Економија
Народна банка: Каматните стапки се непроменети
На 17 април 2025 година се одржа редовна седница на Извршниот одбор за поставеноста на монетарната политика на Народната банка. На седницата беа разгледани најновите податоци и информации за светската и за домашната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика.
„На седницата беше оценето дека тековната поставеност на монетарната политика е соодветна на условите во економијата, при поизразени неповолни ризици, особено од надворешното окружување. Оттука, на седницата беше одлучено каматната стапка на благајничките записи да остане на нивото од 5,35%, а каматните стапки на депозитите преку ноќ и на 7 дена на нивоата од 3,95% и 4%, соодветно. Понудата на благајничките записи на редовната аукција ќе биде исто така непроменета, односно ќе изнесува 10 милијарди денари. Со ваквата одлука се задржува внимателниот карактер на монетарната политика. Со целокупниот сет мерки, односно со сегашното ниво на каматните стапки, досегашните промени кај задолжителната резерва и преземените макропрудентни мерки, ќе се придонесе за ценовна стабилност на среден рок и за одржување на стабилноста на девизниот курс на денарот во однос на еврото. Во однос на политиката на Европската централна банка (ЕЦБ), на последната седница во април беше донесена одлука за намалување на каматните стапки за по 0,25 п.п.“, соопштија од Народната банка.
Во соопштението се наведува дека остварувањата кај инфлацијата и натаму се еден од клучните сегменти коишто наметнуваат потреба од внимателност, во услови кога ризиците, поврзани пред сѐ со надворешното окружување стануваат понагласени и исклучително непредвидливи. Имено, во услови кога геополитичките услови сѐ уште се нестабилни, промените во царинските политики на светско ниво дополнително ги влошуваат изгледите за трговската и економската активност и ја зголемуваат променливоста, како на светските пазари на примарни производи, така и на пазарите на капитал. Покрај ова, беа земени предвид и ризиците поврзани со домашните фактори што влијаат на агрегатната побарувачка.
Народна банка соопшти дека годишната стапка на инфлација во март 2025 година значително забави и се сведе на 2,7%, што е пониско ниво од очекуваното, коешто во еден дел е под влијание на тековните краткорочни мерки за ограничување на растот на цените.
„Инфлацијата, во просек, за првиот квартал е малку повисока од очекувањата според октомвриската проекција. Забавувањето на годишната стапка на инфлација во март во најголем дел се должи на послабиот раст на цените на храната, поради исцрпување на ефектот од пониската споредбена основа и дополнителниот надолен ефект од тековните краткорочни мерки за ограничување на растот на цените (коишто истекуваат на крајот на април). Во однос на останатите компоненти, забавува растот и на базичната компонента на инфлацијата, а падот на цените на енергентите забрзува. Во однос на инфлациските очекувања, во мартовските анкети на Европската комисија преовладуваат очекувања на потрошувачите за поумерено намалување на цените во следниот период. Најновите проекции за берзанските цени на примарните производи за следниот период се променети претежно во нагорна насока, што заедно со зголемената неизвесност и променливост на пазарите, упатува на зголемени ризици и потреба од внимателност“, се наведува во соопштението.
Состојбата на девизниот пазар е стабилна. „Нивото на девизните резерви на крајот на март изнесува 4.788,1 милион евра, што е соодветно за одржување на стабилноста на курсот на домашната валута. Остварувањата кај девизните резерви се близу до очекувањата за првиот квартал на 2025 година, а интервенциите на девизниот пазар се умерено позитивни од почетокот на годината. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, остварувањата на менувачкиот пазар заклучно со март упатуваат на поумерени нето-приливи од приватните трансфери во споредба со проекциите за првиот квартал, додека трговскиот дефицит остварен во првите два месеци од годината засега е умерено повисок од очекувањата за првиот квартал“, пишува во соопштението.
