Економија
За конкурентна економија потребни се стручни вештини и зелени иновации

Четирите центри за извонредност на стручно образование и обуки за зелени иновации, формирани во Скопје, Грац – Австрија, Васа – Финска и Лерија- Португалија придонесуваат во создавање квалификуван кадар меѓу младите и веќе вработените за прилагодување кон нови технологии и зелена транзиција, процес од кој зависи конкурентноста на бизнисите и економијата, беше истакнато на прес-конференција што се одржа на Машински факултет во Скопје. Настанот беше дел од неколкудневна работилница на која присуствуваа триесетина претставници од четирите земји како партнери во проектот „GREENOVET“ кофинансиран од Европската Унија, во чии рамки се формираат овие центри.
Проф. д-р Радмил Поленаковиќ од Машински факултет – Скопје појасни дека целта на работилница е да се постават основите за одржлив развој и самостојно функционирање на новоформираните центри за извонредност.
„Машинскиот факултет е горд што како учесник во проектот е домаќин на еден ваков центар кој меѓу првите се формира во Европа. Овие центри треба да ги подготват младите да се прилагодат на процесот на зелената транзиција која веќе се случува и која ќе има огромно влијание и врз начинот на размислување и однесување, но и врз системите на функционирање на целата индустрија. На пример, Европската група за транспорт и заштита на животна средина предлага до 2035 година целосно да се укине производство и продажбата на возила со внатрешно согорување кои работат на бензин, односно дизел. Доколку овие барања се усвојат на претстојниот самит на ЕУ, тоа значи дека и образовниот систем, но и индустријата, особено автомобилската, треба целосно да се преобрази и да се сврти кон новите зелени технологии. Овие центри треба да подготват соодветни човечки ресурси кои ќе бидат спремни да ги развиваат и имплементираат овие нови технологии“, изјави проф. д-р Поленаковиќ, потенцирајќи дека Машинскиот факултет и новооснованиот центар се мостот за соработка помеѓу истражувачките активности, индустријата, невладиниот сектор и образовните институции.
Во рамките на Центарот во Скопје се организираше средношколски натпревар „Најдобар бизнис-концепт 2022 година” кој овозможи практична примена на вештините за развој на зелени иновации кај младите.
„Центарот ќе придонесе и за развојот на капацитетите на партнерите во проектот, преку обуки, како овие што сега се одржуваат на Машинскиот факултет од страна на светски реномирани експерти кои ќе придонесат за работата на центарот, но и за неговата одржливост, како и за развојот на услугите кои ќе ги нуди на сите чинители во стручното образование и обука. Центарот само потврдува дека Македонија воопшто не заостанува во исполнувањето на зелената агенда во рамките на ЕУ и дека директно сме вклучени во голем дел од активностите кои ја поддржуваат зелената транзиција“, истакна доц. д-р Трајче Велковски, раководител на Центарот во Скопје.
Покрај Машинскиот факултет, како проектни партнери од нашата земја вклучени се и Сојузот на стопански комори на Македонија, Национален центар за развој на иновации и претприемничко учење, Раде Кончар ТЕП и АСУЦ „Боро Петрушевски“.
Бојан Јовановски, координатор на проектот GREENOVET и претставник на Универзитетот за применети науки FH JOANNEUM во Грац, Австрија, изрази задоволство што првата обука за развојот на овие центри, а воедно и првиот проектен состанок „во живо“, се одржува во Скопје.
„Споменав дека соработката е најважна за успех. Но не само соработката помеѓу партнерите, туку соработката со сите чинители на екосистемот за вештини. Затоа би сакал да ги повикам сите претставници од стопанството, образованите институции, владини и невладини организации, кои на било кои начин сметаат дека можат да влијаат на развојот на вештини да ги контактираат колегите од Центарот во Скопје и да придонесат кон развојот на Македонија во регионален лидер во зелената транзиција“, истакна Јовановски.
Проф. д-р Дорис Киендл, раководител на Институтот за меѓународен менаџмент при Универзитетот за применети науки JOANNEUM во Грац, Австрија, истакна дека многу е важно да останеме конкурентни во Европа во услови на силната компетенција на глобалните чинители, што може да се постигне со заедничка и посветена работа.
„Проектот GREENOVET дава придонес за подобрување на конкуренцијата бидејќи ќе доведе до повеќе квалификувана работна сила во овие четирите региони. Европската комисија го означи Европскиот зелен договор како клучен приоритет. Затоа, нашите центри за извонредност се фокусираат на зелените иновации. Потребни ни се висококвалификувани луѓе кои можат да ги поттикнат зелените иновации во Европа, бидејќи имаме важни задачи што треба да ги решиме во областите на циркуларна економија, управување со енергија и транспорт, новите технологии како и претприемништвото поврзани со зелената транзиција“, истакна проф. д-р Киендл, која ја потенцираше силната соработка со земјите од Западен Балкан.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Позначајни движења кај каматните стапки на банките и штедилниците

Годишен раст на просечната каматна стапка на вкупните депозити од 0,23 п.п., при што во август таа изнесува 2,19%.
Просечната каматна стапка на вкупните кредити бележи годишен пад од 0,54 п.п. и изнесува 4,90%.
Најновото соопштение за позначајните движења кај каматните стапки на банките и штедилниците е достапно на следната врска.
Економија
Божиновска: Енергетски стабилна Македонија со повеќе обновливи извори

Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, денес учествуваше на панел-дискусијата „Жени во енергетиката“ во рамки на Конференцијата „Јас сум жена“.
„„Нашата визија за енергетска Македонија е јасна – да бидеме земја што произведува доволно енергија за сопствени потреби, притоа поголем дел од неа да биде од обновливи извори и да имаме модерна и дигитализирана мрежа што е дел од европската енергетска архитектура. Македонија мора да биде стабилна за своите граѓани и компании, но и доверлив партнер во регионот“, изјави министерката.
Божиновска ја нагласи и улогата на енергетската дипломатија како алатка за обезбедување одржлива иднина – преку регионална соработка, заеднички инвестиции и интегрирани пазари.
„Регионалниот енергетски систем е тесно поврзан – ниту една земја сама не може да обезбеди стабилност и сигурност, особено во време на енергетска транзиција. Затоа енергетската дипломатија значи да преговараме, да се договараме и да соработуваме така што сите ќе добиеме – сигурни испораки, интегрирани пазари и стабилна инфраструктура“ рече Божиновска.
Говорејќи за новоформираното министерство, таа истакна дека неговите темели се поставени врз визија, професионалност и транспарентност, со јасна мисија – енергетиката да биде двигател на економскиот развој.
„Создавањето на оваа институција е порака дека енергетиката е срцето на економскиот развој и иднината на земјата. Во темелите ги вградивме компетентноста, отчетноста и визијата за одржлива иднина – секое наше решение мора да биде усогласено со европските зелени цели и заштитата на животната средина“, нагласи Божиновска.
Во своето обраќање, министерката посочи и на најголемите предизвици: застарената инфраструктура, потребата од инвестиции и модернизација, како и регулаторни промени што ќе ја охрабрат приватната иницијатива.
„ Првиот голем предизвик е староста и неефикасноста на дел од постојната инфраструктура. Производните капацитети како и преносната и дистрибутивната мрежа се градени пред децении и не се дизајнирани за интеграција на големи количества обновливи извори. Тоа бара значителни инвестиции и внимателно планирање за да се модернизира системот без да се наруши стабилноста. Вториот предизвик е финансирањето. Енергетските реформи се скапи, особено кога станува збор за изградба на нови капацитети, дигитализација на мрежите и проекти за енергетска ефикасност. Затоа мора да се работи со комбинација од јавни инвестиции, европски фондови и приватен капитал. За да можат реформите да успеат, потребна е транспарентна и предвидлива регулатива што ќе го охрабри приватниот сектор да инвестира. Тоа значи поедноставени процедури, брзи дозволи и јасни правила за пазарот. И на крај, но не помалку важно, е човечкиот фактор. Транзицијата кон нов енергетски модел не е само технолошка, туку и општествена промена. Таа бара обучени кадри, нови знаења и култура на одговорност – и кај институциите и кај граѓаните“ рече Божиновска.
Таа потенцира дека реформите веќе се спроведуваат – со подготовка на нови фотоволтаични и ветерни капацитети, модернизација на мрежата и програми за енергетска ефикасност.
„Овие чекори покажуваат дека реформите не се само визија, туку реалност што веќе се случува“, рече Божиновска.
Божиновска ја искористи приликата да потсети и на започнатиот процес за институционална заштита на македонскиот рубин – единствениот во Европа што природно се вади и обработува. „Ова е национално богатство и природна гордост која заслужува вреднување и меѓународна промоција“, порача таа.
Економија
Славески: Народната банка останува цврсто посветена на ценовната стабилност и на стабилноста на девизниот курс

Гувернерот на Народната банка, Трајко Славески, учествуваше на 24. Конференција на Македонска берза, каде што говореше за растечката глобална неизвесност и нејзините импликации врз малите и високо отворени економии, како што е македонската.
Тој истакна дека во постпандемискиот период трговската отвореност на нашата економија во просек достигна околу 150% од БДП, што ја зголемува чувствителноста на промени во надворешното опкружување. Според него, во моментов најизразени се неизвесностите поврзани со новите трговски политики на САД и потенцијалните реципрочни мерки од големите светски економии. Иако директната изложеност кон американскиот пазар е мала, индиректните ефекти преку намалување на побарувачката во ЕУ не се занемарливи. Дополнителна загриженост отвараат можните ефекти врз глобалната инфлација преку синџирите за снабдување и инфлациските очекувања.
„Трговските тензии се надоврзуваат на постојната неизвесност поврзана со геофрагментацијата, политичките нестабилности и состојбата во германската автомобилска индустрија. Дополнително, брзиот развој на технологијата и вештачката интелигенција, кои нудат огромни можности, истовремено можат да предизвикаат и зголемени ризици за монетарната политика во иднина“.
Во однос на одговорот на монетарната политика на ваквите предизвици, тој подвлече дека е неопходно одлучувањето да се темели на широк спектар на податоци и анализи, изготвување алтернативни сценарија и пред сè –посветеност на ценовната стабилност на среден рок и стабилноста на девизниот курс.
„Народната банка останува подготвена да одговори на евентуални непредвидливи предизвици, потпирајќи се на искуството од справувањето со екстерни шокови во минатото. Од суштинско значење е одржувањето на независноста на централната банка и кредибилитетот на нејзините политики. Солидното ниво на девизни резерви е гаранција за стабилноста на девизниот курс на националната валута“, истакна гувернерот.
Славески посочи дека Народната банка ќе продолжи да ги унапредува своите капацитети за справување со предизвиците и дека, иако сите неизвесности не можат да се отстранат, навремено поставување на вистинските прашања е клучно за пронаоѓање на појасна насока за иднината.