Економија
ЕБОР: Посветла иднина во сферата на работните места

Револуцијата во глобалниот начин на креирање работни места создава глобални комплексни предизвици, но заканата од нарушување на постојните состојби може да се претвори во можност доколку се одговори со навремени правилни политики, порачува новиот извештај на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР).
ЕБОР-извештајот за транзиција 2018-2019: Работењето во транзиција утврдува дека и покрај ризикот од демографски промени, брзодвижечкиот технолошки развој и миграцијата, трансформациите ќе донесат добро на сите. „Независно од фактот што трансформацијата на работните места ќе претставува главен предизвик за креаторите на политиките, нашата општа порака е оптимистичка“, пишува Сергеј Гуриев, главен економист во ЕБОР, во својот вовед на извештајот за транзицијата на ЕБОР. „Менувањето на начините на работење може да резултира во генерирање видливи придобивки. Фер дистрибуцијата на овие бенефити е видлива, а иднината на работните места ќе креира многу работа, која може и треба да биде перспективна“, истакнува професор Гуриев.
Извештајот го анализира и поместувањето на глобалните односи на работните места и нивното влијание врз земјите каде што ЕБОР работи промовирајќи ефикасни и одржливи пазарни економии.
Главните демографски промени влијаат врз обезбедувањето на работната сила оставајќи голем број од овие земји да се справуваат со проблемите поврзани со престара или премлада популација. Технолошки развој со среднообразована работна сила го поларизира пазарот на труд во високо и ниско образовани сектори, што е предизвик за регионите што имаат искусна децентрализација и кои се соочуваат со релативно високо ниво на емиграција на образованите кадри. Во поширока смисла, растечкото ниво на миграција се префрла на географска локација на работните места и работници, на меѓународно ниво и внатре, во секоја земја одделно.
Извештајот за транзицијата на ЕБОР во своите оценки за начинот на кој се менува светот на работните места идентификува начини на ублажување на влијанијата врз демографските промени, одливот на образованите кадри и трендовите на миграција.
Во однос на демографските промени, извештајот идентификува приоритети за младите економии (како Азербејџан, Турција и економиите на јужниот и источниот Медитерански Регион и централна Азија), но и за економиите од европските земји кои се во подем и каде што има постара популација.
Кај младите економии потребно е да се поттикне физичкиот капитал од работник, да се подобри човечкиот капитал и поголемото учеството на работна сила од женската популација. Подобрувањето во деловната клима и посилните рамки на макроекономските политики може да им помогнат на економиите во контрола на вкупните глобални заштеди за да се финансира инвестирањето во машини, опрема и образование“, се нагласува во извештајот.
Во економии каде што популацијата е постара се препорачува реформа на пензискиот систем, кој поаѓа од статутарната возраст на пензионирање и охрабрување на подолготрајно учество во работната сила, како и подобрување во здравставниот систем, работните услови и можностите за учење во тек на целиот животен век.
Автоматизацијата влијае врз зголемувањето на бројот на работни места на глобално ниво, а извештајот ги идентификува застарените образовни системи како пречка во натамошната надградба. Во регионите каде што ЕБОР има свои канцеларии, процентот на популација што се смета дека има добри вештини од областа на информациско-комуникациски технологии варира од 33 отсто во Естонија до 10 отсто во Турција. Во голем број земји каде што ЕБОР инвестира, недостигот на работна сила со подобри вештини бележи подобрување со процесите на емиграцијата од страна на образованите работници. „Политиките што поддржуваат обука и надградување на локалните вештини, како, на пример, стимулативни мерки за обука на нововработените, може да им помогнат на компаниите да се справат со зголемен обрт на вработени и да го минимализира лошиот ефект од емиграцијата“, се вели во извештајот.
Но, од друга страна, емиграцијата на работната сила претставува загрижувачки факт во голем број земји каде што ЕБОР инвестира. Меѓународните миграциски стапки во регионите на ЕБОР се зголемуваат од 1990 година и постојано се повисоки од светскиот просек. Западниот Брег и Газа имаат највисока стапка на емиграција. Главната дестинација за мигрантите што си заминуваат од економиите на ЕБОР се Русија, Германија, Украина, САД и Казакстан.
Потенцијалните емигранти се самци, мажи и млади што живеат во урбани средини. Тие се подобро образовани од просекот и помалку задоволни од квалитетот на локалниото уредување. Нивото на задоволство со локалниот образовен систем исто така изгледа дека е одлучувачки фактор.
Извештајот утврдува дека подобрувањето на деловната клима и квалитетот на јавните услуги може значајно да ја намали желбата на луѓето да емигрираат. На кратки патеки таа ја намалува продуктивноста на компаниите во земјите од каде што потекнуваат емигрантите, а на долги го поттикнува трансферот на знаење во регионите на ЕБОР поддржувајќи ја иновацијата.
Како резултат на ова новите држави членки на ЕУ го намалуваат јазот на развој со напредните економии во однос на квалитетот и бројот на патенти. Извештајот дава и преглед на искуствата на бегалците што доаѓале од поранешна Југославија во 90-тите години. Така, на пример, по војната, голем број од тие 500.000 луѓе што живееле и работеле во Германија се вратиле дома. Податоците укажуваат дека ова води кон значајно зголемување на раст на извозот од економиите на земјите на поранешна Југославија. Тоа што е особено интересно е и фактот дека највисоките стапки на извоз се забележани во секторите каде што поранешни бегалци работеле додека биле во Германија.
Страниците со анализа на состојбите во Македонија може да се најдат на: ЕБОР-извештајот за транзиција 2018-2019: Работење во транзиција
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Владата работи на зголемување на просечната плата, најави Мицкоски

