Економија
Платите во администрацијата од 18 илјади до 90 илјади денари месечно
Од 18.174 денари просечна месечна нето-плата кај административните државни службеници во Секретаријатот за спроведување на Рамковниот договор до 90.215 денари просечна месечна нето-плата во Регулаторната комисија за домување е движењето на платите во јавната администрација, покажува анализата направена од Фондацијата за демократија на Вестминстер во рамките на проектот „Поддршка на македонската парламентарна реформа“.
Оваа анализа дава приказ на движењето на платите во јавната администрација за период од 2010 до денес, како и просечните месечни бруто и нето-плати за вработен за одделни буџетски корисници и вработените во регулаторните тела. Во Република Македонија од 2014 година вработените во јавната администрација се нарекуваат административни службеници.
Од 2010 година до денес може да се забележи тренд на зголемување на просечната месечна бруто-плата во секторот јавна управа и одбрана и задолжително социјално осигурување, и тоа од 36.800 во 2010 на 41.300 на крајот на 2017 (ноември). Ваквиот тренд на зголемување е поголем од зголемувањето на просечната месена бруто-плата, која од 30.225 денари во 2010 година се искачи на 34.079 денари, што значи дека разликата помеѓу просечната месечна бруто-плата во секторот јавна управа и одбрана и задолжително социјално осигурување и просечната месечна бруто-плата од 6.575 денари во 2010 година се зголеми на 7.215 денари во ноември 2017 година. Сличен тренд бележи и нето-износот, и тој од 24.855 денари во 2010 година се зголеми на 27.805 денари во ноември 2017 година, што во однос на просечната месечна нето-плата е повеќе 4.300 денари во 2010 година, т.е. 4.609 денари во ноември 2017 година. Исто така, значајно е да се напомене дека бројот на вработени во секторот јавна управа и одбрана и задолжително социјално осигурување е во постојан пораст и од 42.474 во 2010 се искачил на 47.364 во 2016, што претставува околу 15 отсто од вкупно вработените во Република Македонија за време на анализираниот период.
Вработените во секторот јавна управа и одбрана; задолжително социјално осигурување според податоците од ноември 2017 година имале повисока просечна месечна бруто и нето-плата од повеќето сектори на дејност. Единствено, секторите финансиски дејности и дејности на осигурување (62.789 бруто/42.204 нето), информации и комуникации (54.716 бруто/36.919 нето), снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација (54.355 бруто/36.446 нето), рударство и вадење камен (42.912 бруто/28.979 нето) и стручни, научни и технички дејности (41.827 бруто/28.507 нето) имаат повисоки месечни бруто и нето-плати од секторот јавна управа и одбрана; задолжително социјално осигурување.
Според податоците во буџетот за 2016 година, просечниот износ за плати и надоместоци (бруто-износ) за вработен кај сите буџетските корисници на централниот буџет изнесува 42.563 денари, што е речиси 10.000 денари поголем износ во однос на просечната бруто-плата во Република Македонија за 2016 година, или просечната месечна нето-плата за вработен кај сите буџетски кориници за 2016 година изнесува 28.700 денари, што е поголема 6.360 денари од просечната месечна нето-плата во Република Македонија.
Анализата покажува дека најголеми средства за бруто и нето-плати за вработен на месечно ниво во 2016 година се издвоени за Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот, и тоа по 96.071 денар просечна бруто, осносно 63.854 денари просечна нето-плата за вработен, а најниски месечни расходи за бруто и нето-плати во 2016 година биле реализирани во Секретарјатот за спроведување на Рамковниот договор со најниска месечна бруто-плата од 26.542 денари, или 18.174 денари месечна нето-плата за вработен.
Што се однесува, пак, до платите во регулаторните тела, може да се забележи дека просечните бруто и нето-плати на сите 10 институции се поголеми од просечната бруто и нето-плата во државата. Тие се движат од 58.291 денар месечна бруто, односно 39.033 просечна месечна нето-плата за вработен во Комисијата за аудио и аудиовизуелните медиумски услуги до 136.194 денари просечна месечна бруто или 90.215 денари просечна месечна нето-плата за вработен во Регулаторната комисија за домување.
Оваа анализа е првично изработена за потребите на пратениците во Собранието на Република Македонија со цел да им даде дополнителни информации што би ги користеле во рамките на собраниската дебата, како и да им помогне во вршење поквалитетен финансиски надзор врз работата на извршната власт. Анализата е подготвена од Фондацијата за демикратија на Вестминстер во рамките на проектот „Поддршка на македонската парламентарна реформа“, а со финансиска поддршка од британската амбасада во Скопје.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Соларни паркови и ветерници за енергетска стабилност – глобална поддршка за зелена енергија: средба на Божиновска со координаторката на ОН, Рита Колумбија
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, оствари средба со постојаниот координатор на Обединетите нации во Република Северна Македонија, Рита Колумбија. На средбата се разговараше за тековните активности и проекти кои, со поддршка на организациите на ОН, се реализираат во земјата, при што беше нагласена одличната институционална соработка на сите нивоа.