Од народна банка соопштија дека економскиот раст во последниот квартал на 2024 година благо забрза и достигна 3,2%, речиси на ниво на проекциите на Народната банка (3,1%). Расположливите високофреквентни податоци за првиот квартал од 2025 година упатуваат на натамошен, но поумерен раст, при засега послаби движења кај трговијата, градежништвото и туризмот, а посилни во угостителството и индустријата. Ризиците за растот во следниот период од надворешното окружување се претежно надолни, а од домашното окружување и натаму се поврзани со брзината и обемот на остварување на домашните инфраструктурни проекти.
Остварувањата во монетарниот сектор, велат од Народна банка, се подобри од очекувањата, што упатува на натамошна посилна кредитна поддршка на економијата. Имено, во согласност со податоците за март, депозитите и кредитите бележат солидни стапки на раст, коишто се повисоки од очекувањата за првиот квартал од годината.
„Општо земено, последните остварувања кај клучните макроекономски показатели се главно поволни, но согледувањата за ризиците во однос на нивната идна патека наметнуваат натамошно внимателно водење на монетарната политика. Имено, ризиците поврзани со надворешното окружување се поизразени, а внимателно се следат и домашните фактори коишто можат да влијаат врз побарувачката и ценовната динамика во наредниот период. Народната банка и натаму е подготвена да ги употреби сите неопходни инструменти и да презема соодветни мерки со коишто ќе се придонесе за задржување на стабилноста на девизниот курс на денарот во однос на еврото и ценовната стабилност на среден рок“, се наведува во соопштението.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Бислимоски – Сјаојен: Енергетската транзиција е приоритет број еден
Над 55 % од расположливите енергетски капацитети во државава се од обновливи извори и определбата на земјава е јасна дека енергетската транзиција е приоритет број еден – е пораката што претседателот Марко Бислимоски и членовите на РКЕ ја истакнаа на средбата со амбасадорката на Народна Република Кина, Џианг Сјаојен.
Соговорниците ги споделија искуствата во секторот, истакнувајќи дека полето на соработка може да се прошири, ако се земе во предвид дека материјали со кинеско производство се повеќе се употребуваат при реализација на значаен дел на инвестициите во енергетиката.
„Инвеститорите се добредојдени во земјава, но соработката мора да биде базирана на законските прописи кои се синхронизирани со европските правила што подразбираат јавни и транспарентни тендерски постапки “ посочи Бислимоски.
На средбата се разговараше и за тоа како новите технологии – паметните мрежи, батериите за складирање на електрична енергија, можат да придонесат за побрза енергетска транзиција
Економија
Минималните семејни трошоци во ноември 65.173 денари, со изнајмен стан надминуваат 80 илјади
Минималните месечни трошоци што едно четиричлено семејство ги има во ноември достигнуваат 65.173 денари, додека доколку семејството живее во изнајмен стан од 60 квадратни метри, вкупните потребни средства се искачуваат на 80.548 денари.
За храна и пијалоци се издвојуваат 23.534 денари, додека 6.130 денари се потребни за режиски трошоци, соопшти Сојузот на синдикатите, кој ја изработува синдикалната минимална кошница.
Во однос на минатиот месец, кога за покривање на основните трошоци биле потребни 65.544 денари, сега е забележано намалување од 371 денар.
Економија
(Фото) Технолошка револуција од Porsche: претставен новиот и целосно електричен Cayenne
Cayenne Electric означува почеток на нова ера за Porsche.
Како целосно електричен SUV, новиот Cayenne ја комбинира вистинската Porsche ДНК со пионерска технологија и моќност: до 850 kW (1.156 PS), 0-100 km/h за 2,5 секунди и до 400 kW моќност за полнење и досег до 642 километри. Тоа е најмоќниот сериски произведен Porsche модел на сите времиња – и истовремено поразновиден од било кога: динамичен на пат, самоуверен на тежок терен и удобен на долги патувања.

