Свет
Зошто Иран најчесто лансира ракети врз израелските градови ноќе?

Додека сирените се вклучуваат, а израелската воздушна одбрана пресретнува смртоносни закани во глувата ноќ, јасно е дека постои едно правило во ракетната стратегија на Иран: темнина. Ноќните лансирања ракети од страна на Иран не се случајност, туку одразуваат воена и технолошка доктрина дизајнирана да прикрие, изненади и да всади страв.
Додека ноќта нуди очигледни можности за прикривање, одлуката за напад под закрила на темнината има свои корени во нешто многу поголемо од видливоста. Тоа е комбинација од технички ограничувања, оперативна неопходност и психолошка војна, пишува „Ерусалем пост“.
Комплексниот процес на лансирање ракети на течен погон
За разлика од авионите, ракетите не може да се потпираат на атмосферски кислород за погон. Наместо тоа, тие мора да имаат и гориво и оксидатор – компонентите потребни за согорување – во нивниот систем. Ова е затоа што балистичките ракети достигнуваат височини на кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
🚨 The sky over Beirut is lit up with rockets headed south toward Israel — hundreds launched, streaking visibly above the city.
For many in Beirut, the war is no longer on the news — it’s overhead, unfolding in real time.
No Kings Haifa Armypic.twitter.com/askiTi57jT
— Liisa Nieminen (@SheKnowsScience) June 14, 2025
Овој фундаментален услов ги дели ваквите ракети во две категории: оние што се напојуваат со течно гориво и оние што користат цврсто гориво, од кои секоја има свои стратешки импликации.
Ракетите со долг дострел на Иран, како што е „Шахаб“, обично користат течно гориво. Овие ракети бараат сложен процес на полнење гориво, што вклучува два одделни резервоара – еден за горивото, а другиот за оксидаторот – пред лансирањето. Овој процес е временски чувствителен, опасен и бара стационарна инфраструктура за лансирање и обучен персонал.
Ова ја прави фазата на полнење на ракетата со гориво најранлив период, особено под будното око на непријателските сателити и извидувачките авиони. За да се намали ризикот од откривање и напад, Иран често врши полнење гориво ноќе кога видливоста е намалена, а веројатноста за откривање од воздух е значително помала.
Спротивно на тоа, ракетите со краток и среден дострел, како што се „Фатех-110“ и „Золфагар“, обично се напојуваат со цврсто гориво. Овие системи се претходно наполнети со мешавина од цврсто гориво и оксидатор складиран во телото на ракетата. Тие се подготвени веднаш за лансирање, не бараат полнење гориво на самото место и може да бидат лансирани од мобилни платформи, што ги прави идеални за изненадувачки напади и децентрализирано војување.
Сепак, кога ќе се запалат, ракетите на цврсто гориво не може да се изгаснат или контролираат во однос на нивната брзина на работа. Лансирањето е неповратно – оперативен компромис, што дава мобилност и брзина.
Често се поставува прашањето зошто ракетите треба да имаат оксидатори во своите куќишта. За разлика од млазните мотори, кои црпат кислород од атмосферата, ракетните мотори мора да работат во средини во кои кислородот е оскуден или воопшто не постои.
Балистичките ракети може да се искачат десетици, па дури и стотици километри далеку над нивоата на кои е достапен кислород. За да се обезбеди континуиран погон, ракетите мора да носат сè што им е потребно за да согорат од самиот почеток.
Приоритет на Иран е да ја зачува ракетата
Повторената практика на Иран за ноќни лансирања не е случајна одлука. Таа одразува повеќеслојна воена доктрина, која ги зема предвид техничките реалности, стратешките можности и психолошката динамика на војувањето.
Користејќи ракети на цврсто и течно гориво, мобилни платформи за лансирање и природното прикривање на ноќта, Иран изгради систем што дава приоритет на преживувањето на ракетите, изненадувањето и психолошкото влијание, дури и кога самите ракети не успеваат да ги погодат своите цели. Во тековната битка за одвраќање и одбрана времето на лансирање е исто толку клучно колку и самата ракета.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Двегодишно дете од Бразил со пиштол ја застрелало својата мајка