Претседателот на Владата, Христијан Мицкоски, одговарајќи на новинарско прашање во врска со растот на платите во државата, со оглед на најновите статистички податоци, според кои просечната нето плата бележи раст и изнесува 45.800 денари, изјави:
„Прво што сакам да кажам е дека и тоа не е доволно. Дека треба да биде уште поголема просечната плата, и во таа насока продолжуваме, како Влада, да работиме. Но и самиот факт и бруто и нето, од просечната плата растат повеќе од 11% е демант за сите оние, би рекол, некрофили во рамките на опозицијата, кои што изминатиов период континуирано конструираа и лиферуваа лаги во јавноста, дека платите не растеле, дека платите стагнирале итн. Но овие податоци коишто пристигнуваат се само доволен доказ дека тие, освен тоа што не говорат вистина, шпекулираат, конструираат и креираат невистини. Друго ништо не можат да сработат и токму затоа таква е состојбата во опозицијата, и токму затоа народот ја изгуби довербата во нив.“
Владата продолжува да работи, рече премиерот, за граѓаните да имаат уште повисоки примања.
„И нормално, ние како Влада продолжуваме и понатаму да работиме за уште повисоки примања на работниците, затоа што тоа е наша цел, да испорачаме тоа што граѓаните од нас очекуваат.“, објасни Мицкоски.
Економија
Финансиска и енергетска стабилност како приоритет – средба на министерката Божиновска со гувернерот Славески

На работната средба на министерката за енергетика, Сања Божиновска, со гувернерот на Народната банка, Трајко Славески, се разговараше за тековните енергетски проекти и нивните финансиски импликации врз компаниите и економијата.
Во фокусот на разговорот беа влијанијата на новите регулативи за декарбонизација и зелената енергетска транзиција на Европската Унија, кои носат значајни предизвици, но и можности за развој на обновливите извори на енергија во нашата земја, како и нивното значење за домашните компании и целокупната економија. Беше нагласено дека за компаниите е потребна поддршка во приспособувањето кон овие промени, за да се намалат финансиските оптоварувања и да се зачува конкурентноста на домашниот пазар.
Гувернерот Славески и министерката Божиновска се согласија дека финансискиот сектор е главен поддржувач на транзицијата кон поголема енергетска одржливост, соодветно соработката помеѓу Министерството за енергетика и Народната банка е значајна за креирање на мерки кои ќе ја поддржат економијата во целина, особено во услови на глобални економски предизвици.
На средбата беше истакнато дека развојот на енергетскиот и рударскиот сектор е од клучно значење за зајакнување на финансиската независност на земјата и обезбедување енергетска стабилност која ќе ги штити интересите на граѓаните и компаниите и ќе обезбеди отпорност на земјата кон надворешни економски шокови.
Во наредниот период ќе се работи на конкретни иницијативи и политики за олеснување на пристапот до финансиски средства за инвестиции во зелена енергија и технолошки модернизации, со цел да се поддржи економскиот раст и одржливоста, но за да се обезбедат ефективни решенија кои ќе ги поддржат компаниите во процесот на прилагодување, како и стабилноста на националната економија.
Економија
Божиновска: Меѓународни експерти за енергетика и Германското друштво за меѓународна соработка со поддршка за енергетскиот форум

Министерката Сања Божиновска оствари работна средба со Давид Оберхубер, директор на Германското друштво за меѓународна соработка (GIZ) во нашата земја.
Средбата беше фокусирана на зајакнување на тековната соработка меѓу министерството и ГИЗ, со посебен акцент на подготовките за претстојниот 14. Меѓународен форум за енергија за одржлив развој кој ќе се одржи од 28 до 30 октомври 2025 година во Скопје, под мотото „Од цели до акција: Напојување на иднината со одржлива енергија“
Настанот е организиран од Министерството за енергетика, рударство и и минерални суровини, во партнерство со Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП) и петте регионални комисии на Обединетите нации.
ГИЗ, како долгорочен партнер на Македонија во областа на одржливиот развој и енергетиката, ја потврди својата подготвеност да даде активна поддршка на настанот – преку мобилизација на меѓународни и домашни експерти, како и учество во концептуализација и организација на тематски панел-дискусии, информираат од кабинетот на министерката.
Во рамките на средбата, беше направен преглед на тековните проекти што се реализираат со поддршка на Германското друштво за меѓународна соработка, особено во доменот на енергетската ефикасност. Двете страни изразија задоволство од досегашните резултати, кои покажуваат конкретен напредок во унапредувањето на националните капацитети и подобрување на условите за поефикасно управување со енергетските ресурси.
Покрај актуелните иницијативи, разговарано беше и за идните правци на стратешка соработка. Притоа, беа разгледани можности за развој на нови заеднички проекти за 2026 година, кои би се фокусирале на поддршка на процесот на енергетска транзиција, дигитализација на енергетскиот сектор, како и унапредување на институционалните капацитети преку техничка и експертска помош.
Божиновска ја нагласи важноста на континуираната поддршка од страна на ГИЗ, оценувајќи ја оваа соработка како исклучително вредна за унапредување на одржливите и инклузивни политики во енергетскиот сектор. Таа додаде дека Министерството останува отворено за понатамошно продлабочување на партнерството, со цел обезбедување стабилна, зелена и иновативна енергетска иднина за граѓаните на Македонија.