Економија
ФИТР анализа: Домашните компании подготвени за инвестиции за излез од кризата
Во периодот од 24 јули до 19 август, ФИТР спроведе анкета – прашалник, на кој одговориле 256 домашни компании.
Од нив во најголем дел се микро 57% (145) и мали 31% (79), но свој придонес дале и 10% (26) средни и 2% (6) големи претпријатија. Тие направија евалуација во повеќе категории поврзани со висината на финансиската поддршка, проценките на ризик од инвестици, процесот на аплицирање, техничката помош, достапноста и критериумите.
Анализата од анкетата која ја спроведе ФИТР по првиот циклус од инструментот за финансиска поддршка за технолошки развој, кој е наменет за надминување на последиците од Ковид-19, ги даде следниве индикатори:
Домашните компании се подготвени да започнат со инвестииции во време на актуелната криза, бидејќи вакво прилагодување им е неопходно за опоравување и понатамошно функционирање. Над 50% од компаниите сметаат дека моментот за вложување е соодветен, додека само за 13% е се уште рано да се влезе во нов инвестициски циклус.
Во однос на износот на финансиска поддршка, 40% од вкупниот број компании сметаат дека е доволна за инвестиции во фазата на опоравување што е особено изразено кај средните (73%) и малите претпријатија (68%), како и дека процентот на ко-финансирање е соодветен 58%. 29% пак сметаат дека треба да се зголеми. Според сегашните услови, со овој инструмент финансиската поддршка е структурирана по големина на компанијата и тоа до 750.000 илјади денари за микро, 1.5 милиони денари за мали и до 3 милиони денари за компании со средна големина и не може да надмине 70% од вкупниот буџет на инвестицијата. Останатите 30% се средства кои ги обезбедуваат самите компании.
Анкетата покажа еден интересен податок дека високи 74% компаниите кои учествуваа во анкетата, не користат друг вид на државна помош, а само 26% користат и тоа во најголем дел субвенции за минимална плата, 69%, 16% користат бескаматен кредит, а само 9% односно 5 компании се корисници на средства на ФИТР.
Голем дел, односно 44% сметаат дека процесот на аплицирање е јасен и едноставен, додека само 8% се соочиле со суштински проблеми при пополнување на формуларот. За 40% од компаниите критериумите за евалуација се соодветни, додека 25% сметаат дека со нив се фаворизитаат одредени индустрии. Тие меѓу другото предлагаат и поширок опсег на активности кои се финансираат како и фокус на компаии чии проекти ја подобруваат животната средина. 16% пак не веруваат во објективноста на доделување на поддршката.
На прашањето како го оценуваат новововедениот механизам за поврат на средствата компаниите имаат различни ставови и тоа: 19% сметаат дека овој механизам е добар, но дека процентот на поврат треба да се намали, додека поголемиот дел од 29% сметаат дека основот за поврат на средствата треба да биде пресметан од приходите остварени од проектот, а не пресметан на база на остварени приходи на ниво на претпријатие.
За потсетување, со овој механизам средствата се доделуваат со поврат од 15% од бруто добивката остварена во првите три години по завршување на проектот
Самиот прашалник на анкетираните правни субјекти им остави можност за нивни идеи и предлози, а како најзначаен се издвои предлогот за подобрување на овој процес каде дел од компаниите предложија ФИТР сам да ја обезбедува документацијата од државните институции како и онлајн обуки и туторијали за аплицирање.
Резултатите од оваа анализа и препораките на домашните компании се можност за нивен директен придонес во креирањето на условите за вториот циклус што Фондот планира да го реализира веднаш по завршување на тековниот. Тие ќе бидат вклучени во инструментот за поддршка за економско заздравување, кој во моментов е во фаза на адаптација.
Инаку за реализација на втор и следни циклуси на јавни повици за економско заздравување Фондот иницира дополнителни средства од Владата, над веќе обезбедените 200 милиони денари, од кои поголем дел ќе бидат искористени уште со првиот циклус.