Cayenne беше првиот модел што ја пренесе легендата на спортскиот бренд на Porsche во сосема нов пазарен сегмент. Новиот, спортски SUV стана светски хит веднаш по светската премиера во септември 2002 година. Сега започнува нова ера со целосно електричниот Cayenne. Новата, електрична генерација на Cayenne Electric покажува перформанси во сосема нова димензија, со иновативни технологии што ги развивме во мотоспортот. Поставува нови стандарди во SUV сегментот – во однос на возачките карактеристики, како и во полнењето”, вели Оливер Блум, претседател на Извршниот одбор на Porsche AG. „Извонредни електрични перформанси се среќаваат со многу реална секојдневна употребливост. Одлична удобност на долги растојанија се комбинира со бескомпромисна способност за офроуд.“

Со околу 36 проценти продадени електрични спортски автомобили глобално, Porsche е еден од најбрзо трансформираните производители на автомобили во 2025 година. Cayenne Electric е следната пресвртница во оваа успешна приказна и ја надополнува постоечката понуда на Cayenne модели со мотор на согорување и plug-in хибриди во духот на целосно флексибилен избор на Porsche погонски системи.
Перформанси на супер-спортски автомобил
Целосно електричното семејство Cayenne првично се состои од два модела: Cayenne Electric и Cayenne Turbo Electric – двата со погон на сите тркала и опремени со електронски Porsche Traction Management (ePTM).
Cayenne Turbo забрзува од 0-100 km/h за 2.5 секунди, од 0 до 200 km/h за 7.4 секунди и достигнува максимална брзина од 260 km/h. Овој моќен e-performance е овозможен благодарение на новоразвиен систем за погон кој развива до 850 kW (1.156 PS) и до 1.500 Nm
вртежен момент кога е активиран Launch Control. Turbo варијантата има директно масло ладење на електричниот мотор на задната оска за да обезбеди висок континуиран излез и ефикасност. Ова е иновација од моторспортот. Во нормален режим на возење, достапна е до 630 kW (857 PS). Со помош на функцијата Push-to-Pass, дополнителни 130 kW (176 PS) може да се активираат за 10 секунди со притискање на копче. Основниот Cayenne модел има 300 kW (408 PS) во нормална работа и 325 kW (442 PS) и 835 Nm вртежен момент со Launch Control. Забрзува од 0 до 100 km/h за 4.8 секунди, достигнувајќи максимална брзина од 230 km/h.

Формула Е нивоа на рекуперација
Cayenne Electric исто така нуди водечки показатели за обновување на енергија, постигнувајќи нивоа на Formula E со до 600 kW рекуперативна моќност. Во секојдневието, околу 97 проценти од сите операции на сопирање можат да се извршат исклучиво со електричните мотори. Механичките сопирачки ретко треба да интервенираат. За Cayenne Turbo, Porsche Ceramic Composite Brake (PCCB) исто така е достапен како опција.
Cayenne Electric голем дел од својата разновидност ја должи на шасијата. Адаптивна воздушна суспензија со Porsche Active Suspension Management (PASM) е доаѓа стандардно кај двете верзии. Turbo исто така има Porsche Torque Vectoring Plus (PTV Plus) со ограничено пролизгување на задниот диференцијал. Двата модела можат да бидат опремени со систем за управување со задна оска, кој ги управува задните тркала до пет степени. Дополнително, Porsche Active Ride е достапен и кај главниот модел на Porsche за прв пат. Системот за Активна суспензија, познат од спортските седани на Porsche, сега е достапен и кај Cayenne, и речиси целосно ги компензира движењата на шасијата со што се обезбедува исклучителна стабилност, динамика и удобност.
Иновативна удобност за полнење: брзо и робусно
Во срцето на целосно електричните Cayenne модели е новоразвиената високонапонска батерија од 113 kWh, која има корист од двострано ладење за оптимално термално управување. Ова резултира со комбиниран WLTP опсег од до 642 км за Cayenne Electric и до 623 km за Turbo.

Благодарение на својата 800-волтна технологија, Cayenne се полни со DC полнење до 390 kW – а под специфични услови дури и до 400 kW. SoC (состојба на полнење) може да се зголеми од 10 на 80 проценти за помалку од 16 минути, а енергијата за дострел од 325 km (Cayenne) или 315 km (Cayenne Turbo) може да се додаде во рок од 10 минути. Робусните перформанси при полнење беа главен фокус при развојот на новиот Cayenne.
Нов надворешен дизајн: прогресивен и аеродинамичен
Cayenne Electric ги комбинира препознатливите пропорции на брендот Porsche со јасно развиен дизајнерски јазик. „Новиот Cayenne е недвосмислено Porsche и недвосмислено Cayenne. Ги надградивме докажаните дизајнерски карактеристики и го зачувавме она што го прави овој SUV уникатен. Резултатот е модерен дизајнерски концепт кој го носи Cayenne во иднината“, вели Мајкл Маур, раководител на Style во Porsche.
Најзначајни карактеристики вклучуваат ниска предница со тенки Matrix LED светла. Овие ја нагласуваат ширината на возилото и ги комбинираат сите функции за осветлување во еден модул. Силно контурираните страници се исто така многу типични за други дизајни на Porsche, како и flyline – икондкиот благо наклонет покрив.

