Во средината на октомври, цената на златото достигна 4.380 долари за унца, што е историски рекорд.

Во изминатата година, цената на златото порасна за повеќе од 55 проценти во номинален износ. Главно поради геополитичките тензии, инфлацијата и побарувачката од Азија, но и голем број други фактори.

Покрај основната причина, побарувачката за безбедни средства во неизвесни времиња, цената на златото е водена од стравот од инфлација и економска нестабилност, а потоа и од геополитичките тензии.

Сето ова доведе до големи купувања од страна на централните банки во големите економии, со што се забрзува растот на цените.

Очекуваните пониски каматни стапки и слабеењето на американскиот долар го прават златото уште попривлечно во споредба со другите средства, што ја зголемува побарувачката за инвестиции. Сите овие фактори се меѓусебно поврзани, а аналитичарите предвидуваат дека цената би можела да продолжи да расте ако тензиите и инфлацијата се влошат.

Повеќето експерти очекуваат цената на златото да продолжи да расте во наредните години.

На 7 октомври 2025 година, „Голдман Сакс“ ја ажурираше својата прогноза за цената на златото, зголемувајќи ја на 4.900 долари за унца за декември 2026 година, во споредба со претходната проценка од 4.300 долари. Главните причини за ажурирањето се очекувањата дека централните банки ќе купат просечно 80 тони злато во 2025 година и 70 тони во 2026 година, особено земји како Кина и Индија, со цел да ги диверзифицираат своите резерви. Според „Голдман Сакс“, ова ќе биде главниот двигател на континуираниот пораст на цените на златото.

Аналитичарите исто така веруваат дека трендовите ќе продолжат – послаб американски долар, геополитички тензии, трговски војни и растечки интерес од малопродажните инвеститори за злато како заштита од инфлација и нестабилност.

Тие исто така предупредуваат дека е нереално да се очекува каков било пад на цените на златото во наредните години, иако според минатите индикатори, треба да се случи пад поради заситеноста на пазарот.

Според официјалните податоци, САД моментално имаат најголеми златни резерви – 8.133 тони злато. Потоа следува Германија со 3.350 тони, Италија со 2.451 тони и Франција со 2.437 тони. Следат Русија, Кина, Швајцарија, Јапонија, Индија и Холандија.

Некои аналитичари се сомневаат во овие официјални бројки и веруваат дека, на пример, Кина има многу поголеми резерви што ги стекнува преку посредници, но и сопствено производство што не го пријавува во официјалната статистика.

Интересно е што Меѓународниот монетарен фонд има големи резерви на злато, имено 90,5 милиони унци или 2.814 тони злато.

Најголемиот извор на злато на ММФ дојде во времето на неговото основање, кога неговите членови плаќаа 25 проценти од своите почетни квоти во злато, а огромното мнозинство од каматата на кредитите исто така беше отплатена во злато.

Поминаа две години откако некои вработени во ТМ Шведска или Тесла Шведска, поддржани од синдикатот на металурзите ИФ Метал, штрајкуваа за да ја принудат подружницата на американскиот производител на електрични автомобили да потпише колективен договор.

Иако не е законска обврска, колективното договарање стана добра деловна практика во Шведска и 90 проценти од сите вработени, особено во поголемите компании, се заштитени со колективни договори. Тесла се спротивставува на ваквите договори во Шведска, тврдејќи дека тие „не се вклопуваат во деловниот модел на Тесла“ и дека „вработените во Тесла веќе имаат многу конкурентни услови за работа“.

Сепак, Ирене Венемо, директорка на Шведскиот институт за медијација, државна агенција која посредува во вакви спорови, тврди дека фундаменталниот проблем лежи во загриженоста на американското седиште, поточно на Елон Маск, кој го носи официјалното име Технокинг на Тесла, дека колективен договор во Шведска би поставил преседан што би ги водел синдикатите во други земји.

„Тесла работи во многу земји и никаде нема ваков колективен договор. Менаџментот на Тесла во Шведска покажува подготвеност за соработка и доколку можеше самостојно да одлучува, мислам дека веќе ќе имавме договор“, рече Венемо.

Пред околу еден месец, Шведскиот институт за медијација се откажа од обидите за медијација, но пред тоа забележа дека ТМ Шведска постигнала одреден напредок и им обезбедила на своите вработени подобри услови за работа отколку пред штрајкот.

