Контакт

Економија

Вредноста на итните јавни набавки надмина 3,2 милиони евра – доминираат пет фирми

Објавено пред

Вредноста на договорите за итните јавни набавки поврзани со заштита од коронавирусот надмина 3,2 милиони евра и досега се склучени 142 договора. Дури 71 отсто од вредноста на склучените договори отпаѓа само на пет фирми. Во отсуство на упатство или стандардни обрасци за набавка продолжуваат значајните разлики во цените. Во овој период најголеми разлики се забележуваат кај скафандрите и ракавиците. Скафандрите се купувале за цена од 262 до 1.156 денари, а ракавиците од 2,83 до 9,32 денари за парче. За повеќе од половина од склучените договори (59 отсто), институциите ја прекршиле законската обврска да ги објават договорите во рок од десет дена од потпишувањето. Во секој втор склучен договор за итните јавни набавки поврзани со коронавирусот се преговарало само со еден понудувач. Сѐ уште нема информации за исходот од владините огласи за интервентни набавки на маски и ракавици, се вели во најновиот извештај на Центарот за граѓански комуникации, кој се однесува на итните јавни набавки поврзани со заштита од коронавирусот, заедно со базите на податоци на сите склучени договори и на одлуките за избор на најповолна понуда.

dobivaj vesti na viber

Како што се наведува во анализата, вредноста на договорите за итните јавни набавки поврзани со заштита од коронавирусот надмина 3,2 милиони евра.

Преку директни преговарања, без претходно објавување оглас, склучени се 142 договора. Најголема вредност на склучените договори има МВР, кое склучило шест договори, во вкупна вредност од 1,9 милион евра, што е дури 59 отсто од вредноста на договорите на сите институции. Станува збор за договори за набавка на маски, ракавици, очила, комбинезони и средства за дезинфекција. Второ според вредноста на договорите е Министерството за здравство, со 14 договори, во вредност од 321.081 евро, за набавка на монтажни контејнери, реагенси, потрошен материјал, дезинфекциски средства и заштитна лична опрема.

Дополнително, на овие 142 договора, објавени се и уште 51 одлука за избор на најповолен понудувач, во вкупна вредност од 701.230 евра.

Пет институции со најголема вредност на набавки поврзани со коронавирусот
(според објавените известувања за склучените договори)

Повеќе од две третини од вредноста на договорите отпаѓа на пет фирми. Тендери за итна набавка добиле вкупно 81 фирма, но 71 отсто од вредноста им припаѓа само на пет фирми.
Највредни договори за итни јавни набавки се склучени со прилепската фирма „Гифти текс“ за набавка на маски за потребите на министерствата за внатрешни работи и одбрана.

Втора на листата според вредноста е „Биотек“ од Скопје, која има склучено договор за набавка на маски, ракавици, очила и комбинезони за потребите на МВР. Според бројот на договори, предничат скопски „Алкалоид“ и битолски „Еурофарм“, кои имаат склучено 14, односно 12 договори.

Пет фирми со најголема вредност на договори поврзани со коронавирусот

Значајни разлики во цените и разногласие во набавките во отсуство на упатство или стандардни обрасци за набавка. Најголеми разлики во анализираниот период постојат кај набавката на скафандри и ракавици. Цените на купените скафандри се движат од 262 до 1.156 денари, а на ракавиците за еднократна употреба, со или без талк, од 2,83 до 9,32 денари за парче.

Најеклатантен пример е што комунално претпријатие купило скафандри за еднократна употреба за цена од 1.156 денари, а клиника купила скафандри за повеќекратна употреба со можност да се вријат за цена од 1.052 денара. Притоа неспоредливи се ризиците од пренесување на вирусот и последиците од ова во двете институции.

Поради отсуство на каква и да е координација меѓу институциите, продолжува купувањето разни видови маски, од оние за еднократна употреба, преку хируршки, платнени, па сè до маските со највисока заштита. Најскапо платена маска е ФФП2, и тоа 448,4 денари за една, а најевтино – двослојна маска за еднократна употреба од 21 денар.

