Економија
Ангеловска-Бежоска учествуваше на Годишниот форум на Виенската иницијатива
Гувернерката на Народната банка, Анита Ангеловска-Бежоска, учествуваше на Годишниот форум на Виенската иницијатива како член на Надзорниот одбор, во кој ги претставува шесте земји од Западен Балкан. Настанот се одржа телеконференциски и претставуваше одлична можност за заедничка дискусија на регулаторите на банкарските системи во Централна, Источна и Југоисточна Европа (ЦИЈЕ), финансиските институции и меѓународните финансиски институции за влијанието на корона-кризата врз економиите од нашиот регион.
На Форумот најпрвин беа презентирани видувањата на Меѓународниот монетарен фонд по што учесниците, вклучително и мултилатералните банки за развој и институциите на Европската Унија (ЕУ), ги презентираа своите досегашни мерки и натамошните планови за економски одговор на влијанието од корона-кризата.
Од Европската комисија беа претставени пакет-мерките кои овозможуваат исклучителна фискална поддршка за компаниите, домаќинствата и здравствениот сектор, зголемена флексибилност при примена на банкарската регулатива преку пакетот регулаторни измени усвоен во април, релаксирање на правилата за државна помош, како и поддршка на пазарите на труд преку обезбедување средства од ЕУ за програми за привремени вработувања. Закрепнувањето на економијата ќе биде поддржано и од предложениот нов буџет на ЕУ и со Инструментот за закрепнување, преку кој се овозможува поддршка во вкупен износ од 750 милијарди евра.
Беа претставени и пакет-мерките за солидарност на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), со кој се предвидува во текот на оваа и следната година севкупната своја активност таа да ја посвети на справување со кризата. Од страна на ЕБОР се планира финансирање од речиси 21 милијарда евра и активирање на програмата за обезбедување краткорочна ликвидност на клиентите, што веќе е зголемена од 1 милијарда на 4 милијарди евра. ЕБОР значително ја зголемува и поддршката за прекуграничната трговија. Тоа го остварува со својата Програма за поддршка на трговијата и овозможување брз советодавен одговор на предизвиците со кои се соочуваат земјите при справувањето со кризата.
Како што беше презентирано на Форумот, во текот на следните петнаесет месеци, за справување со здравствените, економските и социјалните шокови, Групацијата на Светската банка ќе обезбеди финансиска подршка во вкупен износ до 160 милијарди американски долари, при што дел од средствата ќе бидат наменети за поддршка на земјите од Виенската иницијатива.
На Форумот беше претставен и Паневропскиот гарантен фонд од 25 милијарди евра, кој во текот на минатиот месец го воспостави Групацијата на Европската инвестициска банка (ЕИБ) за да ја зголеми својата поддршка за реалната економија, со фокус на малите и средните компании. Покрај тоа, ЕИБ издвои и 1,7 милијарда евра за финансиска поддршка на економиите од Западен Балкан, како и 6 милијарди евра за поддршка на здравствените услуги и на истражувачките и развојните проекти во сферата на критичната здравствена инфраструктура и опрема.
Претставниците на прекуграничните деловни банки присутни во ЦИЈЕ истакнаа дека и натаму ќе бидат активни во регионот, при што ги поздравија мерките што ги преземаат носителите на политиките. Истовремено, тие ја истакнаа важноста на ефикасното управување со капиталот и ликвидноста и изразија подготвеност за натамошен дијалог со меѓународните финансиски институции, со цел соработка во обезбедувањето финансиски производи потребни за справување со кризата.
Претседателот на Надзорниот одбор на Европската централна банка, Андреа Енрија, истакна дека сега позицијата на банките, како во однос на капиталот така и во однос на ликвидноста, е посилна во споредба со глобалната финансиска криза од 2008 година. Како што истакна тој, кај банките има зголемено кредитирање во првиот квартал од годината, а критериумите за кредитирање по избувнување на корона-кризата се помалку затегнати отколку за време на претходната криза пред речиси дванаесет години.
Гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска активно учествуваше во дискусијата на Форумот, при што беше истакната и подготвеноста на нашата централна банка да учествува во димензионирањето на натамошните активности за справување со корона-кризата, како и во активностите за идентификување механизми за поддршка на иновациите, развивањето на финансиските системи и решавање на нефункционалните кредити.
Учесниците на настанот се согласија дека како и во 2009 година, кога беа актуелни предизвиците од глобалната финансиска криза, Виенската иницијатива и сега треба интензивно да презема активности за развивање на дијалогот и соработката меѓу нив, со цел да се намали влијанието на актуелната криза врз европските економии во развој. Притоа беше искажана подготвеност и решеност за проширување на Виенската иницијатива и со други земји од Европа, како и со вклучување други заинтересирани страни од финансискиот сектор.
Истовремено, учесниците ја поддржаа и одлуката за формирање работна група за поттикнување конструктивен дијалог помеѓу деловните банки кои работат во ЦИЈЕ и меѓународните финансиски институции во однос на потребите на пазарот и карактеристиките на инструментите, со цел поддршка на корпоративниот сектор за време и по завршување на пандемијата на Ковид-19.
Минатата година гувернерката Ангеловска-Бежоска беше избрана за член на Надзорниот одбор на Виенската иницијатива како претставник на шесте земји од регионот на Југоисточна Европа кои сѐ уште не се членки на ЕУ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Царина со грант од Јужна Кореја ја унапредува контролата на целокупниот увоз, извоз и транзит
Царинска управа се етаблира како лидер на Балканот со напреден Систем за анализа на ризик и податочен склад имплементиран со грант од Република Кореја во висина од 4,75 милиони долари кој ќе претставува цврста основа за патот на државата кон членство во Европската Унија.
Системот овозможува унапредување на контролата на целокупниот увоз, извоз и транзит, како клучно во сузбивање на сивата економија, разобличување на криминалот, заштита на финансиските интереси и полнење на Буџетот, како и олеснување и забрзување на легалната трговија.
Воедно, во случај цените на стоките да се пониски од берзанските, царинските службеници ќе добијат аларм за можна царинска измама. Ќе се овозможи и подобра детекција на профили со висок ризик во воздушниот сообраќај.
Ова беа клучните пораки на денешниот церемонијален настан на кој директорот на Царинска управа, Бобан Николовски, заедно со генералниот директор на Корејска Царинска Служба, Ли Мјонг Ку го промовираа системот. Системот беше промовиран со одржување на состанок на највисоко ниво и во присуство на министерката за финансии, Гордана Димитриеска-Кочоска, државниот секретар Андриана Матлиоска и амбасадорот на Република Кореја, Ким Донг Бе, по кој директорите на македонска и корејска Царина одржаа прес-конференција.
„Само годинава заклучно октомври, вкупната трговска размена изнесува 18 милијарди долари, што кажува за тежината на секојдневната работа на Царинската управа во олеснување на трговијата, при истовремено спречување на обидите за криминал. Овој систем ни е од исклучителна важност бидејќи со истиот се овозможува унапредување на анализата на ризик и подобра селекција и концентрираност на контролите на високоризични пратки, со што се овозможува олеснување и забрзување на легалната трговија. Сите податоци за целиот увоз, извоз, транзит, податоците за акцизна стока, целокупната евиденција на заплени, прекршочни и кривични пријави се интегрирани во Системот каде истите се анализираат со поддршка на напредна вештачка интелигенција. Воедно истиот обезбедува податоци за пратки чии вредности се различни од берзанските цени, но и чии вредности се под просечните согласно анализата на вредноста на целокупниот увоз, со што ги алармира царинските службеници за проверка на контејнерите со вакви пратки, се со цел да се спречат можни обиди за царинска измама“, истакна директорот Николовски на прес-конференцијата.
Воедно, како што истакнува Николовски се овозможува подобрување на квалитетот на податоците кои понатаму ќе бидат предмет на анализи и креирање мерки за подобрување на трговските политики како клучни за забрзување на растот на економијата.
Директорот на корејската Царина, Ли, вели дека најважно и уверен е во истото, системот ќе претставува цврста основа за патот на државата кон членство во Европската Унија. Тоа не само што ќе придонесе државата да ја зацврсти својата позиција како лидер на Балканот со напреден царинско административен систем, туку и ќе биде инспиративен пример за силна царинска соработка и пријателство.
