Култура
Дијана Илкоска: Во светот диригирам со реномирани уметници, а во Макeдонија останав на улица!

По неодамнешните медиумски натписи за случајот со неколкумина работници од НУ Филхармонија на РСМ, кои не добија продолжување на договорите, диригентка Дијана И. Илкоска испрати отворено писмо, во кое соопшти дека останала на улица, а од завчера ѝ бил забранет и пристап во зградата.
Нејзиното отворено писмо го пренесуваме во целост:
„Јас, Дијана И. Илкоска – дипломиран музичар, теоретичар и педагог, хорски диригент и дипломиран и магистриран оркестарски диригент, позната на јавноста исто така како композитор и аранжер на повеќе дела изведувани во земјата и странство, диригент кој е етаблиран на меѓународната сцена, но и во Македонија, диригирајќи и соработувајќи со светски реномирани оркестри и уметници, како Џошуа Бел (добитник на Греми-награда), Брус Лиу (лауреат на познатиот ‘Шопен натпревар’), Лола Астанова, Божо Вреќо, диригентот Џанандреа Носеда (шеф-диригент на националниот симфониски оркестар во Вашингтон, главен гостин диригент на Лондонскиот симфониски оркесар и музички директор на фестивалот ‘Цинандали’ во Грузија), асистент диригент на повеќе светски диригенти, како Клаудио Вандели (шеф-диригент на Wurth Philharmoniker, основач на младинскиот оркестар ‘Пан-Кавказки’ и уметнички директор на светскиот фестивал ‘Вербие’ во Швајцарија), Габриел Бебешелеа, Јерухам Шаровски, Тимоти Редмонд и многу други, наградувана со позитивни критики и препораки од страна на Жига Пирнат од Лос Анџелес (продуцент на ‘Оскарите’, Барбара Стрејсенд, ‘Музички идол’, Андреа Бочели, Ријана и други), Урош Лајовиц (професор и диригент, кој предава на академијата во Виена) и многу други, основач на ID chamber orchestra, со кој концертирам повеќе од 10 години на домашната музичка сцена изведувајќи класична, современа и популарна музика – ОСТАНАВ НА УЛИЦА!
Се вработив во НУ Филхармонија на РСМ во јули 2022 година на местото стручен соработник за музичка архива – нототекар, работна позиција за која се согласувам дека сум преквалификувана во согласност со моето образование и професионално портфолио, како и моето досегашно искуство и кариера како диригент. Но, кога се поништи местото диригент во систематизацијата на Филхармонијата во 2019 година, решив да прифатам вработување на работното место нототекар во оваа институција на местото на пензиониран колега (не специјално отворено работно место за мене) поради мојата желба во таа институција да напредувам и да го дадам својот максимум како работник, но и како музичар и уметник. Изминативе две години (од 2022 до 2024 година) мојот договор се засноваше на определено време и се продолжуваше со анекс кон договорот секоја календарска година. Според Законот за работните односи, член 46, став 3, договорот за вработување на определено време може да се трансформира во работен однос на неопределено време ако работникот работи повеќе од две години на работното место, кое е ослободено по основ на пензионирање или други основи и за кое се обезбедени финансиски средства доколку работодавецот утврди дека има трајна потреба од работникот. Со оглед на оваа одредба од законот и горенаведените услови, кои ги исполнувам, поднесов писмено барање до Филхармонијата мојот договор да се трансформира на неопределено време, а по истекување на рокот предвиден за одговор на моето барање, откога не добив никаков одговор од институцијата, почната е судска постапка меѓу мене и институцијата, која е сѐ уште во тек и која е некаква гаранција за моето враќање на работното место таму. Филхармонијата, свесна за сето ова, не само што не побарала трансформација на мојот работен однос на неопределено време (со што тужбата би била повлечена веднаш и би се избегнале големите финансиски трошоци за институцијата во случај пресудата да биде во моја корист), туку, наместо тоа, побарала од Министерството за култура и туризам повторно продолжување со анекс-договор на определено време. Истовремено, не го предвидува моето работно место во планот за вработувања за 2025 година.