Државните институции и натаму не ги објавуваат навреме склучените итни договори за јавни набавки поврзани со коронавирусот. Институциите директно го прекршуваат Законот за јавните набавки, кој ги обврзува да ги објавуваат известувањата за склучените итни договори и самите договори во рок од десет дена од нивното склучување. Како што се претпостави во претходните два извештаја, биле склучени многу повеќе договори отколку што објавиле институциите. По неколкуте укажувања во претходните извештаи, се забележува почесто објавување на склучените договори.

За повеќе од половина од склучените договори (59 отсто), институциите ја прекршиле законската обврска да објават информации за склучените договори, за фирмите со кои ги склучиле, како и износот што го потрошиле.

Воедно, кај некои од институциите се забележува дека во договорите не ги наведуваат ниту договорените количини ниту договорените поединечни цени, со што практично го оневозможуваат увидот во суштинските делови од тендерот.

Секоја втора итна набавка била само со една понуда. Дури во 47 отсто од сите склучени договори за итните јавни набавки поврзани со коронавирусот се преговарало само со еден понудувач.

Анализата на склучените договори укажува на случаи во кои цената на набавените производи била пониска кога во преговорите биле вклучени повеќе од една понуда. За разлика од претходно, по неколкуте укажувања за преговарање со повеќе наместо со една фирма, зголемен е бројот на итни набавки со повеќе од еден понудувач.

Сѐ уште нема информации за исходот од владините огласи за интервентни набавки на маски и ракавици. За овие набавки беа донесени две посебни владини уредби за интервентни набавки – едната за маски, а другата за ракавици. Иако и за двете веќе одамна беа објавени огласи и поминаа и роковите за поднесување понуди, досега нема никаква информација за нивниот епилог за што е укажувано и во претходните два извештаја.

ПРЕПОРАКИ

Во анализата се препорачува договорните органи навремено да ги објавуваат на ЕСЈН известувањата и склучените договори за итните јавни набавки поврзани со коронавирусот, и тоа најдоцна десет дена од денот на склучувањето.

За поголема транспарентност, договорните органи да ги објавуваат на ЕСЈН и одлуките за избор на најповолна понуда преку инструментот за т.н. доброволна транспарентност, и тоа истиот ден кога го информираат и понудувачот со најповолна понуда.

Договорите за итните јавни набавки поврзани со коронавирусот да ги содржат поединечните цени на набавените производи и услуги, како и детален опис на предметот на набавка.

Во преговорите за итните набавки да се вклучуваат повеќе фирми за да се зголеми конкуренцијата и да се постигнат пониски цени и повисок квалитет на набавките. Да се настојува да се добие најдобрата вредност за потрошените пари. Детаљно да се образложуваат потребите за итните набавки во одлуката за јавната набавка, со објаснување на причините за набавка на потребниот производ или услуга, квалитетот и количините. Надлежните институции да изработат упатство за набавка на производи за заштита и спречување на ширењето вируси водејќи сметка за разните потреби на институциите.

Истовремено, со избувнувањето и раширувањето на кризата предизвикана од коронавирусот, се наметна и потребата од итни набавки на стоки, услуги и работи за заштита и превенција на ширењето на заразата од овој вирус. Поради ова, јавните набавки на овие средства, наместо по редовните, се спроведуваат по скратени и забрзани процедури имајќи ја предвид итноста во обезбедување на потребните средства за заштита и лекување. Брзањето и фокусот врз другите работи, како здравјето и животите на луѓето, ги зголемуваат и ризиците од случајни и намерни грешки и злоупотреби и на двете страни – и кај тие што набавуваат и кај тие што продаваат.