„Патот на овој проект до денешната церемонија на пуштање во употреба не би бил можен без посветеноста и блиското партнерство меѓу владите на Република Кореја и РС Македонија. Преку континуирана комуникација и соработка меѓу нашите две земји, денес тој конечно дава конкретни резултати. Од 2008 година, Царинската служба на Кореја го воведе нашиот систем за електронско царинење UNIPASS во 16 земји, со вкупна вредност од 329,37 милиони американски долари. Овој ODA проект во вредност од 4,75 милиони американски долари (6,1 милијарди корејски вони) за РС Македонија има особено значење, бидејќи претставува прво воспоставување на системот за електронско царинење на Царинската служба на Република Кореја во целиот европски регион. Воспоставен е интегриран информациски ресурс и систем за управување со ризици, со цел подобрување на оперативната ефикасност и обезбедување непречен проток на стоки во РС Македонија“, истакна директорот Ли.
Економија
Директна авиолинија Скопје – Прага, за Божиновска таа е реална врска меѓу двете економии
Со првиот лет на новата директна авиолинија Скопје – Прага, земјава прави значаен исчекор во унапредувањето на меѓународната поврзаност, економската соработка и мобилноста на граѓаните, истакнуваат во соопштението од Министерството за енергетика.
На настанот по повод воспоставувањето на авиолинијата се обрати министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска, заедно со чешкиот амбасадор Јарослав Лудва, генералниот директор на TAV Македонија, Неџат Курт, како и претставници на Wizz Air.
Како претседател на Мешовитата комисија за економска соработка, министерката информираше дека иницијативата за директна авионска линија била покрената на Заедничкиот македонско-чешки состанок во Прага, во март годинава, како дел од пошироката агенда за продлабочување на билатералните односи и олеснување на бизнис-комуникацијата.
Божиновска истакна дека воспоставувањето на директната линија не е случаен потег, туку резултат на јасна визија и конкретна иницијатива.
„Оваа авиолинија е реална врска меѓу две економии, два пазара и две општества. Поврзаноста е предуслов за развој, за мене, оваа линија има и силна лична димензија. На 20 август 1998 година се иселив во Прага, во време кога немаше директен лет меѓу нашите две земји. Поврзаноста беше комплицирана, скапа и временски исцрпувачка. Од 2005 до 2012 година постоеше директна линија и од лично искуство знам колку директната авионска врска значи – не само симболично, туку реално, за животот, за бизнисот и за секојдневната комуникација меѓу луѓето. Затоа, уште од првиот ден како министерка, силно се залагам за продлабочување на врските меѓу Македонија и Чешка и за создавање реални услови што ќе ја олеснат таа поврзаност“ , нагласи Божиновска.
Според надлежните, директната авиолинија Скопје – Прага ќе придонесе за зголемен туристички и деловен сообраќај, подобра мобилност на граѓаните и посилно вклучување на Македонија во европските економски текови.
Авиосообраќајот е важен сегмент од целокупната стратегија за модерна инфраструктура, економски раст и регионална интеграција, при што ваквите проекти се реализираат преку координирана соработка меѓу институциите и приватниот сектор.
Министерката Божиновска ја поздрави соработката меѓу TAV Македонија и Wizz Air, оценувајќи дека таа е пример за ефикасно партнерство кое носи конкретни резултати за граѓаните и економијата.
Економија
Од полноќ нови цени на горивата
Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 2,09% во однос на одлуката од 12.12.2025 година.
Од 16.12.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 73,00 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 75,00 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 66,50 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,50 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 32,635 (денари/килограм)
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 како и на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалуваат за 2,00 ден/лит.
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се намалува за 1,00 ден/лит.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се намалува за 0,248 ден/кг и сега ќе изнесува 32,635 ден/кг.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат намалување во просек: кај бензините за 4,932%, кај дизелот за 4,357%, кај екстра лесното масло за 1,790% и кај мазутот намалувањето е за 1,013%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,1167%.