Замислете, бара јас да продолжам да работам, но не ме планира во годишниот план за работни места. Каква е оваа небулоза? Каков е овој контрадикторен пропуст и како настанал? Филхармонијата не ги прави овие договори и годишни планови сефте. Всушност, токму овој пропуст е причина за одбивањето финансиска согласност од страна на ресорните министерства.
Откога побарав образложение од Филхармонијата зошто е така постапено, првично не добив одговор поради тоа што бил во тек судски спор, а во понатамошен разговор ми беше посочено дека не ги исполнувам критериумите за трансформација на мојот работен однос бидејќи работодавецот немал трајна потреба од работникот. Уште една небулоза! Се бара продолжување, но нема потреба од работното место, а го нема ни во планот! Згора на сѐ, од завчера забранет ми беше и пристапот во зградата (како некој што не работи повеќе во таа институција), освен со специјално одобрение од службено лице задолжено за обезбедување. Внимавајте! Моето име и презиме стоеја бедно напишани на жолто ливче, небаре сум криминалец или, пак, човек од безбедносен ризик кон оваа институција во која до вчера ги услужував сите вработени со нотен материјал и за која се вложив максимално – физички и емотивно. Одеднаш претставувам опасност за безбедноста на институцијата и зградата! Неважно е што во таа зграда, без специјални дозволи, секојдневно слободно влегуваат, излегуваат, циркулираат (дури и паркираат возила) лица што со години не се во работен однос во институцијата или никогаш не ни биле – важно е да се забрани влезот на Дијана.
Го поздравувам тоа – Филхармонијата треба да биде отворена институција во која културно ќе може да се изразат сите уметници бидејќи не е ничија лична сопственост. Затоа барам од надлежните и од Синдикатот на културата (СКРМ) да го разгледа овој случај подетаљно и да побара одговори од институцијата за сторената неправда – нека биде што побргу додека овој однос не се претворил во нормална појава, па утре некој друг работник или уметник да си го прочита името на некое осамнато жолто ливче.
Во меѓувреме, продолжува мојата и егзистенцијалната борба на моето семејство преку сите достапни законски механизми, а продолжува и мојата уметничка работа преку која ја афирмирам македонската култура на реномирани сцени во светот и дома – тоа не може да ми го одземе никој. Во оваа институција не оставив ништо, освен огромен труд и пожртвуваност, секогаш навремено извршувајќи ги задачите што ми беа предвидени во описот на работното место и притоа за овие две и пол години никогаш ниту сум задоцнила ниту сум побарала ослободување и ниеднаш не сум користела боледување и извршувајќи многу други работи што не ми беа во описот на работното место, но ги правев со огромна волја и љубов, како, на пример: сум диригирала неколку концерти, еден од нив беше прогласен за најпродаван концерт и од него институцијата имаше заработка 11.000 евра (концертот со наслов ‘Севда’ по повод Денот на вљубените во 2023 година), на кој се изведуваа мои аранжмани на 13 песни од Балканот, сум издала носач на звук – ЦД, со наслов по еден од најуспешните концерти на камерниот оркестар на Филармонијата, ‘Филхармонија во срцето’, сум оставила во нејзина сопственост многу аранжмани за разни ансамбли, сценарија за детски работилници и концерти – една од тие работилници беше ‘Магичниот диригент’, работилница која тогаш се распродаваше до последно столче (исто 2023) и своевремено беше гордост на Филхармонијата, како и многу други работи, кои се со непроценлива вредност затоа што се од уметничка природа. Сето ова не го сметам за мој трошок, напротив – ова ми е само каписла што мене ме води на поинакво духовно ниво, ми носи задоволство и чистота, која понатаму мене ќе ми отвори и веќе ми отвора врати кон поубави нешта.
Покрај тоа што повеќе од една и пол година бев планирана во програмата за јубилејната 80-годишна сезона на Филхармонијата, а потоа бев сменета со странски диригент, кој ја диригира музичката програма што јас лично ја предложив, сакам да кажам дека тоа не ме обесхрабрува да ја продолжам својата уметничка работа успешно со странски и други домашни оркестри и ансамбли.