Поради ова, сè помногубројни се повиците од домашните и од меѓународните институции за зголемена транспарентност, отчетност и одговорност на властите при итните набавки поврзани со коронавирусот, како и за зголемен мониторинг и контрола од страна на државните органи и граѓанскиот сектор. Ова особено се однесува на земјите како нашата, која има и онака ограничени ресурси и е важно секој денар јавни пари да биде потрошен целосно наменски, целисходно и рационално. Оттука, Центарот за граѓански комуникации почна со мониторинг и на итните набавки поврзани со коронавирусот за навремено да детектира одредени слабости во процесот и да даде придонес кон нивно надминување, а со цел заштита на јавните пари и рационално искористување на ограничените ресурси во земјата. Ова е трет извештај од планираната серија извештаи што се објавуваат периодично. За поцелосен увид на јавноста во набавките поврзани со Ковид-19, извештаите се проследени и со објавување преглед на договорите и на одлуките за избор во отворен формат на веб-платформата на Центарот за граѓански комуникации, www.opendata.mk.

ИТНИТЕ НАБАВКИ ПОВРЗАНИ СО КОРОНАВИРУСОТ И РИЗИЦИТЕ ОД КОРУПЦИЈА

Состојбата со новиот коронавирус и болеста Ковид-19 и прогласената вонредна состојба во земјата наметнуваат потреба од итни набавки на стоки, услуги и работи поврзани со заштита и превенција на ширењето на заразата од овој вирус. Овие набавки, во согласност со Законот за јавните набавки, се спроведуваат со директно преговарање со фирмите, односно преку постапка со преговарање без објавување оглас, за што на институциите не им е потребно ни претходно мислење од Бирото за јавни набавки.

Вонредноста на состојбата, општиот недостиг на неопходните производи и брзината со која се спроведуваат набавките го зголемуваат ризикот од корупција при примената на оваа и онака нетранспарентна постапка за јавна набавка. И доставувачите, знаејќи дека институциите се во тесно и немаат голем избор, може да го искористат овој период за зголемување на цените над вообичаените и реалните.

За да се стесни просторот за можна злоупотреба на и онака скромните јавни ресурси, потребно е да се вложат максимални напори за зголемување на транспарентноста, отчетноста и рационалноста на овие набавки.

Имајќи ја предвид новонастанатата состојба со новиот коронавирус и Ковид-19 и прогласената вонредна состојба во земјата, се укажува потреба од серија непланирани јавни набавки на стоки, услуги и работи поврзани со заштита и превенција на ширењето на заразата од новиот коронавирус и Ковид-19.

Со оглед на сериозноста на ситуацијата и прогласената вонредна состојба во земјата, а во согласност со член 55 став (1) од Законот за јавните набавки („Службен весник на РМ“ 24/19), овие набавки се спроведуваат според постапката со преговарање без објавување оглас: „…доколку поради крајна итност, предизвикана како резултат на настани кои договорниот орган не можел да ги предвиди, роковите за другите постапки не може да се применат. Околностите со кои се оправдува крајната итност во никој случај не смеат да бидат такви за да му се припишат на договорниот орган“.

Исто така, иако за набавките што се спроведуваат со постапката со преговарање без објавување оглас треба да се добие претходно мислење од Бирото за јавни набавки, овие набавки може да се спроведуваат директно, без претходно обезбедено такво мислење од Бирото за јавни набавки, а во согласност со член 55 став (6), кој гласи: „По исклучок на ставот (5) од овој член, договорниот орган нема обврска да добие претходно мислење пред да спроведе постапка со преговарање без претходно објавување оглас врз основа на став (1) точка г од овој член доколку директно се загрозени безбедноста, животот и здравјето на луѓето“.

Имајќи го сето ова предвид, и Бирото за јавни набавки издаде известување до договорните органи на 17.3.2020 година, потврдувајќи ја погоре опишаната состојба: „Ги известуваме сите договорни органи, кои треба да извршат набавки во постапка со преговарање без објавување оглас од причини за крајна итност, дека набавките кои се директно поврзани со епидемијата од Ковид-19 може да ги реализираат без претходно да бараат мислење од Бирото за јавни набавки во согласност со со член 55 став (6) од Законот за јавните набавки, а со цел потребите да се задоволат во најкус можен рок, без какво било одлагање. Потребно е причините соодветно да се образложат во одлуката за јавна набавка. Другите барања за мислење во согласност со член 55 став 5 од Законот за јавните набавки треба да се доставуваат по пошта до архивата на Бирото“.

