Есенската кошничка со замрзнати цени или ограничени маржи на 100 основни прехранбени производи ќе биде стокмена утре. Министерот за економија и труд Бесар Дурмиши до крајот на денот очекува работната група, која ја подготвува кошничката, да му соопшти дали ќе се одлучат за замрзнување на цените или за ограничување на маржите.

„Работната група, во која членуваат претставници од Министерството за економија и труд, од Министерството за земјоделство и од Министерството за финансии до утре треба да ја направи есенска потрошувачка кошничка. Ќе опфати 100-ина прехранбени земјоделски производи. Ќе се направи симулација за замрзнување на цените на одредено ниво или ограничување на маржата од 5, 10 или 15 проценти на основните прехранбени производи и во зависност од тоа ќе се донесе одлука. Во кошничката ќе има овошје, храна, ориз, грав, сите производи што се побитни сега во есенскиот период. Оваа акција со потрошувачката кошничка ќе ја продолжиме и во наредниот период со зимска кошничка, со велигденска и со рамазанска кошничка“, рече министерот за економија, Дурмиши.

Есенската кошничка Дурмиши очекува да биде испратена на усвојување во Владата следната недела, а веднаш кога ќе биде изгласана, ќе ја почнат процедурата за почитување на мерката.

Тој денес излегол во обиколка на две книжарници за да провери дали се почитува мерката за ограничени маржи на училишниот прибор и утврдил дека трговците ја почитуваат мерката. Најави засилени контроли за оваа мерка во сите градови во земјата.

„Видете цената којашто ја плаќаме за оваа половина милијарда е некаде отприлика, вчера кажав на прес-конференција е 0,1 процент. Но таа е 0,04 проценти тоа е за адвокатски услуги итн. Процес кој е стандарден за ваков тип на заеми. Направив анализа колкава провизија плаќала владата на СДСМ и ДУИ во периодот во која таа се задолжувала преку емисија на државни обврзници на меѓународниот пазар. И таа провизија тие што ја плаќале се движи од 12 до 20 пати повеќе од тоа што ние сега како адвокатски услуги го плаќаме за овие 500 милиони. Ќе повторам од 12 до 20 пати“, подвлече претседателот на Владата на Република Северна Македонија, Христијан Мицкоски одговарајќи на новинарско прашање за темата којашто се отвори за провизијата која ќе се земе за унгарските пари и дали станува збор тоа е висока сума.

Владата има задача да го зачува достоинството на институцијата и да обезбеди средства за развој за компаниите и за општините и покрај претпоставките како што оцени премиерот од опозиција би следеле опструкции на работата на Комисијата за финансирање и буџет на недемократски начин. Според информациите кои ги обелодени, рече дека денеска претседателот на Комисијата нема да ја стави на дневен ред на Комисијата.

„Добив информација дека денеска нема претседателот на Комисијата за финансирање и буџет оваа точка да ја стави на дневен ред на Комисија, тоа е Сања Лукаревска, таков став заземале во СДСМ. Деловникот е јасен и има таму период кога треба таму да се стави оваа точка, доколку не се стави што се прави итн. И тоа ќе се прави. Опозицијата претпоставувам Левица, ДУИ и СДСМ ќе се обидат дури мислам дека и на недемократски начин да ја опструираат работата на Комисијата. Но, нашата задача е да го зачуваме достоинството на институцијата и да обезбедиме средства за развој за компаниите и за општините. Вистинската намера на опозицијата е стравот, бидејќи ако овие ако овие средства се вложат на начин кој планираме да ги вложиме ние ќе добиеме политички бенефит од сето ова и на тој начин преку реализација на проектите во општините и поддршка на бизнисот конечно после долго време застој и уназадување државата ќе почне да чекори напред. Тоа е вистинската суштина. Инаку трошоците за овој заем се од 12 до 20 пати помали од заемите коишто ги земала претходната Влада на СДСМ и ДУИ“, изјави премиерот Мицкоски.