Програмата за економско заздравување е дел од третиот пакет економски мерки на Владата и е наменет за поддршка на микро, мали и средни компании кои имаат потврден потенцијал за успешно работење.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Попов: Инвестираме во младите, конечно ќе се финализираат зградите на ФИНКИ и Факултетот за физичка култура
На денешната комисиска расправа за Предлог – буџетот за 2026 година се обрати пратеникот од редовите на ВМРО-ДПМНЕ, Сергеј Попов кој истакна дека буџетот е уште еден доказ за посветеноста на Владата кон младите, со реализација на клучни проекти, реконструкција на студентски домови и мерки за самовработување наменети за сите млади.
„Буџетот е уште еден доказ за посветеноста кон младите на оваа Влада. И повторно тоа не се празни зборови како што бевме навикнати во минатото, напротив резултатите се видливи и опипливи. Насекаде во државата се реализираат проекти кои се од младинско значење, после 7 години конечно се реконструираат студентски домови и за брзо од денес ќе заминат во историја оние денови кога студентите ги сместувавме во домови кои личеа на концентрациони логори, оперативните планови за вработувања и мерки за самовработувања не се само на хартија и наменети за привилегираните, туку тие се за сите. Нема општина каде не се гради нов спортски терен или комплекс, нема место каде не се гради нова градинка или училиште“, рече Попов.
Пратеникот Попов се осврна на делот од Предлог – буџетот кој е од младинско значење потенцирајќи ги зголемените средствата кои ќе значат подобра и поквалитетна настава за студентите во Македонија, можноста научно и интелектуално да се реализираат младите, како и создавањето на инклузивно средно образование.
„Имено во овој буџет имаме 32,5 милиони денари за изградба на најпопуларниот факултет во нашата држава ФИНКИ и секако Факултетот за физичка култура. Во високото образование имаме зголемување од 2,8 проценти и тоа се средства кои ќе ги добие УКИМ, универзитетот во Тетово, УКЛО, Универзитетот Гоце Делчев во Штип. Зголемување од 25% за наука, на тој начин се спречува одлевањето на младите мозоци. Не се заборавени ниту средношколците, во средното образование имаме зголемување од 5,2%, за училишни спортски сали имаме зголемување од 363,6 милиони денари, јасен сигнал дека оваа Влада работи на создавање на здрава младина“, вели Попов.
Економија
Лукаревска: Во Буџетот нема мерки за раст на платите
Пратеничката на СДСМ, Сања Лукаревска, на комисиската расправа , предложениот буџет го оцени како неконзистентен, нереален и директно штетен за економијата и граѓаните.
Таа нагласи дека буџетот не содржи никакви политики за зголемување на платите, ниту мерки за справување со сè поголемата сиромаштија.
„Цените растат, граѓаните должат повеќе, а примаат исто. Наместо да живеат подобро, тие повторно плаќаат повеќе“, рече Лукаревска.
Таа посочи дека Владата нема стратегија за раст на доходот и нема никакви алатки за да ја сопре инфлацијата, која и понатаму е висока.
„Нема развој, нема реформи, нема повисоки плати, нема мерки за сиромаштијата, има само задолжување, кратење и непродуктивно трошење. Ова е буџет на хартија, без капацитет да донесе подобар живот“, порача пратеничката.
Лукаревска потенцираше дека буџетот што го предлага Владата не е развоен, иако така се претставува пред јавноста.
„Само 9% од вкупните расходи се за капитални инвестиции, додека огромни 91% одат на тековни, непродуктивни трошоци. А, намалувањето на капиталните расходи за 7 милијарди денари покажува дека оваа влада нема капацитет за развој, ниту намера да инвестира во иднината“, посочи Лукаревска.
Таа предупреди дека Владата крати пари токму таму каде што најмногу треба да се инвестира: во животната средина, каде има намалување од 14,1%, што е опасно во услови на загаден воздух и недоволна инфраструктура за отпадни води, во правосудството, со намалување од 48,9% во програмата за владеење на правото, спротивно на сите препораки на ЕУ, во енергетиката, каде нема исполнети реформи, во образованието и науката, со сериозни намалувања додека училиштата немаат учебници и неопходни ресурси.