Поради сево ова, притоа имајќи предвид дека постапката со преговарање без оглас и онака е најмалку транспарентна постапка, а во тие рамки итните набавки со себе носат уште поголем ризик од корупција поради брзината со која се спроведуваат и фокусот на јавноста врз други прашања, уште повеќе се наметнува потребата од засилен мониторинг на спроведувањето на овие набавки. Ова важи уште повеќе поради и онака ограничените ресурси во земјава, како и потребата секој денар јавни пари да биде искористен на најрационален можен начин.

Освен тоа, три други прашања особено се наметнуваат во услови на итни набавки. Првото е дали цените по кои се набавуваат производите се разумни и според пазарните услови бидејќи во вакви услови постои зголемен ризик тие да бидат неразумно високи. Второ, дали се почитува рокот на испораката на набавените стоки, услуги и работи бидејќи навременоста на испораката е клучен фактор во услови на криза, а и причина за итната набавка. Трето, дали секој договорен орган детаљно ја образложил причината за набавката со сите елементи – вид, количина, квалитет и рок, како што тоа го бара законот, се наведува во анализата на Центарот за граѓански комуникации.

Економија

АД ЕСМ со најповолна понуда за електрична енергија, соопшти „ЕВН хоме“

Објавено пред

ЕВН Хоме како универзален снабдувач на електрична енергија, на тендерот за набавка на електрична енергија за задоволување на потребите на корисниците за периодот јули-декември 2025 доби најповолна понуда од АД ЕСМ со купопродажна цена на електрична енергија од 62 евра за мегаватчас, за покривање на 100% од вкупно планираните количини, соопштија од таму.

dobivaj vesti na viber

Оваа цена, како што појаснуваат, е идентична со претходната која беше добиена на последниот тендер на Универзалниот снабдувач (јануари-јуни 2025), кога АД ЕСМ понуди купопродажна цена од 62 евра за мегаватчас.

„Под комплетен надзор на Регулаторната комисија за енергетика и согласно законските обврски и претходно утврдената методологија, во наредниот период ЕВН Хоме ќе ја пресмета цената на електрична енергија по однапред утврдени влезни параметри.

Како и секогаш, во крајната цена влегуваат: цената по која АД ЕСМ ја продава електричната енергија на ЕВН Хоме, цената на Преносниот систем оператор МЕПСО, цената на Операторот на пазар на електрична енергија МЕМО, како и цената на Дистрибутивниот систем оператор Електродистрибуција“, се истакнува во соопштението.

Прикажи повеќе...

Економија

„Угостителскиот сектор и градежништвото со најголем раст од 7,1 отсто, зголемувањето на вработеноста, платите и на пензиите ја зголемија потрошувачката“, велат од ВМРО-ДПМНЕ

Објавено пред

„Во услови на сериозни економски предизвици во државата и во поширокиот регион, кога земјите од Европската унија се соочуваат со сериозни проблеми во економијата, Македонија покажа како со добро смислени мерки и политики, успешно се надминуваат предизвиците. Од преземањето на одговорноста ВМРО-ДПМНЕ да ја води Владата, македонската економија бележи последователен раст“, велат од ВМРО-ДПМНЕ.

dobivaj vesti na viber

„Растот од 3% на БДП во првиот квартал од годинава е продолжување на трендот на раст на економијата од втората половина на минатата година.

Широкиот опфат на мерки и на поддршка на стопанството и граѓаните кои Владата ги презема и реализира до сега, го даваат својот резултат.

Тоа може да се заклучи и по тоа што растот на БДП, не е само поради раст на само една гранка во стопанството, туку тој се заснова на широка основа во сите стопански гранки.

Двигатели на овој раст се услужниот сектор и градежништвото со по 7,1 проценти, при што со инвестицискиот циклус кој што престои, градежништвото ќе биде главен двигател и во иднина.

Како резултат на досега преземените мерки за раст на вработеноста, на платите и пензиите се зголеми и потрошувачката на граѓаните, која заедно со зголемената побарувачка поттикната од значително зголемување на бруто инвестициите за 18% и на потрошувачката за 1,9%, имаат значителен придонес во растот на БДП.

