеќе претходно не се поддржала науката и научната дејност“, кажа Бојковска.
Пратеничката информираше и за средствата наменети за средното образование кое добива дополнително зголемен Буџет.
„Особено сакам да го потенцирам вложувањето во инклузивното средно образование. Изградбата на спортски сали во основните училишта е зголемена за 44% или 113 милиони денари. Ова се инвестиции во генерации, во таленти, во иднина“, заклучи Бојковска.
Економија
ССМ: Народните избраници со плата од над 2.000 евра ќе убедуваат дека работниците со 397 евра минимална плата живеат добро
Сојузот на синдикатите на Македонија (ССМ) повторно реагира дека минималната плата во земјава е најниска во регионот – 397 евра, износ кој според најавите на Владата нема да се менува до март 2026 година, освен законското усогласување кое, според ССМ, нема да биде поголемо од 1.600 денари.
Од ССМ потсетуваат дека земјите во регионот веќе донеле одлуки за значително зголемување на минималната плата.
„Косово, минималната плата се зголемува од 350 на 500 евра во две фази. Во првата фаза од јануари 2026 година ќе изнесува 425 евра, а од јули 2026 година ќе изнесува 500 евра или зголемување за 150 евра. Албанија, од 1 јануари 2026 година, минималната плата ќе изнесува 500 евра. Минималната плата ќе се зголеми за 307.850 вработени, кои ќе го добијат износот од 500 евра. Владата ќе ги субвенционира и дополнителните трошоци за осигурување за вработените во приватниот сектор со 90 милиони евра за период од 9 месеци (тоа што го бараше ССМ) Србија, Владата со Одлука ја зголеми минималната плата и истата од октомври 2025 година изнесува 500 евра, а од јануари 2026 година ќе изнесува 550 евра. Република Српска (БиХ), Економско социјалниот совет се согласи од јануари 2026 година минималната плата да изнесува: за неквалификуваните работници 512 евра, за квалификуваните работници 538 евра, за работниците со ССС 564 евра, за работниците со виша 692 евра, а за работниците со ВСС 743 евра. Босна и Херцеговија, минималната плата за 2025 година изнесува 1000 км или 511 евра. Црна Гора, минималната плата изнесува 600 евра за работници до средно образование, а 800 евра за работници со високо образование“, велат од Сојузот на синдикати.
ССМ обвинува дека Владата, работодавачите и синдикатот КСС работат спротивно на интересите на работниците. Поради ваквата состојба, најавува продолжување на протестите и можност за генерален штрајк.
„Жалосно е тоа што Владата има сојузници и во работодавачите и во некои синдикати (КСС за кои веќе предупредувавме дека на сила ги прават репрезентативни само за да нема зголемување на платите, за да ги поддржуваат и за да бидат против работниците), а кои како папагали повторуваат дека треба само да се почитува законот. Сојузот на синдикатите на Македонија организираше низа протести за зголемување на минималната плата и ќе продолжи да организира, а работодавачите со нивниот игнорантски однос ќе предизвикаат генерален штрајк. Денеска имаме Влада, Газди и КСС кои се на иста страна и се против работниците, а се задоволни што македонските работници тонат во сирамаштија, што имаат најниски плати во регионот и најниска минимална плата, ама се е по закон! Затоа функционерските плати не се намалија, функционерите ги задржаа своите 78, а сега веќе 79% зголемени плати, а во тек е расправа за Буџетот за 2026 година каде што народните избраници со плата од над 2.000 евра ќе убедуваат дека работниците со 397 евра минимална плата добро живеат, ќе се фалат како ќе нема зголемување на работничките плати, како нема предвидено повеќе пари за раст на минималната плата од она што го предвидува законот, а тие истите се тие кои можат да менуваат закони!“, пишуваат од ССМ.
Министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, на прес-конференција пред два дена рече дека интервентно зголемување на минималната плата ќе направи само притисок врз фирмите и ќе мора да отпуштаат работници. Дополнително, кажа дека така ќе се подгрее и инфлацијата.
„Во моментов не гледаме економска оправданост за интервентно зголемување на минималната плата пред редовното усогласување што е законски предвидено во март. Во овие околности ако одиме со ад-хок зголемување на минималната плата тоа ќе предизика зголемување на инфлацијата“, рече Дурмиши.