На крајот, се поставува прашањето до кога политиката на оваа куќа лошо ќе се одразува врз интересот на публиката, квалитетот и изведбата на програмата, како и отсуството на стабилна и долготрајна стратегија за развој на културната сцена поради неколкумина луѓе што си играат богови?“, се вели во писмото на Илковска.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Во Москва излезе „Пиреj“ од Петре М. Андреевски

Романот „Пиреj“ излезе од печат во Москва на инициjатива на Олга Панкина, познат популаризатор на македонските културни вредности во Русија. Таа го преведе уште во 2008 година, го обjави издавачката куќа „Феникс“, Скопjе. Како што обjаснува Панкина, романот на руски веднаш предизвика интерес каj публиката, но сепак книгата не можеше да допре до широк круг рускоjазични читатели. Сметаjќи го романот на основоположникот на современата македонска проза Петре М. Андреевски за ремек дело, таа си постави за задача да го преобjави во Москва.
Оваа година идеjата jа поддржа Центарот за книга „Рудомино“ со коj Олга Панкина плодно соработува веќе петнаесет години (Центарот за книга има обjавено творби на над 20 македонски автори).
Ова издание на „Пиреj“ е многу квалитетно (368 страни, тврд повез) и изгледа современо. На корицата има фрагмент од сликата „Стара куќа“ на Олга Панкина. Блескав предговор за книгата напиша Венко Андоновски, коj даде за руска читателска публика основни информации за историјата која е заднина на личната драма на едно македонско семејство од почетокот на ХХ век, семејството на Јон и Велика, jа подвлече актуелноста на романот и го нарече како најголем македонски бестселер на сите времиња.
Тукушто обjавениот роман веќе заживее своj книжевен живот – почна да стекнува читатели. Минатата недела, од 3 до 7 jуни, беше презентиран на Саемот на книга на Црвениот плоштад во Москва на штандот на издавачот Центар за книга „Рудомино“.
Култура
Со концерт на „Леб и сол“ на 𝟤𝟨 јуни започнува „Бит фест“

Со концерт на македонската музичката група „Леб и сол“, на 26-ти јуни, во античкиот локалитет „Хераклеја“, ќе започне 17. издание на Битолското културно лето. На денешната прес-конференција, градоначалникот на општина Битола, Тони Коњановски, информираше дека „БИТ ФЕСТ“ оваа година ќе трае до 31 август и ќе содржи културни содржини кои ќе бидат вистинска атракција за битолчани, но и добра можност за поттикнување на културниот туризам во градот.
„Програмата ќе се реализира во соработка со КИЦ и националните установи од културата, но и со учество на голем број домашни изведувачи, уметници и културни работници кои ќе претстават доста интересни одржини за сите возрасти. Целосната програма ќе биде објавена во следните 10 дена, кога ќе имаме и точно заокружена рамка на планираниот буџет за културните содржини ова лето, вклучувајќи ги сите манифестации за кои имаме обезбедено финансиска поддршка како општина, а ќе бидат дел од културните содржини кои ќе се реализираат во градот ова лето.
Традиционални манифестации, како: Битола отворен град, Локум фест, Парко – фестивал, Илинденски денови, Битолино – Детски театарски фестивал, Мјузикленд, Фестивал на староградска музика, Широк сокак во бело, исто така се дел од БИТ ФЕСТ.
На 3 август, Битола ќе биде домаќин на еден од најголемите музички настани во историјата на градот. На Градскиот стадион „Петар Милошевски“ ќе настапи светската музичка ѕвезда и еден од највлијателните DJ артисти на сите времиња – Армин ван Бурен. За овој настан општината го обезбедува просторот и потребната логистичка поддршка“, изјави градоначалникот на општина Битола, Тони Коњановски.
Директорот на ЈОУ КИЦ, Благојче Божиновски, истакна дека и оваа година КИЦ е значаен партнер на општината, како во подготовката на програмските содржини, така и во обезбедување на логистичка поддршка во реализацијата на програмата.