Значителен раст има и кај стручните и научни технички дејности од 4,8%, информации и комуникации 3,6%, како уметноста, забава и рекреација, како и индустријата од 2,1 проценти и преработувачката индустрија од 3,7%.

Индустријата забележа раст од 2,1 процент во услови на зголемено производство во преработувачката индустрија од 3,7%, а позитивниот тренд на раст продолжи и во земјоделството.

Сиот овој раст не е случаен, туку тој е резултат на посветена работа и на добро проектирани мерки и активности за подобрување на економската состојба во државата.

За таа цел, од почетокот на годината скоро 11 милијарди денари од Буџетот се влезени во економијата преку компаниите коишто работат на изведба на инфраструктурни проекти, близу 500 милиони денари кон компаниите кои работат на општинските проекти, над 125 милиони евра за инвестиции на домашните компании преку Развојната банка.

И овде нема да се застане. Македонија ќе продолжи со засилено темпо да се трансформира, а македонската економија ад расте и да се развива.

Крајната цел на Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ е Македонија да ја направи земја на можности, и во таа насока посветено работи“, соопшти ВМРО-ДПМНЕ.

Прикажи повеќе...

Економија

„Влен“: Ја носиме најголемата поддршка досега за младите, за жените и за претпријатијата

Објавено пред

„Влен“ го најавува започнувањето на мерка 2.1 Вработување и раст на претпријатијата, дел од Оперативниот план за вработување, за којашто велат дека е една од најконкретните, најдиректните и најмоќните иницијативи за промовирање нови вработувања и развој на претпријатијата во нашата земја.

dobivaj vesti na viber

„Оваа мерка има за цел не само да создаде нови работни места, туку и да ги зајакне локалните бизниси, што е голем чекор кон посилна, пофер и поинклузивна економија!

Право на аплицирање имаат: Микро, мали и средни претпријатија; Граѓански организации заинтересирани за создавање нови работни места; Нови претпријатија основани преку Програмата за самовработување во 2024 година“, велат од „Влен“.

„Финансиската поддршка за секој вработен е следнава: 250.000 денари за млади лица до 29 години; 220.000 денари за жени, Роми и корисници на минимална помош; 160.000 денари за вработени над 29 години кои не припаѓаат на горенаведените категории.

Корисниците мора да потпишат договор за вработување со вработениот во период од 9 до 15 месеци.

„Влен“ продолжува да докажува дека промената не е само зборови, туку конкретни дејствија во корист на граѓаните и локалната економија“, се додава во соопштението на „Влен“.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија11 часа

Арсовска до Елмази: Ќе ти објаснам уште еднаш ама читање до 4 одделение се учи

Градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска, му одговори на Мухамед Елмази од Влен, дека Градот нема надлежност во Сарај. „Мухамед...

Македонија15 часа

Мисајловски на состанок на НАТО во Брисел: Единството на Алијансата е на највисоко ниво

Mинистерот Владо Мисајловски заедно со министрите за одбрана на сојузничките земји денеска во седиштето на НАТО во Брисел учествуваше на...

Македонија16 часа

За патувањето во Јапонија се потрошени 3.485.080 денари за билети, сместување и дневници, велат од ВМРО-ДПМНЕ

Во интерес на јавноста најостро реагираме на целосно шпекулативните информации и невистинити тврдења дека министерот за култура Зоран Љутков потрошил...

Македонија18 часа

12 повредени од пожарот во Кочани се на лекување во болница, еден е во тешка состојба, рече Клековски

Сашо Клековски од ФЗО на денешната панел-дискусија, „Кочани е нашиот приоритет“, се осврна на ситуацијата во моментот во однос на...

Македонија19 часа

(Видео) Кузеска: Власта организирано ги штити виновниците за трагедијата во Кочани

Христијан Мицкоски, Панче Тошковски и Коцевски и натаму ги штитат полициските службеници кои имаат директна вина за најголемата трагедија во...

