Европската унија треба да ја разгледа својата помош за Украина по победата на републиканецот Доналд Трамп на претседателските избори во САД, изјави унгарскиот премиер Виктор Орбан, додавајќи дека Европа не може сама да го финансира Киев во борбата против Русија.

Орбан, премиерот на Унгарија, која претседава со ЕУ до крајот на годината, е домаќин на неформалниот самит на Унијата во Будимпешта. Едно од главните прашања на самитот ќе биде иднината на помошта за Украина по победата на Трамп.

Републиканецот го критикуваше нивото на американската помош за Киев, а за време на претседателската кампања вети дека ќе ја прекине војната уште пред официјално да ја преземе функцијата на 20 јануари, но не откри како.

Европските земји не успеваат да постигнат единство по прашањето за Украина, а ситуацијата дополнително се комплицира со внатрешно-политичките превирања кај двете најсилни членки – слабеењето на француската влада по предвремените избори и падот на германската владејачка коалиција.

„Американците ќе ја напуштат оваа војна, но прво нема да ја охрабрат“, рече Орбан, сојузник на новоизбраниот американски претседател, посочувајќи дека воениот пораз на Украина е очигледен.

„Европа не може сама да ја финансира оваа војна. Некои сè уште сакаат да испратат огромни суми пари за оваа изгубена војна, но расте бројот на оние кои молчат или претпазливо предупредуваат дека прво треба да се прилагодиме на новата ситуација“, додаде Орбан во интервју за унгарско радио, како што пренесува Ројтерс.

ЕУ и нејзините членки се, заедно со САД, најголемиот донатор на Украина, а повеќето европски лидери изразуваат силна поддршка за Киев и континуиранa помош.

Германскиот канцелар Олаф Шолц го повтори тој став во петокот во унгарската престолнина, но нагласи и дека Европа треба да ја зајакне одбраната.

„Русија ја нападна Украина и ја продолжува таа војна исто брутално“, рече германскиот лидер.

„Едно прашање е сосема јасно: заедно како Европска унија, како Европејци, мораме да направиме се што е потребно за нашата безбедност. Тоа ќе биде особено успешно ако секој придонесе.

Орбан повика на итно примирје во Украина, по што ќе следат мировни преговори меѓу Киев и Москва. Украинскиот претседател Володимир Зеленски, исто така во Будимпешта, ги отфрли тие тврдења.

„Тоа е многу страшен предизвик за нашите граѓани: прво примирје, а потоа ќе видиме. Кои сте вие? Дали вашите деца умираат? праша тој на прес-конференција во четвртокот само неколку минути по повикот на Орбан за примирје.

„На пример, лидер кој е против Украина во НАТО повикува на примирје. Замислете… Ова е глупост и раздор“, додаде Зеленски.

На состанокот на европските лидери само Орбан и словачкиот премиер Роберт Фицо повикаа на промена на стратегијата кон Украина, додека другите сметаат дека тоа функционира, изјави извор за Ројтерс.

Но, тие исто така се свесни дека се соочени со можност за намалување на американската помош за Украина и дека треба да почнат да разговараат за одговорот на тој факт.

Фицо, кој ја прекина помошта на неговата земја за Украина откако дојде на власт пред една година, рече дека Словачка ќе се спротивстави на идејата ЕУ да преземе „финансиска одговорност“ за Украина доколку САД под Трамп ја прекинат помошта.

Во објава на својот Фејсбук профил, Фицо рече дека ако ЕУ може да најде средства за Украина, тогаш тоа може да го стори и за борбата против илегалната миграција, која ја смета за „егзистенцијална закана“.

Орбан, пак, смета дека најголемиот проблем на Европа е тоа што ги игнорира оние со кои треба да се консултира, пренесува унгарската агенција МТИ.

„Ако не одите во Москва, Киев и Пекинг, ако го критикувате и презирате Доналд Трамп наместо да го третирате како следен американски претседател, како ја планирате иднината?“, праша Орбан во едно радио интервју.

Осврнувајќи се на посетите на Киев и Москва и разговорите со лидерите на Турција и Кина, како и со актуелниот американски претседател Џо Бајден и тогашниот кандидат Трамп, Орбан рече дека доставил извештај до своите европски колеги.