Фокусот на дискусијата беше ставен на приоритетите во областа на зелената енергија, со акцент на развојот на обновливи извори и поддршката за проекти за енергетска ефикасност. Министерката Божиновска и г-ѓа Колумбија се согласија дека забрзувањето на инвестициите во соларни паркови, ветерни електрани и други зелени технологии е од суштинско значење за долгорочната енергетска стабилност на земјата и заштитата на животната средина.
Исто така, беше истакнато значењето на националните приоритети во одржливиот развој и нивната усогласеност со глобалните стандарди, особено во контекст на Целите за одржлив развој и Националната развојна стратегија.
Посебно внимание беше посветено на подготовките за големиот енергетски форум, кој ќе се одржи во Скопје во 2025 година под покровителство на Обединетите нации. Форумот ќе ги обедини водечките глобални експерти, владини претставници и компании, со цел да се разменат најдобрите практики за правична енергетска транзиција и намалување на зависноста од фосилни горива. Оваа иницијатива е значајна можност за нашата земја да се позиционира како регионален лидер во примената на обновливи извори на енергија.
Министерката Божиновска ја нагласи подготвеноста на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини да ги засили напорите за реализација на стратешки зелени проекти, при што ја изрази својата благодарност за постојаната поддршка од Обединетите нации, која е клучен двигател за одржлив развој и унапредување на животниот стандард на граѓаните.
На крајот од средбата, министерката Божиновска и г-ѓа Колумбија ја потврдија подготвеноста за зајакнување на соработката и на техничко ниво помеѓу агенциите на ОН и Министерството, со цел реализација на проекти од кои директна придобивка ќе имаат граѓаните.
Економија
„Организираниот енергетски пазар во подем“: Божиновска во посета на МЕМО
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, го посети Националниот оператор на пазар на електрична енергија – МЕМО ДООЕЛ Скопје, во рамки на нејзините активности за редовни посети на енергетските капацитети и институции под ингеренции на Министерството.
Во текот на посетата, министерката беше информирана за активностите на МЕМО, вклучувајќи ги напорите за унапредување на организираниот пазар на електрична енергија во Македонија. Беше ставен акцент на зајакнувањето на Македонската берза на електрична енергија, која е под раководство на МЕМО. Берзата, која започна со работа на 10 мај 2023 година, обезбедува конкурентен пазар за електрична енергија во земјата.
„МЕМО игра клучна улога во обезбедувањето на енергетска стабилност и транспарентност на пазарот на електрична енергија. Како Министерство, целосно ја поддржуваме оваа институција во напорите за модернизација и развој, што е клучно за енергетската стабилност и економскиот развој на земјата“, истакна министерката Божиновска.
Управителот на МЕМО, Зоран Ѓорѓиевски нагласи дека зајакнувањето на Македонската берза на електрична енергија е приоритет за МЕМО, со цел да се обезбеди сигурно и транспарентно место за тргување на електрична енергија за сите учесници на пазарот.
„Во овој момент 37 компании тргуваат на домашната берза за електрична енергија што е потврда за воспоставената сигурност и релевантни цени за секој час од денот. МЕМО веќе го воведува еврото како валута за тргување во првиот квартал на оваа година со што станува поотворен за меѓународно тргување со електрична енергија, а воедно ова е и еден од предусловите за пазарно спојување (market coupling) со берзите на соседните земји и членки на ЕУ. Интензивно работиме и на развој на интрадневен пазар“, истакна Ѓорѓиевски.
Министерката беше информирана и за тековните активности на МЕМО за успешно спроведување на планот за издавање гаранции за потекло на електрична енергија. Како што истакна Ѓорѓиевски, очекуваат целосна имплементација на софтверот за неколку месеци.
Божиновска ја нагласи важноста на воспоставување и водење на регистарот на гаранциите за потекло на електрична енергија како значаен механизам кој придонесува за енергетска транзиција и доверба на пазарот.
„Овие механизми ќе обезбедат поголема транспарентност и конкурентност, што е од суштинско значење за привлекување инвестиции во обновливи извори на енергија и зајакнување на економската стабилност на енергетскиот сектор“, додаде министерката.
Оваа посета е дел од континуираните активности на министерката Божиновска за директна комуникација со клучните енергетски субјекти, со цел подобро разбирање на нивните предизвици и потреби, како и заедничко планирање на идните чекори за обезбедување на сигурна и одржлива енергетска иднина за Македонија.
Економија
Предности и недостатоци на ПВЦ-прозорците
Последниве години, а може да се каже и деценија, ПВЦ столаријата е меѓу најбараната, без разлика дали станува збор за новоградба или реновирање. Тоа се должи пред се на добриот сооднос цена-квалитет, на брзината на изработка и монтажа, но и на фактот дека ПВЦ столаријата е полесна за одржување. Со тек на годините и во оваа индустриска гранка има напредок, така што денес ПВЦ прозорците имаат подобри функционални и естетски карактеристики (ги има во повеќе бои, комбинација со дрво…). Доколку сте на мислење да поставите ПВЦ прозорци, дознајте ги предностите и недостатоците на овој материјал подолу.