Советот на Народната банка ја одржа својата редовна седница на која, меѓу другото, го усвои Извештајот за финансиската стабилност за 2023 година. Во Извештајот се оценува дека домашниот финансиски систем е стабилен, добро се справува со предизвиците и дека е отпорен на шокови. Амбиентот во 2023 година беше поповолен, со постепено забавување на инфлацијата, но и забавен економски раст, како и неизвесности и ризици од окружувањето. Сите институционални сегменти од домашниот финансиски систем и натаму функционираат непречено. Ризиците за финансиската стабилност коишто произлегуваат од секој од овие сегменти се умерени, а умерен е и ризикот од „зараза“, односно ризикот од прелевање на ризиците од еден кон другите сегменти од финансискиот систем. Банкарскиот сектор е најголемиот, но и главниот сегмент на финансискиот систем, каде што се концентрирани заштедите на нефинансискиот сектор и ликвидноста на останатите финансиски институции, поради што е клучен за финансиската стабилност на земјата.

Банкарскиот сектор ги задржа стабилноста и сигурноста во работењето, со подобрена солвентност, којашто е на највисоко ниво во последните 17 години, солидна ликвидност и добар квалитет на кредитното портфолио. Во овој извештај е применета нова, унапредена методолошка рамка за спроведување макрострес-тест, којашто претставува надградба на постојната методологија и ги одразува препораките на ММФ за унапредување на стрес-тестирањето на македонскиот банкарски систем. Годинашниот макрострес-тест покажа висок степен на отпорност на домашниот банкарски систем на претпоставените шокови од макроекономското и макрофинансиското опкружување. Макропрудентните мерки што Народната банка ги донесе во доменот на противцикличниот заштитен слој на капиталот имаа значителен придонес за понатамошно јакнење на отпорноста на банкарскиот сектор.

Поради поповолните движења на пазарите на капитал во 2023 година, во споредба со претходната година, приватните пензиски фондови и инвестициските фондови успеаја да остварат солидни годишни стапки на принос, а исто така и осигурителниот сектор оствари подобар финансиски резултат и ја задржа високата солвентност којашто е неколкукратно повисока од минималната пропишана со регулативата од оваа област. Останатите сегменти на финансискиот систем (штедилниците, друштвата за лизинг, финансиските друштва) имаат мало значење во рамките на севкупниот финансиски систем.

Во Извештајот се наведува дека ризиците од нефинансискиот сектор се умерени, со оглед на добрата финансиска позиција на домаќинствата и на корпоративниот сектор и следствено, на ниската стапка на нефункционални кредити во банкарското кредитно портфолио, но е потребна внимателност и претпазливо управување со долгот, за да се обезбеди неговата одржливост и во следниот период. Се заклучува дека домаќинствата и натаму се со умерено и стабилно ниво на задолженост, додека долгот на корпоративниот сектор (мерен преку неговото учество во БДП) е малку повисок, во споредба со претходната година, но засега не упатува на поголеми ризици за неговата одржливост, сепак потребно е внимателно управување со ризиците.

Во Извештајот се наведува дека, во текот на 2023 година, Народната банка ги засили активностите во доменот на климатските ризици, како една од најважните структурни ранливости на коишто се изложени светскиот и домашниот финансиски систем на долг рок.

Домашниот банкарски сектор е изложен на физичките и транзициските ризици поврзани со климатските промени, поради кредитната изложеност на банките кон подрачјата со висок степен на ризичност во однос на природните непогоди и клиентите во дејностите со високи емисии на стакленички гасови, како што се енергоинтензивните дејности и дејностите коишто зависат од фосилни горива.

Во Извештајот е наведено дека окружувањето и натаму е неизвесно и упатува на ризици за следниот период, коишто главно се поврзуваат со можната ескалација на геополитичките тензии и нивното прелевање во глобалната, а посредно и во домашната економија, којашто како мала и отворена, е силно изложена на надворешните шокови. Исто така, евентуалното подолго задржување на заострените финансиски услови би можело неповолно да се одрази врз одржливоста на долгот, со преносни ефекти врз билансите на финансиските институции. Ваквите состојби упатуваат на потребата од натамошна внимателност од страна на финансиските институции и при водењето на макропрудентните политики, како поддршка за задржувањето на финансиската стабилност и во следниот период. Одржувањето силен и отпорен банкарски сектор ќе биде приоритет на Народната банка и во следниот период, што е клучен предуслов за задржувањето на финансиската стабилност. Оттука, во услови на неизвесно макроекономско окружување, макропрудентната политика на Народната банка и натаму ќе биде насочена кон одржување соодветна капитална и ликвидносна сила на домашните банки и со тоа, кон јакнење на отпорноста на евентуалните ризици.