Свет
Три европски земји им делат брошури на граѓаните како да се однесуваат во случај на војна
Милиони Швеѓани почнаа да добиваат брошури со совети за населението како да се подготви и да се однесува во случај на војна или други неочекувани кризи.
Ако има криза или војна, брошурата е стара шест години и сега е ажурирана поради, како што шведската влада го нарекува, влошувањето на безбедносната ситуација мислејќи на руската инвазија на Украина. Брошурата сега е двојно поголема, пишува Би-би-си.
Соседна Финска исто така штотуку го објави својот совет за подготвеност за инциденти и кризи на интернет. Норвежаните исто така неодамна добија памфлет, кој објаснува како да поминете сами една недела во случај на екстремни временски услови, војна и други закани.
Во детаљниот дел за воениот конфликт финската дигитална брошура објаснува како владата и претседателот би реагирале во случај на вооружен напад нагласувајќи дека финските власти се добро подготвени за самоодбрана.
Шведска и Финска му се приклучија на НАТО во последните две години, по руската инвазија. Норвешка беше основач на Западната одбранбена алијанса. За разлика од Шведска и Норвешка, владата во Хелсинки одлучи да не печати брошура за секое домаќинство бидејќи тоа ќе чини милиони, а дигиталната верзија може полесно да се ажурира.
„Испративме 2,2 милиона хартиени примероци, по еден до секое домаќинство во Норвешка“, рече Торе Камфјорд, кој е одговорен за кампањата за самоподготвеност во Норвешката управа за цивилна заштита (DSB).
Во брошурите има список на храна што треба да ја имате дома. Списокот вклучува храна што не се расипува, како што се конзервиран грав, енергетски шипки и тестенини, како и лекови, вклучително и таблети со јод во случај на нуклеарна несреќа. За Швеѓаните, идејата за итна брошура не е ништо ново. Првото издание на If War Comes беше создадено за време на Втората светска војна и беше ажурирано за време на Студената војна.
Сепак, една порака е преместена од средината на брошурата на предната страна. „Доколку Шведска биде нападната од друга земја, ние никогаш нема да се откажеме. Сите информации дека отпорот ќе престане се лажни.
Шведскиот министер за цивилна одбрана, Карл-Оскар Болин, минатиот месец рече дека како што се промени глобалниот контекст, информациите за шведските домаќинства исто така мора да ги одразуваат промените. Претходно оваа година, тој предупреди дека може да има војна во Шведска, што беше сфатено како повик за тревога бидејќи министерот веруваше дека напредокот во изградбата на целосна одбрана напредува премногу бавно.
Поради долгата граница со Русија и искуството од војната со Советскиот Сојуз во Втората светска војна, Финска секогаш одржувала високо ниво на одбрана. Меѓутоа, Шведска ја намали инфраструктурата и дури во последните години повторно почна да се подготвува.
„Од финска перспектива, ова е малку чудно“, вели Илмари Каико, вонреден професор по воени студии на Шведскиот универзитет за одбрана. „Финска никогаш не заборави дека војната е можна, а во Шведска луѓето требаше малку да се размрдаат за да сфатат дека навистина може да се случи.
Мелиса Ев Ајосмаки, 24-годишна студентка со финско потекло, која студира во Гетеборг, вели дека станала многу загрижена кога почнала војната во Украина.
„Сега сум помалку загрижена, но сè уште размислувам што да правам ако избувне војна, особено што моето семејство е во Финска“.
Брошурите содржат упатства што да прават граѓаните во случај на неколку сценарија, како и совети, кои ќе им помогнат барем привремено сами да се справат во кризни ситуации.
Финската листа за проверка вклучува таблети со јод, како и храна што лесно се готви, храна за домашни миленици и резервна моќност. Шведската контролна листа препорачува компири, зелка, моркови и јајца заедно со лименки со сос од болоњезе и претходно подготвена супа од боровинки и шипинка.
Шведскиот економист Ингемар Густафсон се присети како се подготвувале брошурите порано. „Добро е да се добие информација како треба да се однесуваме и како да се подготвиме, но не сè да имам подготвено дома“.