Венемо рече дека ТМ Шведска се приближила до условите што ИФ Метал ги постигна со Здружението на работодавачи во автомобилската индустрија. „Се обидовме на секој можен начин да го завршиме овој спор, но овој случај е различен од сите претходни. Сега стигнавме до крајот на патот“, објасни Венемо.

Шведските медиуми се поделени во своите ставови за штрајкот во Тесла. Левичарскиот Aftonbladet пишува дека ова е судир на „шведскиот модел против американската алчност; Давид против Голијат; Шведска против Маск“ и дека сите други големи меѓународни компании во Шведска имаат колективни договори.

Од друга страна, конзервативниот весник „Свенска дагбладет“ се прашува дали има смисла штрајкот да се продолжи на неодредено време, што очигледно не е особено ефикасно. Имено, и покрај бројните пречки, Тесла продолжува релативно успешно да увезува, продава и да ги сервисира своите возила во Шведска.

Аналитичарот Бендер проценува дека штрајкот досега чинел најмалку 10 милиони евра само од страна на синдикатите. ИФ Метал тврди дека има речиси една милијарда евра во својот фонд за штрајк и дека може да исплати обештетување на штрајкувачите само од камати и дивиденди.

Нешто потешко е да се процени колку штрајкот ја чинел ТМ Шведска. Компанијата се обидува да остави впечаток дека нема штета и дека сè работи без прекин, но според Бендер, станува збор и за милиони евра.

Шведската јавност најчесто се согласи со синдикатите, особено откако Елон Маск почна отворено да го поддржува американскиот претседател Доналд Трамп. Продажбата на Тесла во Шведска претрпе катастрофа во последните месеци. Според податоците од Mobility Sweden, во јули 2025 година се продадени само 163 возила, односно 85,5 проценти помалку отколку во истиот месец минатата година.

Во септември оваа година, трендот многу се промени. Вкупно се регистрирани 10.395 електрични автомобили, вклучувајќи 1.726 автомобили Тесла. Но, генерално, продажбата на Тесла во Шведска (за разлика од Норвешка) оваа година е доста слаба во споредба со 2024 година. Во текот на целата минатата година, регистрирани се 21.894 возила Тесла.

Советот на Народната банка, на својата редовна седница, го усвои Извештајот за ризиците за банкарскиот сектор за вториот квартал од 2025 година.

Во услови на забрзан раст на домашната економија и забавување на инфлацијата, банкарскиот систем ја задржа стабилноста, солвентноста се подобри, а стапката на адекватност на капиталот достигна 19,6%, што е највисокото ниво од 2006 година. Ликвидноста на банкарскиот систем се задржа на задоволително ниво, а ликвидните средства покриваат значителен дел од краткорочните обврски и од депозитите на домаќинствата. И квалитетот на кредитното портфолио се подобри во овој квартал, при што стапката на нефункционални кредити се намали на историски најниското ниво од 2,4%, известуваат од Народната банка.

Во услови на олеснети кредитни стандарди и зголемена кредитна побарувачка, зајакнатата солвентност го поддржа побрзиот раст на кредитирањето на домаќинствата и на претпријатијата, којшто на квартална основа изнесува 3,1% и 4,3%, соодветно. И депозитите растеа побрзо во вториот квартал од годината, при што и натаму има поволни движења според валутата и рочноста на депозитите.

Народната банка и во иднина ќе биде внимателна во водењето на монетарната и макропрудентната политика, во време кога сè уште има изразена надворешна и домашна неизвесност. Се нагласува потребата од претпазливост и постојано следење на ризиците заради задржување на стабилноста на банкарскиот сектор и во наредниот период.

Советот на Народната банка ја усвои Рамката за одржливост со што се поставува основата за систематско воведување одржливи практики во секојдневното работење. Рамката за одржливост има за цел да придонесе кон поголема енергетска ефикасност, одговорно користење на ресурсите, поттикнување зелени финансии и намалување на јаглеродниот отпечаток, како и кон подигање на свеста и зајакнување на капацитетите на вработените во областа на одржливото работење. Со нејзиното усвојување, Народната банка ќе продолжи со активностите насочени кон унапредување на еколошките практики, финансиската писменост и одговорното делување, заради долгорочна економска стабилност и општествена благосостојба, се додава во соопштението на Народната банка.