Регион
Една година од трагедијата: Србија се промени, нема враќање назад
Утре, ќе се одржи комеморацијиа на 16-те жртви од уривањето на настрешникот на железничката станица во Нови Сад, на годишнината од трагедијата што создаде нова слика за Србија, досега непрепознатлива. Ужасниот настан донесе со себе масовен протест на граѓани и студенти, проследен со сцени на единство, но и борба на режимот за опстанок, анализира „Индекс.хр“.
Граѓаните и студентите од цела Србија со денови пешачеа до Нови Сад за да одбележат една година од трагедијата, чиј епилог сè уште не сме го виделе. На тој 1 ноември 16 лица загинаа, а неколку беа тешко повредени. Шестмина осомничени, меѓу кои најистакнати се поранешните министри Томислав Момировиќ и Горан Весиќ, денес се на слобода или во домашен притвор.
Казната на Вучиќ што одекнува до ден-денес
„Сè реновиравме, само настрешникот не“, рече српскиот претседател Александар Вучиќ на денот на несреќата. Таа реченица сè уште одекнува денес.
Сè почна на 22 ноември кога еден млад човек беше нападнат за време на 16-минутното молчење на митингот пред Факултетот за драмски уметности. Насилството ја претвори комеморацијата во движење. Факултетите беа ставени во карантин, а „крвавата тупаница“ стана симбол на отпор.
Протести во секој агол од земјата
Протестите набргу се проширија во цела Србија, од блокадата на Славија и Автокоманда во Белград до масовни собири во Нови Сад и Ниш. По крвавите сцени во Нови Сад, премиерот Милош Вучевиќ поднесе оставка.
Речиси секој ден имаше барем еден протест, а според процените од Архивата на јавните собранија, независно тело за броење луѓе на демонстрациите, најмалку 100 града имаа некаков облик на масовно изразување незадоволство.
Она што ги обедини овие огромни протести беа четири студентски барања, од кои главното се однесуваше на документацијата за изградбата на железничката станица. Оваа година имаше многу пресвртни точки, но една од нив беше слоганот „не сте компетентни“, кој го повикува претседателот да престане да ги надминува своите уставно загарантирани овластувања.
Во декември демонстрантите ја исвиркаа прес-конференцијата на Вучиќ по што претседателот објави дел од документацијата. Сепак, анкетната комисија подоцна објави дека „недостига важен материјал“. Повеќе од 20.000 документи, половина милион страници, беа објавени на три владини веб-страници, но без клучни договори и записници.
Кога протестот почна да се смирува, нова искра ја запали толпата, еден студент беше прегазен за време на едноминутното молчење. Изјавата на Вучиќ „човекот само сакаше да помине“ повторно ги изведе луѓето на улиците.
Пролетно будење
Во текот на пролетта студентскиот бунт веќе полека прерасна во движење, а поддршката за исполнување на барањата растеше. Паралелно, владата почна да упатува сè посериозни закани, но сепак без да се вклучи во конфликт. Реченицата на Александар Вучиќ „да ги изнесеме ‘кобрите’ и да ги растераме сите“ ја потресе Србија во тој момент. Студентскиот бунт полека се градеше и кулминира, но времето отчукуваше.
Протестите кулминираа на 15 март, кога, според независни процени, речиси 300.000 луѓе излегоа на улиците. Два дена претходно, шест демонстранти беа уапсени, а исто толку ја напуштија земјата под обвинение за обид за „насилна промена на уставниот поредок“. Тој ден лидерите на владата си ги покажаа забите првпат.
За време на 15-минутното молчење, демонстрантите беа погодени од звучен бран, подоцна потврден како дејство на звучен топ. Владата првин го негира постоењето на уредот, а потоа самиот министер за полиција, Ивица Дачиќ, им го покажа на новинарите. Неговата употреба сè уште се негира, пишува новинарот на „Индекс.хр“.
Фото: ЕПА
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Вучиќ: Нека утрешниот ден биде ден што нè обединува, а не ден што нè разделува уште повеќе
Српскиот претседател Александар Вучиќ се извини за изјавите што ги даде претходно за студентите и демонстрантите, како и за други луѓе со кои не се согласуваше.
По повод утрешната годишнина од уривањето на настрешницата на железничката станица во Нови Сад, во која загинаа 16 лица, Вучиќ изрази сочувство до семејствата на жртвите и рече дека земјата оттогаш е „во превирања“.
„Утре, 1 ноември, ќе одам во црква да се помолам на Бога и да запалам свеќа за секој од нив. Ги повикувам граѓаните да го сторат истото. Знам дека во тага некои луѓе бараат утеха на собирите – секој тагува на начин што го смета за најдобар. Доколку ова се прави во мир, целосно го поддржувам“, рече Вучиќ.
Тој додаде дека е свесен дека многумина се лути и се чувствуваат немоќни затоа што виновниците сè уште не се идентификувани, а камоли казнети.
„И мене ми е разочарувачки“, рече Вучиќ.
„Можам да го разберам гневот. Искрено се надевам дека овие прашања наскоро ќе бидат одговорени. За мене не е важно само да се открие што се случило, туку и како да се спречи повторно да се случи, или барем да се минимизираат ваквите ситуации“, рече српскиот претседател.
Тој додаде дека „една година по (уривањето на настрешницата), можам да заклучам дека многумина во нашето општество направиле сериозни и големи грешки, вклучувајќи ме и мене“.