Лукаревска посочи дека Владата планира огромно ново задолжување од 1,7 милијарди евра нов долг, односно 950 милиони евра преку еврообврзница, 350 милиони евра од странски извори и 400 милиони евра дома.
„Јавниот долг ќе надмине 62%, ниво кое меѓународните институции го сметаат за ризично за ваква економија. Владата ја турка државата во финансиска нестабилност“, нагласи Лукаревска.
Таа укажа и на забелешките на Европската комисија, кои се целосно игнорирани.
„Европската комисија јасно укажува на нереални политики, одложена фискална консолидација, инвестиции ‘на хартија’, слаба реализација на капитални проекти и непродуктивни трошоци. Наместо да ги поправи овие слабости, Владата ги продлабочува“, додаде Лукаревска.
Економија
Стојаноска: Во 2026 и покрај сите долгови од СДСМ и ДУИ ќе се потрудиме да обезбедиме подобри патишта, повеќе локални проекти, поопремени здравствени и образовни установи
Владата на ВМРО-ДПМНЕ не ги покачи даноците, туку само ја подобри нивната наплата. За Владата на ВМРО-ДПМНЕ нема привилегирани фирми и селектирани должници. За Владата на ВМРО-ДПМНЕ сите се еднакви пред законите и законите се еднакви и исти за сите. Владата ги одржува во постојана и нагорна кондиција платите, пензиите и инвестициите, а паралелно ги намалува дефицитот и јавниот долг. Со оваа Влада нема еднократни приходи и вонредни такси. Владата финансира и мотивира домашни капитални проекти и враќа нечии стари долгови, рече пратеничката од ВМРО-ДПМНЕ, Дафина Стојаноска на собраниската комисија за Предлог – буџетот за 2026 година.
„Знаете како, едно е да се задолжувате за луксуз, а сосема друго е да се задолжувате за да инвестирате, да градите, да креирате нови производни капацитети и нови работни места. Луксузот е само потрошувач на капитал, додека нова инвестиција е креатор и создавач на нов – дополнителен капитал“, вели Стојаноска.
Стојаноски посочи „не знам или не сум чула дека постои некоја школа за економија која ве учи како да крадете“.
„Овие претходните не знам што школа имаат учено, ама видовме дека ништо не создадоа или од нешто – ни оставија ништо, плус борч. Ни оставија во наследство само огромни долгови. Ниту една капитална реализација, ниту еден километар автопат, ниту една нова болница, ниту една инвестиција на која би се сеќавале и од која би имале бенефит“, кажа Стојаноска.
Според неа со овој Предлог на буџет за 2026 не се ветуваат чуда, но се ветуваат реални приходи, солидни капитални инвестиции, домаќински расходи, постепен, но стабилен раст на платите и пензиите, дефицит кој пополека, но сигурно се намалува, како и континуирана поддршка за сите општини подеднакво.
„И, да, да бевме власт каква што беше онаа на СДСМ и на ДУИ, можевме да ветиме многу повеќе и многу попомпезно. Но – ете, за нечија жал, а за среќа на нашите граѓани, ние цврсто газиме на тлото и немаме крила за летање, ниту скапи мотори за ашикување, и тоа во време на полициски час. Ние во 2026 и покрај сите долгови од СДСМ и ДУИ ќе се потрудиме за нашите граѓани да обезбедиме подобри патишта, повеќе локални инфраструктурни проекти, поопремени здравствени установи кои ќе нудат поквалитетни услуги за сите пациенти, подобро опремени училишта и факултети кои ќе создаваат поквалитетни кадри за во иднина, почиста животна средина за сите, побезбедни улици и градови. Ќе се потрудиме кај народот да ја вратиме надежта и да му го направиме животот во Македонија поубав. Да имаме здрава нација и млади кои ќе сакаат да останат дома, да работат и инвестираат, да создаваат семејства и да бидат среќни“, посочи Стојансока.
Стојаноска заклучи дека ништо не се реализира преку ноќ и без многу работа и напор.
„Ние сме генерацијата која мора да се жртвува за да биде подобро. Која мора да работи чесно и посветено, за да испорача резултати“, заокружи Стојаноска.