Страничната силуета се карактеризира со врати без рамка и впечатлива набор на површината на вратата. Страничните детали имаат изразен тридимензионален дизајн и се обоени во Volcanic Grey Metallic и, на Cayenne Turbo, во високо-сјајна црна боја. Двобојниот концепт ја истакнува спортската димензија на автомобилот. Дизајните на лакот на тркалата специфични за моделот го нагласуваат неговиот офроуд карактер.
Впечатливи детали позади, како светлосната лента со препознатлив 3D изглед и анимирана графика, како и осветлените Porsche букви, го нагласуваат современиот дизајнерски јазик. Cayenne Turbo има бројни контрастни елементи во ексклузивната боја на Turbonite. Ова ги вклучува грбот на Porsche, предните страни на алуминиумските тркала и лајсните на страничните прозорци. Нежните акценти во Turbonite го нагласуваат светлосниот потпис и инскрипцијата Porsche.

За клиенти со посебни барања во однос на аголот на пристап и робусност, достапен е Off-Road пакет. Неговиот преден дел со изменета геометрија помага безбедно да се движи низ груби земјени патишта, особено стрмни искачувања или спуштања на тежок терен. Благодарение на коефициентот на отпор од 0.25, новиот Cayenne Electric е еден од најаеродинамичните SUV возила во својата класа, нудејќи придобивки во однос на опсегот и потрошувачката на енергија. Системот Porsche Active Aerodynamics (PAA) прецизно ги прилагодува аеродинамичните својства на автомобилот на соодветната ситуација и брзина на возење и, покрај ефикасната стратегија за контрола, придонесува и за динамиката на возење очекувана од брендот со дополнителна притисна сила. Активните аеродинамички елементи вклучуваат подвижни крила за ладење на воздухот на предницата, адаптивен спојлер на покривот и иновативни, активни аеролопати на задниот дел од Turbo. Тие ги продолжуваат страничните рабови и ги подобруваат карактеристиките на протокот на воздух, што води до зголемување на опсегот, особено при повисоки брзини. Други аеродинамички мерки вклучуваат воздушни завеси на предната каросерија, речиси целосно затворен долен дел, специјални аеро тркала и дифузер на задниот дел.

Ново ниво на корисност, удобност и индивидуалност
Новиот Cayenne Electric е 55 милиметри подолг од моделот со мотор за внатрешно согорување. Новиот SUV е долг 4.985 mm, широк 1.980 mm и висок 1.674 mm. Разликата е најголема во меѓуоскиното растојание (3.023 mm), каде што зголемување од речиси 13 cm значи повеќе простор за нозе и удобност за патниците позади отколку порано. Системот за задно седиште е електрично прилагодлив и нуди флексибилни опции за прилагодување од удобна до товарна позиција. Капацитетот на багажот е од 781 до 1.588 литри, плус предниот багажен простор од 90 литри. Корисноста на новиот Cayenne е исто така потврдена со неговата моќ влечење до 3,5 тони.

Новововедените Mood Modes го претвораат внатрешниот простор во простор за искуство кој се прилагодува на расположението и ситуацијата. Во зависност од избраната програма, се менува позицијата на седењето, амбиентот за осветлување, климатизацијата, звучниот профил и изгледот на дисплејот. Лизгачкиот панорамски покрив со променлива контрола на светлината, електрично промелнива течнокристална фолија, создава огромно чувство на простор. Друг карактер е новото греење на панелот: не само што ги загрева седиштата, туку и големи површини на контакт како потпирачи за раце и панели на вратите. Опсегот на удобности е дополнет со проширено амбиентално осветлување, вклучувајќи комуникациско светло – анимирана светлосна лента која ги пречекува патниците при влегување во автомобилот и визуелизира различни состојби на возилото, како што е процесот на полнење.

