Економија
Анѓушев: Владата активно работи на зголемувањето на производството на електрична енергија од обновливи извори

Енергетската транзиција не е само тренд, таа претставува реалност и потреба, а секоја земја поединечно, но и сите земји од регионот заедно треба да спроведуваат активности во насока на побрза реализација за истата, во интерес на стопанството и граѓаните, истакна вицепремиерот за економски прашања, Кочо Анѓушев, говорејќи на панелот „Енергетската транзиција во светот и регионални предизвици во пристапувањето кон глобалниот тренд“, во рамките на Вториот македонски енергетски форум, кој денес и утре се одржува во хотел „Изгрев“ во Струга.
Вицепремиерот нагласи дека во периодот помеѓу двата форума, Владата на Република Северна Македонија спроведе повеќе активности со кои реформите во енергетскиот сектор, кои беа забавени, значително се забрзаа и се овозможи реализација на повеќе проекти во енергетиката со цел да се зголеми производството на електрична енергија од обновливи извори. Тој додаде дека и преку Законот за енергетика, усвоен во мај 2018 година и преку Стратегијата за енергетика, која е во фаза на подготовка и ќе ги опфати наредните 20 години, силно се поддржува транзиција од конвенционално производство на електрична енергија кон еколошко производство, односно зголемување на производството на електрична енергија од обновливи извори.
„Преку Законот за енергетика и воведувањето на ‘Премиум’ се овозможува изградба, а со тоа и значително зголемување на производство на електрична енергија од обновливи извори, особено од сонцето, ресурс кој Северна Македонија го има во изобилство. Наскоро ќе биде објавен првиот јавен повик за изградба на фотоволтаични централи со вкупна инсталирана моќност од 62 MW, од кои 35 MW ќе бидат на државно земјиште и 27 MW на приватно земјиште. Владата максимално ќе им помогне на инвеститорите кои на јавниот повик ќе бидат избрани за изградба на фотоволтаични централи на државно земјиште, со уредување на градежното земјиште, асистирање во административните постапки и асистирање за обезбедување приклучок кон дистрибутивната мрежа, со што ќе се забрза процесот на изградба. Во наредниот период ќе бидат изградени фотонапонски електрани со инсталирана моќност од вкупно 200 MW, а доколку се земат предвид и ветерните електрани, малите хидроелектрани и други видови на обновливи извори, вкупната инсталирана моќност се очекува да достигне до 350 MW, што е значително повеќе од она што во моментов располага Република Северна Македонија“, подвлече Анѓушев.
Покрај заменик-претседателот на Владата задолжен за економски прашања, Кочо Анѓушев, на панелот зборуваа и Јанез Копач, директор на Секретаријатот на Енергетската заедница, Џавид Зариќи, заменик-министер за економски развој на Република Косово, и г. Марко Радуловиќ, генерален директор во Директоратот за енергетска ефикасност во Министерството за економија на Црна Гора.
Директорот на Секретаријатот на Енергетската заедница, Јанез Копач, истакна дека е задоволен од реформите што се спроведуваат во енергетскиот сектор во Република Северна Македонија и подвлече дека нашата земја е една од најактивните во последниот период во ова поле. Тој додаде дека процесот на декарбонизација во земјите на Европската Унија активно се спроведува и дека сите земји треба да го следат тој тренд.
„Создаваме иднина за наредните генерации, оние земји кои го спроведуваат процесот на декарбонизација во иднина ќе се сметаат за развиени земји, додека оние кои тоа не го прават, ќе се сметаат за помалку развиени“, рече Копач.
Заменик-министерот за економски развој на Република Косово, Џавид Зариќи, нагласи дека Владата на оваа земја исто така е посветена на енергетската транзиција која ќе се спроведува преку рехабилитација и модернизирање на постоечките енергетски капацитети, изградба на нови еколошки прифатливи капацитети и со подигнување на енергетската ефикасност. Тој подвлече дека Владата на Косово има донесено одлука за изградба на нова електрична термо централа, „Ново Косово“, која ќе произведува електрична енергија во согласност со еколошките стандарди, инвестиција од 1,3 милијарди евра, како и одлука за рехабилитација и модернизација на термоелектраната „Косово Б“, инвестиција од околу 300 милиони евра.
Претставникот на Министерството за економија на Црна Гора, Марко Радуловиќ, подвлече дека Владата на оваа земја вложува големи средства во енергетската ефикасност, а нагласи дека очекува до крајот на 2019 година, дури 61% од вкупната произведена електрична енергија да биде од обновливи извори, од кои над 50% од хидроелектрани.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Славески – Сецуко: во фокусот унапредување на соработката во областа на дигитализацијата, јакнење на финансиската вклученост

Гувернерот на Народната банка, Трајко Славески, оствари средба со амбасадорката на Јапонија во Република Северна Македонија, Кавахара Сецуко.
На средбата беа разменети мислења за актуелните економски движења во светот, предизвиците со кои се соочуваат централните банки при зголемена неизвесност, како и искуствата од спроведувањето на монетарната политика и одржувањето на финансиската стабилност.
Посебен акцент беше ставен на можностите за унапредување на соработката меѓу Народната банка и институциите од Јапонија, особено во областа на дигитализацијата во финансискиот сектор, јакнењето на финансиската вклученост и унапредувањето на вештините и капацитетот на човечките ресурси. Во таа смисла, беше истакната подготвеноста за размена на знаења и добри практики, имајќи го предвид јапонското искуство и експертиза во овие области.
Гувернерот Славески и амбасадорката Кавахара Сецуко се согласија дека постои простор за натамошно зближување и институционална соработка, којашто ќе придонесе за унапредување на економските односи меѓу двете земји.
Економија
Божиновска: Ред во изградбата на нови енергетски капацитети, за прв пат годишен план, ќе се гради она што е приоритет за државата и граѓаните

Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини како што е соопштено, започнува практичната примена на Законот за енергетика и воведување на транспарентен, јасен и предвидлив процес на планирање на развојот на енергетскиот систем во Република Македонија. За прв пат ќе биде изготвен Годишен план за развој на енергетскиот систем, кој ќе ги дефинира насоките за изградба на нови објекти и зајакнување на енергетските мрежи, како и насоките за развој на нови енергетски објекти во кои државата ќе се јави како инвеститор со цел стабилизација на системот и зголемување на безбедноста во снабдувањето со електрична енергија.
На интернет-страницата на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини се објавени сите потребни документи за доставување иницијативи за развој на енергетски проекти, со што започнува практичната примена на Законот за енергетика и се воспоставува транспарентен, јасен и предвидлив процес за планирање на развојот на енергетскиот систем во Република Северна Македонија, велат од министерството.
Овој процес е од особена важност за државата затоа што обезбедува конкретна слика за приоритетите во развојот на енергетските капацитети и овозможува стратешко насочување на инвестициите, со цел стабилно снабдување со електрична енергија и правна сигурност за инвеститорите.
„Со овој транспарентен процес, секој потенцијален инвеститор ќе има јасна слика за потребите и приоритетите на нашата држава. Секоја иницијатива ќе биде детално технички обработена, со јасно дефинирани можности за приклучок и потребните зајакнувања на мрежата. Нашата цел е енергетскиот систем да се развива одржливо и да обезбедува стабилно снабдување за сите граѓани“, истакна министерката Сања Божиновска.
„На интернет-страницата на Министерството е објавено детално објаснување што се е потребно за поднесување на инцијатива. https://portal.mdt.gov.mk/post-body-files/dokumenti-file-wrMD.docx
На сајтот на министерството се достапни и сите технички и административни документи, поделени според видот на капацитетите, а со цел олеснување на процесот за потенцијалните инвеститори, обезбедување навремена подготовка за апликација и можност сите заинтересирани да ги планираат своите инвестиции врз основа на јасна слика за приоритетите на државата.
Што значи ова за инвеститорите?
• Проектите уште во рана фаза ќе бидат детално технички обработени,
• ќе се дефинираат потребните интервенции во дистрибутивната и преносната мрежа,
• за секоја иницијатива ќе се изготват варијанти за приклучок, јасно и транспарентно ќе се презентираат потребните зајакнувања и надградби на соодветните енергетски системи како и роковите за реализација,
• ќе се елиминираат несигурностите околу приклучувањето на проектите кон мрежата,
• ќе се обезбеди правна сигурност за инвеститорите и предуслови за финансиска поддршка од институциите.
Секој инвеститор – приватна компанија, физичко лице, општина или јавно претпријатие – има можност да достави иницијатива. Секоја иницијатива ќе биде анализирана според:
• видот на технологија за производство на електрична енергија,
• техничките и технолошките карактеристики на опремата,
• инсталираната моќност и балансниот капацитет,
• регионот на реализација, како и можностите за приклучок кон енергетските системи.
Рок за доставување на иницијативи за 2026 година е 30 септември 2025.
По завршување на рокот ќе биде изготвен Годишен план за развој на енергетскиот систем“, соопштија од министерството.
Економија
Поевтинуваат секојдневните плаќања за граѓаните и за компаниите, извести Народната банка

Активностите на Народната банка за намалување на надоместоците на банките за електронските плаќања заради нивна поголема достапност и користење веќе имаат видливи резултати за граѓаните и за компаниите. По интензивната комуникација и по намалувањето на трошоците за користење на Македонскиот интербанкарски платен систем – МИПС, банките ги подложија на ревизија своите тарифници намалувајќи ги надоместоците за извршување на платежните услуги, извести Народната банка.
Сите банки веќе усвоија нови тарифници со значително намалени надоместоци за платежни трансакции со платни налози. Имено, надоместоците за плаќањата коишто граѓаните ги извршуваат преку МИПС се намалени во просек за околу 50%, додека електронските плаќања на граѓаните коишто се извршуваат во рамките на истата банка (т.н. интерни плаќања) стануваат бесплатни во најголемиот дел од банките. Надоместоците коишто компаниите им ги плаќаат на банките исто така се намалени. Така, електронските плаќања на компаниите во МИПС стануваат поевтини во просек за околу 30%, додека електронските интерни плаќања за околу 55%. Општо земено, банките преминуваат кон поевтини и фиксни надоместоци по трансакција, коишто се однапред познати и не зависат од износот на плаќањето. Новите поевтини надоместоци се веќе во примена кај дел од банките, а останатите банки планираат да започнат со примена на намалени надоместоци најдоцна до октомври оваа година, велат од НБ.
Овие промени се дел од пошироката визија на Народната банка за дигитализација и модернизација на платниот систем. Поевтините услуги го поттикнуваат користењето на електронските плаќања, ја зајакнуваат довербата во финансиските институции и придонесуваат кон општествено одговорно работење на банкарскиот сектор, се додава во соопштението.