На социјалните мрежи се шири вознемирувачка снимка од моментот кога двегодишно момче случајно ја застрелало мајка си откако го земало пиштолот на неговиот татко, јавуваат бразилските медиуми.
На снимката од надзорните камери во семејниот дом во бразилската држава Мато Гросо до Сул се гледа како момчето зема пиштол од масата и го влече чкрапалото додека мајка му се врти кон него.
Родителите седеле и разговарале и не забележале дека момчето посегнува по оружјето. На видеото се гледа како куршумот ја погодил жената во градите и раката. После тоа, таа станала, но набрзо паднала на подот. Момчето истрчало кон мајка си, а неговиот татко го зел оружјето од подот.
Жената беше идентификувана како 27-годишната Дебора Родригес Монтеиро, а нејзината фотографија беше објавена во бразилските медиуми. Полицијата отвори итна истрага и потврди дека таткото на момчето, инаку земјоделец со дозвола за поседување оружје, ќе одговара за убиство од небрежност.
Според локалните медиуми, детето најверојатно ќе биде вклучено во програма за психолошко советување. Засега не се знае дали ќе остане со својот татко или ќе биде предаден на социјалните служби.
Началникот на локалната полиција Даниеле Фелисмино потврди дека жената била пренесена во болница, каде што била констатирана смрт. Полицијата ги запленила пиштолот и муницијата, а обдукцијата била извршена во саботата наутро, ден по трагедијата. Резултатите се уште не се објавени. Згрозените жители на градот и општината Рио Верде де Мато Гросо на социјалните мрежи изразија сочувство на семејството.
Свет
Зеленски: Нападот врз Киев е најтешкиот од почетокот на војната

Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, изјави дека во текот на ноќта Киев бил погоден од еден од најтешките напади од почетокот на војната, додека Русија употребила повеќе од 440 беспилотни летала и 32 проектили во масивна офанзива.
Зеленски на мрежата „Икс“ изјави дека биле нападнати и регионите Одеса, Запорожје, Чернигов, Житомир, Кировохрад, Николаев и Киев.
Во Киев се оштетени згради во осум области, а спасувачките тимови трагаат по преживеани под урнатините на станбена зграда.
„Се уште не е јасно колку луѓе се заробени. Русите уништија цел дел од зградата“, рече Зеленски.
Според досегашните податоци, најмалку 15 лица загинале, а 75 се повредени.
„Сите повредени ја добиваат потребната помош“, додаде украинскиот претседател.
Зеленски ги нарече нападите „чист тероризам“ и ги повика меѓународните партнери, вклучително и САД и ЕУ, да реагираат поодлучно.
„Путин ја продолжува војната затоа што верува дека може да си ја дозволи. Светот не смее да замижува. Терористите мора да ги почувствуваат последиците, а не невините цивили“, рече Зеленски.
Свет
Иран ја критикува заедничката изјава на Г7

Портпаролот на иранското Министерство за надворешни работи, Есмаил Багаи ја критикуваше групата Г7 за, како што рече, неуспехот да се справи со незаконската и бесрамна израелска агресија против Иран.
Во изјавата објавена на социјалната мрежа „Икс“, Багаи ја обвини Г7 дека ги игнорирала нападите, за кои Техеран тврди дека резултирале со цивилни жртви и оштетување на јавната инфраструктура.
Лидерите на Г7 вчера во заедничка изјава ја потврдија својата поддршка за правото на Израел на самоодбрана.
„Потврдуваме дека Израел има право да се брани… Иран е главниот извор на нестабилност и терор во регионот“, се вели во соопштението.
Групата повтори дека „Иран никогаш не смее да има нуклеарно оружје“ и повика на решение за иранската криза што придонесува за поширока деескалација, вклучително и прекин на огнот во Газа.
Багаи ги повика постојаните членки на Советот за безбедност на Обединетите нации, особено оние во Г7, да ги исполнат своите законски и морални обврски според Повелбата на ОН.
„Израел започна неиспровоцирана агресивна војна против Иран“, рече Багаи, обвинувајќи го за кршење на членот 2(4) од Повелбата и меѓународните норми кои ги штитат нуклеарните постројки во време на мир.
Тој предупреди дека континуираната неактивност на Советот за безбедност може да го поткопа кредибилитетот на ОН и повика на итен прекин на непријателствата и одговорност за кршење на меѓународното право.