„Сега ситуацијата е точно како што предвидовме. Ниту еден лидер не може да каже дека бил изненаден или дека очекувал поинаку, бидејќи резултатот од унгарската мировна мисија беше дека сето тоа може да се предвиди“, рече тој.

Ова не беше затоа што Унгарците „ја гледаат иднината или се вешти во предвидување на броевите на лотаријата“, туку затоа што „преку комуникацијата се разбира што ќе се случи следно“, продолжи Орбан.

За Трамп, чија победа е толку убедлива што „се гледа од Марс“, Орбан вели дека ќе се залага за „мир наместо војна“, „антиимигрантска политика наместо миграција“ и „заштита на семејствата наместо пол“.

Британскиот министер за надворешни работи изрази уверување дека ќе успее да најде заеднички јазик со новоизбраниот американски претседател.

„Тоа се стари вести“, рече Дејвид Лами на прашањето за изјавата од 2018 година, во која тој го нарече Доналд Трамп неонацист.

Лами изјавил дека неодамна имал ручек со Трамп и дека „бил многу љубезен домаќин“. „Ми понуди втора порција пилешко. Беше многу великодушен, многу љубезен, многу се трудеше да се чувствуваме опуштено и удобно во неговата околина“, нагласи тој.

„Беше смешен. Беше топол со Обединетото Кралство, многу срдечно со кралското семејство. Морам да ви кажам дека ја сака Шкотска“, додаде тој.

Во спорната изјава на Лами се вели: „Трамп не е само социопат, кој мрази жени и сочувствува со неонацистите. Тој е и длабока закана за меѓународниот поредок, кој толку долго беше основа на западниот напредок“. Лами во тоа време беше член на опозицијата, но сега како шеф на дипломатијата ќе мора тесно да соработува со Трамп.

Зборувајќи за последиците од неговите претходни излегувања, Лами рече: „Не можете да бидете висок политичар во нашата земја ако не најдете заеднички јазик. Јас сум добро познат во Вестминстер. Се согласувам со луѓето. Едноставно“.

„Она што го кажувате како пратеник и она што го правите додека ја извршувате вистинската должност на јавна служба се две работи. А јас сум министер за надворешни работи. Има работи што ги знам сега, а не ги знаев тогаш“, додаде тој.

Како што соопштија украинските власти, во текот на вечерта и ноќта, руските сили извршија масовен напад врз голем број украински градови и градови со проектили, беспилотни летала и наведувани бомби. Киев, Харков и Одеса беа нападнати.

Повеќе од 20 луѓе, меѓу кои и едно дете, се повредени во Харков. Оштетени се станбени згради и инфраструктура. Во Одеса, пак, едно лице загина, а девет се ранети во напади врз станбени згради, објави украинскиот претседател Володимир Зеленски.

Итните операции за спасување продолжуваат во Запорожје по вчерашниот напад, кој досега однесе осум животи, а повеќе од 40 лица беа повредени, меѓу кои четири деца.

All evening and night, terrorists attacked our cities and communities with missiles, drones, and guided aerial bombs, targeting the Odesa, Kharkiv, and Kyiv regions. In Kharkiv, as of now, more than 20 people have been reported injured, including an infant. Residential buildings… pic.twitter.com/PwufWwYHR6

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) November 8, 2024

„Синоќа нашите сили соборија четири ракети и околу 60 ударни беспилотни летала лансирани од Русија против Украина. Благодарен сум им на нашите бранители на небото кои прават се за да го заштитат нашиот народ од овој терор и на сите што учествуваат во спасувањето и операции за помош“, објави Зеленски со видео од последиците од нападот.

Секој пат кога Русија се обидува да ни ги уништи животите, од клучно значење е колективно и решително да се одговори на меѓународно ниво за да се намали и блокира потенцијалот за тероризам. На Украина и треба сила за да го постигне тоа. Само така можеме да постигнеме праведен мир и да се престане со убивање на нашиот народ. Противвоздушна одбрана, можности со долг дострел, пакети со оружје и санкции против агресорите – тоа е она што е потребно, а не само зборови“, рече украинскиот претседател.