На денешната прес конференција присуствуваа и членовите на групата „Леб и сол“, кои најавија дека од Битола го започнуваат одбележувањето на големиот јубилеј 50 годишнината од постоењето и активното работење на групата.
„Ви благодариме Битола. Ни давате верба во живот, дека она што сме го правеле во изминатите 50 години, вредело и оставило трага во нашата меморија и во нашата музичка историја. Тоа е нешто што длабоко во душата секој го посакува: да биде почитуван и сакан, затоа што чувствувам дека онаа моја искреност и желба со која сме го работеле сето ова и вербата дека хармонијата во музиката може да се пренесе и во хармонијата на живеењето има некој што знае да го почитува и ќе го чуваме и ќе го оставиме за следните поколенија. Ова е само една алка во нашата историја, која покажува дека сме постоеле и ќе постоиме понатаму. Само искрено со верба во животот и љубовта и со полно срце можеме да ги поделиме вековните вредности. Ви благодариме многу и ќе се обидеме да бидеме квалитетни како и секогаш“, велат од „Леб и сол“ и најавуваат прекрасен концерт на 26 јуни во Хераклеја.
Култура
Романот „Три Марии“ од Оливера Ќорвезироска, добитник на Рациновото признание за 2025 година

Романот-басма на писателката Оливера Ќорвезироска, „Три Марии“ (Арс Либрис, дел од Арс Ламина – публикации), кој излезе од печат во март оваа година и чијашто промоција го отвори второто издание на фестивалот за литература и општа култура „Видик“, е годинашниот добитник на наградата Рациново признание, што ја доделува општината Велес во рамките на манифестацијата Рацинови средби. Свеченото доделување на наградата ќе се одржи на 12 јуни (четврток), на отворањето на 62. издание на Рациновите средби во Велес.
„Три Марии“ е внимателно осмислен омаж на Славко Јаневски, којшто не е класична посвета, ниту римејк на конкретно дело. Романот содржи три самостојни приказни за три различни жени кои носат исто име – Марија и кои сакаат да ги напуштат моментните животи поради грешна љубов. Своја или туѓа.
Иако станува збор за современ роман од нашево време и од нашиов микропростор (Скопје), во него има етнообичаи од североисточна Македонија: китење младоженец со пари, погребување мртовец со кукла… како и свадбарско „мавиле“ од велешкиот крај. Фолклористичките обичаи, верувањата и суеверијата, црните судбини, фатуми и карасевди се мотиви што во извесна смисла го „оправдуваат“ поднасловот роман-басма.
На корицата на романот е употребен детаљ од сликата „Бош“ од Славко Јаневски, а дизајнот е дело на Марко Трпески.
Оливера Ќорвезироска (1965, Куманово) е авторка на следните книги: „Трети кат“ и „Високите бели“ (поезија); „Кифличката Мирна“ и „Мојот брат од тринаесеттиот кат“ (романи за деца); „Дедо Миле“ (сликовница); „Отвораат ли сништата работа“, „Еден Текст и една жена“ и „На полпат“ (критика и есеистика); „Заклученото тело на Лу“, „Аб’т“ и „Три Марии“ (романи за возрасни); „Страдањата на младиот лектор“, „(С)плетени раскази“, „Две перници“, „(Со)шиени раскази“, „Новелички без шеќер“, „Улиците што ги нема“ и „Престапни години“ (раскази за возрасни). Застапена е во дваесетина антологии на современиот македонски расказ, објавени дома и во странство. Нејзините раскази се преведувани на англиски, француски, унгарски, албански, чешки, српски, бугарски, словенечки, полски, руски, германски и грчки јазик.
Ќорвезироска е повеќекратен добитник на значајни награди за расказ во Македонија, а за „(С)плетени раскази“ во 2003 година ја има добиено наградата за најдобра проза на Друштвото на писателите на Македонија „Стале Попов“. Член е на ДПМ и на Македонскиот ПЕН-центар.