Прозорците се исклучително важен елемент на секој дом – го штитат објектот од неповолни временски влијанија, обезбедуваат сигурност и безбедност, овозможуваат природно проветрување на објектот, придонесуваат за естетскиот изглед на фасадата… Тие се состојат од стаклена површина која генерално сочинува 70% од прозорецот, механизми за движење-опрема, како и профили. Профилите можат да се направат од различни материјали – алуминиум, дрво, комбинација од дрво и алуминиум и ПВЦ. Последните се најпопуларни и подолу ќе се фокусираме на нивните карактеристики.
Предности на ПВЦ прозорци
ПВЦ прозорците се енергетски ефикасни и обезбедуваат одлична топлинска изолација на објектот. ПВЦ материјалот има низок фактор на топлинска спроводливост, односно е одличен изолатор.
Сепак, важно е да се нагласи дека енергетската ефикасност на ПВЦ прозорците првенствено зависи од бројот на комори во рамката. Коморите се јасно видливи на пресекот на рамката – тие претставуваат еден вид бариера за пренос на топлина од внатре кон надвор. Поедноставно објаснето: тие се воздушни џебови, одвоени еден од друг со прегради, а добро е познато дека воздухот е одличен изолатор.
Повеќе комори значи помала загуба на топлина во текот на зимата, а со тоа и поголема заштеда на месечните сметки. Прозорските рамки со пет или шест комори се одличен избор од гледна точка на енергетска ефикасност.
На ист начин, преминот на звучните бранови во внатрешниот простор е ограничен, односно се намалува шумот. Затоа, ПВЦ прозорците обезбедуваат и одлична звучна изолација која оди до 48 dB.
Предноста поради која ПВЦ прозорците се популарни е прифатлива цена. За стандардни ПВЦ прозорци со двојно застаклување треба да се одвои помеѓу 85 и 160 евра.
Друга многу важна предност на ПВЦ прозорците е едноставно одржување. За чистење на ПВЦ прозорци доволни се мека крпа и малку топла вода, а благо средство за чистење доколку се по извалкани. За разлика од дрвените прозорци, ПВЦ прозорците не бараат одржување во форма на лакирање за да се спречи гниење на материјалот. Исто така, не треба да се грижите за корозија како кај металните рамки. Стаклената површина на прозорецот се чисти стандардно, со средства за одржување на стаклените површини.
ПВЦ прозорците се внатрешно засилени со челични профили така што оние со поголеми димензии се доволно крути. Тие се отпорни на повеќето стандардни механички оштетувања, неповолни климатски услови. Иако многумина се на мислење дека ПВЦ столаријата е краткотрајна, оваа заблуда не е основана – ПВЦ прозорите траат 25 години и повеќе, без да има промени во изгледот или перформансите.
Друга заблуда поврзана со ПВЦ прозорците е дека тие мора да бидат само бели. Ниту ова не е вистина. Денес, ПВЦ столаријата се изработува во над 20 бои, дури и во имитации на природни материјали како дрво. Ова е одличен избор за сите оние кои го сакаат топлиот и природен изглед на дрвото, но не сакаат да губат време на одржување на дрвени прозорци. ПВЦ прозорците може да имаат дури и двобојни профили, односно профили со различни бои однадвор и внатре. Овие рамки се користат доколку бојата на рамката, која е од внатрешната страна ил надворешната страна, не се вклопува со постојната фасада или ентериер.
Сепак, важно е да се нагласи дека споменатите предности не постојат ако монтажата на ПВЦ прозорци не се изведува правилно.
Кои се недостатоците на ПВЦ прозорците?
Исто како и другите материјали, ПВЦ прозорците имаат одредени недостатоци. ПВЦ прозорци можат да се деформираат под влијание на висока температура, а под влијание на УВ зраците можат да ја променат бојата, особено ако се поставени на сончевата страна на објектот.
ПВЦ прозорците имаат значителен недостаток во споредба со оние направени од алуминиум. Тие не можат да имаат тенки и издржливи рамки. Имено, алуминиумот е материјал со огромна цврстина, а прозорските рамки направени од него можат да бидат тенки, но сепак поцврсти од другите материјали, без да се виткаат или кршат.
Третиот важен недостаток на ПВЦ прозорци се однесува на одржливост. За разлика од дрвените прозорци, ПВЦ прозорците се направени од вештачки материјал. Сепак, важно е да се напомене дека старите ПВЦ прозорци може да се рециклираат до седум пати без никаква промена во квалитетот.
Кога се зборува за еколошки аспект, не смее да се изгуби од вид дека ПВЦ прозорците имаат одлични термо изолациски карактеристики и можат да траат над 50 години, така што нема да се менуваат толку често, што го намалува отпадот.
Генерално, ПВЦ прозорците имаат значително повеќе предности отколку недостатоци.
ПР текст