Македонија21 час

„Шоферот го унапредил во службеник, вработена во кабинетот ја поставил за претседател на Управен во Опера и Балет, зошто на Љутков му се дозволува аздисување“, прашува СДСМ

„СДСМ денеска алармира за сериозни злоупотреби и скандалозно однесување во Министерството за култура и туризам, под раководство на Зоран Љутков....

Македонија21 час

Арсовска: Наредбите за девалвации и напади од штабот на ВМРО се спроведуваат

Наредбите за девалвации и напади од штабот на ВМРО се спроведуваат, објави на социјалните мрежи градоначалничката на Скопје, Данела Арсовска....

Македонија23 часа

СВР Скопје го расчисти убиството во обид од 1 јуни, поднесени кривични пријави против три лица

СВР Скопје – Единица за насилен криминал поднесе кривична пријава против Г.А.(33) од Скопје поради постоење основи на сомнение за...

Македонија24 часа

Тројца осомничени за обид за убиство пред фитнес-клуб во Чаир

Јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Скопје донесе Наредба за спроведување истражна постапка против три лица за кои постои сомнение...

Европа1 ден

(Видео) Нови сателитски снимки го откриваат обемот на историската украинска операција

Новите сателитски снимки и снимките од нападот со дронови покажуваат сериозни оштетувања на руските авиони во неколку воздухопловни бази за...

Свет1 ден

Севернокорејскиот лидер вети безусловна поддршка за Русија на средбата со Шојгу

Севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун се сретна со секретарот на рускиот Совет за безбедност Сергеј Шојгу во вторникот, објави државната...

Свет1 ден

Трамп им забрани на странските студенти да се запишуваат на „Харвард“

Американскиот претседател Доналд Трамп објави дека го суспендира приемот на странски студенти на Харвард за шест месеци, наведувајќи ги загриженоста...

Свет1 ден

Американски извори: Украина уништи половина помалку руски авиони од објавеното

Двајца американски функционери изјавија дека САД проценуваат дека Украина минатиот викенд погодила до 20 руски воени авиони во напади со...

Свет2 дена

Трамп најави одмазда на Путин врз Украина: Mи стави до знаење дека ќе мора да одговори на неодамнешниот напад врз руските воени воздухопловни бази

Американскиот претседател Доналд Трамп објави дека разговарал по телефон со рускиот претседател Владимир Путин. Разговорот, според американскиот претседател, траел околу...

Европа2 дена

Путин бесен, жестоко го нападна режимот на Зеленски

Рускиот претседател Владимир Путин за прв пат ги коментираше најновите украински напади на руска територија. Тој рече дека „намерните напади...

Европа2 дена

Зеленски предлага прекин на огнот до средба со Путин

Украинскиот претседател Володимир Зеленски денес предложи прекин на огнот до евентуална средба со рускиот претседател Владимир Путин. „Мојот предлог, и...

Македонија2 дена

Мухамед Елмази до Арсовска: Ќе барате ли од вашите партнери да се откажат од бесправните објекти, ќе побарате ли и тука дигалка или ќе свртите глава

Мухамед Елмази од „Влен“ на прес-конференција денеска, упати неколку прашања до градоначалничката на Град Скопје, Данела Арсовска. „Денес сме тука...

Македонија2 дена

Арсовска до Мухамед Елмази: Дали си ти криминалец од ДУИ или од ВЛЕН?

„Таман мислиш не може да демонстрираат поголем очај за криминалот во кој се фатени, тие наоѓаат нов првенец од ДУИ!...

Македонија2 дена

Кривична против Здружение за коњички спортови и 34-годишна битолчанка за измама и фалсификување исправа

СВР Битола, до Основното јавно обвинителство Битола, поднесе кривична пријава против Здружение за коњички спортови и заштита на коњи од...

Топ2 дена

Загина 20-годишно момче, со мотоцикл удрило во бетонски столб

Дваесетгодишно момче загина во сообраќајна несреќа што се случила вчера на патот Куманово – Свети Николе. Според информациите на МВР,...