Никогаш досега Cayenne не бил толку сеопфатно и индивидуално прилагодлив како новиот целосно електричен модел. Клиентите можат да изберат меѓу 13 стандардни бои, девет дизајни на тркала од 20 до 22 инчи, 12 комбинации на ентериер, како и до пет пакети за внатрешност и до пет пакети со акценти. Благодарение на Porsche Exclusive Manufaktur, проширената палета на надворешни бои Paint to Sample и програмата Sonderwunsch, клиентите можат да го индивидуализираат својот Cayenne според своите лични желби, од низа опции па сè до целосен уникатен модел.
Програмата на Porsche Design за специјално изработени часовници е проширена за да го вклучи и опсегот на SUV модели. Ова значи дека клиентите на Cayenne сега можат да нарачаат и часовник од сопствениот швајцарски производител на часовници на Porsche, кој е прилагоден на нивното возило до последен детаљ.

Porsche Driver Experience – најголемата контролна површина во Porsche
Во областа на дигитализацијата, Cayenne Electric го подигнува возачкото искуство на ново ниво. Во срцето на новоразвиеното Porsche Driver Experience е Flow Display – елегантно закривен OLED панел кој беспрекорно се вклопува во централната конзола и овозможува јасно одвојување помеѓу дисплејот и контролните сегменти. Дополнета е со целосно дигитална инструмент табла со 14.25-инчен OLED екран и опционален 14.9-инчен опционален дисплеј за патници. Заедно, резултатот е најголемата контролна површина некогаш пронајдена во Porsche. За првпат во Cayenne, достапен е и head-up дисплеј со AR технологија, кој визуелно претставува 87-инчен дисплејски простор 10 метри пред возилото. Сите дисплеи се беспрекорно вградени во внатрешната архитектура. За разлика од тоа, копчињата и контролите за особено често користени функции, како клима уред и јачина на звукот, се аналогни. Дополнително, развиен е потпирач за раце кој му овозможува на возачот ергономски да ги управува дигиталните и аналогните елементи – дури и во особено динамични ситуации на возење.

Новата Porsche Digital Interaction е дигитална оперативна филозофија и дизајнерски јазик кој го проширува искуството на возачите на Porsche и е насочен кон индивидуализација и брз пристап до функции. Widgets овозможуваат пристап до преферирани функции, додека апликацијата Themes ја прилагодува шемата на бои на сите дисплеи. Многу апликации од трети страни можат директно да се интегрираат во возилото преку Porsche App Centre. Разновидните стриминг и гејминг функции го подигнуваат дигиталното искуство на ново ниво. Новиот Voice Pilot исто така придонесува за ова. Благодарение на вештачката интелигенција, тој разбира сложени, меѓусебно поврзани прашања, го препознава контекстот и одговара како вистински соговорник. Овозможува навигацијата да се контролира интуитивно и да се пристапи до обемно онлајн знаење. Со Porsche Digital Key, паметниот телефон и паметниот часовник стануваат клучеви за возила кои можат дигитално да се споделуваат со до седум други корисници.

Трио погонски системи по 2030 година
Новиот Cayenne Electric сега го надополнува постоечкиот избор на типови на погони, кои ќе продолжат да се нудат паралелно ширум светот.
„Инспирирањето на клиентите е наш највисок приоритет во Porsche. Со електрификацијата на Cayenne, достигнуваме ново ниво на перформанси кое поставува стандарди за иднината. Во исто време, ќе продолжиме да го развиваме Cayenne со ефикасни системи со мотор на согорување и хибриден погон дури и во следната деценија,“ вели Матијас Бекер, член на Одборот за менаџмент, продажба и маркетинг. „Оваа стратегија важи и за целото портфолио на модели на Porsche: во секој сегмент во кој сме претставени, клиентите во иднина ќе имаат избор помеѓу целосно електрични и мотори со согорување.“
Целосно електричните Cayenne модели се достапни за нарачка сега во Porsche Center Skopje.
ПР