Една од најважните препораки е граѓаните да имаат доволно храна и вода за пиење дома за 72 часа. Но, прашање е колку тоа е практично, особено за поголемите семејства, кои живеат во помали станови, пренесува „Н1“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Лансиран нов сателит Сентинел-1Д, способен да ја снима Земјата низ облаци
Овој радар-набљудувач се управува од контролен центар и подоцна ќе го замени постариот сателит Сентинел како дел од програмата Коперник. Радарската технологија ќе може да ја снима површината на Земјата во сите услови, дење и ноќе, без оглед на временските прилики.
Раководителот на контролниот центар на Европската вселенска агенција (ЕСА) во Дармштат, Германија, Јозеф Ашбахер, потсети дека програмата Коперник овозможува следење на состојбата на мразот, развојот на земјоделството, климата и климатските промени, бурите и поплавите, а радарот на вселенското летало може да продира низ облаците.
Тој додаде дека сондата, која чини помеѓу 200 и 300 милиони евра, може да детектира промени на Земјата до милиметарска скала од надморска височина од околу 700 километри. Коперник е заеднички проект на Европската комисија и ЕСА.

Според ЕСА, станува збор за светски лидер во набљудувањето на Земјата, со податоци што се користат за документирање на промените на копнените и водните површини и за поддршка на управувањето со катастрофи. Сондата обезбедува континуитет на критични податоци за услугите на Коперник, како што се следење на поплави, лизгање на земјиштето, промени во земјоделството или надзор на морето.
Како дел од мисијата, Сентинел-1Д треба дополнително да ја подобри фреквенцијата и покриеноста на сликите во соработка со Сентинел-1Ц, кој ЕСА го лансираше кон крајот на 2024 година. Според Катрин Молч, раководител на управувањето со мисиите во ЕСА, Сентинел-1Д е дванаесеттиот сателит во орбитата за програмата Коперник.
Номиналното времетраење на мисијата е седум години, а Молч рече дека таа и нејзините колеги се надеваат дека ќе можат да издржат десет.
фото: принтскрин
Европа
(Видео) Путин: Започна сериското производство на Орешник
Русија започна масовно производство на балистичката ракета со среден дострел „Орешник“, објави рускиот претседател Владимир Путин. Соопштението доаѓа речиси една година откако Путин вети во декември 2024 година дека оружјето ќе биде масовно произведено „во блиска иднина“, објавува „Киев Индепендент“.
Зборувајќи на церемонијата на доделување награди на развивачите на руската ракета „Буревестник“ и подводниот дрон „Посејдон“, Путин ја пофали состојбата на руската одбранбена технологија и рече дека масовното производство на „Орешник“ е во тек.
„Го развивме и распоредивме ракетниот систем со среден дострел ‘Орешник’, започнавме масовно производство и ги опремивме нашите интерконтинентални балистички ракети и ракети лансирани од подморница со модерни антибалистички ракетни системи“, рече тој.
We have begun serial production of the Oreshnik system – Putin pic.twitter.com/iZo1BXPx2N
— Ignorance, the root and stem of all evil (@ivan_8848) November 4, 2025
Русија првпат ја употреби својата експериментална ракета „Орешник“ во нападот врз украинскиот град Днепар на 21 ноември минатата година, што Путин рече дека е одмазда за употребата на американски и британски ракети со долг дострел од страна на Украина против руска територија.
„Орешник“ е дизајниран да носи нуклеарно оружје, иако Путин потврди дека во нападот врз Днепар не е употребена нуклеарна боева глава. Уште во 2024 година, Путин тврдеше дека „Орешник“ е нов изум што може да лета десет пати побрзо од звукот и не може да биде пресретнат од западните системи за воздушна одбрана – тврдење што го негираше украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Иако се објавени малку детали за ракетата, аналитичарите за одбрана веруваат дека „Орешник“ е надградена верзија на рускиот систем RS-26 Рубез, првпат развиен во 2011 година.
фото: принтскрин
Свет
Дронови го парализираа аеродромот во Брисел, 28 летови откажани
Воздушниот сообраќај на аеродромот во Брисел бил двапати прекинат во вторникот навечер поради појава на дронови, но аеродромот повторно почнал да работи околу 23:15 часот, јави Брисел тајмс.
Првото затворање траело од 20:00 до 21:30, а второто од 22:00 до 23:15, откако контролорите на летови забележале дронови во воздушниот простор над аеродромот.
Инцидентот влијаел на летови во двата правца — 28 летови биле откажани (12 полетувања и 16 слетувања), додека други биле пренасочени кон аеродромите во Мастрихт, Келн и дури Амстердам.