„Многумина ги прекршија правилата, нанесоа насилство врз државата и туѓиот имот. Исто како што некои покажаа гнев, и мене ми е жал за некои од работите што ги кажав. Се извинувам за тоа“, рече Вучиќ.
„Постои само една вистина“
Тој повторно повика на социјален дијалог.
„Целата оваа омраза што врие во нашето општество не носи ништо добро – само води кон уште поголемо уништување. Мојата искрена желба е утрешниот ден да помине мирно, со почит, со повеќе тишина отколку со викање. Обвинувањето едни со други нема да нè однесе никаде. Вистинската правда мора да се спроведе, но не правдата измислена на улиците, туку онаа што се спроведува во институциите. Можеби некои од нас мислат дека не се способни, но овие се единствените што ги имаме и мора да ги поддржиме и да апелираме до нив да си ја работат својата работа“, заклучи Вучиќ.
Тој додаде дека ова е неопходно за институциите да работат попосветено и побрзо и за да се открие вистината.
„Не вистината на едната или другата страна, туку единствената вистина – онаа што е поткрепена со докази. Ова е вистината што сите страни од општеството треба да бидат подготвени да ја прифатат. Нека утрешниот ден биде ден што нè обединува, а не ден што нè разделува уште повеќе“, рече Вучиќ.
Тој исто така рече дека оние што сакаат да протестираат можат да продолжат да го прават тоа, „но со повеќе почит кон своите сонародници кои не се согласуваат со нив“.
„Самото протестирање не е замена за разговор. Добро е за извикување слогани, но не и за решавање проблеми. Уште еднаш, ги повикувам оние што протестираат да седнат на маса, да ги искажат своите желби и да учествуваат во разговор и дебата. Не преку ултиматуми, туку како дел од дијалог“, рече Вучиќ.
Тој додаде дека Србија ќе се соочи со огромни предизвици во следните неколку недели и месеци.
„Тие немаат никаква врска со утрешниот ден. Немаат никаква врска со протестите. Работите што ги земавме здраво за готово се уриваат во денешниот свет. Структурите што функционирале со години исчезнуваат. Светот околу нас се менува со голема брзина. Се случуваат тектонски промени и ние мора да го дадеме најдобриот одговор на сето ова, заедно и обединети“, рече Вучиќ.
Фото: принтскрин
Регион
Почина поранешниот албански премиер Фатос Нано
Поранешниот албански премиер и лидер на албанската левица по падот на комунизмот, социјалистот Фатос Нано, почина денес во Тирана на 73-годишна возраст, објави сегашниот албански премиер Еди Рама.
Поранешниот албански премиер Фатос Нано почина на 73-годишна возраст по неколку неделно лекување во приватна болница во Тирана, каде што беше хоспитализиран во тешка состојба по срцев удар, според написите на медиумите во регионот.
Веста ја објави и „Euronews Albania“, наведувајќи дека Нано бил во тешка состојба со недели пред да им подлегне на компликациите.
Нано е една од клучните политички фигури на албанскиот транзициски период: основач и прв лидер на Социјалистичката партија и премиер во три мандати — кратко во 1991 година, потоа 1997–1998 и 2002–2005 — со улога во модернизацијата на левицата и европеизацијата на политичкиот систем во Албанија.
Регион
Србијавоз: Железничкиот сообраќај во Србија е прекинат поради дојава за бомба
Железничкиот сообраќај низ цела Србија е привремено суспендиран поради анонимна дојава за експлозивни направи, објави Србијавоз на својата официјална веб-страница.
„Србијавоз д.д. ги информира корисниците на услугите дека на 31 октомври 2025 година е примен повик со анонимна дојава дека на сите возови и пруги се поставени експлозивни направи“, се вели во соопштението.
Компанијата наведува дека „интензивно соработува со Министерството за внатрешни работи за решавање на ситуацијата“ и дека е „принудена привремено да го суспендира работењето на сите возови со цел да се заштитат животите на патниците и екипажите на возовите“. На патниците им се советува да добијат информации пред поаѓање преку официјалната веб-страница www.srbijavoz.rs или преку кол-центарот.
Според достапните информации, возовите биле запрени на неколку линии низ земјата. Возовите запреле во Инѓија во Војводина, а слична ситуација е забележана и во Смедеревска Паланка, каде што патниците биле евакуирани. Возот што сообраќал во близина на Ресник бил исто така запрен. Патниците наведуваат дека возот што се упатува кон Суботица застанува во Нови Сад, додека според апликацијата „Србија Воз“, сите возови на линијата Нови Београд – Петроварадин се откажани.
Претставничката на Партијата за слобода и правда, Јелена Милошевиќ, објави дека пристигнале пријави за бомби пред утрешните протести во Нови Сад, на годишнината од падот на настрешницата на железничката станица.
„Испробан и вистинит рецепт за големи собири – закани со бомби. Возот 2900 Ниш-Белград бил запрен во Смедеревска Паланка, патниците биле евакуирани, возот е запрен во близина на Ресник, а сите возови на северот од земјата се запрени. Властите ги малтретираат граѓаните затоа што се плашат од нив“, напиша Милошевиќ.
Вакви закани и прекини во сообраќајот се случиле и претходно – на пример, во пресрет на големиот протест во Белград на 15 март, кога железничкиот сообраќај беше прекинат поради наводни пријави за експлозивни направи.
фото:илустрација

